Þjóðviljinn - 17.09.1969, Page 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINtf — Miðvifcudagur 17. september 1969.
— málgagn sósíali$ma, verkalýðshreyfingar og þjóðfrelsis —
Otgefandi: Otgáfufélag Þjóðviljans.
Ritstjórar: Ivar H. Jónsson (áb.), Magnús Kjartansson,
Sigur6ur Gu6mundsson.
Fréttaritstjóri: Sigurður V. Friðþjófsson.
AuglýsingastJ.: Ólafur Jónsson.
Framkv.stjórh Eiður Bergmann.
Ritstjórii, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðust 19. Síml 17500
(5 linur). — Askriftarverð kr. 150,00 á mánuðl. — Lausasöluverð kr. 10,00.
Hvers vegna ekki ?
|$egar síðustu heimsstyrjöld lauk var íogara'floti
landsmanna að yonum ónýtur að mestu. Ný-
sköpunarstjómin, sem mynduð var í samræmi við
hugmyndir sósíalistia urn félagslegt frumkvæði til
þess að gerbreyta atvinnuháttum landsmanna, á-
kvað að gera það að einu meginverkefni sínu að
endumýja togaraflotann. Sú ríkisstjórn lét sér
ekki nægja að spyrja íslenzka gróðamenn hvort
þeir vildu leggja fjámiuni sína í togaraútgerð,
enda var vitað að áhugi þeirra var af afar skomum
skammti. Ríkisstjórnin ákvað í staðinn ofur ein-
faldlega að láta smíða 32 fullkamin skip. Þegar
skipin voru fullsmíðuð var íslenzkum atvinnurek-
endum gefinn kostur á að taka við þeim, en áhugi
þeirra og framtak var ekki beysið frekar en fyrri
daginn. Ekki lét ríkisstjómin þær aðstæður hamla
sér; í staðinn voru stofnaðar bæjarútgerðir og
tóku þær við tveimur þriðju af hinum nýja togara-
flota. Allir vita nú að þessi endurnýjun togara-
flotans og aðrar hliðstæðar athafnir nýsköpunar-
stjórnarinnar hafa síðan verið meginundirstöður
efnahagslífsins og lengi vel tryggt atvinnuöryggi
og miklum mun betri afkomu en fyrir stríð. Hitt
er-jafn ljóst að trúlega hefði enginn nýr 'togari ver-
ið keyptur í stríðslok ef einkaframtakið hefði feng-
ið að ráða, ef srníði togaranna hefði verið háð því
skilyrði að gróðamenn vildu leggja fjármuni sína
í skipin.
Jjetta fordæmi nýsköpunarstjórnarinnar imætti
vera mönnum hugstætt um þessar mundir. I
tíu ár hefur enginn nýr togari verið keyptur til
landsins, og flotinn hefur dregizt saman um meira
en helming; verði svo fram haldið verður engin
togaraútgerð frá íslandi eftir nokkur ár. Á þessu
hafa menn vakið athygli ár eftir ár að undanfömu;
fulltrúar Alþýðubandalagsins á alþingi og í bæj-
ars'tjórnum hafa verið óþreytandi að flytja tillögur
um endurnýjun togaraflotans. En svörin hafa æv-
inlega verið hin sömu, einkaframtakið hefur ekki
áhuga á því að kaupa togara, gróðamenn fást ekki
til þess að leggja fé í slíka framkvæmd — og við-
reisnarstjómin er andvíg öllu félagslegu frum-
kvæði. Þetta ástand hefur verið sérstaklega átak-
anlegt síðustu árin þegar bæði ríkisstjórriin og
borgaVstjóm Reykjavíkur hafa með ályktunum
lýst stuðningi við endumýjun togaraflotans.
Framkvæmdir stranda aðeins á þeirri hagfræði-
legu kreddubók að gróðamenn einir eigi að ákveða
allar framkvæmdir í landinu, en félagslegt frum-
kvæði sé bannað.
J^áðamenn Sjálfstæðisflokksins mættu. rifja það
upp þessa dagana að beir áttu einnie aðild að
nýsköpunarstjórninni <
Fróðlegt væri að heyra forsætisráðherrann
lýsa skoðun sinni á því hvort aðferð nýsköpunar-
stjórnarinnar við endumýjun togaraflotans hafi
ekki verið rétt. Og ef svo er, hvers vegna má ekki
beita hliðstæðri aðferð nú? — m.
