Þjóðviljinn - 22.03.1972, Blaðsíða 4

4 SfÐA — ÞJÖÐVTIaJlMN — Maövifcudasgur 22. macrz 1072.
— Málgagn sósialisma, verkalýðshreyfingar og þjóðfrelsis —
Otgefandi: Otgáfufélag Þjóðviljans.
Framkv.stjóri: Eiður Bergmann.
Ritstjórar: Sigurður Guðmundsson, Svavar Gestsson (áb.).
Auglýsingastjóri: Heimir Ingimarsson.
Bitstjóm, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavðrðustig 19. Síml 17500
(5 linur). — Askriftarverð kr. 225.00 á mánuði. — Lausasöluverð kr. 15.00.
Hverjir eiga fjármagniB
í atvinnurekstrinum?
undanfömu hefur mikið verið um það skrifað
í málgögn Sjálfstæðisflokksins, að núverandi
ríkisstjóm væri að gera aðsúg að einkaframtak-
inu; nú ætti að hefta framtak einstaklingsins í
viðjar áætlanagerðar og skipulags. Þessi skrif
stjórnarandstoðunnar em ákaflega fróðleg og rett
í tilefni þeirra að taka fram, í fyrsta lagi, að þeg-
ar Sjálfstæðisflokkurinn fjallar um framtak ein-
staklingsins, er einungis átt við óheft framtak
ríkra einstaklinga til þess að græða á þeim sem
ekkert eiga sér til lífsviðurværis annað en að selja
vinnuafl sitt. Þeir sem berjast fyrir skipulagi í
þjóðarbúskapnum hafa engan áhuga á því að hefta
eðlilegt framtak einstaklingsins né leggja það í
'íjötra á nokkurn hátt, enda getur framtak einstak-
linga rúmast innan skipulagningar þjóðarbúskap-
ar. En 1 öðru lagi er nauðsynlegt að hafa í huga
hvað forréttindastétt peningaimanna fer fram á
þegar bún lætur málpípur sínar gagnrýna skipu-
lagshyggju og áætlanagerð.
það sem Morgunblaðið er að reyna að verja fyrir
hönd forréttindastéttar peningamanna er ótak-
markaður aðgangur þessara aðila að sjóðum al-
mennings í bönkum og sparisjóðuim landsmanna.
Það eru nefnilega ekki skuldakóngarnir í Sjálf-
stæðisflokknum sem eiga fjármagnið í bönkum
landsins, það er almenningur sem á yfirgnæfandi
meirihluta alls fjármagnsins. Eignarhlutdeild al-
imennings kemur gjörla í ljós, ef haft er í huga það
gífurlega fjármagn sem nú fer árlega inn í peninga-
kerfið í þjóðfélaginu í gegnum lífeyrissjóðina, at-
vinnuleysistryggingasjóð og aðra slíka sijóði sem
launafólk í landinu á eins og þeir leggja sig. Það
er líka hinn almenni skattborgari á fslandi sem
leggur fram fé 1 alls konar sjóði sem atvinnuveg-
imir hafa aðgang að. þegar þessir sjóðir njóta óaft-
urkræfra framlaga úr ríkissjóði. Þannig mætti
lengi telja upp sjóðina og renna rökum undir þá
niðurstöðu að það er almenningur 1 landinu sem
á meginhluta þess fjármagns sem skuldakóngar
Sj álfstæðisflokksins og braskarar vaða í 1 bönkum.
í Ijósi þessa er það beinlinis skylda stjomarvalda
seim gæta vilja hagsmuna almennings í landinu að
tryggja að f jármunir þessa fólks séu nýttir á skyn-
samlegan hátt. Það verður bezt gert með víðsýnni
og víðtækri áætlanagerð þar sem hagsmunir heild-
arinnar sitja 1 fyrirrúmi fyrir hagsmunum fáeinna
gróðamanna sem hafa allt of lengi fengið að ráðsk-
ast með fjármagn sem þeir eiga ekkert í.
Varnarmálin
Fraxnhald al 1. sáðu.
atamenndngisálitið og akfci sázt
viðhorf umgs fólks hefðu
breytzt. Mætti segjia að yngra
fólfc viæri yfirleitt andvigt her-
setuaini og aðiid oktaar að Nato.
Giarðar vék að yfirgangsistefniu
stórveldamm í vestri og austri
og saigði að edni mumirinn á
valdianáni hertoringjiastjómarinn-
ar í Grikfclandi og innrásiiiini í
Tófckóslóvafcíu hefði verið sá að
í Grifcklandi hiefðu bandamenn
stórveidisins verið til staðar
strax við valdatöikuna. en í
Tékfcóslóvakiu befðu f>eir ekfci
fundizt fyrr en á eftir.
