Þjóðviljinn - 03.03.1972, Blaðsíða 2

2 SíÐA — ÞJÖÐVILJININ — FöetnidagtEr 3. marz 1S5S2
Blaðamannafundur með Alberto Neto:
Við berjumst ekki gegn hvítum
mönnum heldur kúgunarkerfi
Pastafuilltrúi Þjóðfrelsistfylk-
ingar Angóla, MPLA, í Stokk-
hólimii, Augusto Alberto Neto
er hinigað komnánn í boði eftir-
taldra samtaikia: SÍNE, Fylk-
ingarinnar, Verðandi, Æsku-
lýðsnefndar Alþýðubandalagsins,
og Utanríkisnefndar Samtaka
frjálsiynidra og MFlK.
Á biiaðamannafundi i gær,
tók hann það fram fyrst af
öllu, að hann hefði í buga að
haffa sambaind við stjómimála
foringjia og samtök með það
fyrir augutm að útskýra málstað
þjóðar Angióla og hvetja Islend-
ingia tíl samstöðu með honurn.
Eins og flesitum er kunnuigt
bú,a nemendiur Taekniskóla fs-
lands við mjög erfið skilyrði
hvað kennslurými snertir Tvær
kennsiustofur skólans eru stað-
siettar í Hótel Esju. en það hús-
næði er á flestan háitt óhentiugt.
I gær .gerðist það, að nem-
endiur í 1. bekk gengu út úr
tíma vegna þess að ólíft var
í sitofunum þar sem loftræst-
ingakerfið bilaði og hitinn var
Stuðningur
Framhald af 1 siðu
nefndarinnar. Um það bil
tveim viloum áður en portúg-
alstoa tillagan sá dagsins ljós
v ,tjáði. ambassador, Hannes
Kjartansson, íslenzku sendi-
nefndinni að uitanríkisráðu-
neytið hefði áhyggjur út af
því að við gengjum í berhögg
við hagsmuni Portúgala. Ráðu-
neytið staðfesti, að ríkis-
stjómin hefði ákveðið á fundi
að ísland skyldi sitja hjá við
atkvæðagreiðslu um þessa til-
lögu. Einnig var sendinefnd-
inni tjáð að fulltrúar SlF
hefðu krafizt þess, að við
.greiddum ekki atkvæði með
þessari tillögu.
FúHtrúar stjómarflokkannia
í islenzku sendinefndinni lögðu
mikla áherzlu á, ag Xsland
greiddi tillögunni atkvæði, og
var m.a bent á fyrri fyrir-
mæli um að óhaett væri að
greiða atkvæði eins og hin
Norðurlöndin. Ambassador, H.
K., taldi að í þessu máii hefð-
um við algena sérstöðu vegna
saltfiskssölu okkar til Portúg-
als.
>að sitoail þó tekið fram, að
það var nær samhljóða álit
islenzku sendinefndarinnar að
ef ísland færi að ráði amb-
assadorsins Og utanríkisráðu-
neytisins mundi það ef tii
vill verða mikill álitshnekkir
fyrir ísland á vetbvangi S.>.“
Síðar segir svo frá því að
ofangreind tillaga hafi toom-
ið til afgreiðslu þann 3. des-
ember — var hún samþykkit
' með 99 atkv 6 ríki voru á
móffi 6 sátu hjá — fulltrúi
ísdands var fjarverandi á
þeirri forsendiu, að þeesi
stefna (að sitja hjá) væri al-
gjörlega í andstöðu við stefnu
st j óm arflokkanna.
