Þjóðviljinn - 03.05.1969, Blaðsíða 10

Flugliðar þjappa sér saman:
Loftleiðastjómin lét undan
þegar fíugmenn beittu hörku
□ í fyrrinótt varð stjórn Loftleiða að gainga að
kröfu flugliða um fulla greiðslu l'auna og dagpen-
inga fyrir síðasta mánuð. Höfðu samtök flugmanna
og flugvélstjóra tilkynnt félagsstjórninni að öllu
flugi Rolls-Royce vélanna yrði hætt þá um nóttina,
ef ekki yrði endurskoðuð ákvörðujnin um þá kaup-
og dagpeningaskerðingu er í ljós kom við kaup-
greiðslur nú um mánaðamótin.
Stjórn Loftleiða tók Jjessa á- forða farþegum félagsins frá
kvörðun. „þar sem hún taldi að þcim vandræðum, sem augljósl
með þvi cinu yrði mögulegt að var að þcir myndu lenda í ef
framkvæmd yrði hótun stéttar-
félaganna tveggja um þcssa fyr-
irvaralitlu vinnustöðvun“, eins og
segir í fréttatilkynningunni frá
Loftleiðum um máliö, en um
; 319 farþegar Loftlciða voru hér
staddir í fyrrinótt cða vaentan-
Iegir til íslands eftir miðnætli,
þ.e. eftir að boðuð vinnustöðvun
átti að koma til framkvæmda-
Fata- og dagpeningar
Á fundi með fréttamömmuim í
gær lögðu forráðamenn Félags
íslenzkra atvinnuiBlugmanina og
Flugvirkjafélags íslands áherzlu
Samstaða í nefnd um
nýju menntaskólalögin
Stjórnarflokkarnir ætla að stöðva frumvarpið um æskulýðsmál
Menntaskólafrumvarpið kom úr
nefnd og var ræflt við 2. umræðu
í neðri deild Alþingis í gær.
Leggur nefndin öll til að frum-
varpið verði samþykkt með
nokkrum minniháttar breyting-
um.
Netfndin hefur lagt til breyting-
ar á 1. grein frumvarpsins þann-
ifi að taldir enj upp þeir mennta-
skólar sem 'þegar eru ákveðnir
í lögum.
Varðandi rétitimdi Kvennarkól-
ans í Reykjavík til að útsikrifa
Söngleikurimn „Fiðlarinn á þak-
in,u“ verður sýndur í 30- sikiptið
í Þjóðleikbúsin.u á morgun.
sunnudag. Uppselt hefur verið á
allar sýningarnar og eftirspuirn
eftir miðurn mjög mi-kil. Sem
daemi r«m aðsókn má ge-ta þess
að 1700 aðgöngumiðar seldust á
miðvikudaginn á tæpum tveim-
ur kllukkustundum og urðu miamg-
ir frá að hvería.
i stúdenta taldi menmtamálanefnd
; réttara að um það yrðu sett sér-
I stök lög einis og gert var þegar
Verzlunarskólanum og Kennara-
í skólanum var heimilað að út-
i sikrifa , stúdenta.
Æskulýðsmálafrumvarpið
svæft
Bencdikt Gröndai hafði fram-
j rögu af hálfu menntamálamefnd-
ar. Meðal þeirra sem töluðu var
Jónas Árnason, og lýsti hann sér-
stakri ánægju sinni vegna þess
j að menntamálaneffind hefði af-
greitt frumvarpið. Að vísu væri
enn ekki séð hvort frumvarpið
I yrði að lögum á þessu þingi.
1 framhaldi af því spurði Jón-
as Benedikt Gröndal. sem er
j formaður menntamálanefndar,
| hvort nefndin hefði ekki hug á
| að afgreiða einnig frumvai'pið
um æskulýðsmál, sem ríkisstjórn-
! in flu-tti í fyma, en lét svo stjórn-
i arflokikaþingmenn í mennta-
i málanefnd svæfa í nefndinni.