Aiþjóðaráðstefna um félagslegar
þróunaráætlarnir næsta áratuginn
„Med hvaða hætti fæst fólk
til að taka þátt í þróunarstarf-
inu, og í hve ríkum mæli finn-
ur það til ábyrgðar gagnvart
þvi, hvort sem það hefur per-
sónulega hagsmuni af því eða
ekki?“
Þetta er ein þeirra mörgu
spurninga sem beint var til fá-
menns hóps sérfræðinga frá
Afríku, Asíu, Evrópu, Norður-
og Suður-Ameríku, sem að und-
irlagi Sameinuðu þjóðanna kom
saman í Stokkhólmi dagana 1.
til 10. september s.l. til að ræða
markmið og Ieiðir í þróun fé-
lagsmála.
Sérfræðingamir tíu, sean boð-
aðir voru til ráðstefnunnar, eru
frá Brazilíu, Bretlandi, Filips-
eyjum, Kanada, Indlandi. Mexí-
kó, Póllandi, Súdan, Svíþjóð og
Tanzaníu. Sænsiki prófessorinn
Gumnar Myrdal, sem nýlega
hefur gefið út hið mikla og
stórmerka rit „Asian Drama“,
er m.a. varpar Jjósi á þátt fé-
leigsilegra atriða í þróunax-við-
leitninni, setti ráðsteínuna, sem
opinberloga er nefnd „The Ex-
pert Group Meeting on Social
Pólicy and Planning". Báðstefn-
an er sikipulögð af Sameinuðu
þjóðunum, en kostuð af sænsiku
n'kisstjóminni.
Félagsmálin á öðrum
þróunaráratugnum
Sérfræðingarnir leitast vid að
leggja niður fyrir sér þá þjóð-
félagslegu þætti, sem ýimist tor-
veida eða stuðla að þróuninni,
og ræða sérstaklega hugsanleg
úrræði til að gera vandamálin
ljósari, en þau eru m.a. fólgin
í ójafnri. síkipfcingu tekna, sem
er ísikýggileg víða um hedm, og
þeim „flösikiuhálsium“ sem finna
má í ríkjandi þjtóöfélagslkerfum
og tafja mijög fyrir þróuninni.
í uppkasiti að dagsikrá ráð-
Sitefnunnar er lagt til, að um-
ræður hinna alþjóðlegu sér-
fræðinga bednist fyrst og fremst
að félagsmólastafnunni og þeim
starfsaðferðum sem hagnýta
beri í þróunaráætlumim fyrir
áratuginn 1970-80, sem er annar
þróunaráratugiur Samednuðu
þjóðanna.
Niðurstöðumar sem sérfræð-
ingarnir komast að verða til
leiðbeiningar þeirri deild Sam-
einuðu þjóðanna sem fer með
félagslcg þróunarmól næsta
áratug.
Drögin að dagskránni gera
einnig ráð fyrir því, að sér-
fræðingarnir leggi niður fyrir
sér, með hvaða móti megi helzt
bæta og efla þjáíflun Samein-
uðu þjóðanna á fédagsilegum
ráðgjöfum og áætlanasmiðum.
Látin er í Ijós sú von, að um-
ræðurnar situðli að því að greiða
sundur þær rnörgu alhæíingar
sem varpað hefiur verið fram i
sambandi við þróunarstarfið, og
að þær vedti vanþróuðu lönd-
unum raunhæfa tilsögn í við-
leitni þeirra við að móta sér
steifnu í fédagsmálum.
Uimiræðumar, sem fóru fram
fyrir luktum dyrum, eru þáttur
í starfsáætlun, sem hin fédags-
lega þróunamefnd hefur gert
fyrir tímaþilið 1969 til 1973.
„Veigamiklir þættir“ sem
fjallað cr um
Fjórir ..veigamiklir þætti r“,
sem hafa áhrif á félagsilega þrtó-
un, eru meðal þeirra efna sem
sénstaklega er fjallað um á
ráðstefnunni. beir em:
— Félagslegir þættir sem eru
þróuninni nauðsynlegir. Undir
þessuifn Hð er lagt til, að sér-
KVEÐJA
til flugmálastjóra og framkvæmda
stjóra Loftferðaeftirlitsins
Fyrst þaijcka ég flugmálastjóra
fyrir tvær athugasemdir sem
hann var með í útvarpinu 10. 2.