>ess má geta, að fuUtrúar
Einingarsamtaka Afríkurikja,
sem styðja baráibtu Angóla-
manna hétu íslendingum
stuðningi í landhelgismálinu
er þeir sóttu ísland heim í
vetur
Auglýsin gasími
— 17500 —
Neto skýrði frá því að sam-
tok hans, MPLA, heföu verið
mynduð 1956 er þrenn samtök
runniu saman í edn. Fyrst heffði
hreyfingin reynt að ná sam-
komuilagi við Portúgaili um
sjálfstasði landsins, en þeir
hefðu ekki tekið það í mál, og
árið 1961 hefði mönnum verið
ljóst orðið að eina ráðið var
að grípa til vopna. Þó hófst
skæruhernaður sem nú hefur
staðið í eUefu ár. Smám sam-
an hefur þjóðfrelsisherinn unn-
ið á, og hefur nú á valdd sínu
um 500 þús. ferkm. svæði, að-
allega í suðausturhluta lands-
orðinn 27 gráður. Nemendur
skólams og kennarar kvöddu á
vettvamg mann frá borgarlækn-
isembættinu til að kamna ástand-
ið, en loftræstingar- og hita-
kerfi hússins hefur alltaf verið
stórlega ábótavant, rakasitig
langt fyrir neðan það sem
eðlilegt getur talizt og mjög
flöktandi hitaistig. Nemendiur
kvarta sáran yfir því, að þeár
hafi lítið sem ekkert þrek eftir
langa dagsetu í skólanum og
þvi vilji þeir fá þessu breytt.
>að kastar þó tólfunum að
hvergi er hægt að opna glugga
í þessu húsnæði. Að öllu sam-
anlögðu balda nemendur og
kennarar því fram að það sé
beinlínis heilsuspillandi að nota
þessa sali fyrir kennslu
Á vettvang var einnig toallaö-
ur sérlegur fuUtrúi mennta-
máiaráðuneytisins til að toamma
aðstæður.
Nemendur skólans era bitrir
yfir þessari aðstöðu, tækja-
leysi og almennu skilningsieysi
yfirvalda á stöðu og þróumar-
spunsroálum sfcólams. — SJ.
Almennur fraðslufundur xun
þjóðfélagsleg vandamál sem
skapast af neyzlu ávana- og
fíkniefna verftur haldinn í
Domus Mcdica vift Egilsgötu kl.
14 laugardaginn 4. marz.
Til fumdar þessa boðar
Reykjavíkurdeiid Rauða kross
Islands og hefur fengið hina
færustu menn til að vera fru-m-
mælendur á fundinum. Aðaler-
indi fumdarins fiytur Ezra Pét-
ursson geðlæknir, og hefur
Reykj-avíkurdeUdin fengið hamrn
til að koma frá Bandaríkjun-
um þar sem hann hefur starfað
um 10 ára skeið við sálgrein-
ingu og geðlæknimgar við helztu
sjúkrahús New York borgar. 1
þeissu sitarfi siínu hefur hann
unnið mikið í þágu eiturefma-
sjúklinga og verið m. a. ráðu-
nautur um meðferð heroin-sjúki.
í fangelsum borgarinnar. Segja
má að Ezra Pétursson sé sá
læknir íslenzkur sem mesta
þekkingu og reynzlu hefur aí
hinum alvarlegustu þjóðfélags-
legum vamdamálum sem ávama
og fíkniefnim skapa. Þess má
geta að Ezra Pótursson hefu-r
fflutt m. a. um þetta efni fyrir-
lestra víðsvegar um Bandaríkin.
Á eftir um 40 mínútna ínn-
gangerindi Ezra Péturssonar,
flytja þeir stutt erindi eða um
10 mín. hver þeir dr. Jón Sig-
ins. og er það urn þriðjungur
Angóla. Þar býr rúmlega milj-
ón manna af 5,5 miljónum
íbúa. Og smám saman heifur
eflzt alþjóðleg samstaða og
stuðningur við málstað MPLA.
N atóstuðningur
Við reynum að færa barátt-
una til allra héraða Angóla,
sagði Neto, og eigum í höggi
við 60 þúsund manna portú-
galskt lið og um 70 þúsund
málaliða. Það er ljióst að Portú-
gal gæti ekki staðið í styrjöld-
um á þrennum vígvöllum —
í Angóla, Mozambik og Guin-
eu-Bissau, ef ekki kæmi til
pólitískur og hernaðarlegur
stuðningur Natólanda. Ekki
framleiða Portúgaiir bau vopn
sem þeir nota gegn okkur og
þá ekiki heldur þau eiturvopn
sem þeir beittu í fyrra til að
skemima uppskeru á svæðum
sem við ráðum. Þessi langvinni
hemaður Portúgala gegn ný-
lenduþjóðunum er og möguleg-
ur vegna þess, að þeir leyfa -al-
þjóölegum auðhringum að arð-
ræna auðlinddr Afríkulanda
sem eru mjög miklar.