Benedikt svaraði, að hann hefði
kannað afstöðu stjórnarflokkanna
til æskulýðsmálaifrumvarpsins, o-g
væri hún óbreytt; þeir vildu ekki
samþykkja það á þessu þingi.
á, að þessi-r síðustu atburðir ættu
rætur sínar að rekja til þeirra
deilna er uppi hefðu verið síð-
ustu mánuði vegma þeirirar kjara-
skerðiinigar er fHuigmenn oig flug-
vélstjiórar hafa orðið ad þoflia um-
fram aðrar launastéttir í land-
inu, þ.e. skattlagningu fatapen-
inga og dagpen i n gauppbótar. Hef-
ur Þjóðviljinn áður skýrt frá
gangi þessara mála, sivo og yfir-
vinmubanni fluigvirkja, sem kom
tii framikvæmda um páskanaog
neitun flugmanna að fljúga þá,
án sérstaikna samninga, eins og
stjórnendur Loftleiða höfðu far-
ið fram á.
Hýrudráttur um mánaóamótin.
Þegar apríllaun voru greidd
starfsmönnuim Loftleiða sl. mið-
vikudag var dregið af kaupi fllug-
mianna og fllugvélstjóra og dag-
peninigar ekkd greiddir þeim, sem
vegna yfirvinnubannsiins urðu að
dveljast langur eriendis en ráð-
gert hafði verið. Þessi hýru-
dráttur var misjafnlega mikill,
dregið var 2-5 daga kaup af
mönnum, og m.unu dæmi þess
að lítið hafi verið í launaum-
slö'gum suirya; einn af elztu og
reyndustu fluigstjóruim Loftleiða
mun, að sögn forráðaimanna FlA,
hafa fengið 1105 kr- eftir mán-
uðinn, þegar allur frádráttur
hafði verið reiknaður. þar með
Strandferðaskipið Esja á sölulista
Verða síðustu hringferðir
skipsins á komandi sumrí?
Strandferðaskipiö Esja á merk-
isafmæli á þessu ári, vcrður 30
ára. Hefur skipið nú verið sett
á sölxilista, þannig aö nú fcr cf
til vill að verða hver síðastur
að fcröast með Esjunni bring-
ferð umhverfis lantlið, cn áætl-
un um ferðir i sumar liggur nú
fyrir.
Þetta kom fram á bilaðamanna-
fundi í gær. Sa.gði Guðjón Teiits-
son, að mikill áhugi hefði jafn-
an verið á hringferðum með
Esjunni. Útlendingar iétu til
dæmis bóka ferðir með skipinu
mieö margira mánaða fyrirvara.
Hefðu fyrstu pantanir fyrir kom-
andi sumar strax borizt í fyrra-
haust-
í sumar eru áætlaðar 9 hring-
•ferðir umhverfis Iland með Esj-
unni.
Stórfelld mistök í byggingu og
rekstri kísilgúrverksmiðjunnar
Fulltrúar Alþýðubandalagsins og Framsóknar í iðnaðar-
nefnd efri déildar Alþingis, Giils Guðmundsson, Einar Ág-
ústsson og Björn Fr. Björnsson, gagnrýna það hversu alvar-
leg mistök hafa orðið á við byggingu og rekstur kísilgúr-
verksmiðjunnar við Mývatn, og leggja fram álit í fimm grein-
um um atriði sem þeir telja að taka beri til greina við fyr-
irhugaða stækkun verksmiðjunnar.
Fram kom í umræðum um
málið á Alþingi í gær að kísil-
BÚrvcrksmiðjan við Mývatn lief-
*ir kostað í fyrsta áfanga um
290 miljónir króna í sitað 148
sem áætiað var, og ennfremur
að rekstur fyrirtækisins hefur
brugðizt svo á fyrsta ári, að ein-
ungis var framleitt brot al' því
sem reiknað var með. Fjármála-
ráðherra komst að þeirri spaltilegu
niðurstöðu að mistökin við vcrk-
smiðjuna væru engum að kenna
og væri óhugsandi að koma fram
ábyrgð og skaöabóium á hendur
hins bandaríska Kaisers-verk-
fræðifélags, sem falin var upp-
setning verksmiðjunnar.
