Þjóðviljinn - 09.11.1969, Blaðsíða 4

4 SlÐA — &JÓÐVELJINN — Sunnudiatgur 9. nóvömlber 1969
— málgagn sósíalisma, verkalýðshreyfingar og þjóðfrelsis —
Útgefandi: Útgáfufélag ÞjóSviljans.
Ritstjórar: ivar H. Jónsson (áb.), Magnús Kjartansson,
SigurSur GuSmundsson.
Fréttaritstjóri: SigurSur V. FriSþjófsson. , f
Ritstj.fulltrúi: Svavar Gestsson.
Auglýsingastj.:, Ólafur Jónsson.
Framkv.stjóri: EiSur Bergmann.
Ritstjórn, afgreiSsla, auglýsingar, prentsmiSja: SkóIavörSust. 19. Sími 17500
(5 línur). — AskriftarverS kr. 165.00 á mánuSi. — LausasöluverS kr. 10.00.
Undir merki uppgjafarinnar
I jóst er nú að stjórnarflokkamir stefna að því
að íslendingar gangi í EFTA á þessum vetri.
Hefur verið gengið frá formsatriðum við ráða-
menn samtakanna, og eftir er aðeins ákvörðun al-
þingis. Hugmyndin um aðild að EFTA hefur ver-
ið rökstudd með því að slík þátttaka myndi efla
útflu'tningsframleiðslu landsmanna; imeð henni
mundi okkur opnast 100 miljóna manna markað-
ur. Eins og sakir standa skiptir afnám tolla á út-
flutningi okkar til þessa svæðis ekki ýkjamiklu
máli; þar er aðeins um að ræða nokkra tugi milj-
óna króna. Meginröksemdin er því bimdin við
fram'tíðina; aðildin að þessum markaði á að
tryggja það að hér geti risið upp nýjar iðngreinar
og komið vörum sínum á framfæri við EFTA-rík-
in. Allt er þetta tal þó afar þokukennt; engin á-
ætlun hefur verið gerð um þróun íslenzks iðnað-
ar næstu árin; engin svör fást þegar spurt er hverj-
ar þær iðnigreinar séu sem eigi að tryggja útflutn-
ingi okkar nýtt landnám. Á móti draumnnum um
stóra markaðinn kemur svo hin staðreyndin að
með aðild að EFTA erum við einnig að opna litla
markaðinn okkar fyrir iðnaði nokkurra háþróuð-
ustu ríkja í heimi. Samkeppnin verður ekki aðeins
háð erlendis heldur og á heimavígstöðvum ökkar.
I>að er þegar viðurkennt af stjómairvöldum að í
þeirri keppni mundu íslenzk fyrirtæki sem nú
yeita þúsundum manna atvinnu óhjákvæmilega
gefast upp. Og hætt er við að aðrar og traustari
iðngreinar eigi einnig í vök að verjast, ef viðreisn-
arstefnan á að halda áfram með glundroða sínuim
og stjómleysi. Eigi jafn lítið þjóðfélag og það ís-
lenzka að heyja árangursríka samkeppni á sviði
iðnaðar er áætlunarbúskapur alger forsenda.
JJins vegar bendir margt til þess að 'fal stjómar-
valda um þróun íslenzks iðnaðar sé yfirskinið
eitt; hinar raunverulegu hugmýndir séu allt aðr-
ar. S.l. sumar fór iðnaðarmálaráðherra til Norður-
landa til þess að kanna hvort norræn fyrirtæki
væru ekki reiðubúin til að koma upp dótturfyrir-
itækjum hér, ef íslendingar gengju í EFTA. Ný-
lega birti framkvæmdastjóri Landssambands iðn-
aðarmanna grein í Morgimblaðinu þar sem hann
taldi það mesta ávinninginn við aðild að EFTA,
að með henni gætum við tekið að okkur að leppa
bandarísk iðnfyrirtæki seim stofnuð yrðu hér og
hagnýttu sér ódýra orku og vinnuafl. Og ekki er
ýkjalangt síðan sjálf Landsvirkjun birti auglýs-
ingu í brezku blaði og bauð falar orkulindir, ásamt
ódýru vinnuafli. Margt bendir til þess að ríkis-
stjórnin hugsi fyrst og fremst um það að aðild að
EFTA geti auðveldað þá innrás erlends auðmagns
sem nú mótar allar hugmyndir ráðherranna um
framtíðina. Sú hætta er ekki fyrst og fremst fólg-
in í ákvæðum EFTA-samningsins, heldur í við-
horfum þeirra manna sem nú fara með húsbónda-
vald í stjómarráðinu. Þeir hafa fyrir löngu glatað
|rú sinni á getu íslendinga til þess að starfrækja
blómlegt atvinnulíf; allir samningar þeirra við út-
lendinga verða undir merki uppgjafarinnar. — m.
