Þjóðviljinn - 19.10.1971, Qupperneq 2

2 StBA — ÞJÓÐVTUŒWN — Xwöfrrdaear ». obtóber WWU
Sigurjón Jónsson
f. 1. marz 1905 —
Hann var fenmdur í Prikirkj-
SIGLDI / STRAND
urmi varið 1918 og daiginin. eftir
íhóf hann störf sem sendill í
palkikihúsá Eim®klpafélags ís-
lands. í j>á tið voru ungRingar
okki fermidir fyrr en 14 ára í
Dómikirikijunni, en giátu fermst
13 ára í Fríkirkjunni. Sendils-
starfið hjá Eimskip varð ekki
neinn bráðabirgða áningastaður,
heldur starfaði hann hjá Eim-
sikip til aeviloika.
Þessi maður var Sigurjón
Jónsson. Hann fæddist í Reykja-
vflt árið 1905 og foreldrar hans
voru hjónin Jón Bjamason, sjó-
-------------------------..... <
Síðbúið framhald
af ályktun um
menntamál
Þau leiðinlegu mistök urðu
í sunnudagsblaðinu, þar sem
birt var ályktun landsþings
ungra Alþýðubandalagsmanna
um menntamál, aö framtoalds-
kafli af 3. síðunni lenti ekki
inni i blaðinu. Hér fylgir
þetta síðbúna framhald af á-
lyktuninni:
Á vaindainaáluim menntunar í
dreifbýlinu finnst auðvitað
engar patentlausnir. Hér sikal
þó bent á ndktour atriði til at-
hugunar:
Yfirstjóm menntamálanna
verður að dreifast um landið,
og er þá átt við raunverulegt
vald en ektoi málamynda lók-
albýróíkrati.
Heildarskipulagindng skóla-
mála innan hvers landsfjórð-
ungs verði gerð i fullu sam-
ráði við sveitarstjómir og yfir-
völd skóla í hverjum fjórð-
ungi.
Dreifing menntastofnanamna
um landið.
Ríkisvaldið verði beint á-
byrgt um ráðningar kennara
og beiti öllum tUtækum ráð-
um sivo sem staðaruppbót og
fríðdndum (húsnæði o s.frv.) til
þess að tryggja dreifbýlinu
kennslukrafta. í skólakostnað-
arlögunum verði meira tillit
tekið til hinna smæiri skóla
en hingað tU.
Þeir nemendur sem ekki
njóta tilskilinnar lágmarks-
menntunar 1 heimabyggð sinni
verði styrktir af ríkissjóði,
enda falli slíkir styrkir inn í
lög um skólakostnað.
Farkennsla verður að hverfa
úr íslenzilou skólakerfi.
Ekkerf af þessu er einhlítt
og ekkert auðvelt, en krafan
blýtur að verða: Jaifinan rétt
til náms, öháð búsetu og efna-
hag. Þetta tvennt verður ekkd
sundur skilið þegar raett er
um vandamál drelfbýlis á ís-
landi.
I trausti þess að ríkisstjóm-
in hyggist ekki leggja niður
byggð £ sveitum landsins verð-
ur að gera þá skýlausu kröfiu
til hennar, að hún taki skóla-
mál dreifþýlisins til gagngerr-
ar athugunar með það fyrir
augum. að ráðin verði bót á
því óþolandi ástandi er nú rík-
ir þar.
Sýning framlengd
Sýning Listasafns ASl á verk-
um Brynjólfs Þóróarsonar hefur
verið mjög vel sótt og hefiur
því verið ákveðið að framlengja
hana um eina viku. Safnið er
opið daglega frá M. 3—10. Á
sunnudag komu 150 manns til
að skoða sýndnguna.
d. 10. okt. 1971.
maður og Ingibjörg Þiðriksdótt-
ir, baeði ættuð úr Melasveit i
Borgarfdrði.
