Þjóðviljinn - 26.11.1970, Blaðsíða 3

FEmmÆuÆagur 2fi. raöweanlbep 1970 — ÞUÓÐVI'tJTNN — SlÐA 3
Fulbright segír Pentagon hafa uppi
ógnanir um innrás í Norður-Vietnam
— Eina leiðin til að bjarga bandarískum hermönnum sem eru í haldi
í Norður-Vietnam er að semja frið, sagði hann á fundi með Laird
Hver nemandi á að hafa eigin
rétt tii að veija námsleiðir
WASHINGTON 25/11 — í Reutersfrétt fná Washington ©r
sagt að gagnrýnin á hina misheppnnðu tilraun til að bjarga
bandarískum stríðsföngum úr haldi ska'mmt frá Hanoi um
helgina fari sívaxandi vestan bafs og hafi það aukið á-
byggjur manna að starfsmenn ríkisstjórnarinnar hafi gefið
í skyn að svipaðar aðgerðir kunni að vera í vændum.
Laird Iandvamaráðherra var
kvaddur á fund utanríikisimála-
nefndar öldunga;deildarinnar í
gær Hann sagði þar að á prjón-
unum væru ný áform um að
bjarga hinum bandarísku stríðs-
föngum úr haíldi, frá „beirri ó-
mannúðlegu meðferð" som beir
sættu í fangabúðunum og kvaðst
hann mundu ráðleggja • Nixon
forseta að hefna bess grimmiilega
ef aðgerðin um hettgina — sem
að sögn AFP hefur veríð viður-
kennd af stjómarvöldum í Hanoi
— verður á einhvern hátt látin
bitna á beiim.
Laird lét ekikert uppi um á
hvem hátt Bandaríkjastjóm hefði
í hyg-gju að hefna sín, en for-
maður nefndarinnar, J. William
F'ulbright, kvaðst hljóta að Íeggja
orð hans út á þá Icið að hann
hefði í frammi hótanir um inn-
rás Bandarikjamanna í Norður-
Vietnam. Fulbríght sagði að eina
leiðin t‘l bess að leysa hina
bandarísku stríðsfanga myndi
vera að bindia enda á stríðið.
Vekur gagnrýni.
Hin misheppnaða tilraun til að
leysa fangana úr haldi, vekur
mikla gagnrýni í Bandaríkjun-
um. en enginn fangi reyndist
vera í fangabúðunum sem sjálf-
boðaliðar úr „Green Beres“ og
öðrum ,,úrvanssveitum“ Banda-
ríkjahers ttólkiu þátt í. Þyldr öll
herferðin héldur skammarleg
m.a. bera vitni lélegri njósna-
þjónustu og slæmum undirbún-
ingi, enda bótt hamn sé sagður
hafa staðið síðan síðari hluta
ágústmánaðar.
Athyglinni dreift.
„Lausnajrherílerðin“ og hin
•maignaða gagnrýni á hana í fjöl-
mliðlu mvestanhafs. heifiur þó um
leið þjónað þeim tilgaingi sem
herforingjamir í Pentagon hafa
sjálltfsagt ætlað henni: að draga
Japanskt skáld ristisig á
kvið át af dáðleysi hersins
TOKlÖ 25/11 — Kunnur jap-
anskur rithöfundur, Yukio Mish-
ima, hertók í morgun aðalbæki-
stöðvar hersins í Japan ásamt 4
mönnum öðrum, hélt þar þrum-
andi ræðu um niðurlægingu
Japans, vanmátt japanska hers-
ins og spillingu í stjórnmálum
Iandsins. Síðan framdi hann
kviðristu að fornum japönskum
sið.
Mishima var 48 ára að aildri
og talin í hópi beztu rithöfíunda
Japans. Var almennt áliitið að
hann mundi fyrr eða síðar
hreppa Nóbeisvierðlaun fyrir bók-
menntaafrek sm. Mishima var
ennfiremur stofnandi og frum-
kvöðull samtaka öfgasinnaðra
hægrimanna, sem kallaði sig
Samband skjaldanna. Var það
stofnað til að verja Japan gegn
innrás eða innbyxðiis átökum,
en Mishima taidi her Japans
ekki nægilega öflugan til að
veiita viðnám, ef svo bæri undir.
