Þjóðviljinn - 03.05.1969, Blaðsíða 3

Laiuigardagur 3. maií 1969 — 3>JÓÐVILJINN — SlÐA J
Fyrsti maí í ýmsum höfuðborgum álfunnar
Engar kröf ugöngur í París og
Prag, né hersýning í Moskvu
skyndíverfcföllum tiennan dag til
að mótmæla löggjöí ríkisstjórn-
arinnar, sem steffint er gegn veirk-
föllum og felur m.a. í sér þoingar
sekitár við ólöglegum verlcföllum.
Viða var höfð á lofti krafa um
að Wilson fonsætisráðherra færi j
frá.
Uppreisn í flokki
Harold Wilsons?
Fyrsti maí varð í ýmsum höfuðborgum með
nokkuð öðrum hætti en venjulega: í París höfðu
yfirvöld bannað fjöldasamkomur af ótta við átök,
í Moskvu og flestum Austur-Evrópuborgum voru
felldar niður hefðbundnar hersýningar, í London,
þar sem 1. maí er ekki frídagur, var efint til fjöl-
mennra skyndiverkfalla gegn stjórn Wilsons.
Aflýst í Prag
Hin nýja forysta tókkóslóvak-
ísfca kommúnistaflökikisins hafði
aflýst 1. maí hátíðahöldum i
Prag til að koma í veg fyrir
endurtekningu á andsovézkum
mótmælaaðgerðum, svipuðum
þeim sem urðu í marz. Emgu að
síður kornu hundruð manna með
blóm og fána að styttu Vence-
lausar konungs í miðboi'ginni,
en hún hefur oftar en einu sinini
verið þjóðlegt mó‘tmælatáikn síð-
an í ágúst í fyrra. En lögreglu-
menn mieð gúmmíkylfui' dreifðu
Ifólkinu og slógu hring um stytt-
uma. í Petrinigairðd bar allmikið
á lögreglu með labbrabbtæki, en
efciki kom þar til neinna átaka.
Vfirleitt var allt með kyrrum
kjöruim í borginni og hinar fán-
um skreyttu götur voru næstum
mannauðar. Hinsvegar var haldið
upp á daginn á hefðbundinn bátt
í Bi'atislava. Brno og ýmsum
bbrgum öörum. í ræðu sem hinn
nýi flökksformaður, Husák, flutti
á miðvikudagskvöid segir að
kosiningar verði látnar fara fram
á næsta ári, svo og flokksþing,
ef aillt ástand í landinu verði
„með eðlilegum hætti“.
Tíðindalaust í París
í París var boðið út miklu lög-
regluliði til að fylgja efftir banni
yfirvaldanna við kröfugöngugi
fyrsta maí. Ekki mætti bað milcl-
um verkefnum, enda höfðu verfc-
lýðssamtökin og þá líka CGT,
sem lýtur stiórn kommúnista að
sínu leyti afturkallað áform um
kröfugöngur, líldega til að koma
í veg fyrir óeirðir, sem gætu
haft óþægileg áhrií á kjósendur
í væntanlegum forsetakosniingum.
1 París kom eklci til áberandi
kröfugangna utan þeirrar, sem
um 1000 ungir trotsfcistar efndu
til undir rauðum fánum í út-
hverfunum, en þeir dreifðu sér
fljótlega eftir að 15 strætisvagn-
ar, hlaðnir lögregluliði, komu á
vettvaog.
Alls vnru um 000 æskumenn
handteknir af lögreglunni, flest-
ir í úthveúfinu Belleville, en þar
höfðu stúdentar yzt til vinstri
áformað kröfugöngu. í Nice lentu
um 100 stúdentar í slagsmálum I
við lögregluna eftir að þeim hafði j
verið hent út af fundi hjá j
kommúnistum.