Hannibal og BjamL Skammir á skammir
ofan. „Það fínasta í lífinu“. TöfraefnL Krist-
ur og Guð.

V

G SENDIR okkur þessa þing-
visu, sem xnun haía verid ort
fyrir naklkrum áruim, en höí-
undiur er ólcunnur.
Oft á lífsáns Langadai
leiöar breytfst stjama.
Hér er svo komið, ad
Hannibal,
hefur kosáð Bjama.
•
HÉR er svo bróf £rá G. Jöh.,
að amesbu sikammir á Þjóðvilj-
anin. Það lyftist ekki beinlín-
is ’brúnin á oikikur, þegar við
lásuim það, en vera nuá, að
við sjáum ekki bjálkann í
auka oklcar einis vei og les-
endur:
Kæri Bæjairpóstur.
Ég hef nokkrum sinnum
verið að því spurður, hvemig
mér l'íkii Þjóðviljinn. Svar
mitt hefur yfirlleitt verið á þá
leið, að blaðið væri sæmilegt,
þótt ýmislegt mætti að því
finna. 1 fyrsta lagi finnsit mér
blaðíð skrifa of lítið um verk-
lýðamál. Til dæmis er það
lirsinn viðburður, ef birt eru
viðtöl við verkafóilk á hinum
mörgu vinnustöðum hér í bæ
og annars staðar. Fréttir utan
af landi eru mjög takmark-
aðar. La'tið sem eklkiert er
sfcýrt frá starfsiemi Alþýðu-
bandalágsdns í Reykjavík.
Eitthvað hlýtur það þó, að
sitairfa. Erlendar fréttir eru
mjög litlar. Til dæmis er það
hreinm viðburður ef í blaöinu
bdrtast greinar’ uim uppbygg-
ingiu í hinum ýfmsu sósn'aiista-
ríkjum. Að ég taili nú ekfci
um álit Þjóðviljains á Sovét-
ríkjunum. Þaðan virðist fátt
að frétta, nema hvað blaðið
flytur sífelldair árásdr á þau
vegna heroáms Tékkósló-
vakíu, sem ég mun sízt verja.
Mitt álit er, að hver þjóð eigi
að halfa rétt til að mynda sér
það þjoSféláigsform, sem hún
telur við eiga í sínu lamdi.
hinu skyldu mienn þó ekki
glleyma, að Rússar bdðu ó-
bærilegt tjón í síðustu styrj-
öld, og því engin furða, að
þeir vilji forðast endurtekn-
ingu á slikum hildanledk.
Nú vil óg giera eina fyrir-
spuro til blaðamanna Þjóð-
viljans og lesemda. Hvemig
haida þeir, að ástandið hetfði
orðið fyrir þjóðir Evrópu og
anmars staðar, ef Sovétríkin
hefðu tapað styrjöiddnni? Ég
held, að fódk hafði mjög gott
a£ að hugleiða slíkt í ró og
næði. Nóg um það í bili.
Þá er mjög sjaldan mdnnzt
á aðbúnað verkafólks á hin-
um ýmsu vinnusitöðum.
Kaninski er hann í lagi. Á
Alþýðusaimbandið er ekki
minnzt frekar en að það sé
ekfci til. Hví er ekki bent á,
að Alþýöusamibandið er hætt
að gefa út tímaritið Vimnuna?
Hver er erindrekstur sam-
bandsims? Hversu margar
ferðir hafa verið farnar út á
land síðustu ár til fundar við
verklýðsfélögin? Alþýðusam-
bandið á ekki að vera nein
fín stofnun í fínum skrifstof-
um. Nei, það á að vera alls-
herjar baráttutæki fyrir vinn-
amdi fólk á Islandi, en ekki
háifdautt skrifstofubákn í
Reykjavík. Margt fleira mætti
tíma til, serni blað okkar, Þjóð-
viljinn ætti að taka til um-
ræðu. Þar sem rúm blaðsins
er mjög tatomarlkað læt ég
þessu rabbi lokið- — G- Jóh-
•
ÞAÐ kveður við motokuð ann-
an tón hjá ungu dömunni,
sem sfcrifair okkur eftirfarandi
bréf.
Ágæti Bæjarpástuir.
Tilkoma þín gleöur mág
stórfega, og ég bið og vona,
að þú getir haldið uppi glensi
og gríni í þessu blessaða þlaði,
sem mér fimnsit alltof leiðin-
legt. Mér finnst það yfirfuílt
a£, póidtísiku tojaftæðd og hár-
togunuim, sem óg og áreiðan-
lega fæstir hafa noktora á-
nægju af. Skemimtileg viðtöl
og greinar eru sjaldséð, og ’
skelfing eru þið slök í frétt-
unum. Það má nú ekiki tæta
allt af yktour, og ýmislegt ger-
ið þið veL en má ég ekki
biðja um meiri lífsneista og
minjji drunga.
