Þjóðviljinn - 17.08.1969, Qupperneq 4

SlÐA — ÞJÓÐVILJINN — Sunnudagur 17. ágúst 106!).
—1■ málgagn sósialisma, verkalýðshreyfingar og þjóðfrelsis
Dtgefandl: Otgáfufélag Þjóðvlljans.
Ritstjórar: Ivar H. Jónsson (áb.). Magnús Kjartansson,
Sigurður Guðmundsson.
Fróttarltstjórl: Sigurður V. Friðþjófsson.
AuglýslngastJ.s Olafur Jónsson.
Framkv.stjórl: HÍður Bergmann.
Ritstjóm, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmlðja: Skólavörðust. 19. Siml 17500
(5 linur). — Askrlftarverð kr. 150,00 á mánuði. — Lausasöluverð kr. 10,00.
Arsenik og íhaídsíramtak
Jyklega verður Glerverksmiðj an við Súðarvog eitt
langlífasta iminnismerkið og tákn um atvinnu-
framkvæmdir samkvæmt hugsjón Sjálfstæðis-
flokksins. í>ar stóðu að verki galvaskir trúmenn
einkaframtaksins, eins og það er túlkað í Morgun-
blaðinu og Heimdalft, og stórt skyldi vinna.
Hinum ungu fullhugum Glerverksmiðjuframtaks-
ins reyndi'st greið og opin leið að voldugum banka
í Reykjavík með lögfestu nafni á bandarísku, en
nefndist á íslenzku Framkvæmdabankinn. Og upp
reis hið blómstrandi einkaframtaksfyrirtæki, sem
að vísu varð,ekki langlíft, en lét þó eftir sig gler-
fjallið mikla, sem nú virðist búið að fela að mestu
undir jörðu, en hefði raunar átt að flytja á Árbæj-
arsafnið setm varanlegt minnismerki einkafram-
taksins í íhaldsbúningi.
j^Jinning Glerverksmiðjunnar (að maður segi ekki
draugur hennar) hefur risið upp undanfarna
daga með sérkennilegum hætti. Margt er enn á
huldu um arsenikhneykslið sem blöðin hafa sagt
frá, en það sýnist ljóst að 2,2 'tonn af eitri þessu
hafi verið geymd fyrst í verksmiðjuhússkjallara
með alla gluggana brotna, svo nokkur ár í timbur-
húsi í miðbænum í Reykjavík,'þá í sprengiefna-
geymslu Reykjavíkurborgar á aðrennslissvæði
vatnsbóia Reykvíkinga, og nú loks á Korp-
úlfsstöðum. Og arseniktunnurnar ein eða fleiri
orðnar lekar einhvemtíma á þessum furðuflutn-
ingum! Málið er svo reyfaralegt að það er engu lík-
aria en uppistöðu 1 sögu um hinn fræga mann Jam-
es Bond og skúrka.þá sem hann á jafnan í höggi við,
og hefðu þeir t.d. ætlað að drepa alla Reykvikinga
með því að lauma 2,2 tonnum af arseniki í Gvend-
arbrunna!
gvo virðis't' sem flestir aðilar sem eitthvað geta
verið við' málið riðnir reyni að ýta frá sér á-
byrgðinni á geymslu þessa eiturefnis og hringsóli
með það um Reykjavíkurborg og nærsveitir, en
augljóst er að mál þetta er stórfellt hneykslismál
og þarf að rannsakast rækilega. Hverjir bera á-
byrgð á svo gálauslegri meðferð á eiturefni, sem
hefði getað valdið stórslysum ef illa hefði tií tek-
izt? Fjölmörg atriði málsins eru með öllu óljós.
Innflutningur eiturefna til iðnaðar virðist hafa
verið' furðu auðveldur og eftirlitsl'aus. Og við
þetta mál sérstaklega hijóta að hafa komið opin-
berir starfsmenn sem augsýnilega eru langt frá
því að vera starfi sínu vaxnir og hafa til að bera
lágmark heilbrigðrar skynsemi sem til þess þarf
að gegna nokkru ábyrgðarstarfi. Það er ekki dyggð
þeirra manna að þakka sem ábyrgð bera á þessu
furðulega arsenikhneyksli að ekki skyldi hljótast
af því stórslys. Og borgaryfirvöldin mega teljast
sleþpa vel ef þau verða ekki á næstunni að minnsta
kosti kennd við arsenik, líkt og einkaframtakshug-
sjón Heimdallar og Sjálfstæðisflokksins er í vit-
und manna í órjúfanlegum tengslum við Glerverk-
smiðjuna góðu og glerfjallið mikla. — s.
