Þjóðviljinn - 22.03.1972, Blaðsíða 1

Hert á harðstjórninni
í Grikklandi
Ríkisstjóranum vikið frá störfum
21/3 — Zoiþakis hefur verið vik-
ið úr embætti ríkisstjóra í Grikk-
landi, en því hefur hann gegnt
síðan Konstantín konungur
hrökkiaðist í útlegð í árslok 1967.
Papadopoulos forsætlsráðherra
hefur tekið að sér að gegna störf-
um ríkisstjóra jafnhliða sínu
_^fyrra embætti.
Miklar umræður um utamikismál á alþingi
Sett var á svið hátíðleg athöfn
í Aþenu í dag þegar Papadopoul-
os sór ríkisstjóraeið og var yfir-
maður grísb-kaþóilsku kirkjunn-
Stunda 6
ára nám án
námslána
• Vélskólanemar fjölmenntu
niður á þingpalla í gær til
að leggja áherzlu á þá kröfu
sína að þeir fái námslán eins
og aðrir framhaldsskólanem-
ar. Nú er vélskólanám 4 ár
og þar að auki þurfa nem-
endur að stunda nám í vél-
smiðjum í 2 ár eftir að skóla
náminu lýkur, til að fá rétt-
indi. Þetta þýðir 6 ára nám
án nokkurra námslána.
Það var fjölmennur hópur,
eða um 200 nemendur Vél- ■
skóla Islands, sem gengu
fyltotu liði niður í Alþingi í
‘ f gær og troðfylltu þar þing-
palia Var augljóst að þing-
menn eru ektai vanir þessum
gestafjölda og urðu sumir
hvumsa við, en aðrir brostu
sínu blíðasta til vélskólanem-
anna.
Við náðum tali af formanni
skólafélags Vélskólans, Ás-
geiri Cuðnasyni, og spurðum
hann um ástæðuna fyrir þess-
ari för nemanda á þingpalla.
— Með henni erum við að
leggja áiherzlu á kröfu okkar
um að menntamáladeild efri-
deildar Alþingis taki fyrir og
afgreiði bréf. sem við skrifuð-
um henni. þ. e. a. s. 3ja bréf-
ið sem við skrifum henni, um
að hún taki til meðferðar og
afgreiðslu breytinigar á lána-
sjóði íslenzkira némsmanna
Framhald á. 4. síðu.
Ekki líður á löngu unz samninga-
viðræður hefjast við Bandaríkin
EIGUM AÐ SAMEINAST UM AÐ LOSNA VIÐ
HERINN Á KJÖRTÍMABILINU, SAGÐI EINAR
Afstaða manna til hersetunnar hefur breytzt
þannig, að nú stendur enginn upp til að segja að
hann vilji ekki losna við herinn, sagfði Einar Ág-
ústsson við umræður um utanríkismál á alþingi
í gær. Eigum við ekki að sameinast um að það geti
orðið á kjörtímabilinu? spurði ráðherrann síðan.
Tilefni umræðnanna í gær voru tillögur þeirra
þingmanna Sjálfstæðisflokksins og Alþýðuflokks-
ins um „öryggismár4. Tóku margir til máls og
voru enn margir á mælendaskrá er umræðu lauk
á sjöunda tímanum í gærkvöld.
Einar Ágústsson, ufanríkisráð-
heirra sagöist viilja ítreka þá skoð-
un sína, sem hann hefði lýst í
umræðum um þetta mál í nóv.
sl., að hann litá á tillögu sjálf-
stæðismanna sem algert van-
traust á sig sem utanrífcisráð-
hetrrai. Væri þiað al,giert einsdæmi
í þingsögiunni ef AJIþdnigi sœi sig
knúið til að samþykkja tiilögu
sem þessa. Árið 1956, á dö'gium
vinstri stjómardnnar hefði verið
um vissa hliðstæðu að ræða. Þá
hefði Sjálfstæðdsflokkurínn taiið
að engir aðrir gætu faríð með
utanríkismál íslendinga en þeir.