17 ára í menntó.
Siitt sýnist hverjum. og við,
reynum edíki einu sinni að
bera hönd fyrir höfuð akkar.
1 naifni prentfreisis og lýð-
ræðis miunum við tatoa á móti
fLeiri skamimiarigrednuim um
olckur sjálf, en vonandi verð-
iut þetta þó ekid tii þess við
fáum ólæknamdi komplexa.
•
HILMAR Jóhann'sson storifár
hér timaimóitamarkandi greán,
og er hún ágætt mótvægi við
skamimimar hér á undan-
KærJ Bæjarpóstur.
Nú er loksins faríð að tala
um klájn á Islandi, og er það
vél. Þegar ég tefc svo til orða
á ég við það fyrst og fireimsit,
að Danir pukruðust með út-
leggingar á klámi fyrir dóm-
stólum árum saman, með
þeim afleiðingium einuim, að
menn gátu vairt um annað
hugsað. Síðan gáfust þeir upp
á öllu saiman og leyfðu allt
klém:, meó þeiim sikeimmtiiegu
afleiðingum að aldrei hafa
menn sýnt eins lítinn áhuga
á því að Mta hættulegar kyn-
ferðislegarí hneigðir tooma
fram í Kóngsdns Kaupinhafn
og einmitt nú. Þessir menn
finna sína svölun í kiémd við
þeirra hœfi, guðd sé lof.
Við Isdendingar erum hins-
veigar svo mdtolir aftunhaids-
menn í klámmiálum, að það
getur verið allgóður bisness,
að kaupa í bókabúðum svo-
kállaðar „djarfar“ bækur
danskar, og selja við tvöföddu
verði, annaðhvort á afsketoktu
homi eða þá í póstkröfu. Ég
segi nú bara fyrir mág: mér
ofbýður sveitamennsfcan.
En þó á ég eftir að geta
þess hversvegna ég er á mióti
klámi, þrátt fyrir ailt. Það
er nefnilega svo skratti lélegt
— og sýnir blessað kyniífið,
sem einn aldraður héraðs-
stoólastjóri kallaði „það fín-
asta í l££inu“ mdkiu leiðinlegra
en það er í raun og veru.
Með beztu kveðjum
■ Hiimar Jóhannsson.
HÚSMÖÐIR skrifar:
Mig langar til að koma á
feaimfæri þednri ósk mdnni,
hvort ekiki sé unnt að tempra
þessar yíirþyimandi þvotta-
afnaaugiýsinigar í sjónvarp-
inu. Ég er aiveg að verða vit-
laus á þeim. Luvil, Skdp, Iva,
Vex og guð má vita hvað, —
ailt ei.ga þetta að vera edn-
hver undraefni, sem töfra burt
óihreimndi ýmdsit með eifna-
kljúfum sjálfrar náttúrunnar
eða hemdl á froðu og öðrum
furðuibrögðum. Svoerusýndar
myndir af glæsilegum tildur-
rófum, brosandi út að eyrum,
sem virðast hafa höndlað alla
heimsins hamdngju á þvi að
uppgötva þetta þvottaefni eða
hitt. Ja, litlu verður Vöggur
feginn. Mín skoðun er sú, að
þessd þvottaeifni séu öil ná-
kvæmiega eins, eða því sem
næst, ctg enm hef ég ekikert
fundið, sem getur töfrað í
burtu skitinn, siem synir
mínir fjórir ata á fötin sín.
Þar dugar bara gamla aðferO-
in, þvottabretti, biursti og
grænsápa.
Og svo, þagar ég sezt niður
við sjónvarpið, dauðþreytt efit-
ir að skúra og skrúbba, þá
birtast .þessar stoælbrosandi
meyjar, veifandi í kringum
sig hvdtu línl, svo sætar og
sælar, að mér liggur viö stunl-
uin.
Húsmóðir.
•
OG AÐ þessu siinni kiykkjum
við út með góðri sögu, sem
við heyrðum nýlega.
Einn namandi í mennta-
skóla átti mjög erfitt með
stafsetninigaroém, og einkum
giekk honum örðuglega að
giera sér grein fýrir reglum og
lögmála ypsilona. Kennaonn
var í stiandandi vandræðum
með hann, og gaf honum ldfcs
heilræðd, að hann skyidi
aldrei sikrifa ypsiion nema
hann fyndi skylt orð með -u,
í stofni. Bráðlega varð kauða
það á að skrifá Kxdstur með
-y í stafsetmngaræfi ngu. Vard
kennarinn þá æfur við og
spurði með þjóstá, hvaöa skyit
orð hefðd -u. Drenginn setti
hijóðan, en svo lifinaði yfilr
honum. — Guð sagðd hann.