Það voru félagar úr þeim sam-
tökum, sem studdu Mishima við
hertökiu bækistöðvanna í Tokáó
1 morgun. Þeir gengu inn í bygg-
inguna, sveiflandi sverðum og
tóku hershöfðingjann, Kanetoshi
Masuda sem gísl. Síðan flutti
Mishima alf miklum eldmóði
ræðu yfir tvö þúsund hermönn-
um í bækistöðinni og hótaði að
hershöfðinginn yrði myrtur ef
hermennimir skoruðust undan
því að hlýða á hann. Gagnrýndi
hann heiftarlega stjórnmála-
stefnu Japana og hvatti her-
mennina til að berjast fyrir nýrri
stjórnarskrá. Sagði hann, að nú-
gildandi stjómarskrá Japans sem
setur her landsins þröngar skorð-
ur væri auðmýkjandi fyiár þjóð-
ina, og hefði verið neydd upp á
hana samkvæmt stórveldasátt-
málunum frá Jaita og Potsdam.
Var hálsliöggvinn
Að ræðu sinni lokinni framdi
Mishima kviðristu og andiéts-
orð hans voru'; „lifi keisarinn"
og var síðan hálshöggvinn af
einum fylgismanna sinna. Annar
úr hópnum fylgdi fordæmi tfbr-
ingjans og framdi kviðristu. Lög-
reglan hafði verið kvödd á vett-
vang, en þegar hún kom vora
*iennimir tveir látnir. Hinir jþrír
voru þegar i stað handteknir, og
síðar var frá því skýrt að þeir
hefðu verið ákærðir fyrir morð,
morðtilraunir, árásir og innbrot.
Mishima var ákafur þjóðernis-
Sinni og lagði mikla rækt við
forna japanska stríðstækni og
erfðavenjur. Félagar í samtökum
hans voru einkum ungir menn.
Eftir Mishima hafa komið út
í Japan um 100 bókmenntaverk,
skáldsögur, smásögur, ljóð og
leikrit. Mörg verka hans hafa
verið þýdd á Evrópumál.
athygli almennings í Bandaríkj-
unum frá hinum víðtæku loft-
árásum á Norður-Vietnam sam
fram fóru samtímis og enn er
hótað að halldið verði áfiramþvart
otflan í gerða samninga ogmarg-
getfin lofforð Bandarikjastjtóimar
um að loftárásunum væri hætt,
en stöðvun þeirra var algert
frumskilyrði þeirra samninga
sem nú hafa staðið lengi yfir
í^París um fríð í Vietnam.
Engu er líkara en Bandaríkja-
stjórn viti ekki lengur sitt rjúk-
andi ráð, en áður heffur komið
fram í fréttum að margir hátt-
settir embættismenn hennar,
einkum í utanríkisráðuneytinu,
séu í öngum sínum yfir árásunum
og þeim aflleiðingum sem þær
kunna að hafa. Fyrsta affleið-
ingin verður sú að ekkert mun
verða af viðræðufundi í París
Qínea biður
enn um hjálp
CONARKY 25/11 — Innrás-
inni í Gíneu virðist enn
ekki hafa verið hrundið að
fuliu, eins og fréitir bentu
tiil sem bárust þaðan í gær,
því að útvarpið í Conakry
birti í dag tilmæli frá
Sekou Touré forseta til
landa utan Afríku að veita
Gíneu „þegar í stað aðstoð
gegn árásarsveitum portú-
galskra heimsvaldasinna“.
Útvarpið hefur einnig skýrt
frá því að í nótt Sem leið
hafi riýjár árásir verið gerð-
ar á höfuðborgina, en þeim
hafi öllum verið hrundið.
Fimm manna nefnd frá
SÞ kom í dag til Conakry
til að kanna ákærur Gíneu-
stjórnar á hendur Portúgöl-
um fyrir að standa að baki
innrásinni.

Núverandi og fyrrverandi leiðtogar Sýrlendinga: Assad
hershöfðingi sem nú hefur tekið við embætti forsætisráð-
herra er fyrir miðju, til vinstri er liinn afsetti forseti Atassi,
en til hægri samstarfsmaður hans Jadtl. sem enn virðist
lialda nokkrum völdum þótt undirmenn hans ýmsir hafi
verið handteknir. Myndin er tekin fyrir stjórnarskiptin.