Garðar minnti á viðbrögð ýrn-
issa fyrrverandi og núveramdi
torysitumiannia Sjálfstæðisflokks-
ins við kröfum Bandaríkja-
miannia um bersíöðvar hérlendis,
þesis efnis að hér sfcyldi efcki
dvelj'ast her á friðartímum. Slík
orð hefði m.a. Gunnar Thorodd-
sen látið falla á sínum táma.
Garðar kvaðst voma að þeir
menn sem hefðu slík viðhorf
kæmust til aukinna áhrifa í
Sjiálfstæðiisflofcknium — þá
myndi sá flokkur bena nafn með
rentiu.
Svava Jakobsdóttir sagði að
tillaga Sjálfstæði sflokksins væri
fyrst og fremst árás á lýðræðis1-
lega stjómarhætti í landinu.
Raifcii hiún nofckuð ummæli ein-
stakra talsmanna Sj álfstæðis-
fílofctosins um Alþýðuibandalagið,
útilofcun þess frá umræðum um
utanrikismiál og ummæli Morg-
unblaðsins um samia efni. Þá
vitnaði Svava til þess er sagt
hefur verið í málgögnum Sjálf-
stæðisflofcfcsins um ráðherra-
nefndinia svokölluðu þar sem
stundum er dylgjað um að ein-
hver íslenzfcur ráðherra sitji á
svikráðum við þjóðina.
Bjarni Guðnason tók til m/áls
og móimælti bann meðial annars
þeirri afstöðu sem felst í tillögu
Sjálfstæðisfílofcksins að útiloka
eigi Alþýðubandalagið frá á-
kvarðanaitekt um utanríkismiál.
Nánar verður sagt frá um~nfs-
unum um utanríkismiál á alþingi
í gær í blaðinu síðar.
Stefán Jónsson tók til rnáls
síða”tur ræðumannia í gærdag
og minnti bann méðal annars á
tillögunia um friðlýsingu Norð-
austur Atlanzbafsins. Hann sagði
frá meðhöndlun tillögunnar um
friðlýsingu IndLandsbafs er kom
til atkvæða á óheppilegasta tíma
— meðan striðið geisaði milli
Indlands og Pafcistans — en samt
var hún samþyfckt samihljóða.
Fjölmörg ríki sátu bjá við at-
kvæðagreiðsluna þar á méðal
hemaðarbandalagsríkin, en það
var sameinuð stefna hemaðar-
bandalagann.a að sitja hjá við
afgreiðslu tillögunnar. Sagði
Stefán að öll Varsjárbandalags-
ríkin nernia Rúmenía hefðu seiið
hjá vi'ð atkvæðagreiðsluna, öll
ríki NATO nerrna fsland og öll
ríkj SEATO. Sagði Stefén að
auk fslands hefðu Maita, Kýpur,
Júgóslavía og Svíþjóð stutt til-
Iöguna um friðlýsingu Indlands-
bafs.
SteÆán minnti á að Jónas
Ámaison hefði hreyft tiHögunni
um friðlýsingu NA-Atlanzbafsins
á alþingi fyrir hátíðax í vetur
og kvað Stefán nauðsynlegt að
tafca það mál til nákvæmrar og
yfirvegaðrar athugunar á alþingi
og því hreyfði hann þessu máli
nú
Er ræðu Stefáns lauk var um-
ræðunni frestað og voru þá
margir á mælendaskrá.
Auk þeirra ræðumanna stjóm-
arfLoikfcanna sem getið er tófcu
til máls: Matthías Á. Mathiesen,
Geir Hallgrímsson og Jón Ar-
mann Hóðmsson.
Danir snúast
gegn Portúgal
KAUPMANNAHÖFN 21/3 Danska
stjórnin hefur ákveðið að setja
hér eftir efcki tryggingar í sam-
bandi við útflutning á dönskum
vörum til nýlendna Fortúgala í
Afríku. Ríkisstjómin mun ekki
heldur veita útflutningsábyrgð
fyrir vörur eða þjónustu sem
eiga að fara til opinberra aðila
eða einkaaðila í Suður-Afríku,
að svo miklu Ieyti sem slík viö-
sldpti geta styrkt minnihluta-
stjóm hvítra manna í scssi.
Utanríkisráðherra Dana, K. B.
Andersen er nýfcomdnin heim úr
tveggja viifcna ferðalagi um Aiust-
ur-Afríku. Sfcýrðd hann tfrá þess-
um ákvörðunum, stjómar situiar
í dag á blaðamiannafúndi í Kaup-
manmaihöfn. Hann laigði álherzlu
Gullfiskur grip-
inn í Argentínu
21/3 — ftalstoa fcaupsýsiiu-
manninum Salustro var rænt í
Buenos Aires í dag. Var hann
á leiðinni á skrifstafu sána Bál-
sijóri Salustros særðist af sfcot-
hríð í viðuneign við ræningjana.