Síðar mun hainn hafa unniö
sem verkamaður, aðstoðarmaður
verkstjóra og verkstjóri, en fyr-
ir stríð hólf hann þau störf er
ég kynntist honum: í tímaskrift
og útborgun vinnulauna tdl
verkomanna og annarra tíma-
og vikukaupsmanna. Ég minnist
hans, er ég var unglingur og
starfaði otft á vorin við höfinina
Ég kynntist honum þó ekki per-
sónulega, en ég man, að hann
þekkti okkur alla strákama með
nötfnum og heimá 1 isfongum. Og
ég mdnnist þess t.d. að er ég
hafði ekki unnið þar í sex ár,
þá spurði hann mig, hvenaer ég
hefði breytt heimilisifangi.
Hjá Eimskipafélagi Islands
unn-u og haifa unnið frá 200—600
menn vikuilega, margir aðeins
nokkra daga eða hluta úr degi,
og sífedld endumýjun á hlmta
laiusamanna. Menn voru á mis-
munandd töxtum, kannski tveim
eða þrem töxtum á dag, óg fuill-
yrði að á engum vinnustað í
Reykjavík voru jalfin fiöTKr^vttar
vinnuskýrslur og lau<n • ' r. Oe
hjá engu fyrirtæki var iafn ná-
kvæm oig örugg útborgun. Þetta
var fyrst og fremst Sigurjöni að
þakka. Hann var svo mann-
glöggur að undrum sætti og
stálmdnni hans var ekki sfður
undravert
Eiríhvers staðar stendur, að
gildi starfsins fairi ekki eftir því
hvað er urundð, heldur hvaða al-
úð er lögð í starfið. Ef sih'k
mælistika er notuð þá rísai störf
Sigurjóns hétt.
Persónulegar aðstæður Sigur-
jóns þekkti ég ekfci, en hann
var ógitftur og bamlaus og bjó
með móður sinni ffam eftir
árum. En síðari árin bjó hann
í sama húsd og bróðir hans,
Þórður.
FramhaM eí 4. síðu.
allt of oft einkenndi viðhorf
fyrrverandi ríkisstjómar í uit-
anríkismálum, hetur verið
mótuð sjálfstæð og einbeitt
utanríkisstefna, sem miðast
við það að tryggja okkur ís-
lendingum efnahagslegt og
stjómarfarslegt fullveldi og
sjálfstæði og losna við vanan-
legia hersetu í landinu. Þeirri
stefríu mun núverandi stjóm
fylgja fast fram
Ég gæti nefnt fjölmörg önn-
ur dæmi um þá mikJu stefnu-
breytingu, sem núverandi rík-
isstjóm hefur mótað í málefn-
um ríkisins miðað við það,
sem var í tíð stjómar Sjálf-
stæðis- og Alþýðuflofcksins.
Málefinasamninigurinn frá 14.
júlí er gJeggsta dæmið um
breytinguna og hef ég þegar
gert honum sfcil. Ég vil aíteins
árétta hin mismunandi við-
horf fyrrverandi ríkisstjómar
og núverandi ríkisstjómiar I
virkjimar- og stóriðjumálum,
tryggingiamálum, menntamál-
um, bygigðaþróunarmálum.
náttúruvemd, atvinnumálum
og á fleiri sviðum. Ég bið
menn að grandskoða málefría-
samninginn til þess að ganga
úr sfcugga um þá mifclu breyt-
ingu, sem hefiur orðið á stefnu
ríkisdns við valdatöku þessar-
ar ríkisistjómar.
VERUM Á VERÐI
Núverandi ríkisstjóm á sér
það miartomið að beita ríkis-
valdinu í þágu þjóðarhieildar-
innar. Hún vill efla félagslegt
Sigurjión var fretoar dulur í
skapi, sérstæður og sótti ekki
eftir náninni vináttu við marga.
En þeir voru mörg hundruð,
sem minnast hans, þegar hanm
aflgreiddi kaupið þeirra og
mundd þá hiundruðum saman
með nöfnum og heimilisfönigum
— örsnar og fljótur.
