Þjóðviljinn - 09.11.1969, Blaðsíða 1

mr
Sunnudagur 9. nóvember 1969 — 34. árgangur — 247. tölublað
RáSherrarnir hafa ekki
getaS hrakiS eitt einasta
atriSi um stofnkosfnaS
Búrfellsvirkjunar:
|«>
Hvers vegna vilja peir
heimila rannsókn?
□ Ekkert þingmál hefur í haust vakið jafn mikla
athygli innan þings og utan og staðreyndirn-
ar um byggingarkostnað Búrfellsvirkjunar og
framleiðslukostnað á raforku frá þessu mikla
orkuveri. S.l. mánudag rakti Magnús Kjartans-
son í þingræðu alla þætti útreikninganna um
byggingarkostnað og rekstrarkostnað og greindi
frá heimilduim sínum, en í umræðunum síð-
an hefur hvorki ráðherrum né málgögnum
þeirra tekiz't að vefengja eitt einasta atriði úr
þessum útreikningum.
□ Málstað ríkisstjómarinnar má bezt marka af
því, að hún þorir ekki að fallast á að alþingi
framkvæmi óháða rannsókn á öllum mála-
vöxtum og leiði allár staðreyndir í ljós á
óvefengjanlegan hátt.
Hér er mynd af kápu skýrslu þeirrar sem bandaríska verkfræðifirmað Harza, sem hannaði líúrfelis-
rirkjun og annast eftirlit með \öllum framkvæmd um fyrir ísicnzk stjómarvöld og Ailþjóðabankann
i Washington, gaf út í júlí í sumar- Þessa ekýrslu lagði Magnús Kjartansson fram á þingi þegar hann
var spurður um heimildir sínar, og þar cru staðfcslar þær staðreyndir sem hann hefur rakið í um-
ræðunum undanfarnar vikur.
Hér á eftir veirða nokkrar
helztu staðreyndir um bygiging-
arkostnað Búrfellsvirkjuniar rifj-
aðar upp í stuttu máli:
1Í skýrslu sem b and arí ska
• verkfræðifyrirtækið Harza,
sem hannaði Búrfellsvirkj un og
annast aJlt eftidlit með fram-
kvæmidum fyrir ísienzk stjóm-
airvöid og Aiþjóðabankann, gaf
út í júlí í siumar er upphafleg
kostnaðará ætlu n við fyrri áf anga
virkjunardnnar gefin upp 25.854.
000 dollarar, en kostnaðaráætlun
miðað við 30. júní í sumar
32.572.000 doliiairar. Þannig hef-
ur kostnaðurinn hingað tii far-
ið 6.718.000 dollurum fram úr
áætlun eða 26%. Þetta ér hin
opinbera áætlun Harza, sem ber
alia ábyrgð á framikvæmd verks-
ins. Þessj fjórðungs hækkun á
kostnaði hefur auðvitað raskað
öllum fyrri hugmyndum um
reksturskostnað.
2Í þessari áætlun Harza frá
• því í júlí í sumar eiru ekki
meðreiknaðir ýmsir kostnaðar-
liðir sem hið bandaríska verk-
fræðifirma gefur þannig upp:
yatasréittindi og önnur hliðstæð
réttindi, vextir á byggingairtím-
anum. tollar, skaittar, lántöku-
kostnaður og gengistap af' inn-
lendum bostnaði. Til þess að fá
Þannig verður bætt upp tapið
af viðskiptunum við álbræðsluna
Eins og fram kemur á öðr-
um stað í blaðinu greiðir ál-
bræðslan aðeins 22 aura fyr-
ir kílóvattsrtund af rafmiagni
þótt framleiðslukostnaður sé
nú meira en tvöfalt hærri.
Heildarmiagnið sem bræðslan
fær er nú 530 miljón kilóvatt-
stundir á ári og verður með-
gjöf Búrfellsvirkjunar með
því orkumagni á annað
hundrað miljón króna á ári.
Þegar Búrfellsvirkjun verð-
ur fullgerð verður Iram-
leiðsiukostnaður á raforiku
ca. ,5 aurum hærri á kílóvatt-
stúnd en álbræðsJan greiðir.
Þá fer heildarmagnið sem ál-
bræðslan kaupir upp í 1120
miljón kílóvarttsitundir. Þann-
ig verður árleg meðgjöf Búr-
fellsvirkjunair með rafork-
unni tii áLbræðisiiunnar tái
frambúðar 5Q—60' miljóhir
króna á ári......