íslcnzk þögn
Neto nefndi ýmis dærni um
stuðning Ncrðurlandaþjóða við
málstað Angólamanna — Svíar
hefðu um árabil vedtt þeim
pólitískan og efnahagsllegan
stuðning, Noregiur og Danmörk
einnig og þau lönd væru eð
bætast í hóp beirra sem veittu
efnahagslegain stuönmg. Þá
hefði norska utanrikisráðuneyt-
ið sýnt manndóm með bví að
taka nýlendustyrjaldimar upp á
síðasta ráðherrafundi Nató í
Lissabon. En við erurn, sagði
Neto, undrandi á því hve þögl-
ir Islendingar hafa verið, secn
börðust gegn nýlenduskipan hjá
sér áður fyrr (sjá nánar á
forsíðu).
Þess má geta, að 98% lands-
manna búa við ólæsi, víða rík-
ir mikil neyð, ekki sízt vegna
eiturhemaðar Portúgaia, sam í
urðsson, borgarlæknir, um
ávana og fíkniefni og þjóðfélag-
ið, Jónas B. Jónsson, fræðslu-
stjóri, um almenina fræðslu í
því sambandi og Ásgeir Frið-
jónssom aðalfuUtrúi lögreglu-
stjóra, um löggæzluhlið máils-
ins.
Fundarstjóri verður formaður
Reykjavíkurdeildar R. K. 1.
Ragnheiftur Guðmundsdóttir
læknir. Undirbúning fundarins
hafa annast auk henmar vara-
formaðu-r deildarinnar Arin-
björn Kolbeinssom og Sóra Jón
J. Auðuns dómpróf. varafform-
aður R. K. 1., en hann mum í
upphafi fundarins segja í stuttu
máli frá starfi Reykjavíkur-
deildarinmar.
Er þess vænzt að almenningur
fjölmenni á fundinn. Ákveðin
skoðanamyndun almenmimgs er
niauðsynleg undirstaða skynsam-
legra viðbragða þjóðarinmar á
þessu sviði, ekki síður en öðr-
um. Vænta framsögumenm og
deildim þess að umræður verði
hagnýtar og geti veitt nokkra
leiðbeiningu um hvað opinberir
aðiiar, fjölmiðlar, einkaaðilar og
samtök geti gert til að sporna
við neyzlu þessara fíkmiefna og
hvað hægt sé að gera ttl að
hjáipa þeim einstaklimigum sem
hafa orðið þessum efnum að
bráð.
fyrra eyðilagði 2/3 a£ uppsker-
ummi á okkar svæðum — þar
eru sömu eiturefndn á ferö ag
Bandaríkjamenn haffa notað í
Víetnam. Við vitum að ísienzki
Rauði krossinn hefur veitthjálp
íbúum Biafra og Bangladesh,
má vera að íslenzkir aðilar
geri sér einndig grein fyrir börx
okkar á mannúðaraðstoð.
Pólitísk brögð
— í einni af skýrslum MPLA
segdr, að Portúgaílir reynd mjög
að fá útlendinga. einkum
Italli, til að setjast að í larnd-
inu?
Já, Portúgalir hafa á
prjónunum mikii álfiorm um
meiriihóttair raforkuframfcvæmd-
ir í suðurhluta landsins, sem
mumu m.a. sjá S.-Afritou fyr-
ir orku til rekstrar úrannáma
og kjarnorkuiðnaðar. Til þessara
hluta hefur Portúgal leitað að-
stoðar vestrænna ríkja, bœði
fjárhagslegrar og svo hefur ver-
ið reynt að fá Italli til að setj-
ast að á þessu svæði í stórum
stíl, í þeirri von að þeir styrki
stöOu nýlenduiherranma. Svipuð
áætiun er í framkvæmd í Moz-
amibik, í Cabora Bassa. en þess
skal getið, að sænska stjómin
lét fyrirtækið ASBA draiga sig
út úr þeim framkvæmdum.
