Þjóðviljinn - 22.03.1972, Blaðsíða 7

Þjóðviljinn - 22.03.1972, Blaðsíða 7
Máðvojkiuidiagiuir 22. marz 1072 — MÓ.ÐVILJIiNiN — SÍÐA J '/"V" y p - -^x in SjiiiÍ^* •' Tíí^.í llstet'íX-'/'- - 1! L t iíifíMm - - :.:.:V:;’:: liiipiif , V-,>V íáiíV ■-• ^ ■• \-: ■l'xVV Sx^ liiill ■ , , iflÍÍÍi *, im ff F . , ■ : . Á ;Í4fr/Æ ■■ i ! Guðjón Sigurðsson, gtarfsmaður Rannsóknarstofnunar iðnaðar- ins við skrifborð sitt. loðnuitankinujm sem sprakk á dögunfuim í Hafnarfirði. Það kom í ljós við röntgenmynda- töku á nýlegri rafsuðu í brot- unum, að rafsuðan bafði geí- ið sig. enda ná<5i hún ekiki „í gegn“, beldiur aðeins 1/3 inn í samiskeytin á köflum. Guðjón segir að ýrnds fýrir- tœki fái stSarfsmenn stofnun- arinnar til að röntgenmynda allar rafsuður í tönikum og öðrum hliðstaeðum hlutum hjá sér. Tii dærnis léti Álverk- smiðjan stöðuigt fylgjast með þessum atriðúm og sama mætti segja um Mialbikunar- stöðina. Hvort þeir hafi fundiS galla? — Já. það er nú likast til. Og þá höfúm við óðar fram- kallað myndimar og bent á þann stað sem gallinn leynd- ist og lagfæring farið fram unddr eins. Guðjón segir, að næefcu daga séu menn frá stofnuniinni að fara norðuir i Laxánvirkj- HE/MSÓKN / RANNSÓKNARSTOFNUN IÐNAÐARINS Rannsóknarstofnun iðnaðar- ins er nú til húsa í glæsileg- um húsakynnum í Keldna- holti. I>ar er mikið og marg- þætt starf unnið í þágu iðn- aðarins með rannsóknum og margskonar prófunum á hin- ' 'töíírr'ölíknstu sviðum. Frétta- maður Þjóðviljans brá sér í stofnunina einn daginn. Svo óhéþpilega vildi til. að for- stöðumaðurinn, Pétar Sig- urjónsson, efnaverkfræðingur var einmitt að fara út úr dyr- unum til erinda í borginni, en kvað okkur velkomið að gan,ga í bæinn og forvitnast um það sem þar færi fram. Áður hefur verið fró þvl greint hér í bláðinu, að þrír af starfsmonnum stofnunar- innar hafi unnið að merkum rannsóiknum á möguleikum gosefnaiðnaðar á ísiandi, og verður eikki nánar greint frá þvi atriði á þessum vettv.an.gi Hins vegar skai þess getið að Guðjón Sigurðsson gekk með ofckur um stofnunina og var ólaitur að sýna okiknr og útskýra hina flófcnu starfsiemi sem þar fer fram. Kannski er hún ekki svo flóikin fyxir þá sem bana þefckja og starfa við stofnun- ina, en fyrir leikmanninn er hún sem Íatína óiærðum. Veðrunar- og ljós- þolsprófun Guðjón leiddi okkur fyrst á fund Aðalsteins Jónssonar efnafræðings, en hann var að vinna við tæki sem stofnunin hefur nýlega keypt, til veðr- unar- og ljósþolsiprófana. í þessu tæki má m.a. prófa eft- irfarandi efni: Málningu og lökk, vefnðarvörur ýmissikon- ar, svo sem klæði, gólfteppi, ábreiður, gam o.fl. Áprentað- ar umtoúðir. veggfóður. leður. gervileður loðsútaðar gærur, plastþynnur, asfalt. siiikon- vatnsvara o.fl. Aðaisiteinn sýnir okkur tæk- ið og satur það í gang. Inni í því eru að þessu sinni á- klæðisbútar og er verið að reyna ljósþoi þeirra. Aðal- steinn segir, að ein