Sá munur var þó á, að þeir hefðu
þá gert tillögu um hlutlfallskosn-
ingu í nefnd til að fjailla um þtessii
miál. Nú er það hins vegar aetlim
þeirra að halda hluta af allþdngds-
mönum utan við áikveðin málefni
þjóðarínnar, saigði Binar.
Einar kvaðst ekki ætla að ræða
ýtaríegá um túlkun stjómarsátt-
málans, en kvaðst vilja benda
Sjálfstæðis- og Alþýðutfflokks-
mönnurn á að hversu grannt sem
þeir myndu skoða túlkun sína á
ákvæðum hans um endurskoðun
og uppsögn hervemdarsamnings-
ins myndu þeir ekki finna þar- ó-
samræmd.
Varðandd þá vinndinöfnd sem
tveir ráðherrar skipuðu ásamt
sér, sagfldst utanrfkisráðhema í-
treka að engin breyting hefði orð-
ið á verkaskdptinigu innan rfikis-
stjómarinmar.
Um þá spumingu Geirs Hall-
grímssonar, hvort samningavið-
163 spreyta
sig a Þjoðnatio-
armerki
Þjóðhátíðamefnd barst alls
tillögur frá 163 aðilum eftir
að samkeppni um þjóðhátíðar-
merki og veggplatta haffli ver-
ið framlengd. Áður höiföu bor-
izt rúmlega 70 tillögur og af
þeim voru 60 sfcildar eftir til
dómsúrskurðar að nýju. Dtóim-
nefndin tekur til starfa eftir
noikkra daga og er þá vomazt
tid að einhverj ar tillögur hljó'ti
náð fyrir augum hennar.
ræður við Bandaríkíjamenm yrðu
lagðar fyrir á þessu þdngi, sagði
utanríkisráðlherra, að þau mél
yrðu ekfci lötgð fyrír á yfárstand-
andii þingi.
Um 'þær aðdiróttanir Geirs Hali-
grímssonar, að ekki hefðá verið
haft nægilegt samsitarf við stjórn-
arandstöðuma í landhelgismálinu,
sagði Ednar að hann hefði lagt
siig fram um að né þar samstöðu
og beifði hann fludit stjómarand-
stööunni þakk'ir fyrir þeirra fram-
lag. Sagði Einar, að þeim mun
undarlegri væru bessar aðdrótt-
anir um slkiort á samráði í land-
helgismiáliinu, þegar skoðaðar
væru tillö'gur Sjélfstæðismanna í
öryggismáhjim: Þar væri gengið
út frá því, að ekfci mætti hafa
einn þingiflokkinn með í ráðum.
— Ég geri ráð fyrir, saigði Ednar,
— að þingmonn Sjálfsitæðisflokks-
ins hefðu sagt eitthvað, ef þeim
heifði verið haldið fyrir ufan um-
ræður um landlhelgismáiið með
þessum hættii.
Þá vék Einar að þeim rök-
semdum sem í tiillöigu Sjádfstæð-
ismanna eru færðar fyrir því að
nú sé þörf á meira samstaríi uim
þessii mál en nokkru sinni fyrr.
Einar saigðist draga þær ályktanir
af þeim röksemdum, sem þar
væru nefndar, að friðvæniegra
væri í heimiinum nú en oft áður
og einm. af þeim sökum væri það
bjargföst sannifæring sín að end-
urskoða bæri vamarsamniniginn.-
Afstaða manna til hersetunnar
hefur breyzt svo, að nú stendur
enginn uipp til að segja að hann
vilji ekki losna við heidnn, sagði
Einar. — Eigum við ekfci að sam-
einast um að það geti orðið á
kjörtímiaibilinu? spurði ráðherr-
ann. — Það erum við sjálflir sem
tökum ákvarðanir í þessu méli.
Þá vék ráðtoerrann að þedn-i
sipurningu, hvort hér bæri að
koma á fót sjálfstæðri stofnun,
sem hefðd það hlutverk að fylgj-
ast meö öryggis- og sambúðar-
vandamálum í heiminum. Sliliar
stofnanir væru til annarsstaðar á
Norðurlöndum. Kvaðst ráðtoerra
þeirrar sikoðunar, að slfk tiltoög-
un myndi ekki æskdleg hér, ekki
sízt mieð tilliti til kostnaðar við
slílra sjélfstæða stofnun.