— Hvað um önmur samtök
sem gera tilkall til að vera fúll-
trúar þj óðfreisishreyfingar An-
góla?
— Það er eimkum um tvemm
samtök aö ræða, sem hafa beitt
sér fyrir einskonar sjálfstæði í
samvinnu við t.d. bandaríska
heimsvaidasinna. En þau hafa
ekki náð þeirri fótfestu, að geta
komið fram sem samningsaðili
við Portúgali. Auik þess er-u
þetta ekki samamgólskar hreyf-
imgar, heldur takmarkast við'
tiltekna þjóð í landinu en þær
eru nokkrar. En erlemdir blaða-
menin, og fuílitrúar Einánigar-
samtaka Afríkuþjóða. OAIJ,
sem haffa ferðazt um Angóla-,
hafia komiizt að því, að MPAL
eru einu samtökin sem í raun
og veru njóta víðtæks stuðn-
imigs og háld'a uppi skæruherm-
aði gegn Portúgölum. Og að
elleifiu ára barótta ofckar gefur
ckkur rétt til að berjast til
fulls sjálfstæðis. Það edna sem
fyrrgreindar hreyfingar hafa
gert, er að koima í veg fyrir
baráttu okkar sveita í þeim
héruðum sem liggja að Kongó-
Rinshasa nyrzt í lamd:inu._
— Þú nefndir 60 þúsumd
portúgalska hermenn og 70 þús-
und manna lið. Hvaða lið er
það?
í Anigóia eru um 2000 Suður-
Afríkuimenn undir vopnum.
Þar eru og afriskir málaiiðar,
sem áður börðust með Tjsombe
í Kongó, svo og angólstoar lepp-
sveittr.
STUÐNINGUR
— Hvaðan berst ykkur helzt
situðningur?
— Einingaraamtök Afriku-
rikja og þar með flest Afriku-
ríki sty’ðj a okkur. Nema þá
Kongó-Kinshasha og Malawi,
sem hafa meiri áhuga á góðri
sambúð við suðurafríska kyn-
þáittakúgara og kábójstjórninia
í Ródesiu Hvitur forsaetisráð-
herra eins og Olof Palme getur
hafft miklu meiri skilning á
málstað okkar en svartur, eins
og Banda í Malawi — ég vil
reyndar leggja áiherzlu á að
við berjumst ekki gegn hvitum
mönnum í landinu (þeir eru
400 þúsund) heldur gegn kerfi,
gegn kúgunarkerfi.
Utanríkissteína okkar er m.a
fólgin í ag einangra Portúgal
frá bandamönnum sínum í E,vr-
ópu, og fá þaðan pólitíska og
efnahagslega aðstoð. Ég heffi
Nemendur Tækniskó/ans
kvarta yfir „hóteiinu"
Fræðslufundur um ávana og
fíkniiyf á vegum RKÍ
■■ ■ - ...........................■ ■■■.■'
ANGQLA
’ u-^h.insriása
KONGO
Kortið aft ofan sýnir lcgu Angóla í Afríku. Kortift að ncðan sýnir
(punktuðu svæðin) héruð þau se-m Þjóðfrelsishreyfing Angóla hef-
ur á valdi sínu.
áður getið Um Nor'ðurlönd. og
stjóm HoUands hefur sýnt okk-
ur vinsemd. Og við höfum notið
samúðar og aðsitoðar æskulýðs-
samtaka og pólitískna samtaka
um ÖH Vesturlönd. Við höfum
notið situðnings Og aðsitoðar,
einnig hemaðarlegrar frá öU-
um sósíalískum löndum. Við
erum ekki Moskvusinnar né
heldiur Kínasinnar, við erum
fyrst aí öUu Angólamenn, sem
Hringvegur
Frambaid aí 1. sáðu.
og fréttamönnum í
gærdag, þegar þessir
aðilar sátu fund> þar
sem kynnt var áætlun
um væntanlega vegar-
lagningu yfir Skeiðar-
ársand.
