Þjóðviljinn - 11.11.1971, Síða 7

Fimmtudagur li. nóveanbetr 1971 — ÞJÓÐVILJINN — SlÐA J
Leikfélag Akureyrar sýnir:
Það er kominn gestur
Höfundur: ISTVÁN ÖRKENY
Leikstjórar: Þórhildur Þorleifsdóttir og Arnar Jónsson
Hinn íjórða nóv. s.l. firtum-
sýndi Leilkfélag Akuirejrar ung-
versikia leölkritið ,,iÞað er toommn
gestur“ efitir István örkeniy.
Leikmynid er efitir Ivám Törr-
rök, seon einnig er ungversikiur,
en þýðingtuna glerðu Bríet Hóð-
insdóttir og Þonsteinin Þor-
steánsson.
Leikstjórar eru ÞÖrlhildlur
Þorleifsdlóttir og Arnar Jónssion.
Með stærstu hlutverk flara
Þnáinn Karlsison, Anniar Einars-
som, Sigtuxveig Jómsdiðttir og
Guðlaug Hermanmsdóttir.
Aðrir leikendur eru Gestur
Jónasisom, Aðalsteimm Bergdal,
Kjartan Ólafflsson, Eimar Har-
aldsson, Kaitrím Jómsdóttir, Jón-
steinn Aðelsteimssiom og Guð-
miundur Karlsison.
Leikurinin gerist í umgrversku
fjallafþiorpi í síðustu heimisstyi-j-
öld. Maijlólrinn,, aerður og yfiir-
komiimm af álagi hermiemmskunn-
ar, kemur í heimsókn eða rétt-
ara sagt siezt upp hjé Tót ffljöl-
skyldunni, hjónuinum Lajosi og
Marislku og Aglífcu dóttur
þeirra.
Hann er yfinmaður sonar
þeirra Júlla, sem stendur í
strönigu á vígiviellilmum. Póstur-
inm sér um það, að fflréttir af
þieim, sem eru að stríða, nái
elkfci að raska ró fóillÐSÍms i
þiorpinu og stingur umdir sitól
öllum plöggum, sem haffla sílœm-
ar firegmir að flytja og þá einn-
ig skeytinu um „hetjudauðia“
Júlla. Majórimm setur allt á
annan endann heima ihjá Tót
fjölskyldunni, þar sem allt
sniýst unu þaö að gena honum
til bæfflis, þiótt örðugt sé. Með
fconau.. hian»* Jieldur hlífðarilar.is
yifirgangur innreið sína í húsið.
Majórinn kúgar og undirokar
aillt, sem lífflsanidia dregur nœrri
honum, og homum er sérleiga
illla við það, aði fóik hugsd.
Persönunnar bregðast við of-
urvaldii miajórsins bver með
sínu mJóti. Þær mæðgur gamga
í lið með majómum við að
knýja Tót til atgerrar undir-
gefni og réttlæta þó afstöðu
sína með því, að heill og hag-
ur Júlia sé í veði. Töt má
hvoifci geispa né teygja úr sér,
og helzt þyrfflti hánm að ganga
öign saman, því að til allrar ó-
luktou er banm hiæirri í lofitimu
em majórinn. Tót er sá eini sf
pensónum leiksims, sem hefur
uppi nokkra tilhurði til við-
náims. Að vísu er hann sein-
þreyttur til vamdræða og igmd-
staiðam er þöiglul og ltftt virk
lengst af, en í leiksJcfcin kemur
þar, að harnn stemzt eklki mátið,
lætur verkim taia svo um mum-
ar og drepur majórimm.
Það er geðlæknirinn, sem
sjállflur er litlu betur á sig
k3om,inm em sijúklimigiar hans, sem
dregtur upp mynd af þekn
heimi, sem risai muni á rústurn
þeirrar striðsóðu veraldar, sem
hefflur uimturmað og smúið við
öllu gildismati. Þá verði búið
aö hiemgja majórinn og hans
líka, hver og einm verði má-
kvæmlega jafnhér og hseð hans
nemur, og öllum leyfist að
geispa og tcygja úr sér.