Varðandii áliitsgerð frá Naío
sagði ráðherra, að hann myndi
gera utanrí'kisneffind grein fyrir
þeim göignum,, sem borizt hefðu.
Utanríkisráðherra sagði að end-
urskoðun samningsins frá 1951
hefði nokkuð legið niðrí um tíma
en ekfci liði á lönigu unz samn-
ingaviðræður byrjuðu við Banda-
ríkjamenn. >
Utanrikisráðherra vók að þeim
ummælum Geiirs Hallgrímssonar
að ákvæði stjlómarsáttmálans uffl
herinn hefði sfcaðað Island út á
við. — Þetta er alrangt, sagði
Uitanríkisráöherra. — Etaiginn er-
lendur valdamaður sem ég hef
talað viö1, helfur látið þá skoöun
uppi. Þeir hafa þvert á mótd tal-
ið það eðliilegt að samnmaurinn
frá 1951 verðd endurskoðaður. Og
óg tel að það geti ekki orðið
nöklkurrí þjóð tii vanvdrðu að hún
reyni að mynda sér sjálfsfæða
utanríkissitefnu fremur en að
tafca upp etfitir öörum.
Þá fór Einar Ágústsson ndkkr-
um orðum um tiilögu Sjálfstæð-
isflokksdns og siagði efnislega eitt-
hvað á þessa leið: I tillögunni
komia fram fjögur meginatriði.
Þrjú þeirra eru á miisskilningi
byiggð. Um fyrista atrdðdð sagði
Binar, 'að Framséknarmenn hefðu
verið útilokaðir flrá vamarmála-
nefnd um áraibil og hetfðu þvi
ekki fengið að fylgjast með þeim
mélum sem þar eru á dagskrá. I
öðtru lagd sagði Einar að í mál-
efnasamndngd stjórnairflokkanna
væri gert ráð fyrir því, að Is-
land yrði áfram í Nato, en með
þessum ummælum svaraði ráð-
hería því atriði i tillögu Sjálf-
stæðdsfloikfcsins að Nato-andstæö-
iniga ætti að útiloka, frá viðræð-
urn við erlenda aðila. I þriðja
laigi lýsti ráðherra því yfir, að
hann myndi fara með endurskoð-
un samniingsins ásamt starfs-
mönnum utanríikisráðuneytisins.
Fjórða atriðið í tillögu fhaddsdns
um að Sjálfstæðisflokkurinn væri
reiðubúinn til samstarfs um ut-
anríkiismál saigði ráðherrann, að
hann mundi að sjállsögðu hag-
nýta sér þá ytfirlýsingu innan ut-
ánríkdsmélanefndar alþdngis.
Þessu næst vék Einar Ágústs-
son að tdllögu Alþýðufloikkisins.
—'Þó að óg sé Nato-sinnii, sagði
ráðherrann, — tel ég eniga ástæöai
til þess að ætla,, að við eigum að
vera í Nato um alla eilífð. Ég
tel að sá tímd geti runnið upp,
að unnt verði að leggja hernað-
arbandalög niður og að sjálf-
sögðu vildii ég gjarnan hafa sam-
ráð við Vestur-Bvrópuþjóðir, þó
aðeins sumar þeirra, eins og mál-
um er nú háttað.
Garðar Sigurðsson sagði, að
einu sinni befði verið sungið á
íslandi: „það er draumur að
vera með dáta. . .“. Svo viríist
sem enn væri til í þjóðfélagi
okfcar hópur manna sem enn
þætti draumur að vera með
dáta. — Nú hefðu 10 þingmenn
Sjál'fstæðisifloktosins borið fram
íillögu um að viðhöfð skyldu
þau óiýðræðislegu vinnuibrögð
að kjósa í nefnd til að vinna
með utanrikisráðiherra að end-
ursikoðun vamarsamninigsins,
einvörðungu menn, siem hefðu
svipuð viðhorf til . Atlanzhafs-
b'aediataigsins. , <
Ræddi Garðar síðan um einstök
atriSi., í þjeirri greinargerð. sem
fyl'gir tillögú Sj’ál’fstæðismanna
og sýndi f ram á að þar væri um
,að ræ@a bæði vafasamar og
ran.gar fuilyrðingar.
