Þjóðviljinn - 03.05.1969, Blaðsíða 5

La/ugardajgur 3. maá 1969 — ÞJÓÐVILJINN — SlÐA g
t-
íslenzk gæfa er komin undir baráttu okkar
Reykvískur verkalýöur.
Eitt sdnn í vetur komu 4 ung-
ir menn í skrifstofu Dagsbrúnar
t>g óskuðu efitir að fá að ræða
við mig einslega. Mér er heim-
sókn þeirra sérlega minnisstæð
— þó þetta væri ekki sú eina
sinnar tegundar. — Erindi
þeirra var að biðja mig að leið-
beina sér, hvemdg hægt væri
að komast til Ástralíu, eða
hvort hygilegra væri að fara til
Canada eða einhverra Norður-
landa,
Ég brást í fyrstu sfcuttlega við
og kvaðst ekki vera neinn
Ástralíu-agent, en ég átti eft-
ir að komast að þvi, að á baik
við óskir þeirra bjó djúp aJ-
vara, sem varð því ískyggilegri
sem þeir skýrðu mál sitt bet-
ur. Ungu mennimir sögðu m.a.:
I fyrravetur vonum við atvinnu-
lausir stuttan tíma, eftirvin.na
minnkaði og kaupmátturinn
rýmaði. 1 vetur höfum við
vérið atvinnulausir hátt í tvo
mánuði, og vikurnar áður
höfðum við einungis dagvinriu,
þ.e. um 2500 krónur á viku. Nú
er fyrirsjáanlegt, að enn á að
lækka kaupið. Þetta voru þeirra
orð.
Tveir þeirra vom fjölskyldu-
menn og átti annar íbúð, sem
hann taldi vonlaust að geta
haldið. Þeir sögðu: Við sjáum
ekki fram á annað en minnk-
andi kaup, minni vinnu og at-
vinnuleysi hiuta úr árinu.
Síðar átti ég eftir að fá mang-
ar slíkar heimsóknir Og ekki
sízt frá dugnaðar- og atorku-
mönnum.
Ekki segi ég þessa sögu til
að hvetja menn til landflótta,
en ég spyr: Er hægt að gefa
andi atvinnuleysi og vaxandi
landflótti. Athugum aðeins þau
átöfc, er nú standa yfir: Efitir
að gengisfellingin hesfur verið
framkvæmd í 2. sinn á einu ári
óg áhrif hennar óðaverðbólga,
sem flæðir yfir,—hverjar eru þá
ráðstafanir ríkisstjómar og at-
vinnurekenda? Aðgerðimar eru
þær að hætta að greiða vísiitölu
á kaup. Þessar aðgerðir geta
þýtt allt að 20% kauplækkun,
og er þá ekki reiknuð með
minnkandi yfirvinna og at-
vinnuleysi. Tímakaup 2. kaup-
taxta Dagsbrúnar er kr. 53.87.
Með vísitölu 1. marz hefði það
kaup hækkað um tæpar 6 kr.
á k'lst. Það þarf mikinn sér-
fræðing tng mikla forherðingu
til að ganga að verkamanni
með 2.300 krónur á vikiu og
segja: „Þú skalt bera dýrbíðina
bótalaust."
En það þarf enn meiri sér-
fræðing til að lifa af þessum
launum. Enda hafa engir sér-
fræðingar kennt ráð til þess.
Hvenær skyldu koma tímar
til að hækka kaup ' verka-
manna að áliti sérfræðinga?
Þegar velti- og aflaár eru, þá
má ekki hækka kaupið, því
það eykur dýrtiðina, segja þeir.
Þegar minni afli er, þá má
ekfci hækka kaup vegna minnk-
andi afla.
I nokkrar vi'kur hafa fulltrú-
ar verkalýðsfélaganna setið að
samningahorði til að tryggja
vísitölu á laun og hindra þær
lækkanir á því kaupi, sem þeg-
ar var allt og lágt. Afstaða at-
vinnurekenda og rfkisvalds hef-
ur hvodki mótazt af sianngimi
né ábyrgðartilfinningu heldur
öllu hinu gagnstæða. Talað hef-
Guðmundur J. Guðmundsson í ræðustóli 1. maí.
öllu ömurlegri lýsingu á stjórn-
arháttum í landinu? Stór hópur
ungs fólks hefur misst trúna á
landið og stjórnarfar þess og
sér þann kost einan að flytja af
landi brott. Spumingin er að-
eins: Til hvaða lands?