Affl háHflu höfumdar er að fflinma
viss fyrinmæli varðamdi swið-
setninguma, og er orðamna
htfjóðan á þessa leið:
„Það er sannfæring höfiumdar,
að þetta leikrit glerist við fuiil-
komlega raumverulegar aðstæö-
ur, á staö og tíma, sem umnt
sé að tiitaka með náfcvæmmi.
Þess vegna verður allt að vera
raunsætt, hvert láfbragð, hvert
orð, sviðsmynd og leilkmunir.
Stílfaarsla affl lwaða tagli sem eir
gæti ledtt á villiigötur. Marikmið-
ið er því með öðrum orðum.að
draiga aðeims fram merg rnáls-
ims, sýna aðeins það ailra-
n'auðsynlegasita.“
með aðalhlutverkin,. Þrádnn
Karlsson er góðum kostum bú-
imn og hamn hiefflur vissan miymd-
uigleika til að bera, umsvifalaus-
am, sem hdttir beimt, þegar bezt
laatur. Hann er enginm nýliði á
sviðinu, og það eru þær Siguc-
veig Jómsdóttir og Guðlaug
Hermammsdióttir ekki heldur.
Þaiu leilba ö'll af góðu öiryggi, og
méti þeirra er býsma sammfflær-
amdi á köflum. ÖU hafa þau
vaxið af þessari raun. Leikur
þeirra er e.t.v. eklki sérlega biæ-
brigðaríbur, em sjálfum sér sam-
kvæmur fré byrjum til enda.
Amar Eimarssom leikur nú
Frá vinstri: Þráinn Karlsson, Sigurvetg Jónsdóttiir og Amar Einarsson.
hafa eininig látið af sitörfum og
eru á fflörum til námsdvalar er-
lendis.
Þessir leikanar hafia inmt af
hemdi ágætt starí, og framlag
þeirra til leikimenntar hér í bæ
vegur þumigt.
Ekkd verður þvtf móti mœit,
að naörgiu athyglisverðu heifiur
verið til leiðar komið. Leiksýn-
ingar hér hafa tekið þó moikkr-
um stakbasikiptum og færzt í
sýinu skemmitilegra horf, en
engimn gerir svo öllum Mki.
Þess er skemmst að mdnnast,
að ýmsir brugðust ókvæða við
og þótti sem mieirbu átagar-
mannasitarfi um langt árabil
væri fflreklega miisþoðið, er allt
í eimu átti að fara að gera kröf-
ur til leiklistariðku'nar, sem
takandi væri aivarlega. Á þetta
er eikfci mimmzt til þess að kasta
rýrð á eitnm eða neinn, heldur
einungiis til að draga fram þá
alkummu staðreynd, að edgi leik-
hús að fflá staðizt þammig, aö á-
horfflemdur hafi eithvað mark-
vert þangaö að sækja, þá verð-
ur það að hafa þann grumdvöll
siinnar tilveru, sem miótast af
mairlwissium tilgamigii og nái að
vekja með áhoilftemdum áhuga
og sipurmimgBr. Áðumefflnd þátt®-
skil, sem raunar má rekja
nolkkru lengra affltur einfcemmdust
einmitt atf viðledtni tál þess að
setja starfseminni mairk og mið
og reka um leið sjálfstæða
stefinu. Það er svo önmur saga,
að skýrt mótuö heildarsteflna
í leifcritavadi er ekfci firam-
kvæmanleg meoma við hagstæð-
ari ytri skilyrði og betrd fjár-
haig en Leifcfélaig Akureyrar á
við að búa.
Það verður æ örðuigra að
halda uppi starifisemi, er bygg-
ir á framlaigi áhugamanna, og
gildir það um flleira en iðkum
leiklistaæ.
Tómstundir eru maumar sem
kummiugt er, og flest bendir til
þess, að tími átagamennskumn-
ar einnar samam sé senm á
enda runmimn.
Þessa örðugleilka heflur fleliag!-
ið mátt sannreyna og hamgirmú
á horriimdnmi rétt einu sinni.
Síðustu árin hiefflur starflsemi
þess að vísu færzt í aukama.