Auðvitað verður ekki hæigt
að reka B úrfellsvirk j un á
þennan hátt án • þess að hún
fái annarstaðar frá tekjur
til þess að standa undi.r bali-
anum af viðskiplunum við
álbræðsluna. Það verður gert
með því að hækka raforku-
verðið til íslendinga. Nú þeg-
ar er heildsöluverð frá Lands-
viirkjun til rafveitna á Suður-
landi 48 aiurar á kílövatt-
stund, og ætlun stjórnar-
valda ■ mun ver.a að hækka
raforkuverðið stórlega um
næstu áramót til þess að rísa
undir Búrfelishneyksilinu.
Raforkuverð tii neytenda er
svo miklu hænra en heild-
söluverðið. Sumdr taxtaxhir
eru á fimmtu brónu fytrir
kílóvattsitund — tuttugu sinn-
um meira en álfélagið greið-
ir!
raimverulegt verð fyrri áfanga
þarf að bæta þeim liðum við.
3Gengisitap af innlendum
• kostnaði stafar af því að
fyrsti áfangi verksins var unn-
inn meðan gengi dollarans var
43 krónur, en annair áfangi með-
an gengið- var 57 fcrónur. Hins-
vegar var tekið erlent lán fyrir
ölíum þessum kostnaði og það
verður að endurgreiðast með
genginu 88 krónur fyrir dollar-
ann. Gengistap af þessum sökum
nemsr 3.280.000 dollurum, og
er þá kostnaðuTinn kominn upp
í 35.852.000 dollara.
4Framtovæmdir við Búrfells-
• virkjun hafa verið unnar
mestmegnis á þremur árum, og
vextir af lánum eru um 7%. Séu
þessi þrjú ár tekii* í heild eru
vextir á alltim byggingartíman-
um ekki minni en 10%. Þá er
kostnaðurinn kominn upp í 39,5
miljónir doliara.
5Erf itt er að meta nákvæm-
• lega liðina lántökukostnað
(sem mun vera um 1%),
greiðslu fyrir vatnsréttindi, eft-
irgjöf á toiium, tolla sem Lands-
virkjun hefur samkvæmt samn-
ingi orðið að greiða fyrir verk-
taka. og skatta sem orðið hefur
F'ramhald á 9. síðu.
Ósæmilegar
blekkingar
tiginna
trúnnðnr-
manna
Eitt furðulegasta atriðið i
athugasemd þeirra Jóhann-
esar Nordals og Eiríks
Briems við frásagnir Magn-
úsar Kjartanssonar var sú
aðferð þeirra að tilgreina
kostnað við Búrfellsvirkjun
í íslenzkum krónum en
deila svo í þá upphæð með
88 til þess að fá dollara-
kostnaðinn. Með þessu
reyndu þeir félagar að feia
gengistap af innlendum
kostnaði, sem stafar af því
að verkið er unnið á þre-
földu gengi, fyrsti hluti
þess meðan dollarinn var
43 krónur að verðmæti
og annar hluti meðan gengi
dollarsins var 57 krónur.
Hins vegar hafa verið tekin
erlend lán fyrir svo/til öllum
kostnaði, og þau verður öll
að endurgreiða á genginu
88 — þar til næsta.gengis-
lækkun kemur.
Blekkinguna sem felst í
aðferð Jóhannesar Nordals
og Eiríks Briems má marka
af því að í bókhaldi Lands-
virkjunar er innlendur
kostnaður færður inn á
þessa leið:
® Kostnaður frá upphafi
til 31. des. 1967 5.654.000
dollarar.
9 Kostnaður frá upphafi
til 30. sept. 1968 8.162.000
dollarar.
9 Kostnaður frá upplíafi
til 30. júní 1969 7.565.Ö00
dollarar.
Samkvæmt þessu bók-
haldi var hækkun á heild-
arkostnaði furðulega lítil á
árinu 1968, og um mitt ár
í ár var heildarkostnaðurinn
allt í einu orðinn lægri en
hann hafði verið níu mán-
u5um fyrr! Ástæðan er sú
að gengistapið erekki með-
talið. Sé það reiknað með
átti kostnaðurinn 30. júní í
sumar að vera 10.845.000
dollarar.
Blekkingar af þessu tagi
eru öllum ósæmandi, en
engum eins og þeim mönn-
um sem gegna æðstum
trúnaðarstöðum í þjóðfé-
laginu.