Þá ræddi Garðar almennt um
þá baráttu. sem hér hetíur ver-
ið háð gegn herstöðvum, hversu
ar í Griklklandi lótinn lesa hon-
■um eiðstafinn.
Zoiþakis var vikið úr emibætti
rfkisstjóra ve'gna þess að hann
neitaði að undirrita lög sem
stjómin hafði samþykíkt í janúar
sl. um fjölgiun í öryggissveitum
landsins. Er þetta fyrsti alvar-
legi ágreiningurinn sem orðið
hefur innan herforingjastjómar-
innar síðan hún brauzt til valda
fyrir 5 árum.
Með sín tvö embætti á hemdi
hefur Papadopoulos komizt langt
í að ná áðstöðu einvaldans. Hann
hefur vald til að leggia fram
laigafrumvörp fyrir ríkisstjiórn
sína sem forsætisráðherra, en síð-
an undirritar hann lögin í naifini
hins útlæga Konstantins fconungs.
Heríéttur í Aþenu kvað í dag
upp dóm f máli 15 manna sem
saikaðir vonu um að hafa ha,ft
sprengieíhi ólöglega undir hönd-
um og fyrir að haifa ætlað að
steypa grísku herforingjastjóm-
inni af stóld. 11 menn voru fundn-
Framhald á 4. síðu.
GuBlast s Keimaraskólanum?
Kristinfræðikennari einn í I Á æskulýðsráðstefnu um sáð-
Kennaraskólanum er i miklu ! ustu helgi gerði kennarinn þessa
uppnámi þessa daga vegna kvik-
myndar er nemendur skólans
hafa gert og sýndu á árshátíð
skólans síðastliðinn föstudag.
Kvi'kmyndin heitir Há — ‘ kon
og fjiallar um kvöldmáltiðina.
Nem'andi sofnar i kennslustund
og dreymir um kvöldmáltíðina,
er þar gdiaumur og gleði og m.a.
íslenzkt brennivín baft um h'önd.
Er kristinfræ'ðikennarinn efcki á
samia máli og nemendur hvaða
skilning eigi að legigja í þesisa
kvikmynd að umtalsefni og lýsti
með hryllingi ýmsum a'tburðum
í mynd'inni. Spurði hann kirkju-
mál ará'ðherra Dana D. Benned-
sien um hegningarákvæði danskra
laiga við guðlasti. Þá hefur kenn-
arínn hótað nemendium skólans
að. gefa ekki einkunnir á próf-
um í vor.
Blaödð náði tali af Inigólfli Guð-
mundssyni, kenniara í gær og
spurði hann, hvort ætlun hans
væri að kæra þetta kvikmynda-
verk fyrir stjómarwldum og þá
athötfn og hvernig beri að túlka i sem guðlast.
bana við íslenzkar aðstæður. I Það tel ée etaki vera í mán-
um verbahring, sagði Ingólíur.
Hins vegar fer ég ekki leynt
með þá skoðun. að ég tel kvik-
mynd þes’sa varða við lög.
Mér finnst rétt af mennta-
mála- og dómismálaráðuneyti að
leita til saksóknara ríkisins. þar
sem ég tel þessia kvikmynd varða
við 125 grein hegningariiaganna,
siagði Ingólfiur.
Hún hljóðar svo: Hver sem
opinberlega dregur dár að eða
smánar trúarkenningar eða guðs-
dýrkun löglegs trúarbragðatfé-
laigs, sem er hér á landi, skal
sæta sektum eða varðhaldi. Mál
skal ekki höfða nem,a að fyrir-
laigi saiksóknara. —g.m.
Blaðamanna-
fundur um
landhelgina
Jónas Ámason er kominn helm
og hefur síður en svo farið neina
erindisleysu, eins og snm blöð
hafa viljað halda fram. Frétta-
menn ræddu í gær við Lúðvxk
Jdsepsson sjávarútvegsráðherra
og Jónas um ferðina til Bretlands
og niðurstöður hennar. — Sjá
3. síðu.