Þjóðviljinn - 21.02.1971, Page 6

0 SÍÐA — ÞJÖÐVILJTNIN — Surniudagux 21. fiebrúar 1971.
Það þarf talsvert til að standa
electronic
Klapparstíg 26, sími 19800, Rvk. og
N Brekkugötu 9, Akureyri, sími 21630.
Dagstofu-húsgögn
Borðsfofu-húsgögn
Svefnherbergishúsgögn
HNOTAN
húsgagnaverzlun, <
Þórsgötu 1. Sími 20820.
m .
m. k. eitt mál þróazt í öíruga
átt.
1 þann mund, sem Norður-
landaráð kom fyrst saman 1953
tók lítið íslenzkt flugfélag, Loft-
leiðir, upp þá stefnu að bjóða
lsegri filuggjöld vegna minni
flughraða en keppinautarnir á
flugleiðunum yfir Norður-At-
lantshaflð. Með þessu taldi fé-
lagið, svo sem sannazt hefur,
að það gæti skapað nýja mark-
aði, sem önnur filugfélög næðu
ekki til. Loftleiðir höfðu hafið
flug til Norðurlanda á þjóð-
hátíðardegi okkar 1947, óreglu-
bundið í fyrstu en vikulega eft-
ir ’52. Á milli Danmcrkur, Nor-
egs og Svíþjóðar var þá fyrir
sérstök norræn samvinna um
flugmál — þar sem flugfélagið
SAS var.
Hörð samkeppni varð á milli
þessara aðila og augljóst að
Loftleiðum vegnaði þá bezt, er
fargjaldabilið varð mest. Það
varð breiðast 1963 um 28% á
vetrarfargjóldum, en minnst
efitir samninginn, sem gerður
var 6. apríl 1968, um 10%,
enda hefur farþegafjöldinn á
leiðinni á milii Bandaríkja
og Skandinavíu hrapað úr
19.339 árið 1963 niður í 9.198
árið 1970. Auk þess hafa marg-
víslegar aðrar takmarkanir
ferða oig farþega fylgt í kjöl-
farið, t. d. mega Loftleiðir ein-
ungis flytja 114 farþega í 189
Loftleiðir varið um 570 miljón-
um króna til kynningarstarf-
semi, og ríflegur hluti þess
fjár rennur beinlínis til al-
mennrar íslenzkrar kynning-
arstarfsemi.
Aðalatriðið er þó að gera
sér grein fyrir hvers eðiis
starfsemi Loftleiða og annarra
flugfélaga er fyrir okkur ís-
lendinga. Útflutningur sjávar-
afurða — landbúnaðarvara og
iðnaðarframleiðslu veitir at-
vinnu og afiiar erlends gjald-
eyris í þjóðarbúið. Starfsemi
flugfélaganna er sama eðlis.
Ef verzlunarjöfnuður Is-
lands við Danmörku, Noreg
og Svíþjóð er athugaður á
undanförnum árum kemur í
ljós að áratuginn 1959-69 var
hann Islandi óhagstæður um
6 miljarða íslenzkra króna.
Inn voru fluttar vörur fyrix
13,2 miljarða ísl. króna en út
SINNUSVI
Óli Þ. Guðbjartsson:
Viðunandi
Áður en langir tímar liða
munu fulltrúar stjómarvalda á
Islandi annars vegar og hins
vegar SAS-landanna svonefndu,
Danmertour, Noregs og Svíþjóð-
ar, setjast enn einu sinni að
samningaborði og ræða um
lendingarrétt flugvéla Loftleiða
á Norðurlöndum og farþega-
flutninga félagsins þangað og
þaðan. Um þetta mál. hefur
jafnan verið mikið rætt og rit-
að í hvert skipti sem það hef-
ur komizt á samningsstigið —
nú síðast spunnust um það
umræður á þingi Norðurlanda-
ráðs í Kaupmannahöfn á dög-
unum, í framhaldi af íyrir-
spum frá Magnúsi Kjarfans-
syni um starfsemi norrænnar
■ferðaskrifstofu í New Ycak.
Sama dag og fyrirspum Magn-
úsar kom til umræðu á Norð-
urlandaráðsþinginu fluitti Óli
Þ. Guðbjartsson á Selfossi er-
indi um daginn og veginn í
útvarpi og vék þá að Loftleiða-
málinu svonefnda. Hann sagði
m. a.:
Árið 1952 var ákveðið að
stofna Norðurlandaráð, sem
fyrst kom saman 1953 í Kaup-
mannahöfn. Síðan hefur það
komið saman með vissu bili og
ráðherrafundum á miUi. Á
þessum fundum hafa mörg mál
verið rædd t>g sumum ráðið til
lykta og önnur þokazt í rébta
átt en á þessum tíma hefiur a.
lausn verður að fást
sæta flugvél á þessari leið á
vetrum, þ. e. 75 auð sætd í
hverri ferð.
Nú mun það mála sannast að
Loftleiðir hafa aldrei haft í
hyggju að sækjast eftir óeðli-
lega stórum hluta þess farþoga-
fjölda, sem fluttur er á þessari
leið. Hins vegar mun félagið
telja, að það hafi með starf-
semi sinni helgað sér rétt til
þess að mega bjóða þjónustu
sína með samkeppnisfærum
filugkosti og því verði, sem við-
skiptavinir félagsins vilja
gjalda og Loftleiðir geta sætt
sig við að fiá.