Salustro er eigandi dótturfyrir-
tækis ítölskrj FIAT-verfcstmiðj-
anna í Argentánu.
á, að hér vaeri um breytta sitefnu
að ræða í þessium málum miðað
váð þiá siem fyrri stjóim Damimerk-
ur hefði fylgt. Em stefmubreyting-
in byggöist á breyttum póllitísfc-
um viðlhorfuim.
Tefcið sfcai fram að útfíLutnings-
ábyrgð sú sem hér um ræðir
smertir aðeins hlota, 1970—71 að-
eins tíuinda hluta, þeirra vara
sam fluttar eru út til S-Atfíritou
eða nýletndna Potrtúgals í Afrífcu.
Mjög hétor kólnað samibúð
Portúgials og Dantmerkur, hvað
varðar utamrifcisþjómustLma. —
Sendiherra Portúgals í Kaup-
mamnahöfn, Mélle Fomsecas, hef-
ur verið kvaddur heim ti.l Lassa-
bom tál „viðræðna“. Heimlfcvaðm-
irngin kom eftir að semdiherramn
haíði mótmælLt því að Andersen
utanrí'kisráðherra hafði, staddur í
Austur-Afflrífcu, lofað hinum stríð-
amdi frelsishreyfingum í nv a.
Angóla og Mósambífc danskri að-
stoð að verðmæti 65—70 milj. ísl.
kr. Andersem sagði í daig, að hér
væri ekfci um reiðufé að ræða:,
heldiur mannúðarihjálp og aðstcð
í memntamálum.
Japam 21/3 — Að mimmsta
kosti 118 maruns fórust í blind-
byl og óveðri sem geiisaði í Jap-
am um hélgima, og 22ja er safcn-
að. En af hinum 118 lótust 85
i umferðarslysum er orsötouðust
af ófærð og lélegu skyiggni. 19
fjallgöngumenm biðu bana í
fjailimu Fúsáama og 6 er sakn-
að. Memnimir dóu ýmist úr
fculda og þreytu eða urðu fýrir
snjóiflóðum. Þá fórust 2 fjaíl-
göngumenn í „Miðölpumum” á
Honsjú-eyju og 4ra er safcnað.
Einnig drufcknuðu 12 sjómenn
og 9 er safcnað eftir að sklip
þeirra sökk umdan Danjó-eyjum
vestan Kíusjú, og 3ja amnarra
er safcnað eftir að báti sem þeir
voru á skolaöi á land skamrmt
frá Totoíó.
Grikkldnd
Framhald af t síðu
ir sekir og dærndir í eims til átta
ára flamgelsi, fjórir voru sýknaðir.
Þyngsta dóminm hlaut Banda-
ríkjamaður atf grísikum ættum,
Koromías, sem viðurkenndi að
hafa borið ábyrgð á spremgjunni
sem sprakk sfcammt frá skrif-
stato Papadopoulosar forsætisráð-
herra hertoringjastjórnarinnar, er
harnn ræddii við Meivim Laird
hermálaráðherra Bamdarífcjamma
haustið 1970.
Vélskólanemar
Framhald af 1. síðu.
þamndig að okfcur Vélskólamem-
um verði veitt mámslán.
— Þetta er 6 ára nám hjá
yktour, hvað getið þið fengið
mikið námslén eins og er?
— Við höfum alls enga
möguleika til mámslána, alls
enga. Við hötom nýverið ramm-
sakað þörf nemenda fyrir
námslán í Vélskólamum og
niðurstaða hennar er sú, að
allir, hver einasti, hefiur þörf
fyrlr námslán, að vísu mis
mikila, em allir eátthvað. Og
þá getum við rétt ímyndað
oktour hvemig þeir ern ávegi
staddir fjérihagslega, semmest
þurfa á að halda. Enda eims
og áður sagir, er þetta 4 ára
nám I Vélskólamum og síðiam
verðum við að stumda mám
í 2 ár í viðbót í vélsmiðju
til að hljóta ful'l réttindi.
Þetta þýðir í raun 6 ára ném.
Þetta lamga nám án nokfc-
urra námsláma hetor hrakið
menn flrá að leggja út í vél-
stióranám og mú er svo komið
að 60% þeirra sem eru vél-
stjórar á bátaflotanum í dag
emi réttimdalauslr menm á
umdanþágu. Menm hreinlega
ineysta sér ékki í 4ra ára
skólanám þar sem hvert
námsár er 81/2, mánuður, og
vinma síðan á nemakaupi í
2 ár til viðbótar í smiðju án
námslána.