Á fýrxTiefndum fundi var
m. a. alþinigismönnum og
fréttamönnum kyninit væntan-
leg vegarlagning. Þar skýrði
Svarabjörn Frímannsson,
Seðlabankastjóri frá því, að
hleypt mundi af stokikunum,
verðtryggðu happdrættisiáni,
aff hólfu Ríkissjóðs íslands, að
fjárlhæð 100 miljónir króna og
skuli peningunum varið til
þess að „opna hringveg um
landið“. Verður nánar skýrt
frá þessu verðtryggða happ-
drættisláni hér í blaðinu síð-
ar.
Að þessu sinni er ekki rúm
til að gera grein fyrir áætt-
unum varðandi þetta stórmál,
en þess skal getið, að gert er
ráð fyrir, að lausleg kostn-
aðafáætlun varðandi ' þessa
manmvirkjagerð nemur 500
miljónum króna. Til saman-
burðar má geta þess, að
Reykianesbrautin (sem þótti
storvirki á sínum tíma), mundi
nú kosta um 600 miljónir
króna.
Á fyrmefndum fundi skýrði
dr. Sigurður Þórarinsson, jarð-
fræðingur frá Skeiðarárhlaup-
um undanfarinina ára og sýndi
skuggamyndir frá Skeiðarár-
hlaupi 1954.
Helgi Hallgrímsson, verk-
fræðinigur hjá Vegagerð rík-
myndað baffa eina fylkingu,
þrátt fyrir mismunandi pólitísk
viðhorf — það er sjálfstæðis-
málið sem sameinar ofcfcur, er
okfcar samnefnari
Og við höfum einnig gott
samband við stjórop’opptsitöð-
una í Portúgal — við skulum
ekki gleym-a því, ag „fjórðu
vígstöðvarnar“ gegn portúgölsk-
um fasisma eru í Portúgal
sjáiíiu ... — áb.
árið 1974
isins, hefur haft með áætlanir
að gera varðandi væntanlega
vegarlagningu yfir sandana og
sýndi hann á korti og með
litskuggamyndium, væntanilega
legu vegarins vamargaröa og
brúa. Sigurður Jóhannsson,
vegamálastjóri, raikti sögu
áætlanagerðar í stuttu máli.
Að því loknu tók Hannibal
Valdimarsson, samgöniguimiála-
ráðherra til máls og sagði m.
a. að enginn vafi léki á því,
að glímain við néttúruöflm
þarna eystra yrði erfið, en
þó svo. að íslendingar féllu
á fyrsta bragði, þá væri ekki
annað að gera en standa upp
á ný og glíma til þrautar.
Hringveg um landið yrði að
byggja og aðrar leiðir til þess
að tengja byggðimar saman,
yrðu ekki reyindar fyrr en
þessi hefði verið reynd til
þrautar.
Eysteinn Jónsson, alþingis-
maður, gat þess í ræðu simni,
að þetta væri stór dagur í
sögu íslenzku þjóðarinnar. Is-
land yrði annað lamd efttr
en áður og sennilega yrði
þetta bezta fjárfestinig sem fs-
lendingar gætu gert, að land-
helgismáli'nu einu undan-
skildu.
Imigólfiar Jónsson, allþingis-
maður, kvaðst vera ánægður
yfir því að málið 'skyldi kom-
ið á þetta stig, en trúlega
yrði kostnaðurinn meiri en
áætlað væri. En hvað um
það. sagði Ingólfur, það verð-
ur ekki áfall fyrir þá sem
áætlanir hefðu gert svo mik-
ið gildi sem hringvegurinn
hefði fyrir þjóðina. fjárhags-
lega og menmlngarlega.
Eins og fyrr segir, verður
nánar skýrt frá þessu máli í
Þjóðvlljamum síðar. — rl.