1968. Sú fyrri um „vítavert at-
hæfi“, sú síðari um eitthvað
sem „varðar íslenzk hegningar-
lög“??? Fyrri athugasemdina má
nota með rétti um ýmislegt niðri
á flugvellinum. í landi á háu
menningarstigi er það talið
„vítavert athæfi" að breiða yfir,
þegar rangar útskýringar em
gefnar lögreglunni, og það er
einmitt það, sem svokallaður
„flugkennari" gerði- Hann skýrði
rangt frá, — með öðrum orðum,
sem hann á kannski _:uðveldara
með að skilja — hann laug-
Hann er hreint út sagt lygalaup-
ur (og fyrir dómstólunum vil ég
gjaman sanna það)- Ég hef vitni
sem sáu hvað gerðist hinn fræga
9. 2. 1968.
Það er ekki mikið meira að
segja um athugasemdina um
hegningarlögin, en að yfir henni
er skoplegur blær. Þið hafið jú
sjálfir þama niður frá á flugvell-
inum, sannað að hegningarlögun-
um má vagga í svefn, þegar rétt-
ir menn era á rétfcum stöðum-
Og til framkvæmdastjóra Loft-
ferðaeftirlitsins: Minar innileg-
ustu þakkir fyrir að tala hreint
út úr pokahominu. Þú verður
ekki sakaður um skinhelgi eða
fals af minni hálfiu. 1 stuttu sam-
tali okkar 1 síma 17- 2. 1968, kl.
11,25 viðkomandi lágflugi TF-
REA, sagðir þú hreinskilnislega:
„ég vil ekki gera neitt, ég gct
ekki gert nedtt“. Ég trúi því vel
að þú hafir sagt satt í það skipt-
ið, en ég hef samt þá undirgefnu
bæn til þín: Útskýrðu vegna
hvers þú komst ekki eins og þú
lofaðir? Er ástæðan sú að þið
hafið dottið ofan á sannleikann
í málinu, en emð ekki nógu
miklar manneskjur tíl þess að
kannast við hann? En það er
sama hversu mikið þið getið
leyft ykkur i þessu máli. Þið
skuluð komast að því áður en
lýkur, að ég mun heimta upp-
gjör- Ef ég fæ það ekki fram
með góðu, þá á ég aðeins þann
kost að reyna hina leiðina- Mun-
ið að það komu fimm lögreglu-
þjónar hingað til þess að gera
húsrannsókn o. s. frv- — minna
máttí nú gagn gera. Og meðan
þið ekki afhendið merkjabyssu
mína, getið þið ekki reiknað
með öðm en að fá áminningar
með hæfilegu millibili um mólið,
Einum of oft fljúga svonefndar
„skólaflugvélar“ í lágflugi yfir
búi mínu. Það sannar aðeins, að
ekki hefur verið tekið minnsta
tillit til kvartana vegna hegðun-
ar þeirra- Síðasta hetjuheim-
sóknin átti sér stað 10- 8- síðast-
liðinn, kl. 14.10, frá sama flug-
skóla. Hver veit? — Kannski
hefur þarna verið að verki sami
flugkenmari og sá sem ekki hefur
skilning og vilja á þvi að halda
sér við sannleikann.
12. 8. 1969-
Carl A. Carlsen.
P.S. Nú em liðnir átján mánuð-
ir frá þvi að svonefnt „vítavert
athæfi" átti sér stað. Og þið vit-
ið eins vel og ég, að það hafðu
ekki einu sinni liðið 18 dagar
' áður en ég hefði verið dreginn
fyrr dómstól, ef ég hefði ekki
haft góða og gilda ástæðu til
þess að gera það sem ég gerði-
CAC.