Sýrland trystir bönd sín
við önnur ríki arabaþjóða
KARÍÓ 25/11 — Augljóst er að
hinir nýju valdihafar í Sýrlaindi,
Assad hershöfðingi og íylgismenn
hans sem tóku vöildán af Atassi
forseta, vilja treysta sem bezt
böndin sem tengja Sýrlendinga
við aðrar arabaþjóðir
Fawzi, forsætisráðherra Egypta,
var ium helgina í Damaskus og
í dag var tilkynnt að Assad hers-
höfðingi og forsætisráðherra
myndi fara til Karíó einhvern
næstu daga ásamt nánustu ráð-
gjöíum sínum. Það er jafnvel
talið hugsanlegt að aftur verði
komið á sambandi milli ríkjanna
eða að Sýrlendingar gangi í það
sambandsríki sem fyrirhugað er
að Egyptar, Libyumenn og Sú-
danar stofni.
Gaddafi, leiðtogi byltingar-
stjómarinnar í Liibyu, fór til
viðræðna við Assad í Damaskus
þegar í síðustu viku og hét hann
Sýrlendingum mdkilli fjárhagsað-
istoð af þeim mikla auði sem
Libyumenn fá af hinum auðugu
olíulindum sínum.
á morigun og óvíst hvenær við-
næður verða töknar upp aflbur.
eff Bandaríkjastjóm heldur áfram
að áskilja sér rétt til múgmorða
og stórtfellldrar toríámingar í
hvert siinn sem einhver njósna-
flugvél hennar er skotin niður
yfir Norður-Vietnam, en stjóm-
in í Hano: hefur aldrei fallizt
á að hún hafi leytft Bandaríkja-
mönnum að fara inn í lofthelgi
sína.
FuIItrúar menntaskólancma á
4. landsþingi þeirra á Akureyri
um síðusiu helgi vilja hafna
menntaskipulagi, sem eykur
sérhæfingu, þeir vilja Ieggja
niður bekkja- og deildakerfi
menntaskólanna og gjörbreyta
gildandi viðhorfum tia skólaaga.
Þetta kemur fram í ályktun-
um þingsins, en á því var m. a.
fjallað um skólakerfið, bæði
landsins i heild pg menntaskól-
anna sérstaklega. Um heildar-
kerfið var gerð eftirfarandi
samþykkt:
„Hafna ber skipuiagi, sem
eykur sérhæfingu. Sú stefna er
ekki miðuð við að uppfylla
óskir nemenda varðandi áhuga-
mál þeirm, heldur að sjá þjóð-
-------------------------------—
Fréttaritari NTB í Búdapest:
Hreinskilni einkennir þing
flokksins í Ungverjalandi
BÚDAPEST 25/11 — Sérstakur
fréttamaður norsku fréttastof-
unnar NTB á 10. þingi Verka-
mannaflokfcs Ungverjalandis sem
hófst í Búdapest á mánudaginn
segir í skeyti þaðan að þingið
einkennist af óvenjumikilli hrein-
skilni bæði um það sem velhefur
tekizt vegna aukins frjálsræðís í
landinu og það sem mjöur hefur
farið,
f skýrslu miðstjórnarinnar til
þingsins sé rætt af óvenjulegri
nákvæmnj og fullri hxeinskilni
um öll þau meginatriði sem móti
störf flokksins og þjóðlífið allt.
„Eigingirni, sjálfelska"
Því sé að vísu haldið firam að
strangur agi ríkj í flokknum og
alger eining og að flokksfélagar
virði samþykktir flokksins og
þær,. siðgæðjsreglur sem. hann
byggi á. Þó sé þaS svo að jafn-
vel flokiksfélagar séu ekki hafnir
yfir mannlegan veikleika og
mistök. Enn beri á elgingimi,
græðgi, sjálfselsku og öðrum
göllum hjá einstö'kum flokkslfé-
lögum. Sumir flokksfélagar eigi
það til að hæla sér tilefnislaust
af unnnm afrekum og aðrir
haldi að þeir séu ofar lands-
lögum og haldi að þeir geti
sloppið vjð alla ábýrgð, ef þeir
brjóti gegn þeim. Því miður hafi
það komið fyrir að ábyrgar
flokksstofnanir hafi stutt slíka
menn þegar þannig var fyrir
þeim komið.