SUÐUREYRARBRÉF
um nauSungarlöggjöf, aflabrögS, frysti-
hús, níSurrifssfefnu, kvikmyndir, úfsvör
miairgir iMír balla þetta niðaarrifs-
stefnu af verstu tegund, sem
mun einda mað stoeUáiinigu fyrir
þá. sem hafa að hemni staðið,
og raunar ailia landsmenn. Báð-
dieildarmejm og koniur hér, seim
hafa lagt tdfl. hiliðar einhvern
hluta af tekjum sínium undan-
farin ár og setla sér að geyima
til elliéranna, sjá nú, að það
er orðið lítiilis virði. Það er jú
krónutalan, en hún er nú orð-
in verðiaus veigna sffielildra
genigisiBelKliniga og verðhasklkana
á öiliuim hlutuim.
Eins og ég slkiýrði frá í sið-
asta fréttabréfi, diags. . 6. júlí,
var ailur afli, seon lagður var
hér á land í júnirruánuði 541.872
tonn. Þá voru það 23 skd/p og
bátar, sean lönduðu hér. . Er nú
í síðastliðnum júlírniánuði voru
þeir 22, og afli alls 578.683
tonn. Það, sem af er þessuim
mánuði, er aflinn þessá:
Sif 21.191 tn. í 8 róðruim.
Stefnir 4.190 tn. í 3 róðrum.
Frið'bert Guðmundsson 17.555
tonin í 8 róðrum. Hersir (áður
Páll Jónsson) 8.590 tonn í 5
róðrum.
Afli aðkomubáta í júlí:
Vestri frá Paitreiksfirði 26.320 tn.
4 landanir, handfæiri.
Páll Friðbertsson, eiins og áður
hefur verið skýrt hér frá í
fréttaibréfum .mínum.
Afli aðkomúbáta eir nú orð-
inn . frá því 10. júná, að fyrsta
skip' kom hér með fisk, til dags-
ins í dag: 343|3 tonn a£ slsegð-
um fiski. (A.lilur afili er silægð-
ur). Af þessum að'komuafla hef-
ur orðið mifcil atvinnuaufcning
í byggðarlaginu. enda er teikið
á móti hvefjuim og ednum að.
komubát, að mdininsta kosti þénm,
sam kom-a hingað mieð fisk, með
vinsemd og virðingu, og allt
fyrir þá gert, ‘sem hasgt er að
gara.
Vinnulaun eru nú gneidd á
tilsettum tíma saimkvæmit saimn-
ingum. Engimin hörgull virðist
vera á gjaldimiðli. Undraverð
aði af værum blundi 7. nóv.
1968. Nú 18. júli s,l. var ísver
boðið upp, samlkviaeimt áður aug-
lýstu nauðungarupplboði. Rífcis-
ábyrgöasj ðður mun hafa átt
hæsta boðið, eittlhivað á átt-
undu miljón kr.
TVÖ FRYSTIHÚS
EÐA EITT?
Haustið 1959 hóf Fiskiðjan.
Freyja hf. hraðfrystihússáðnað
sinn hér. Það gaf strax auga
liedð, að tvö hraðfrystihús hér
gótu ekiki þrifizt í 424 manna
kaupstað eins oig þá var. Nú
eru skráðar hér í hrepp 511
sálir alls. Þessii húsaauikning varð
til þess að verikaifóiikið tvístrað-
ist milM húsanna og hráefnið
KVIKMYND
Ég ræddi nioikkuð ítarlega í
síðasita fréttabrófii um kvik-
myndatökuna, sem átti að fara
fram á vegum SöHuimiðstöðvar.
innar hér. Hún dróst nokkuð á
laniginn, og óg var orðinn
smeykur um, að úr henraá myndi
ekkert verða. En hvað skeður?
Átjánda júlí, saima dag og Is-
ver var sdegið. komu. hingað
tveir mætir menn, Annar þieirra
var Guðmundur H. Garðiarssion,
skemmtilegur og viðfellldinn. —
Hinn var Aimieríkgni, sem fáir
skdldu. Nafn hans var William
Keith, frá Scarsdaie New York.
Myndaitakan, fór fram sem sa>gt
nákvaemflega eins og ég hafði
huigsað mér, að hún yrði, enda
hafði Guðmundur' lesið Þjóð-
Myndirnar eru teknar á Suðureyrarliöfn í júlí. í flotann vantar nokkra heimabáta, þar á meðal m.Sí Ólaf Friðbertsson. í staðinn
éru þrír Patreksfjarðarbátar að lánda fiski. Á myndinni til hægri er Gölturinn í baksýn og Jengst til hægri á þeirri mynd er
m.b. Sif, ÍS 500. — Á myndinni til vinstri er hafnarmynnið og fjöllin handan við fjörðinn.