fræðingarndr reyni að skiýra,
hvers vegna aðgerðir, sem virð-
ast vera samkynja, leiða til ó-
líks vaxtarhraða, og hvers
vegna hlunnindin af efnaihags-
vexti nútíman^ hafa einungis
fallið í skaiuit örlifclu broti jarð-
anbúa. Þegar sérfræðingamjr
hafa gert grein fyrir þeim
þáttum sem örva vaxtarhraðann
og stuðla að örari þróun með
nauðsynlegu etftirliti, verður
hægt að varpa fram spuming-
unni: „Hvernig er hægt að að-
hæfa þessa þætti þróunaráætl-
unum?“
— Hömlur á þróxmina scm
stafa af gerð og stofnunum
þjóðfélagsins
Undir þessum lið er lagt til,
að sérfræðingarnir kanni þá
þætti þjóðlífs og menningarlífs,
sem skapa uimhverfið og ráða
úrslitum um hugsanlégt láfs-
magn þróunarinnar, og kianni
jafnframt gmndivailarskilyrði
þessara þátta. Meðai spuming-
anna sem leitazt verður við að
svara eru þessar: Hvernig verða
fundnir þeir „flöskuhálsar" sem
em fyrir hendi í þjóðfólags-
kerfinu sjálfu og hinum ýmsu
stofnunum þess? Hvað vita
menn uim áhrif þessara' „flösku-
hálsa“ á þróunina? Hvernig
verða íbúar hvers eiinstafcs lands
með ái'ángu rsríkustum hætti
fengnir til ad taka þátt í stjórn-
máluta, áætlanigerð og þróun-
arsfarfsemi?
— Aðferðir til víðtækrar
þróunaráætlanagerðar með
sérstöku tilliti til félagslegrar
þróunar
Undir þessum lið er lagt til,
að sérfræðingarnir reyni að
finna skýra og tæmandi skil-
greiningu ■ á hugtakinu „félags-
leg áætlanagerð“, sem í dag-
legu tali heifur margs konar
merkinigu. 1 ýrniiss koinar félags-
legu samibandi beina menn nú
mjög athygli sinni að sjálfum
aðferðum við áætilanagerðir, en
þörf er á umræðum um, hvem-
ig fá má hina ýimsu félagslegu
þætti til að sainwerka, bæöi
innbyrðis og með hinum efna-
hagslegu þátfcum, þaninig að
fundinn verði hinn rótti grund-
vöilur áætlanagerðar og hag-
nýtingar þeirra fjórmuna og
.þess mannafla, sem fyrir hendi
er. Ein af þedm spumingum,-:
sem varpað er fram í þessu
samhengi, er: Er hægt og rétt
að gera greinanmum á efnahags-
méilum og félagsmálum þegar
umi er að ræða stjómmál og á-
ætlanagerð?
— Stefnan I skiptingu tekna
og auðæfa og lífskjör
fjöldans
1 drögunum að dagskrá ráð-
stefnunnar segir. að könnun á
félagsiméiastefnu og skiptingu
tekna sé veigimikill þáttur í
starfsemi félagBaniáladeildar
Sameinuðu þjóðanna. Þar er
einnig talað um hugtakið „Hfs-
kjör“ sem forsendu þess. að fé-
lagsJeg þrióunairstefna verði
réttólega metin, og um nauðsyn
þess að bæta lífskjörin, svo þau
verði í senn tæki til áætilana-
gerðar og hjálpargagn við að
mæla framfarimar.
„Framþróun eða bylting"
Síðari Mðurinn á dagskrá ráð-
stefnunnar ber heitið „Fram-
þróun eða bylting" og gefur
sérfræðingunum færi á að draga
saman niðurstöður sínar. Margt
bendir til þess, að hin raun-
verulega þróun í mörgum van-
þróuðum löndum hafi leitt af
sér aukið ójafnrssði meðal
hinna ýmsu. hópa þjóöfélagsins.
„Þær breytinigar, sem leitt
hefur af pólitískri fhlutun á
sviðuim eins og eignarhaldi
jarðnæðis, skiptingu jarða, tak-
mörkun barneigna. uppeddi og
menntun, raunhasfri og heiðar-
legri ríkisstjóm o.s.frv., verða
kannski mjjög hægfara. Þe.tta
getur — en þarí ekki að gera
það — leitt af sér aðstasður.
sem verða tilefni pólitískrar
byltingar." ..... :
Margar fleiri spumingiar
tengdar þessum efinum voru
ræddar á ráðstefnunni ií Stokk-
hólmi — þeirra á meðal spum-
ingin, sem varpað var fram í
upphafi þessa máls. — (Frá Sþ)
Frá Raznoexport, U.S.S.R.
Aog B gæðaflokkar
MarsTradmg Companylif
Laugaveg 103 sími 1 73 73
Aðalfum/ar
Félags Sameinuðu þjóðanna á íslandi verð-
ur haldinn í 1. kennslustofu Háskólans
mánudaginn 22. sept. 1969 kl. 5.30 s.d.
FUNDAREFNI:
Venjuleg aðalfundarstörf.
STJÓRNIN
Auglýsingasíminn er 17 500
ÞJÓÐVIIJINN
j