Það hefði vepð vonlaus.t, bæðí
fyrir veirkamenn eða yfirmenn
hans að reyna að fá hann til að
breyta tímafjölda eða kaup-
taxta, þvi Sigurjón samiþykkti
elíkert í þeim efnum, nema þsð
sem rétt var.
Gegnum heiðarleiika hans gátu
verkamienn treyst því, að þeir
fengju kaup sitt greitt vel sam-
kvæmt samningium og þedr
höfðu tryggimigu fyrir þvi að á
þá væri ekki hallað, þess vegna
hefur mér alltaif fumdizt verlca-
menn við hötfnina standa í
þa'kfcarstould við þenman marm-
Alúð sú og ræktarsemi er
Sigurjóm lagði í starf sitt ,finnst
mér dæmi þess að hinu hvers-
daigslega starfi má breyta í f-
þrótt og jafnvel listarverk.
Útför hans fer fram í dag kl.
13.30 frá Fríkirkjunml.
Guðm. J. Guðmundsson.
jatfnrétti á ísliandi oig skapa
þar með jatfna möguleika, jöfn
tækifæri fyrir alla, til þes® að
þroska sdna hæfileifca og giegna
áhugaverðu hlutverki í lífinu
mdð tilliti til hætfni og áhuiga-
sviðs. Hún vill stuöla að efna-
bagslegú öryggi og atvinnu fyr-
ir alla og efla lýðræði í land-
inu, þ.á.m. atvinnulýðræði,
þar sem þáttaka í verðmæta-
sköpuninni, framleiðslusterf-
inu, ekki siíður en fjáreign,
ráði stjóm fyrirtækja og at-
vinnttgreina. Hún leggur hötf-
uðáherzlu á að aufca fram-
lei’ðslu og framleiðni og eflia
vinnufriðinn í lamdinu með
það fyrir augum að bæta kjör
landsmanna allra. Hún vill
efla menntun í iandinu og
skapa það byggðajaifnivægi, að
liandið verði allt byggt og
nýtt, en framkvæmd stefnu
sinnar byggir hún á hollustu
við hið þingræðislega lýðræð-
isskipulaig, sem á sér rótgrónia
hefð hér á landi.
Ríkisstjómin gerir sér þess
fulla grein, að hún kemur til
með að mæta erfiðleifcum og
erfiðum úrlausnarefnum á
valdafierli sínum. En hún er
þess jatfnframt íullviss að
hvaða ríkisstjóm sem með
völdin fer, mætir erfiðleifcum
atf ýmisu tagi, en mfðað við
núverandi aðstæður á fslandi
myndi engin samsteypustjóm
geta leyst aðsteðjandi vanda-
mál betur en núverandi ríWs-
stjóm. f öllum stuðnirígsflokk-
um ríkisstjómarinnar er sterk-
ur vilji til _ samstöðu og sam-
starís. Fólk’ gerir sér fiulla
grein fyrir því, að stjómin
þarf starfsfrið til að kama á-
forrnum sínum í fram-
kvæmd Þesis vegna hlýtur allt
stuðningsfólk ríkisstjómarinn-
ar að vera á verði gegn hinum
broslegU' tilraunum stjómar-
andstöðunnar til að reyna að
veikja ríkfestjóminia með því
að vekja upp og ala á innþyrð-
is tortryggni stuðningsflokka
hennarí.
Dræm síldveiði
á heimamiðum
Frekar var dræm síldveiði á
hcimamiðum um helgina. Þó
fékk Selcy SU 100 tonn í
Breiðamerkurdýpi, og nokkrir
Vestmannacyjabátar fengu síld
við Surtsey, mest 445 tonn, en
algengast var að aflinn væri 10-
20 tonn.
Til Grindavkur bárust aðeins
% tonn af síld, en hana fékk
Geirfugl GK. Grindvíkdngur GK
er væntanlegur til Grindavfkur
fcvöld með um 100 tonn af síld
af Norðursjávarmiðum, en Hrafn
Sveiríbjamarson Iandaði þar
Norðursjávarsíld um miðja síð-
ustu viku. Fór hún tii vinnslu
í Norðurstjömunni og til fryst-
ingar í Grindavfk.