Það hefúr tekið fleiri verkefni
til meðfierðar og þokazt á það
stig að vera sambland af á-
huga- og atvinmuimenmslku. Það
sitendur mú á tímamiótum, og
sú spumimg er nærtœk, hvermig
skapia megi grumdvöjl fyrir líf-
væmlegum starflssfcilyrðum íyrir
fastráðna leikara. Sá vandi
verður eikki leystíir mema stór-
aukdm flramlög aif hálfu opim-
berra aðila fcomi til.
Oflt heyrist um það rætt, að
Samkomuhúsið á Akureyri sé
óhemtugt og fjarri því að svara
kröfflum tamans um góða ad-
stöðu til leikstarfsemi. Eklki
skal dregið úr því, að þar
mætti margt betur flara, en
samt býður þetta gamla hús
upp á marga möguileika, sem
nýta miætti til ndktoums ávinm-
imgs bæði leikurum og áhorf-
endum. Hús afi þcssari stærð er
vel tii þess fallið að minmka
hið margumræddia bil milli
filytjemda og áhorfenda. Þarna
væri tilvalið að koma á um-
rasðum í sambandi við leilksýn-
imgar og skapa þannig viss
tengsi milli leikemdanma oig a-
tagafólfcs um bókmemntir og
leMist Það er ástæða til að
hvetja tii þass, að Leikfélag
Akureyrar hygigi í alvöru að
þessum möguleitoa.
Á þessum vetri er ráðgert,
að sýmd verði fj ögur leikrit, og
eru þegar haflnar æflimgar á
næsta verfcefflni, sem er „Dýrin
í Hálsiasklólgi“ umdir stjórn
Ragnhildar Steinigrímsdóttur.
Það er vom mín, að AJkureyr-
ingar fcunmi ved að meta vamd-
að val á fyrsita vertoefni þessa
vetnar og ffljölsæiki þessa sýli-
ingu.
Soffía G uðmundsdó tir.
Aðalsteinn BergdaJ og Jónsteinn Aðalsteinsson. (Ljósm. Páll).
Eftir þessari sým!ilnlgtu, að
dæmia veröur ekiki betur séð en
leikhússtjóramir hafii markvisst
leitazt við að framfylgja þessu
viahorfi svo sem við verður
toomdð.
Af sjónarhóli óbreytts á-
hoi’iflanda er þessi sýtnimg eimkar
samfielid þegar á heildina er lit-
ið og frammiistaða leikemdamma
ödlu jaflnarí en við böffium átt
að venjast. Það heflur bersýni-
lega veríð lögð rík áherzla á
samleik, og er það verulegiur á-
vinmingiur. Allt var vel yfflirveg-
að og biessumarléga laus-t við
alla tilfinninigaisemi. Hins vegar
skorti nokkuö á hraöa í leikn-
um, og hefði sérstæð fymdni
verksins notið sín betur með
þvi móti.
Að sijálfflsögðu hvílir mest á
þeim fjórmenmiinigum, sem fara
L
fflyrsta sinmi með Leikfélaigi Ak-
ureyrar, em fýrr á árum kom
hann offlt fram í leitosýtnángum
Menntaskólams.
Hamm sýndd af sér góða
kímmi, var beinlíni® bráðfynd-
iinm öðrum þræði og þurfflti litla
tilburði til. Það virðist ö'll efni
sitamda til þess, að mieð Amavi
Einarsynd hafi leikfélaginu
bœtzt góður liðsmaöur.
Fyrir tveim áirum urðu nokk-
ur þáttaskil í starfii Leikfélags
Alkureyrar. Þá var ráðinn fram-
lovæmidastjóri, Sigmumidur örn
Arngrímssioin, og einnig réðust
þau Þói'hildur Þorleifsdóttir og
Armar Jiómssom til starfa hjá
félagimu. Siigmumdur er nú við
firamhaldsmám í Svíþjóð, em við
starfi har.s tekur Þráinn Karls
som. Þau Þórhildur og Arnar
Fjórar nýjar Ijóða-
hækur koma hjá A B
Komnar eru út í Ijóðabóka-
flokki Alm bókafélagsins fjór-
ar nýjar bækur eftir jafnmarga
höfunda. Eru tveir þeirra áð-
ur kunnir af skáldskap sinum,
þau Steinunn Signrðardóttir og
Kristinn Reyr, en hin skáldin
tvö eru nýliðar, þau Ragnhild-
ur Ófeigsdóttir og Aðalsteinn
Ingólfsson.