Fjármálaráðherra dró engu að
síður þá ályktun af reynsiunni
af þessu erlenda fyrirtæki að
ekki kæmi til mála að fela ís-
lenzkum verkfræðingum að
stjórna fyrirhugaöri stækkun
verksmiðjunnar heldur skyldi
hún falin „meðeigendunum“
Johns-ManviIIe-hringnum banda-
ríska.
Efrideild samþykkti í gær við
2. umræðu stjórnarfrumvarpið
um heimild til þess að verja enn
150 miljónum króna úr ríkis-
sjóði til stækkunar kísilgúrverk-
smiðjunnair, ög miun það nema
51% af stofnkostnaði stækkuoar-
innar, en Johns-Manville leggur
fram 49%.
I nefndaráliti þremenninganna
er aifstöðu þeirra þannig lýst:
Svo sem fram kemur af at-
hugasemdum með frumvarpi
þassu, nam byggingarkostnaöur
kísilgúrverksmiðjuinnair við Mý-
vatn í árslok 1967 um 210 milj.
kr., eða 4.4 miij. Bandaríkjadoll-
ara mdðað við Iþað gengi, sem var
á byggingartimanum. Við verk-
smiðjuna vinna nú um 30 manns.
Rekstraralflkoman varð mun lak-
ari á áriiiu 1968 en vonir stóðu
til, og varð hallinn á því ári
33.6 milj. kr.
Samkvæmt upplýsingum, sem
nefndin heflur fenglð, er megin-
ástæða óhagstæðrar rekistraraf-
komu talin sú, að framleiðslan á
áriniu 1968 varö til muna minni
en ráðgert hafði verið eða að-
eins 2500 lesitir, en eins og kunn-
uigt er, var votvinnslukerflið gert
fyrir 12 þús. lesta ársafköst.
Ým.sir byrjunai'örðugleikar eiga
þarna nokkurn hlut að, en meg-
ingallinn hefur komið fram á
votvinnslukePfinu. Um það segir
í atiiuigasemdum, að sýnt þyki, að
a.flkastageta þess muni reynast
minni en aðilar höfðu ætlazt til.
„Má rekja það til þurrkara verk-
smiðjunnar, sem ekki era eins
öfiugir t>g við var búizt, og einnig
hafa að jafnaði orðið í þeim
nokkur efnistöp við útgufun.
VirðLst hönnun þurrkaranna ekki
hafa verið í samræmi við þær
forsendur, sem áætlanir aðilapna
vora byggðar á“.
Þessa Ihönnuin, sem svo itta Ihef-
Lauigardagua' 3. mai 1969 — 34. árgangiur — 96. tölulblað-
Fyrsta sýning ungs
listmálara hériendis

.
r'M *
í dag opnar ungur listaniaður,
Tryggvi Ólafsson, í'yrstu sjálf-
stæðu málverkasýningu sína í'
Gallerí SÚM á Vatnsstíg. Á sýn- |
ingunni eru 15 málverk, öll mál-
uð á síðustu tveim árurn. Verður
sýningin opin kl. 4—10 daglega
næsta liálfan mánuð.
Trygigvi er tæplega þrítugur að |
aldri, fæddur í Nes'kaupstað. Hamn 1
nam í Handíða- og myndlistar- |
skólamum í Reykjavík vetuirinn
1960—1961 en fliuttist til Kaiup-
manmahiafn'air 1961 og hefur átt
þar heima síðan. Stundaði hiann
þar nám við Listáháskól'ann í
grafík og málairailist. Hann hélt
sýningu í Gallerí Jensen í Höfn
árið 1966 og hefur ennfremur
tekið þátt í haustsýndngu danskna
listamianma í Kaupmianniahöfn og
víðar. Þá hefur Tryggvi átt mynd-
ir á samsýningum FÍM.
ur tekizt, framkvæmdi íyrirtækið
Kaiser í Kanada, en samkvæmt
þeim upplýsingum, sem nefnd-
inni voru gefnar, telja ráðamenn
veiic.smiðjunnar, að engar bætur
mumi fást vegna þeirra mistaka,
sem þarna hafa orðið.