Þorri, s. st. 76.395 tonin, 3 larad-
anir, trotll.
Þrymur s. st. 54.075 tonn? 3
landanir, troiU.
Jón Þórðarson s. st. 41.765 tn.
3 landanir, troUl.
Bergvík (triflllia Stgr.£irði) 8.375
tonn, 12 landanir, færi.
Saimitals gerir þetta 206.935 tn.
Afli heimabáta:
Ölafur Friðbertsson 78.010 tonn,
1 löndun, flffna (aillt grálúða).
Friðbert Guðmundsson 67.610 tn.
19 lanandr, líína, (þiair a£ 27.765
tann' grálúða).
Sif 56.325 tonn í 22 róðirum. (þar
af 615 kg grállúða).
Páíli Jónsson 22.885 tonn í 12
róðrum.
Stefnir 18.345 tonin í 11 róðrum.
Guðmundur frá Bæ 32.350 tonn
í 5 löndunum, fseri .
Smiærri bátar 11 allOs 96.228 tn.
115 róðrar, mcst færi.
Samtals 371.753 tonn.
Eins og að ofán greimir eru
þeitta 578.688 tonin, og skipta.
verðið saimikvæmt verðskrá
verðlagsráðs sjávarútvegsins kr.
3.438.613,31. En að viðbaSttum
27%, sem koma ekki til skipta,
verður upphæðin kr. 4.367.038,47.
Mismunur er því kr. 928.425,16,
sem fara samkvæmt nauðung-
arlöggjöf ríkisvaldsins tU skipa-
eigenda sjálfra, og skiptist sú
upphæð þannig: 343.861,33 kr.
fára í stofnfjársjóð sklpaeig-
enda í Fiskveiðasjóði, og kr.
584.563,83 fara í vasann á skipa-
eigendum sjálfum, að minnsta
kosti um stundarsakir, þar til
þeirra verður þörf ammarsstað-
ar. Þetta .tolja útvegsmenn
sumdr hverjir þau beztu lög,
sem nokkum tírna hafa verið
saimin, (Bærileg löggjöf það!
Senndlega hefði mátt fara aðra
leið í því máli — ekki ráðast
•edngöngu á sjómannastéttina).
Grieidd verkamannalaun í
júlímánuði urðu á milli 14 og
15 hundruð þúsund krónur. Eitt
frystihús er hér, sem kaupir
fisk. Það er Fiskiðj-an Freyja h.f.
Forstjóri þess er (Guðlmundur)
breyting frá því síðast liðið
sumiar, þegar alit virtdst ætfla í
rúst.
HVAÐ BER FRAM-
TÍÐIN í SKAUTI SÉR?
En hvað ber nú framtíðin
í sikauti sér? Afli þeirra línu-
báta, sem stundað hafa vedðar
hér á heiomamdðum hefur ver-
ið og er enn afar lélegur, edns
og sjá má af aflHasfcýrslum að
ofan. Það hefur yfirleitt eklú
flisfcazt fyrir beitu, olíu og
mannaíry@gingú. Senn líður aö
opnun landhelginnar, og efcki ■
batma aflahorfur þá. Fyrsta
ofctóber opnast tvö veiðisvæði-
hólf hér á Vestfjarðamiðum.
Annað hólfið er frá vestan-
verðum Barða og vestur og út
af Kópanesd, eða svæðið út af
Dýrafirði og Amarfiröi. öllum
toigskipum upp að 350 brúttó-
smálestum að stærð verður
leyfilegt að toga þar upp að
fjöigurra miílna vegailengd frá
landi. Ann>að hólf opnast frá
Rit og ruorður og út a£ Kögri
með sömu kjörum. Þessi svæði
bæöi eru og hafa verið mjög
miikið sótt a£ línubátum á
haustin. Svæðin varða opin frá
1. október til o>g með 31. des.
þetta ár að minnsta kosti. Sam-
anlögð stærð þessara hiólfa er
millli 230 og 240 fersjómílur. Það
kornast noikkuð margdr togbát-
ar þar fyrir, og svo verður hægt
að vikra sér til, bæðd norður
og suður og upp fyrir mörkin.
Ef varðskipin liggja svo íhöfn,
þá verður lítið um varðigæzlu
krimgum þessi hóflf.
HNÉ í VALINN
ísver hf., sem stofnað var
hér a£ utanbæjarmanni lýðveld-
isárið 1944 — og var því kom-
ið á 25. a'.dursárið, hné í val.
inn 18. júlf s.l. Raunarvarþað
allt áður. því frá 7. sept. 1968
hefur það enigan fisk keypt.