Framundan er því mjög mik-
ilsverð samningagerð — og tak-
ist hún vel munu Loftleiðir
geta hvort tveggja í senn, auk-
ið straum ferðamanna til Norð-
urlanda og haldið hóflegum
hundraðshluta þess markaðar,
sem félagið hefur lagt drjúgan
skerf til að skapa með fjár-
framlögum til kynningarstarf-
semi og lágum fargjöldum.
Ef reynt er að gera sér grein
fyrir, hvert þjóðhagslegt gildi
Loftleiðir hafa fyrir Islendinga,
er rétt að staðnæmast við eftir-
farandi atriði:
1. Hinn 1. júlí 1970 voru
starfsmenn Loftleiða á Islandi
868, sem mun vera rösklega
1% verkfærra manna í land-
inu.
2. Launagireiðslur til starfs-
manna Loftleáða á Islandi
námu árin 1964-1970 1185.7
milj. króna. Auk þess veita
Loftleiðir óbeint atvinnu mikl-
um fjölda fólks, sem selur fé-
laginu framleiðsluvörur sínar
eða farþagum þess margvís-
lega fyrirgreiðslu meðan þeir
dvelja á Islandi.
3. Opinber gjöld starfsmanna
Loftleiða námu á árunum 1964-
1970 237.4 miljónum króna.
4. Árin 1965-1969 greiddu
Loftleiðir rúmar 74 miljónir
króna í bein npinber gjöld.
Til dæmis um aðrar greiðslur
má minna á, að á Keflavífcur-
fluigvelli einum greiddu Loft-
leiðir árin 1969-70 í 'óbeina
skatta 72.9 miljónir króna, og
er áætlað að þeir muni nema
50 miljónum á yfirstandandi
ári.
5. Á árunum 1964-1970 skil-
uðu Löftleiðir íslenzku bönk-
unum erlendum gjaldeyri —
umfram allar greiðslur félags-
ins í útlendu fé — tæpum 3
miljörðum ísl. kr.
6. Þeir erlendir farþegar
Loftleiða, sem áttu hér áning-
ardvalir á vegum félagsins ár-
ið 1970 reyndust 12,500, en það
er um fjórði hluti allra er-
lendra ferðamanna, annarra
en þeirra, sem komu til ís-
lands með skemmtiferðaskip-
um.
7. Loftleiðir opnuðu stærsta
hótel Islands 1. ’ maí árið 1966.
Nú er að því unnið að 1. maí
1971 geti Loftleiðir boðið í
hótelrými félagsins um 220
tveggja manna gistiherbergi.
8. Brúttótekjur Loftleiða
námu sl. ár um 2.6 miljörðum
króna og félagið hefur undan-
farinn áratug keyptu allar fflug-
vélar sínar án ríkisábyrgðar pg
ekki n'otið neins fjárstyrks frá
hinu opinbera.
9. Á árunum 1964-1970 hafa
fyrir andvirði 7.2 miljaröa. Ár-
in 1966-69 varð verzlunarjöfn-
uðurinn við sömu lönd Islandi
óhagstæður um 4 miljarðaeða
um 1 miiljarð á ári. Til sam-
anburðar má geta þess að vöni-
skiptajöfnuður íslands í heild
var öhagstæöur 1966 um nær
einn ixrxdljarð en aðeins 350
miljónir 1965.
Nú er það augljóst að við-
horf frændþjóða okkar til Is-
lands á undanfiörnum árum
hefur verið jákvætt á ýmsum^
sviðum. Nægir í því sambandi
að minna á byggingu og rekst-
ur norræns húss í Reykjavík
— norræna iðnþróunarsjóðinn
aukiinn kjötútflutning til Norð-
u-rlanda — samstarf Finna við
Samband ísl. samvinnufélaga
um uppbyggingu iðnaðarins á
Akureyri og nú seinast sam-
starf Islendinga og Færeyinga
um fisksölum'ál í Bandaríkj-
unum.
En þegar Norðurlandaráð sit-
ur nú á rökstólum í Kaup-
mannahöfn og ræðir einkum
efnahags- og menningarmála-
samvinnu Norðurlanda hlýtur
hugur flestra að vera fyrst oig
fremst bundinn hugsanlegri
lausn þess máls, sem ég hef
gert hér nokkuð að umtals-
efni.
Við landsbyggðamenn hljót-
um að hafa á því áhuga að
viðunandi lausn fáist — ekiki
sízt með það í huga að bol-
magn þeirra aðila sem annast
flutninga ferðamanna til og
frá landinu sé það nímt, að þeir
geti einnig stutt að uppbygg-
ingu að aðstöðu fyrir ferða-
fólk úti um alla landsbyggð-
ina. Þó að góð aðstaða í
Reykjavík _ sé nauðsynleg og
algjör forsenda er hún ein ekki
nóg.
Okkur dreymir um átak í
þessum efnum — varanleg
vegagerð er talin — og jafn-
vel riú seinustu daga er talað
um hringveg um landið í al-
vöru.
Það er augljóst mál að sam-
eiginlegs styrks Norðurlanda á
alþjóðavettvangi er þvi aðeins
að vænta að þau hafi áður
sýnt í samstarfi sín á milli,
að sá, sem sterkari stöðu kann
að hafa hverju síhni neyti
ekki aflsmunar, heldur láti lög-
mál vinsamlegrar og heiðar-
legrar samvinnu og samkeppni
ráða úrslitum.

LENGRI LÝSING
2500 klukkustunda lýsing
við eðlilegar aðstæður
(Einu venjulegu perurnar
framleiddar fyrir svo
langan iýsingartíma)
NORSK ÚRVALS
HÖNNUN
Heildsala Smásala
Einar Farestveit & Co Hf
Bergstaðastr. 10A Sími 16995
>