kiukku- stund í tækinu samsvari eins sólarhrings sólskini á efnis- bútana. Hann segir það mjög mismunandi hversu Vól etfain standist þessar prófanir. Stofnunin hafi fengið efni til meðfierðar, sem bafi bókstaf- lega ekki þoiað nokkuirt ljós- miagn. Það þarf þvá eniginm að spjrrja bvíMkur spamaður getur verið að þvá, fyrir þá sem kaupa tH dæmis áklæði, að láta reyna það í þessu tæki. AOalsteinn segir sem dæmá, að eton stærsti bús- gagnasali landsins láti reyna ailt það áklæði, sem hann fær til sölu á húsgögn sín, í þessu tæki. Þannig geti hann tryggt vi’ð'skiptavinum sínum Ijósiþolið áiklœði, en í Rann- sóknarstofniuninni er eiimig tíl tæki sem getur reynt styrkieifca þese. Gæðaprófunartæki Og váð sfculutn ganga með Guðjóni í það herbergi sem geymir það tæki. í því má reyna styrtkleifca margra hluta. Þar er til dæmis reyndur styrfcleiki fiskineta og trolla. R/eynt er hversu möskvar stækka, miðað við bvað renn- ur til í hnútum þeirra. Þar miá reyna styrkleika steypu- jáms og svona mætti lengi teija. Tæki þetta kaliast „Tenso- meter‘‘ og gæti á ísfenzku kiallazt gæðaprófunarfæki. Það getur mæit styrkleitoa tvinna- spottans eða allt flrá fiimm grömum og upp í mjög mík- ið átak, Guðjón segir sem dœmi um haigkvæmmi þess. að innflytj- endur tvinna hafi til dæmis fiemgið gallaðar vorusemding- ar, sem hægt hefði verið að kornia í veg fyrir. ef sýnis- hom hefðu verið gæðaprófuð í tækinu. Sam máli gegndi til dæmis um nælonþræði margskonar, sem nú eru svo til eingönigu notaðir við gerð fiskineta og fiskitrolla. Röntg-enmyndir af rafsuðu Næst gengur Guðjón með okteur í þá deild stotounar- innar þar sem framkvæmdár eru rannsóknir á rafsuðu. Á góifinu liggjia máimbútar og seglr Guðjón þá vera úr un tdi að röntgenmiynida naf- suður í aðrennsiisigöngum þair. Þess má geta. að stofniun- in gefúr úi hætoisvofctorð £yr- ir rafsuðumenn í jámíðnaðin- um, með því tii dæmis. að römtgemmymda þær suður sem þesisir menn framtovæma. Efnagreiningartæki Við fylgjum Guðjóni þessu næst inn í etoafræðisaiinn, en þar vinna mangar stúlitour að ýmsum vertoefnum. í herbergi inn af sialnum vinnur umgur efmafræðingur. Haildór Ár- miannsson við tæki sem er oktour með öiiu frainaindi, eins og reyndar flest í þess- ari stofnun. Haildór segir otetour, a@ appairatið sé efnagreiningar- tæki Það greinir frumetoi og sýnir ástand atómiamna. í þessu tæki má gredna máima ýmiss'konar, svo og mörg önn- ur efni. Mest hefur verið unnið við þetta tæki í þágu Ortoustoto- unarinmar. Einnig hefur ver- ið ranmsatoað vatn úr Eiiiða- ánum fyrir Rafmagnsveitu Reykjavíkur. Nú sem sitendur er verið að rannsaka vatn úr Hvátá í sam- vinnu við Vatnamælingar rík- isins og í ráði er að hefja rannsókiiir fyrir Sementsverk- smiðju ríkisins. Þess má geta, að þetta efnaigreiningartæki er þa6 eina sinnar tegundar á ís- landi. M en gimarrann sóknir Ör hinum enda .etoarann- sóknarsaiarins