Sumir flokksmenn eru til alls
fúsir í því skynj að komast í
sendiferðir til úfflanda, til aðkom-
ast yfir tilbúin aukastörf sem að-
eins eru til á pappímum og kalla
sig þá sérfræðinga og ráðunauta
eða ledtast við að afla sér tekna
með tilbúnum reikningum fyrir
afburðaafköst eða aukavinnu.
Slíkir eru oftast fyrstir tjl að
komaet yfir hús, bíla og þess
bátitar verðmæti, er sagt í
skýrslunni.
— Það er skiljanlegt að slíkt
veki andúð meðal þeirra sem
hafa alla lífsafkomu sína af því
starfi sem þeir leysa heiðarlegia
af hendi, segir ennfremur. —
Við höfum ekkert á móti heil-
brigðum metnaði einstaklinga,
en staða og áhrifavald komm-
únista má aldrei byggjast á því
hvers konar bil hann ekur e¥Sa
hve stóra og vel búna skrifstofu
hann hefur til umráða.
„Alröng kenning"
Þá er á það bent að því hiafi
verið haldið firam að áhrifavald
flokksins hlióti að setia ofan við
að háttsettir og virtir filokks-
leiðtogar séu látnir sæta refis-
ingu fyrir afbrot sín. — Þessi
kenning er alröng. Það verður
að gera strangar oc réttiátar
ráðstafanir gegn öllum sem
br.ió'ta gegn flokksaganum, og
jafnframt verður að stemma
stigu fyrir þeirri tilhneigingu
sem greinilega hefur orðið vart
að beita venjulega verkamenn
ströngum refsingum öðrum
firemur.
félaginu fyrir sérhæfðu vinnu-
afli, sem er ekki líklegt til að
gagnrýna þjóðskipulagið, og er
það undirstrikað með launamis-
rétti, sem veldur þvi, að menn
berjast gegn hver öðrum fyrír
sérhagsmunum síns launahóps,
í stað þess að sameinast gegn
sameiiginlegum andstæðingum.
A þessu hljótum við að
kreffjast breytinga á þeim for-
sendum að hver nemandi á að
hafa eigin hugipyndir og eigin
rétt til að velja sér þær náms-
leiðir, sem hann hefiur mestan
hug á. Þess vegna hljótum við
að fordæma afskipti ríkisvalds-
ins í þeirri viðleitni þess, að
ráða framtíð ‘éinstaklingsins
með beinum afskiptum af dómi
hans á námsleiðum og þar með
reyna að beina honum inn á þá
braut, sem hverju sinni hentar
ríkisvaldinu bezt“.
Þá ítrekaði þingið ályktun
síðasta landsþing L. 1. M. um að
lagt skuli niður bekkja- og
deildakerfi í menntaskólunum
en tekið upp í stað stiga- og
punktakerfi, þar sem hvert stig
og hver punktur er álfangi að
stúdentsprófi.
Kerfi þetta krefst námsráðu-
nauta og kollvarpar öllum regl-
um um mætingaskyldu, árs-
einkunn o. fil. benda nemendur
á í greinargerð.
Aginn og þjóðfélagsþegninn
Strangt agakerfi mótar þau
viðhorf hjá þeim sem undir það
gengst, að hann sé alltaf ófrjór
í afstöðu sinni til þess, hvað
sé rétt og rangt, ályktaði þing-
ið. „Aginn er þjónustutæki rík-
isvaldsins til þess að ala upp
með fólki áhuiga- og afskipta-
leysi um félagsmál samfélags-
ins. Afleiðingin af þessu upp-
eldi er þjóðfélagsþegn með ein-
hliða skpðanir, en þær stuðla
aftur að óbreyttu ástandi, og
þannig er öll eðlileg framþróun
samfélagsmála stöðvuð. Af þess-
um orsökum stenzt hinn harði
agi alls ekki og skal fella hann
niður, hvar sem hans gætir, en
höfða þess í stað til heilbrigðr-
ar skynsemi hvers og eins“.