F.ldflaug að Brandt
Willy Brandt, utanríkisráðherra
V-Þýzkalands hélt fyrsta maí :
ræðu í Hamfoorg aif svölum ráð- í LONDON 2/5 — Brezk blöð sáá j ins, þrátt fyrir margar óvin-
hússins þar. Var skotið að honum j mjög upp í dag fregnum um að sælar ráðstafanir. Qg mú bíður
son utanríkisráðherra og Palme j eldflaug sem lenti í hópi lög- junnið sé að þvi meðal þing-- hans það verk að koma gegnum
menntamálaráðherra héldu í ræð- j reglumanna, en þá sakaði ekki. j manna Verkamannaiflókksins að þingið mjög óvinsæluim lögum
Brandt veittist mjög að pólitísk- isteypa Wilson forsætisráðhei’ra, sem stefnt er gegn verkföllum
kommúnistalflakksins, ræðu á
Rauða torgi áður en rnifcil hóp-
ganga almennings hæfist. Brézj-
néf lagði áiherzlu á stuðning sov-
étstjórnarinnar við friðsamlega
sambúð og er til þess tekið, að
hann forðaðist að minnast á
deilumál, gat ekfci um bandaríska
heimsveldisstefnu, vestur-þýzka
árásarsinna né kínverskar ögr-
anir. Hófst síðan mifcil ganga
með dansi barna og íþróttasýn-
ingum.
Gert er ráð fyrir að hersýn-
ingar muni héðan af aðeins
haldnar sjöunda nóvember, á
byltingarafmælinu. Ekfci var efnt
til hersýninga í öðrum höfuð-
borgum Austur-Evrópu, nema í
Austur-Berlín.
í Peking var baldið upp á dag-
inn með hefðbundnum hætti —
ekki með fjöldagöngu heidur
með leiksýningum á götum og
torgum og flugeldasýningum um
lcvöldið.
Norðuriönd
Kröfugöngur í Osló voru fjöl-
mennari en um árabil. í ræðum
og vígorðum verklýðssamtaka og
Verkamainnaflokiksins bar mest á
andistöðu gegn áfoi-mum ríkis-
stjórnarinnar um nýjan sölu-
skatt, gegn kaupum erlendra að-
ila á nor.skum fyrirtækju.m, kröf-
um um Yiðurkenningu á Norður-
Vietnam og þjóðaratkvæði um
Nato, þá var herforingjastjórnin
í Grikklandi og harðlegá for-
dæmd. Auk þess efndi Sósíalíski
þjóðarflokkurinn til göngu og
útifundar og í annan stað komira-
únistar og róttæktr hópar aðrir.
Eriander, fonsætisráðherra
Svía hélt 1. maí ræðu í Gauta-
borg. Hann gat m.a. um aukinn
pólitískan áhuga almenni'n.gs t>g
sagði að sósíaldemölu'atar hefðu
auikið fylgi sitt meðal ungra kjós-
enda um 14%, meðan borgara-
flokkarnir hefðu misst 11%. Nils-
um sínum sama dag uppi vörn-
um fyrir lutanríkisstefnu Svía
og sögðu m.a. að hlutleysisstefna
táknaði ekki aðgerðairieysi í rétt-
lætismiáluim.
Fonmaður KommúniistaiBIokks
Finniands, Arne Saarinen, sagði
í ræðu í Kuopio, að hann teldi
klofninginn í flokknum tíma-
bundinn, en naiuðsyn bæri til að
flýta samfélagsþnóuininni í átt
til sósíalisma.
Verkfall í London
1. maí er ekki frídagur í Bret-
landi en tugþúsundir brezkra
verkamanma lögðu niður vinnu í
dag og stöðvuðu m.a. mestalla
umferð í Londun. Mést var þátit-
takan meðal hafnarverkamanna
og prentara. Alls munu um 150
þúsund manns hafa tekið þátt í
um öfgamönmum og sagði þá sá
hatri og sikorti á umburðarlyndi.
Á fundinum vora mættir rót-
tækir stúdentar, þeirra á með-
al Daniel Cohn-Bendit, með
rauða fána og myndir af Maó.
Gerðu þeir hróp að Brandt og
kölluðu m.a.: „Hverjir hafa svik-
ið okkur? — Sósíaldemókratar".
Portúgal, Spánn
en sjálfur er hann sagður hvergi og mætt hafa mjög sterkri and-
smeykiur við hættu á slfkri upp- spyrnu verkalýðsfélaga.
reisn.
Sa,gt er, að 60 þingmenn flokks- j Wilson er sagður treysta á
ins, einkum þeir yngri, vinna að 1 reynslusikort hinna umgu upp-
því að Wilson verði neyddur til reisrtarmanna og sundurþyfckju
að segja af sér en flokkuri.nn an hugsanlegan eftirmann sinn.
heÆur nú 67 þingsæta meirihluta Nefndir eru m.a. James Callag-
Þá er bent á, að ýmsir ráðherr- han innanríkisráoherra, Roy Jen-
ar hafi að undanfömu reynzt kins efnahagsmálat'áðherra og
Wilson erfiðir. Það liggja eink- Dennis Healey varnarmálaráð-
Lögreglan í Lissabon lokaði há- jum tvær ástæðuir til óvinsæida herra, en emginn þeirra hefur
skólasvæðinu í borginni af ótta WiQsons: honuim hafur ©kká teik- ;ilýst yfir stuðningi við uppreisn-
við 1. maí kröfugöngur, sem izt að rétta við efnahag lands- 1 aiimenn enn.
voru allar bannaðar.