er gengið ínn í herbergi þar sem fara fram rannsófcnir á mengun. Hér ræður Hörður Þormiar. efnaverkfræðingur. ríkjum en hann er einmifct að vinna að rannsóknum á sýnum sem tekin vóru til að kanna flú- orrnagn í gróðri og jarðvegi. m.a. með tilliti til mengun- ar frá Álverinu í Straumsvík. Sýnin sem verið er að vinna úr, eru um 600 taisins. Þau eru í möluðu formi og hljóta þá meðferö sem við treystum oktour ekki tii að lýsa. en þess má geta, að mælingin er svo náikvæm að nemur 40/ Halldór Ármannsson^ efnafræðingur við efnagreininKartækið. Hiutar úr loðnutankinúm sem sprakk á dögunum í Hafnarfirði. Starfsmenn Itannsóknarstofn- unar iðnaðarins fundu með tækjum sínum galla á rafsuðunni í tankinum. Hörður Þormar, efnaverkfræðingur við mengunarrannsóknir. að nofca leirinn í gólf. t.d. í vörusikemimum og frystihús- um, þar sem mifcið siit væri. Þá yrðu búniar lái keramdk- Hásar úr leimum, sem síðan væru la'gðar á góifin. Ker- amikflísar væri gott að þrífa og þær væru endingargóðar. Heigi saigði, að stotounin ætti von á brermshiofni um næstu mánaðmót. Rannsóknimiar á leimium beindust meðai ann- ars að komastærðardreifingu bans, en hún væri mildð at- riði, m.a. með tiiliti til þess, að leir vildi skreppa samian og springa við brennsiu og þá yrði að finna leiS til að blanda bann á þann háfct, að sem mest drægi úr rýrrnm. Merk stofnun Við látum þetta nægja að sdnni um Rannsóknianstotoun iðmaðarins en öllum sem kyima sér stotounina sMi að vera ljóst, að hún vinnu.r mikið og þarft verk. Hér hefiur aðeins verið drepið á nokikur atriði varðandi rannsóknir stofnun- arinnar, en þær eru svo samn- arlega margvísiLegar. Svo er þesis að geta og stoal viður- kennt ems og í upphafi var nefot að undirritaður er ekfci upp á marga fistoana í þeim efruum að skilja hdn margvís- legu taeki og útskýringar sem fyrir auigu og eyru bar í Rannsóknarstofnun iðnaðar- ms. En að lakrjm skial Guðjóni Sigurðssyni þö'kfcuð samfyigd- in um húsiaikynni stofoiunar- inmar og orðin sem hann lét faRa að sfciinaði vera endir þessarar fátæklegu frásaigttar: Við íslendingar verðum að hafa frumkvæðið að rann- séknunum og áhuga fyrir því sem við erum að gera. — rl. 1000 hluta úr grammi. við einn Mtra. miðað Lejrrannsóknir Loks litum við inn tH Helga Frímanns Magnússon- ar, efoiavePkfræðings, sem er að vinnia að skýrslugenð um ranmsóknir á leir úr Dala- sýsiu, Námaskiarði og frá Þeystareykjum. meö tiFLiti til hugsanlegrar hagnýtimgar Heigi segir, að ennþá hiafi etoki farið fram tæknilegar prófanir á leirmum, en þær eigi að gera fljóitlega. Nýting- armöguleitoar séu margir. Til greima kaarni að búa til rör sem nota mætti í súrum jarð- vegi. þar sem t.d. steypt rör entusit illa en sá væri hæng- ur á. að helzt þyrfti að nota rörin nærri vinnslustað, þar sem þau þyldu iRa flufcning. Ennfremur væri möguiegt

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.