Bent er á að hingað til haffi
verið litið svo á, að nemandi
sé undir skólaaga og fiulltrúi
skólans út á við allan sólar-
hringinn. heima og heiman, og
í samræmi við það hafi nem-
endum oft verið vísað úr skóla
fyrir brot, sém koma starfserrri
skólans ekkert við. „Utan skól-
ans skulu nemendur vera alls
óháðir reglum skólans. Skal og
sama gilda um allt félagslíf
nemenda“, segir að lokum.
Ungverjar breikka lýðræðið
1 firæðsluriti um Ungverja-
land sem þarlend stjórnarvöld
geffa út í lamdikynningarskyni
er nýlega greint frá breytinig-
uim á kosningalögum sem
ungvei-ska þingið samlþykkti í
haust. Að ví.v 1 voru kosninga-
lögin frá 1966 „fullkomlega
virk og þjónuðu málstað fé-
lagslegra framfara“. Eigi að
síður var ,.talið að kerfið gæfi
kost á frekari endurbótum í
mörgum atriðum þannig að
aukin breidd kæmist á sósí-
alíska lýðraeðið". Breytingarn-
ar steifna m.a. að þvf ,.að efla
að mun lýðræðissvip kosninga
með því að fá þingmálafund-
um fulla heimild til að til-
nefna frambjóðendur“. Hingað
t:l hafa fundirnir aðeins haft
ráögjafarvald en Alþýðufylk-
ingin gengið endanlega firá
framiboðum. „Á þingmálafund-
um eru opnar atkvæðagreiðsl-
ur um frambjóðendurna. Ung-
verski sósíalíski verkalýðs-
flokkurinn kemur fram fyrir
hönd allra þjóðfélagsstétta og
-hópa. Að byggja nýtt samfé-
lag kemur okki aðeins komm-
únistum við, heldur er mál-
efni allra heiðarlegra Ung-
verja. Ég legg áherzlu á að
hinn svonefndi „alþýðufylk-
ingar“-svipur er áfram grund-
vallarregla kosningakerfisins,
en í því felst að þingmenn og
sveitarstjórnarmenn munu hér-
eftir sem hingað til slarfa
undir merki og eftir stefnu
Alþýðufylkingar föðurlands-
vina. Því er fylgi við þjóð-
málayfirlýsingu haus ófrávíkj-
anlégt pólitískt skilyrði til
framboðs. Möguleikar eru
veittir til að hafa tvo eða
fleiri frambjóðendur í sama
kjördæmi en það er ckkinýtt
ákvæði í ungverskum kosn-
ingalögum. En þótt Iagaform
sé veitt til jafnræðis við slík
framboð, er ekki þar með sagt
að nauðsynlegt sé að bjóða
hvarvetna fram tvo eða fleiri
menn. En ástæða er til að
ætla að fólk muni í auknum
mæli notfæra sér þennan
möguleika í næstu kosning-
um, jafnvel án ytri þvirigun-
ar“. Sé fleiri en einn í kjöri,
er kjiósianda nokkrn meiri
vandi á höndum eftir breyt-
inguna en áður var. Að nýj-
um stíl verður kjósandi að
striika út nöfn beirra seim
hann kýs ekki — ella er at-
kvæðið ógilt — en samkvæmt
gaanila Iiaginu var efsta frarn-
bjóðanda greitt atkvæði. væri
seðill lagður óbreyttur í kjö-r-
kassann. „Þetta gaf þeim fram-
bjóðanda sem efstur var á
kjörseðli hlutlægt og óforsvar-
anlegt forskot“. Ýmsar aðrar
breytingar em gerðar á kosn-
ingalögum, t.d. skial kosdð ó-
beinnd kosningu til héraðs-
nefnda en ekki beinni, og
sveitarstjómarkosningar skullu
færðar til svo að þær rekist
éklri á þingkosningar. En ætia
má að það sem að fraiman
greinir veiti fólki í fjarlægum
löndum nokkra innsýn í ým-
is forvitnileg vandamál sem
Ungverjar eiga við að etja
þegar þeir búast til kosninga
á árinu 1971.
(Tilvitnanir innan gæsa-
lappa eru teknar uppúr þing-
i'æðu M. Koroms, dómsmjála-
ráðherra Ungverja. Hjaliti
Krístgeirsson tók saman eftir
úngersk exposé frá 4.11.1970).
n
ir
). j