Ávarp dagsins í dag hefst á
þessum orðum: 1. maí 1969
stendur verkalýðshreyfingin í
harðri baráttu og verkföllum
gégn atvinnuleysi og kjara-
skerðingu. Þess vegna er dag-
urinn í dag helgaður þeirri
baráttu.
Ég held, að menn þurfi að
gera sér ljóst, að þessi barátta
ér örlagarík. Hún er baráttan
um það, hvort á næstunni eigi
að ríkja vaxandi fátætot, vax-
Myndin er tekin í lok kriifugöngunnar er fundurinn var að héfjast á Lækjartorgi. — (Ljósm. Þjóðv. A. K.).
En í samningum þeirn, er nú
standa yfir, hafa þó iðnrekend-
ur slegið öll met. Þegar verið
var að legg-ja þeirra eigin fyrir-
tæki í rústir með erlendum inn-
flutningi, heyrðust aldrei firá
þeim samstill't mótmæii, en
þegar láglaunafólk, sem hjá
þeim vinnur, vill ekiki sætta
sig við stóra kauplæk'kun, þá
loksins næst samstaða hjá
þjóðfélag. Verkalýðsfélögin
verða að líta á skólafólk eins
og sína eigin félaga. Þetta em
okkar böm og barátta fyrir
rétti þeirra tii atvinnu er sam-
slungin okkar eigin baráttu.
Lítum á þá sem félaga okkar í
baráttunni fyrir fullri atvinnu.
Eitt af því, sem valdið hefur
atvinnuleysinu er skortur á fé
til fbúðabygginga, enda hafa
stefnu; skipulagsleysinu í fjár-
festingu verður að linna og
gjaldeyrissóunina m.a. í erlend-
an iðnvaming verður að
stöðva. Skipulögð fjárfesting
er óhjákvæmileg og efling iðn-
aðar og ekki sízt í Reykjaivík.
f Reykjavik þynfiti að gera á-
ætlun um kaup á 10 nýjum
togumm og 20 fiskibátum, svo
hægt væri að tryggja fisk-
Ræða Guðmundar J. Guðmundssonar, varaformanns
Verkamannafélagsins Dagsbrúnar, í fyrradag 1. maí
ur verið um, að erfiðleikamir
rneð kaupmáttinn stöfuðu af
aflabresti. En keppikelflli rikis-
stjómarinnar og atvinnurek-
enda var svo sannarlega ekki
að koma vetrarvertíðinni af
stað. Fyrst var háð nokkurra
vikna styrjöld við sjómenn til
að skerða kjör þeirra. Siðan er
ekki hikað við að leggja til at-
lögu við verkafólk, þótt stefnt
sé í voða einni mestu uppgripa-
vertóð síðustu ára.
Það er sen.nilega ekki ofimælt.
sem saklausum manni varð á
að segja í vetur: „Er það nú á-
stand: Vélar og tæki verkefna-
laus, menn atvinnulausir, fs-
lendingar gjaldeyrisiausir og
valdlhafamir vitlausir".
þessari furðulegu stétt, og boð-
að er verkbann á þetta lág-
launafólk. Það má segja um
þessa vandræðastétt, að þeir
eru duglegri að stöðva fyrir-
tækin en reka þarj. Naasti ræðu-
maður mun víkja betur að
þessum máluim, en það er heifl-
ög skylda okkar allra að sýna
þessuim herrum, að svona að-
gerðir mynu hefna sín.
Verkalýðssamtökin hafa háð
baráttu sína með aðferðum,
sem á vissan hátt eru frá-
brugðnar þeim, er áður hafa
tíðkazt. Etoki hafa verið háð
allsiherjarverklfölf, heldur
skæru- og keðjuvericfölll, sem
mijög tíðkast erlendis-
Þessi verkfallsaðferð er ekki
jafn fórnfrek og ails'herjar-
verkfall, en ef henni er rétt
beitt, getur hún ekki síður
verið skæð og áhrifarík. Við
megum ekki vera of hrædd við
að beita breyttum bardagaað-
ferðum, en það skiulu atvinnu-
rekendur vita, að hafdi þeir á-
fram við kauplækkunaraðgerðir
sínar, mun verkalýðshreyfingin
enn herða gagnaðgerðir sínar.