I Madrid hafði óéinkenniis-
klædd lögregla sig mjög í frammi
einfcum í verkamannahverfum,
til að koma í veg fyrir kröfu-
göngur. Allmargir voru hand-
taknir.
Mjög ófriðlegt við Súez
Skæruliðar hertóku í gær
hernuminn bæ i Golanhæðum
KAIRO, TEL AVIV, AMMAN 2/5 — Hernaðarátök hafa
mjög magnazt við Súezsikurð, en aðilar draga mjög úr því
tjóni sem andstæðingurinn kveðst hafa valdið. Skæruliðar
Palestínuaraba segjast í dag hafa tekið bæ á Golanhæðum,
sem ísraelsmenn hafa hertekið.
Talsmaður frelsishireyfingar ’ mundu þeir eyðileggja afganginn
Pales'tínuaraba, Al Faitah, seigir og frelsa öll hemumin svæði. Þá
að í morgunn hafi skæruliðar sagði Nasser að allur heimutr
hreyfingarmnar hertekið bæinn . mætti vita, að Egyptar hefðu rétt
A1 Hamma sem er í þeim bluta j til að ráðast á borgaraleg mann-
Sýrlands sem ísraelsmenn hafa j virki í ísrael — einkum eftir á-
hertekið. Hann segir að skærulið- i rás ísraelsmanna á b.rýr og
ar hafi lokað öllum leiðum að j vatnsleiðslur i Egyptalandi. sem
bænum. dregið að húni fána 1 hanm segir að hafi misheppnazt.
sinn á tveim stöðum í bænum
og ráðizt gegn 9töðvum ísraels- j
manna í grenndinni. Talsmaður I
fsraelshers segir að tveir ísra-
elsmenn bafi fallið og fjórir sæ-rzt
í árásdhni á A1 Hamm.a og tveir
skæruliðiar bafi fallið er þelr
héldu á brott.
Nasser, forseti Egyptalands, j
hélt mjög herskáa ræðu fyrsta j
maí. Sagði hann að Egyptar hafi j
nú eyðilagt 60% áf mannvirkjum j
fsraelshers við Súezskurð og1
fsraelsmenn hafa lýst fullyrð-
ingar forsetans um eyðilegging-
armátt stórskotaliðs hans við
Súezskurð uppspuna en ekkert j
sa.gt enn um boðaðar atlögur
gegn ísrael. Hernaðarfræðingar
í Tel Aviv eru sagðir óttast að I
hin pólitíska forysta í Kairó sé
að missa tökin á hernaðarlegri
stigmögnun við Súezskurð í hend-
ur herforinigja, og geti ekiki snú-
ið við þótt hún vilji.
Fimm bjóða sig íram til for-
seta, staða Pompidous bezt
LMTOkvtTbar það helzt til tíð- PARÍS 2/5 — Franska stjórnin samiþyfekti í dag að forseta-! byggingarverfcameður
kosningar skyldu fara fram þann fyrsta júní. Þegar hafa mandle'
inda fyrsta maí, að felid var nið-
ur liefðbundin hersýning með
ræðu varnarmálaráðherrans, bess
í stað hélt Brézjnef, aðalritari
Tvær meiddust
Kl. 11,34 í gær var limfeirð'ar-
slys á Laugavegi við Nóatún.
Rákust þar á R-407 og R-14159,
sem er strætisvagn. Við árekstur-
inn meiddust tvær konur, Jó-
í Nor-
Hann kveðst berjast
- , ... . . , , , . , .. fyrir afnámi tekjustoatts og fjög-
fimm frambjoðendur gefið kost a ser en langmesta mogu- urra daga vin,nUviku og er ekki
tekinn aivarlega.