ÞAR OG ÞÁ neínist hin
nýja ljóQabók Steinunnar Sig-
urðardótur. Hún gaf út fyrstu
bók sína Sífellur, í þessum
sama flokki fyrir tveim-
ur áruim og hlaut hún góða
dóma. Ljóðin, sem oft voru
byggð yfir einflaldar smámynd-
ir. einkenndust framar öðru af
glettni og hraða, en gátu þó
lítoa gefiið til kynna alvarlega
íhugun. Ef til vill er það sá
tónn. sem með nýrri reymslu
Stuðningur við útfærslu landhelgi
Fjórðungsþing fiskideilda í
Norðlendingafjórðungi var
haldið á húsavík 15. og 16.
október si. Þingið sóttu 18 full-
trúar deildanna og auk þess
Már Elíssan, fiskimálastjóri,
Guðmundur Ingimarsson og
Jónas Blöndal frá Fiskifélagi
íslands.
Þingið samþykkti ályktanir
um fislkiledt og rannsólmairmál,
hiroiginkeisaveiðar, fjarskiptamál,
fiskeldd oig tiækniaðstoð Fisltoifé-
laigsdns. og síðast em ékki sízt
samþykktá þingið eftirfairamói ungsþingið fyrri samþykktir
ályktum um landhelígismálið:
Þingið samþykkir aö lýsa yf-
ir fullum stuðningi við útfærslu
landhelgismarkanna í 50 mílur
frá grunnlínum 1. september
1972. Jafnframt ítrekar fjórð-
sínar um að lialda beri fast á
rétti Islendinga til alls lands-
grunnsins.
Að aiukd samþyfckti þingið á-
lyktun um örygismél.
heflur flemgið yfirhönd í þess-
um síðari ljóðum skáidtoonunn-
ar. Bók Stein-jmnar, Þar og þá,
er 65 blaðsíður.
HVERFIST Æ HVAÐ nefn-
ir Kristinn Reyr hina nýju
ljóðabó-k sínia, en ails eru bæk-
ur hans orðnar átta. Kvæði
þessa geðfieöldia steáidis eru
skemmtiieg aflestrar, og ber
það ekki sízt til, hive höfund-
urinn er næmur á samleik
hins skoplega og aivarlega i
tilverunni og er jafnframt
fundvís á mikilvæg siannindi
hversdagsiegra hiiuta Hverf-
ist æ hvað er 79 bls.
ÓMINNISLAND er fyrsta
Ijóðabók ungs menntamanns,
Aðalsteins Ingólfssonar. Hann
er fæddur á Akureyri 1948, hef-
■ur tekið M.A.-prófi í enskum
bókroenntum frá skozkum há-
skóla (St. Andrews) og sttind-
ar nú nóm í listasögu á Ital-<$-
íu. Myndvís athyglisgáfla og ’
skilroerkilega stílhreint tungu-
tak er öðru frernur sérkenni
bans. Óminnisland er 73 bls.
a@ stærð.
HVÍSL er nafnið á ljóða-
bók Ragnhildar Ófeigsdóttur.
— Þessi komumga skáldkona
er fædd og upp alin í
Reykjavík og st-jndar þar
menntastoóiian'ám. Hún skipttr
Kristinn Reyr
ljóðum sínum í fjóra kafflla,
sem hver um sdg virðist tákna
furðuafmarkaðan áfamga á rök-
vísiegum þrosfcaferii. í heild er
þetta mjög persómulegur sfcáid-
stoapur, sannfærandi og einatt
mjög fag-jr. Hvísl er 51 bis.
Ailar eru þessar bætour sem
hinar fyrri í sama fLofcki. Þær
eru prentaðar í Prentsmiðjunni
Odda h.f. og bundnar í Svoima-
bókbandinu. Kristín Þorkeis-
dóttir teiknaði kápur.
Frímerki
1 verzliunanglugga Málarans í
Bankastræti stendur yfir sýn-
ing Félags íslenzkra frímerkja-
safnara á merkjum sem leiða
athygli fólks að manmúðar-
málum. Halldór Sigurþórsson
só um útstillimgiuna.