Við höfum áður minnzt á vofu
atvinnuleysisins. f vetur voru
upp undir 2000 manns atvinnu-
lausir á Reyk javíku rsvæðinu,
þar af. 700 verkamenn. Heit-
strengingar stjórnarvalda um,
að atvinnuleysi verði afstýrt,
hafa reynzt blekkingar einar;
martröð og áþján atvinnuleyisis-
ins hefur orðið hlutskipti
hundruða heimila. Gagnaðgerð-
ir rvkkar gegn atvinnuleysinu
verða að stórmagnast, allt ann-
að er verkalýðslhreyfingunni til
skammar og vansæmdar. At-
vinnuleysi er glæpur gagnvart
hverjum þjóðféiagsþegn og
hverri fjölskyldu. Ekki er ann-
að fyrirsjáanlegt en að atvinnu-
leysi bíði hundruða skólalfólks
f sumar; þá verður menntun-
forréttindi hinna ríku. Þjóðfé-
lag kreppu og atvinnuleysis
hefur þá haldið innreið sfna f
auknum masdi á ný i ísienzkt
byggingar fbúðahúsnæðis dreg-
izt ískyggilega saman. Krafa
okkar hlýtur því í dag að vera
um stóraukið fé til íbúðabygg-
inga. En vandiran er meiri en
þetta: T.d. í hinum nýju Breið-
holtsbyggingum mun mikill
meirihluti manna missa íbúðir
sínar strax í þessum mánuði, ef
lánaskilmálum verður ekki
breytt. Og haldi þetta ástand
áfram í þjóðfélaginu munu í-
búðir hundruð launiþega vera á
uppboði á þessu ári.
Við verðurn að krefjast þess,
að staðið verði við fyrirheitin,
er gefin voru við samninga 1965
um byggingu 1250 ibúða. Þvf
enn býr allt of stór hópur lág-
launafólks í heilsusptllandi hús-
næði.
Til að tryggja atvinnu og
lílfsafkomu verður að breyta um
vinnislustöðvunum nægilegt
hráefni og koma á kauptrygg-
ingu vertoafólks á fislkvinnslrj-
stöðvunum.
Við verðum að stórauka
rannsóknir og tilraunir i frék-
ari fullvinnslu sjávarafurða og
hefja þegar framkvæmdir á
vinnslu alflans, sem við vitum,
að þegar eru framkvæmanilégar.
Við verðum að hverfa frá ný-
lendustiginu.
Eyrrverandi fiskimélasitjóri
Davið Ólaffsson hefur sagt, að
við gætum tvöíaldað gjaldeyr-
ismagn sjávaraflans, ef við
ynnum hann svipað og Vestur-
Þjóðverjar. Svo segja menn að
það séu engir íslenzkir mögu-
leikar.
í baráttu þeirri og verkfföll-
um, sem við heyjum nú, verð-
um við að hindra kjaraskerð-
inigaraðgerðir valdhaia og at-
vinnureikenda. Takist það efcki,
eykst landflóttinn meir en
nokfcum grunar. Þá minnka
íslenzkir möguleikar og fslenzk
.gæfa. Minnki kaupmáttar hrns
almenna manns, þá eykst
kreppan og atvinnuleysið.
Við verðum að hindra kjara-
skerðingaráfbrmin og síðan að
heffja stórsókn fyrir stórauknum
kaupmætti Iauna. Við getum
ekki og megum ekfci sætta okk-
ur við, að laun almenns laun-
þega á fslandi séu heimingi
lægri og jaffnvel margfalt lægri
en í nágrannaJöndum okkar
með svipaðar þjóðartekjur á
mann, Við verðum að hefja
sókn fyrir aukiomi trú á land-
ið og íslenzka möguleika.
Reykviekur verfcalýðmr.
Við tökum aff heilum hug
undir kröfur dagsins:
Tafarlausa samninga
Útrýmingu atvinnuleysisins
Fullmynduga íslenzka at-
vinnuvegi
Frið og frelsi með ðllum þjóð-
um.
Reykvískur verkalýður.
Baráttan, sem við nú stönd-
um í, gétur orðið hörð og ertfið,
en við skulum svara með þvi
að taka fastar hönd í hönd og
fylkja ok'kur saman.
íslenzk gæfa er undir barátta
okkar komin og í henni er rétt-
lætið förunautur okkar. Við
höffum því góða samfylgd í bar-
átta okkar fyrir rétti hins fs-
lenzka alþýðumanns.
tusi uicu aoaisiroiu uagsms a uoroanum: xaiariapsa sammnga