Fransiki kommúnistafiotokurinn
leika hefur sem komið er Georges Pompidou, fyrrum for-
sætisráð'herra gaullista, þeim mon fremur sem vinstriöfl-
in sýnast ekki líkleg til að geta sameinazt um frambjóðanda. 1 byrjar miðstjó'rnarfund í dag, en
hann styður samfylkingu vinstri
ast um slósialistann Francois Ha og er talinn ógjarna viija
Mitterand, og náði hann mjög yera einangraður i foreetakosn-
góðum árangri. Etoki er enn vit- 'jngunum. Deferre er of langt
að, hvort Mitterand verður í : tii hægri í frönstoum stjórnimál-
framboði, en þegar hafa verið j um til að kommúnistar g'eti veitt
stofnaðar nefndir á mörgum honum stuðning sinn, og þeir
---------------------------- — stöðum sem vinna að því. Hins- hafa heldur ek’ki teljandi áhuga
sem er að likindum iotbroUn. og Gaiuiie reyndar ekki i síðustu ] vegar hafa þrír sósíalistar þegar 'á Rocard, sem er fonmaður næsta
Kolbrun GumnarsdottiL Reyni- kosningluinn ig65. p0mpidou hef- J tiikynnt um framboð, Gaston De- 1 h’tils floklks. Hinsvegar mundu
hvammi 7, sem meiddist a siðu. ur þegar tryggt sér stuðning i- j ferre, borgarstjóri í Marseille, þeir fúsir vilja styðja Mitterand,
haildsmanna Gisvaixis d’Estaing, ■ siem er talinn líklegur til að fá sem hef ur beitt sér fyrir kosn'
Bf enginn frambjóðenda feer
hreinan meirihluta verður kosið
aftur uim tvo efstu framibjóð-
endurina hálfum mánuði síðar.
Sumir telja að Pompidou takist
, . að ná meirihluta þegsr í íyrstu
hanna Bergland, Alfheimum 32, en það tókst sjálfum de
. en hann þarf að geta seilzt aiil-
„Gjaldeynsviðskipti iangt inn t raöir miðjuafia í
Hringt var til lögreglunnar í frönskum st.jórnmáluim. Það get-
gær og ■ fullyrt að menn af vest- ur hins vegar reynzt torvelt ef
uir-þýzku skipi væru að selja Alain Poher, sem nú gegnir em-
austur-þýzk mörk og héldu menn bætti forseta til bráðabirgða, á-
að það væru vestur-þýzk mörk. J kveður að gefa kost á sér. Frest-
Austu-rþýzk mörk eru ekki sfcráð ur til að tilkynna framboð renn-
hér og taldi lögreglan ástæðu til ur út 13. maL.
að vara fólk við siíkum ,,gjald-| I síðustu forseitakosninguim
eyrisviðskiptum". I tókst vinsitriöíTunum að sainueiin-
opinberan stuðning sósíalista- ingasamstarfi milli sósíalista og
iTokksins á fOokkstjórnarfundi sem ijomimiúnista. Gefi hann etoki
haldinn verður á sunnudaginn kost á sér er líklegt að komm-
kemur. Michel Rocard. aðalritari únistar bjóði fram einhvern
vinstrisósíalistafloklksins P- S. U , sinna eigin leiðtoga, og var það
sem einnig heldur ráðstefnu á j reyndar staðfest af stjórn f.okks-
surmudag, og lítt þekktur fyrr- j j,ns í kvöld.
veraindi aðalritari sósíalistaflokks- Líklegastír framtojóðenda af
ins, Alain Savary — er honum hálfu kommúnista eru þeir Jacq-
spáð liflu fylgi. Fimmti fram- Ues Duclos og Pierre Cot. som er
bjóðandia.i er Henry Bcrret, ' reyndar utan fllolkka.
Það hefur verið erfitt hlut-
verk fyrir Petrosjan að setj-
ast að sjöttu skákinni, eftir tvo
ósigra í roð.
Eftir tapið í fimrntu skákinni
er hann orðinn ein-um undir í
einvíginu. Hann legigur þó etoki
út í neina ævintýramennsfcu tii
að rétta hlut sin,n, íiremur en
fyrri daginn. Það vætri líka ai-
gerlega röng ákvörðun að geía
Spassiky færi á a ðbeina stoák-
inni inn á brautir fjöriegra á-
taka. Petrosjan takur þá raun-
sæju ákvörðun að jai'na sig
á tapinu lí'kt og Spassiky gerði
í annaiTi og þriðju skákinni.