Húsin hefur Fisikiðján Freyja
haft til afnota frá því hún vakn-
sömuleiðis. Þá vantaði hráeiEni
til þess að vinna úr. Bátar voiru
tekndr á led'gu, aflaimaignið jókst,
en þá vantaði vinnukraftinn.
Sjómann og verkamiemn voru
fluttir inn frá Færeyjum og
víðar að í stórum hópum og
edtt árið, siern hagræðingin stóð
yfir, kornu hingað 8 skvísur frá
Ástralíu. Þær höfðu aldred séð
fisk, en voru mjög girndllegar
til fróðleifcs. Ölfl. þessi umibrot,
frá því fyrsta urðu mjög kostn-
aðiarsöm, en heyrandi heyrðu
sumir menn eikki og sjáandi sáu
menn ekiki, hvert steiEndi. Þedrn
ósköpum var að nokkru leyti
lýst í fréttabnéfi diaigs. 17. des.
1968 hér í þessiuí blaði.
GEN GISFELLIN G
Bg man þá tíð í gamla daga,
að þe*gar við strákamir vorum
að íljúgast á, að sá okfcar, sem
náði þair undirtökunum, bar
vanalega sigur af hólmi. Það
gat farið nokkuð langur tími
í þóf fram og til baka. en að
lokuim féfljl só, sem verri hafði
tökin, og faiH hans það var
þungt.
Gen>gis£eiillingin síðast liðið
haust kom. hér mjöig hart nið-
ur á oss Súgfirðingum, eins og
raunar flest ölllum landsmönn-
um, t.d. hæfckuðu slkuldir Hafn-
ar.sjóðs um 6,3 milj. Vélin, sem
sett var í m/b Friðbert Guð-
mundsson úti í Friðrikshöfin í
fyrra sumar og haust, hætakaði
um 1,3 miljónir. Eftdrstöðvar
s£ sikuildum m/s Ölafs Frið.
bertssonar jukust nál. 1,2 milj.
Höfðu hætataað áður um notata-
uð háa up'phæð við fyrri geng-
isfeilildnguna. ,
NIÐURRIFSSTEFNA
Vöruverð er orðið svo gífur-
legt, að fóilki ofbýður. Kaup-
hæfckun sú, sem varð i mai í
vor, er fyrir löngu upp étin í
verðlagshítioa, og svona mætti
lengi telja. Þetta er svo köll-
uð viöreisn. Ned, þetta er slko
engin viðreisn, enda munu
viljann noktaru áður ‘ éá 'hánn
fór vieistur.
ÚTSVARSSKRÁIN
tJ tsvarsskráin kioimi upp í gær.
Jafnað var niður 2.217.600,00 tar.
Aðstöðugjöfld, eru 682.800,00 kr.
Útistandiandi fró fyrra árd eru
800.000.00 kr. Erffiiðledkar fóílks
síðasta ár munu vaida því, að
svo miikið er eftir. Sex hæstu
útsvarsgjaldendur eru:
Póll Friðbertss., forstj. 79.400,00.
Barði Theódórs. raflv. 50.000,00.
Og að auki 9.600,00 kr. að-
stöðugjald.
Iiárus Friðrikss. véflstjóri á m's
Ölafi Friðbertssyni 47.900,00.
Einar Ölafssion sikipstj á sama
Skipi 46.000,00.
Óslkar A. Guðjónsson, vitavörð-
ur Galtarvitia 45.800,00.
Guðmundur Brtðigeirsson, slkóila-
stjóri '45.200,00.
Og svo þrír þeir lægstu:
PáE H. Pétursson, bóndi, Laug-
oim 500,00 kr.
Vilhjálmur Magnússon, nýorð-
inn sikipeigandi 300,00 kr.
Birtair Friðbertss. hóndi, Birki-
hlíð 200,00 kij.
Bueyting á útsiviarsstiga varö
engin.
SALÓMON
Og nú um þessar mundir eru
hér stór uimlbrot út af því, hve
ungum ungflingum er leyft að
fara inn á dansleiiki. Foreldrar
eru mjög kvíðafulllir um þau
mól og hafa kvartað viðbama-
verndarnefnd . staðarins, en
hún fær enn sem komið ’ cr
engu ágemgt. Formaður barna-
vemdarnefndar er kvenimaður,
sem mun eklti láta sig fyrr en
fu'llnaðarsigur er unndhn. Bæði
hún oig foréldrar unglingahna
hugsa sennileiga til þeirra orða,
er skrifuð standa í orðsfcviðum
Salómions á bls. 630 og hljóða
svo: — „Hver æjar, hver vein.
ar, hver á í deiluim. hveirkvart-
Framhald á 9. síðu
1