Röíin komin að Bolivíu að
rísa gegn Bandaríkjamönnum
Vinstristeína nýju valdhaf-
anna í Bolivíu kann að vera
nokfcuð tortryggileg, að því er
Jan Stage, fréttaritairi danska
blaðsiins „Infoonation" segir í
eftirfarandi grein, sem birtist
hér þýdd og endursögð. Þar
segiæ m.a., að Ovando Candia,
sem nú hyggsit bæta kjörnáma-
verkamanna, hefiux ekki al-
gjörlega hreinan skjöld gagn-
vait þeim, því að hann stóð
fyriir fjöldamorðum á náma-
verkamönnum fyrir fáeinum
árum. Gulf Oil dælustöðvaroar
hafa verið þjóðnýttar, en hafa
verður í hyggju þá staðreynd
að olíufélaigið á ekki mikilla
hagsmuna að gæta í Bolivíu,
og þótt þjóðnýting verði á
þessu sviði, hefur stjórnin ekki
fyllilega fært sönnur á þjóð-
ernisstefnu sina gagnvart er-,
lendum auðfélögum í landinu.
Þótt aðeins mánuður sé lið-
inn frá valdatöku hinnar nýju
sitjómar í Bolivíu, er þjóðnýt-
ingin þegar vel á veg komin.
og bendir ýmislegt til þess. að
farið hafi verið að fordaemi
Perú. Samt sem áður er ástæða
til þess að gruna stjómarvöld
um græsiku.
Það var 26. sept sl., sem AI-
fredo Ovando Candia hershöfð.
steypti forsetanum Luis Adolfo
Salinas af stóli. Einkennisbún-
ir indíánar brenndu mynd af
hinum fallna íorseta á báli. Til
eru margar Ijósmyndir af
þessum aitburði, til minnis um
faU forsetans og og uppreisn-
Ovando Canclia hershöfðingi.
ina eða valdaránið, það 186.
í röðinni frá því að lýðveldi
var komið á í Iandinu. Þá eru
einnig til ljósmyndir aí Ov-
ando, þar sem hamn faðmar
að sér fátækan bónda, aðrar
sem sýna hann ásamt öðrum
hershöfðingjum, og loks ein
gamalkunn sem sýnir hann
standa á svölum hailarinnar
með reiddan hnefa. Hann sagði
að þetta væri ekki uppreism
heldur bylting, en það sama
sagði Vietor Paz Estenssoro ár-
ið 1952. Hann var gerður land-
flótta tólf árum sáðar. Og það
sama sagði einnig Rene Barri-
entos hershöfðingi sem tók við
völdum árið 1964, og lézt í dul-
arfullu slysi fimm árum síðar.
íbúar Bolivíu eru þó jafnsoltn-
ir og skamrnt á veg komnir og
fyrr.
„Við sitefnum til vinstxi"
Þetta sögðu hinir nýju vald-
bafar Bolivíu, þegar þeir
steyptu forsetanum af stóli.
Ovando hershöfðingi lét það
vera sitt fyrsta verk að út-
nefna 14 nýja ráðhera, og þar
af voiru tveir ákveðnir vinstri
menn, Mariano Batista,
menntamálaráðherra. en hann
var ritari Estenssoros, fyrrum
foseta, og Marcelo Quiroga
Santa Cruz, . ráðheroa fyirir
námurekstur. Því næsttilkynn-
ir hershöfðiniginn, að laun
námaverkamanna, sem sitaðið
bafa í stað síðustu fjögoir ár-
in, verði hækkuð allverulega.
í októberbyrjun var farið að
fjalla um ríkisrekstur á öUum
stólurn, og 10. okt. hefjasrt um-
ræður um þjóðnýtingu á dælu-
stöðvum Gulf Oil og öðrum
eignum félagsins. Árangurinn
lét ekki á sér standa, þvi að
18. okt. tilkynnti Ovando í
harðorðri ræðu sem hann flutti
frá Quemado-böUinni í La Paz,
að eignir olíufélagsins hefðu
verið þjóðnýttar, og saigði
bann, að byltingarstjórnin hefði
sætt „óþolandi þvingunum" af
hálfu Bandaríkjamanna og þá
einkum Gulf Oil-félagsins.
í fljóbu bragði virðist hin
nýja stjórn Bolivíu stefna til
vinstrj hröðum skrefum, en þó
er ýmislegt gru.ggugt í þessu
sambandi. M.a. var það Ovando
hershöfðingi sjálfur, sem stuðl-
aði rnanna mest að kaupgjalds-
Framhald á 9. sáðu.