Ráðið til að koma rekstri fyrir-
tækisins á réttan kjöl telja
stjórnendur þess vera að auka
votvinnslukerfi verksmiðj unnar.
Er í því skyni fyrirhugað að
legigja nýja hráeflnisleiðslu frá
Mývatni við hlið þeirrar, sem
fyrir er, og auka aiOI dælustöðvar.
Byggðar skuiu tvær niýjar hrá-
efnisþrær við verksmiðjuna og ný
skilvinda, mun stærri en sú, sem
fyrir er. Bætt verður við a.m.k.
tveim nýjum þurrkumm, öfllugri
og sterkari en þeir, sem fyrir
era, auk þess sem vörugeymslur
verksmiðjunnair verða stækkaðar.
Áætlaður kostnaður þessara
framkvaamda er um 200 milj. kr.,
en auk þess er talið að afla þurfi
um 100 milj. kr. til þess að
standa undir rekstrarhalla, bœði
þeim, sem þegar er orðinn, og
eins hinum, sem fyrirsjáanlegur
ert fyrstu árin efltir stækkunina.
Frambald á 7. síðu.
Undirlægjur ríkra
erlendra bjóða!
Ihaldsþinginaðuriixn Sveinn
Guðmundsson lét svo uin-
inælt á Alþingi í gær, að hann
mótmælti því algjörlcga að
það beina peningasjónarmið
yrði látið gilda að fela er-
lendum fyrirlækjum stór verk
fyrir íslendinga eingöngu
vegna þess að framleiðandinn
gæti lánaö andvirðið.
Yrði þctta lánasjónarmið alls-
ráðandi yrðu Islendingar und-
irlægjur erlcndra ríkra þjóða,
sem næga pcninga hafa.
Þessi umniæli voru sögð í uin-
ræðum xxni kísilgúrverksmið j-
una, og upplýsti þingmaður-
inn að þurrkaraniir í verk-
smiðjuna, sem smíðaðir voru
erlendis og áttu að vera ein-
slök völundarsmíði, hafi ver-
ið þannig gerðir að tslending-
ar hafi hætt fyx'ir 10—15 ár-
xnn að smíða slíka þurrkara.
Þessi ummæli eru þeim mun
athyglisverðari að þingmaður
þessi hefxir verið sauðþægur
fylgjandi „vxðreisnarstefnunn-
ar‘‘ og bcr því fulla ábyrgð
á þeirri stjórnarstefnu sem
teikið hefur innlenda atvinnn-
vegi svo grátt, að íslenzk fyrir-
tæki hafi orðið „undirlægjur“
erlendra auðfyrirtækja.
Felld fjáröflun til
verkamannabú
staða o? félagsh.
• Um leið og stjórnarflokkarnir
beittu sér íyrir sanxþykkt á 225
miljóna króna lánalicimild fyx'ir
margvíslegum framkvæmdum á
Alþingi í gær fclldu þeir með
16 atkv. gegn 13 tillögu Litðvíks
Jósepssonar um að láita fylgja
iánahcimild um 20 miljónir króna
til Byggingarsjóðs verkamanna
og 20 miljónir til Félagsheimila-
sjóðs.
• Samþykkt var breytingartillaga
fjárhagsnetndar uni heimild til
f jármálaráðherra að taka fyrir
hönd ríkissjóðs lán í Danmörku
allt að 1 miljón danskra króna til
endurbftta á liúsi Jóns Sigui'ðs-