1 gæikvöld var væntanlegur
til Akraness Óskar Magnússon
AK, með 50-60 tonn austan af
Hrollaugseyj amiðjum. Fer súsíld
til frystingar.
Á laugardag var haldinn sögu-
legur fundur I Félagi ungra
Framsóknarmanna I Reykjavík.
Fundurinn var haldinn í Glaum-
bæ og er sagt að hann hafi sótt
á fimmta hundrað manns, en
mikil og harðvítug smölun hafði
farið fram fyrir fundinn og munu
á annað hundrað nýjir félags-
menn hafa komið inn á fund-
inum.
Er lesin hafði verið skýrsla
stjómarinnar var gert róð fyrir
umræðum um haina, en þær
Fnaimihald af 1. síðu.
miðum. Sú hætta er yfirvofandi,
að sókn aukist mjög á fiskimiðin
við Island á næstu árum og valdi
þar ofveiði á helztu flskistofnun.
Þá fer og mengunarhætta sívax-
andi. Þar sem afkoma islenzku
þjóðarinnar byggist öðru fremur
á fisfeveiðum, er skynsamleg hag-
nýting fiskimiðanna við landið
og vemdnn þeirra gegn rányrkju
og mengim lífshagsmunamál
þjóðarinnar. Af framangreindnm
ástæðum feiur Alþingi ríkis-
stjóminni að gera eftirfarandi
ráðstafanir:
1. — Að gera stjómum Bret-
lands og Vestur-Þýzkalands
grein fyrir því, að vegna lífs-
hagsmuna þjóðarinnar og
vegna breyttra aðstæðna geti
sanmingar þeir um landhelgis-
mál, sem gerðir voru við þessi
ríki á árinu 1961, ekki talizt
bindandi fyrir fsland og veröi
þeim sagt upp.
2. — Að hef jast nú þegar
handa um að stækka fiskveiði-
landhelgina þannig, að hún
veröi 50 sjómílur frá grunn-
Iínum allt í kringum lan<Jið,
og koml stækkun til fram-
kvæmda eigí síðar en 1. sept-
ember 1973.
3. — Að tilkynna öðrum þjóð-
um, að Alþingi hafi ákveðið,
að ísicnzk lögsaga nái 100 síó-
mflum út frá núgildandi
grunnlínum að þvi er varðar
hvers konar ráðstafanir til að
koma í veg fyrir hættulega
mengun sjávarins á því haf-
svæði
4. — Að sklpa nefnd þing-
manna, er í eigi sæti einn
maður frá hverjum þingflokki,
til að vinna ásamt stjórninni
að framkvæmd þessarar þings-
ályktunar.
Þá fclur Alþingl ríklsstjórn-
inni að hafa 4 alþjóðlegum vett-
vangj sem nánast samstarf við
þær þjóðir, scm lengst vilja ganga
og miða vilja miörk fiskveiðiland-
helgi við landfræðilegar, jarð-
fræðilegar, Iíffræðilegar og fé-
lags- og efnahagslegar aðstæður
og þarfir íbúa viðkomandi strand-
ríkis.
Alþingi feluir ríkisstjóminni að
vinna sem kappsamlegast að því
að kynna öðrum þjóðum framan-
greinda stefnu og fyrirætlun Is-
lendinga í Iandhelgismálinu.
Greinargerð
Fyrir þin;g!lcasn ingarma*-. sem
fióru firam 13. júní s.L birtu þeir
í fyrrinótt sigidi síldveiði-
skipið Héðinn ÞH í strand við
eyjuna Poulu f Norðursjó. Skip-
ið var með tæp 50 tonn af síld,
þegar óhappið varð. Enn er
ekki unnt að segja hversu alvar-
legar skemmdir urðu á skipinu,
en það var væntanlegt til Þórs-
hafnar í Færeyjum í nótt eða
í morgun i slefi hjá Árna Frið-
rikssyni.