Vejjna þessa erum við hér
um 200 nemendur og ætlum
að standa við í 30 mxnútur
til að leggia áiherzlu á Icröfu
okkar um námslám, saeði Ás-
geír að lofcum. — S.dór.
mmm
Tók sæti ú
þingi i gær
Hautour Hatfstað, bómdd í Viík
í Stoaigaflirði, tók í gær sæti á
Alþimgi í vedfcindatorföllum
Raigmars Armalds. Hhufcur er 2.
varamaður Alþýðubandialagsins
í Norðurlandsfcjördœmi vestra,
bann hefiur efcfci setið á þingi
áður.
Leiðtogar færíir
21/3 — Margir atf leiðtagum
pólstoa tocanmúnistaftokfcsims
misisit'J fylgi í þingfcosningun-
um sem fram fóru í Póllandi á
sunnudaginm. Kjósemdiur gátu
strifcað yfir nöifn framibjóðenda
eða feert þá neðar á sieðilinn, og
notfærðu menn sér þetta í stór-
um stíl. Meðal þeirra sem kjós-
endur létu þannig í Ijós van-
þóifcmun á wru utanríkisráð-
herra, inmanríkisráðherra og leið-
tagar verkalýðshreyfimgarimnar.
Gierefc, formaður kommiúnista-
fllokifcsims. hlaut hins vegar nær
100 prósent fylgi í sínu kjör-
dæmi.
Ríkisarfinn
gerður áhrifalaus
í Svíþjéð
21/3 — Prumvarp um breytimgar
á sænstou stjórmarskránni hefur
verið lagt fram á þdmgi í Svíþjóð.
Samlfcvæmt firurmvarpiniu. veröur
Svíaltoomumgur sviptur öllum póli-
tískium völdium.
Koniumgiur verður að vísu áfram
þjóðhöffiðángi að nafmimu til, staða
hans verður eámgöngiu tákmræn.
Kcmumgur verður efcfci lengur yf-
irmaður hiensins, og hanm verður
sviptur friðhelgi fyrir land&lög-
um. Það verður ektoi Ienglur verik-
efni komumgs að fela þimigmiainmi
msymdium nýrrar ríkdsstjórtnarjheld-
ur verður það florsefci þingsins
sem hetor það með höndúim. —
Breytimgar þessar eiga þó ekki
að gamga í gMi mieðiain Gústaf
Adidllfl er tocxmumgtír.
Stefán flytur jómfrúrræðu á þingi í gær.
LAXÁRMÁLIÐ
Framhald af 3. siðu.
en forsenda slíkrar virkjumar
er samtemging orkuveitusvæða.
Forsætisréðherra kvað „það
skjal” sem Stefán las upp ekki
vera samkomulag vegna þess
að það hefði aðeims verið stað-
fest af öðnum aðilamum. Kvaðst
ráðherramn hafa sfcipað tvo
sáttamemn á grundvelli áður-
nefndrar samþykktar í ríkis-
stjóminni. Teldu sáttamennim-
ir að nokkuð hefði þokað í
samlcomulagsátt, en efcki vdldi
ráðherrann á þessu stigi máls-
ins fara nénar út í eimsitök
atriði þess.
Stetfám Jómsson tók aftur til
máls og þatokaði ráðherra svör-
in. Kvaðst Stefán geta sarnnað
að samkomulag hefði verið gert.
Rakti hann síðan gang Lax-
ármálsims og kom þar meðal
amnars að leyfiinu fyrir þeim
áfamga Laxárvirkjunar sem
nefndur heiflur verið Laxá III.
Leyfið fyrir Laxá III veitti
fyrrverandi iðnaðarráðhema
tveimur dögum eftir aíflþingis-
kosnimgar þar sem stjóm hams
missti meirihluta sinn og taldi
Stefán — með tilvísan til á-
lits lögfiræðings landeigenda —
þetta leyfi frá í fyrrasumar ó-
löglegt.
Emn er framkvæmdum hald-
ið áflram nyrðra, saigði Stefán,
mær 5 mánuðum efitlir að sam-
komulagið náðist milli bænda
og iðnaöarráðherra. Allan þann
tíma hetor verið haldið áfiram
að vimna við stóru jarðgöngin og
stólm vélamar era komnar til
landsins, án þesis að bændur
hafi enn femgið sfcrifað uipp á
tryggimguna góðu fyrir því að
látið verði staðar numið við
virkjum Laxár.
Er Stefán hafði lokið ræðu
sinni var umræðunni írestað.
í