Við stouium þá líta á gang
sjöttu skáka-rinnar. Petiiosjan
byrjar með enska-leikmiuim, en
byrjun fer yfir í drottning-
arbragð-
Spassky breytir útaf þeirri
leið er hann vaidi í 2. og 4.
skákinni, þ.e. Tarrasch-vörn-
inni. Velur hann þess í stað
hið venjuiega drottningai’bragð.
Petros-jan kærir sig akkert
um að tetfla uppskiptaafbrigðið
cxd5 í 4. leik, emda þótt sú
leið sé nú mjög í tízku- Hann
er þó vel heima í þeirri leið
því sú byrjun koni oftast upp í
einvfgi hans og Botvinniks er
þeir tefldu uim heimsmeistara-
tignina. 1 þeim sfcákum stýrði
Petrosjan svörtu mönnunum.
Spassky er þó eniginn vjðvan-
ingur í þeirri leið heldur, því
í einvíginu við Kortsnoj á síð-
asta ári kom sú byrjun tvisvar
fyrir.
Skákin fellu-r nú í þá farvegi
sem ail'gen-gastir eru í drottn-
ingar-bragði, Petrosjan beinir
kröftum sínum að því að hailda
niðri c5 leiknum og jaflnframt
reynir ha.nn að bdnda rnenn
svarts við völdun peðsins á c6.
Spassky svarar þessu með
skemimtileguim tilfærsium á
hrótounum, 17. — Hc7 og 18. —
Ha8.
Ekki hefði verið gott fyrir
Spassky að reyna að hrinda c5
leikinum í fnamfcvæmd í 17-
leifc t.d. 17. — c5 18. bxc5 —
bxc5 19. Da5 og hvítur stend-
u.r befcur. Einnig teikst Spasskv
að koma hmum lélega biskup
sínum á b7 til lífsins á b5 reitn-
um. Petrosjan hafði haft meiri
möguleikia til að haida lífi í
skákinni með því að leika í 27
leik Rc3 — Bd.3 28. Hal, en
aftir 28. — Hxal 29. Hxal —
e5! virðast mögulleikar svarts
ekki lakiari.
Með 33. leik sínum Da3 hót-
av Petrosjan 34. Da8f — DÍ8
35. Bh7tj og verður Spassky
því að leika g-peðinu- Varfærn-
isilegra hefði kannski verið að
leika því til g6 í stað g5. Pefcr-
osjan heldur enn nokkrum
þrýstingi sökum hins bakstæða
peðs á c6, hann getur lftið að-
hafst sötoum þess hve hann er
bundin við öflun eigin peða. Er
skákiin fer í bið er sýnt að
hvorugur muni vinna þessa
skák, enda kemur það á dag-
inn fljótlega eftir að tekið er
til við skákina að nýju og tek-
ur Petrosjna þanm kost að þrá-
skáka. Staðan er þannig að
fiórðungi einvigisdns ioicnu að
Spassky hefur hlotið 3% vinn-
ing. en Petrosjan 2%.
6. einvígisskákin.
Hvítt: PETROSJAN.
Svart: SPASSKY-
1. c4 efi
2. <14 d5
3. Rc3 Be7
4. Rf3 Rffi
5. Bg5 hl'
6. Bh4 0-0
7. Hcl Re4
8- Bxe7 Dxe7
9. c3 Cfi
10. Dc2 Rxc3
11. Dxc3 Rd7
12. a3 dxc4
13. Bxc4 bfi
14. 0-0 Bb7
15. Hfdl Hfd8
16- Be2 Hac8
17. 1)4 Hc7
18. Hc2 Ha8
19. Rd2 a5
20. Bf3 Ha7
21. Hbl axb4
22. axb4 DfS
23. h3 De7
24- Hccl Bafi
25. Db3 Bb5
26. Re4 Rffi
27. Rxf6+ Dxffi
28. Db2 De7
29. Hal Hxal
30. Hxal Ha7
31. Hxa7 Dxa7
32. Be4 De7
33. Da3 g5
34. Dc3 Ddfi
35. Bf3 Kf8
36. e4 Kg7
37. e5 De.7
38. Be4 Dd8
39. Dal De7
40. Da3 Dd8
Hér fór skákin í bið.
41. Dal De7
42. Dc3 Da7
43. Kh2 Da2
44. D1'3 Dd2
45. DfGt Kg8
46. Dd8t Kg7
47. Df6t Kg8
Og hér sömdu keppendur um
jafnteíli.
t