Nofekrar grynningiar eru við
Poulu, Hjaltlandseyjamegin, og
miun Héðinn hafa steytt á einni
þeirra. Skipið kamst þó af grinn-
ingunni aí eigin véliarafli, en
er það var komið í fríjan sjó,
kom í Ijós, að stýrisútbúnaður
hafði lasfcazt verulega þannig
að skipið lét ekki að stjóm.
Ámi Friðriksson, sem stund-
að hefur síldarleit í Norðursjó í
voru ekki heimilaðar. Var þá
gengið til kosniiniga og stjórnar-
kjörs. Komu fram tillögur wn
tvo formenn og náði Þorsteinn
Geirsson kjöri með um 30 at-
kvæða mun. Er kosningar höföu
farið fram í stjómina var kosið
í fulltrúaráð Framsóknarfélag-
anna í Reykjavík og vom felld-
ir úr fiulltrúaráðiiniu allir þekkt-
ustu fprustumenn Samibands
ungra framsóknarmanna. Lauk
fundinum með harðsnúnum um-
ræðum og flugu hnútur um
þrfr flokkar, sem sfiandia að nú-
verandd rfkisstjóim, sameigirílega
stefnuyfirlýsinigu í landhelgismál-
inu sem var samhljóða framan-
greindri tillögiu. Flokkamir lögðu
ríba áherzlu á það í kosninga-
baráttunni, að þeir teldu laind-
helgismálið vera mél málanna og
kjóseodur ættu framar öllu öðru
að marka skýra afstöðu til þess
við kjörborðið. Úrslit kosning-
anma urðu þau, að þessir floldfcar
hlutu sameiigirilega staríhæfaín
meirihluta á Alþingi. 1 framhaldi
nf því var ríkisstjómin mynduð.
f stjómarsamningnum er það á-
sem höfuðhlutverk sitt að koma
firam þeirri stefnu í landhelgis-
mólinu, sem meári hluiti kjósenda
veitti eindregínn steðning í kosn-
iingiunum.
í stj órtnjamammingnum segir
svo um stefnu rikásstjómarinmar
í landhelgismáJinu:
„ .... Að landhedgissamningn-
um við Breta og Vestur-Þjóövexia
verði saigt upp og áfcvörðun tekin
um útfærslu tfiskve iði landhel gi í
50 sjómílur frá grummlínum og
fcomi sú útfærsla til framkvæmda
eigi síðar en 1. september 1972.
Jafnfiramt verði ákveðin hundrað
sjómrilma memgunarlögs aga Rflds-
stjómin mum um landhelgismál-
ið hafia samráð við stjómarand-
stöðuna og gefia henni kost á að
fylgjast með allri framvindu
mélsins“.
f samraemi við það, sem hér
er rakið. er með þessari tillögu
leitað samþylakis nýkjöriins Al-
þingiis á þeirri steflnu, sem xnörk-
uð var í kosningutnuim 13. iúní
síðastliðdnn.
I kosnimgaibaráttunmi kom það
slkýrt fram, að allir filiokikar voru
sommála um, að landhelgissamm-
ingarnir við Bretlamd og Vestur-
ÞýzkaJaind . væru uppsegjanlegir,
þótt ekki væru f þeim bein upp-
sagnarákvæði, og að það ástemd
gæti hæglega skapazt, a$ nauð-
synlegt yrði að fiæra út fiskveiði-
löggöguna fýrr em 1. september
1972.
Það er því trú rfliisstjórnarfmn-
ar, að fiufl þjóðareining ríki um
þá stefnu, sem felst I framan-
greimdri tillögu og hlaut ótvfræð-
an stuðning kjóseaida í kosning-
umium 13. júní síðastliðinn.
baust, tófc Héðin { sletf og vnr
ætlunin að koma Héðni til hafn-
ar í Færeyjum. Voru skipin
væntanleg þangað í morgun.
Fisher hefur
betur í sjöttu
skákinni
BUENOS AIRES 18/10 — I gær
var tefld sjötta skákin í einvígi
þeirra Bóbby Fishers og Petro-
sjans. Fór skákin í bið, en Fis-
her hafði betra tafl og peð yf-
ir. Petrosjan lék hvítum og lék
Retybyrjum. 1 upphafi sJcákar-
innar var ólyktarsprengju hent
í salinn, en áhorfendur og stór-
meistarar létú sem ékkert befði
í skorizt.
ísafjörður
Framhiald af 1. síðu.
með 6 mánaða fyrirvara vegna
þeirra sfcipulagsbreýtinga sem
þá voru á döfinni, þ.e leggj'a
niður störf. samræxna skrifistotf-
ur og fileira í þeim dúr. Á þess-
um fiundi var rætt um hvaða
menn ættu að vera áfram og
bverjir efcki, og kom þá fram
kraía frá Alþýðufitokknum að
skrifstofiustjórinn hjá bænum
færi frá störfum, en það vildu
Frjálslyndir ekki sætta sig við
— og sJitnaði þá upp úr við-
ræðum.
í umræðunum að undanfömu
hietfur Alþýðuflokkurinn alltaf
verið hálftregur til samsitarfBi,
og hefur allam þennan tíma ver-
ið á samningafundum með Sjálf-
stæðismönnum.
Frekari viðræður vip^tri fkxfeljf-
anma eru ekki f yrirsj áanlegar.
Bæjarstjómarfiundur verður
haldinn á fimmtijfiag .,þ|
verður að ganga til fiorsetakjörs
og ákveðá ráðningu bæjarstjóra.
Ef ekki næst melrihLuteisam-
þykkt á fundinum um þessar
tvær stöður, þá verður að ganga
aftur til kosninga, eða þá bugs-
anlega að fresta fundinum. — sj
Ökuleyfissvipting
Frarríhald af 12. síðu.
bráðábirgðaökuJeyfiissiviptingui sbr.
m.a. bréf frá 1. marz 1967, sem
sent var öllum lögregfiustjóruim,
þar sem segir: „Nú telur lögreglu-
stjóri, að maður hatfi unnið til
ökuleyfissviptingar, og skal bamn
þá sivipta hann öfculeyfi tíl bráða-
birgða.“ Ráðuneytið telur, að
framfcvasmd áfcvæðis þessa sé eigi
•nægilega samræmd um landið, og
leggur það tfýrir lögreglustjóra að
beita áfcvæði þessu, hvenær sem
tilefni er til. Etf salkibomingur er
efcki búsetbur í umdærni, þar sem
brot er framið, og mál veröur
sent milli umdærna af þeim söfc-
um, er því beint til lögreglu-
stjóna, sem fær mál þannig til
meðferðar, að hann tafci þegar af-
sitöðu til rnáls með hliðsjón af 6.
mgr. 81. gr. og áður en mélið fer
til meðterðar fyrir dómi. Telji
dómari rétt að fella ákvörðun lög-
reglustjóra niður, er rétt, að mál
verði sent saksóknara til fyrir-
sagnar.
Ráðuneytið vill að lolcum láta
í ljós þá skoðun, að tímabæirt er,
að sektarákvarðanir í sambandi
við umferðarlagabrot verði teknar,
til endursikoðunar, þannig að þær
verði hækkaðar, bæði til sam-
ræmis við verðlag og einnig til
þess, aö þœr hafi þau varnaðar-
áhrif, sem sektum eru ætluð.
Má ætia, að aukin beiting öfcu-
leyfissviptinga og hækkun sefcta
geti orðið til að draga úr um-
ferðarslysum og umferðarlaga-
brotum, sem orðin eru alvarlegt
Þjóðfélagsmein.“
Skrifstofu- og
afgreiðslumaðu r óskast
STÁLBORG H. F. Nýbýlavegi 203.
Auglýsingasími Þjóðviljans er 17-500
Ræða Ólafs Jóhannessonar
Sögulegur fundur í FUF
sali.
Landhelgismálið