Þjóðviljinn - 22.03.1972, Blaðsíða 2

2 SlÐA — ÞJÓÐVmiNIN — MBövitoui<iagur 22. mairz 1072.
Almennur borgarafundur á Akranesi:
HVIKUM HVERGIFYRIR
HÓTUNUM ERLENDIS FRÁ
AF ERLENDUM VETTVANGI
Sagt frá Hætí
„Almennur borgarafund-
ur á Hótel Akraness hald-
inn sunnudaginn 19. þ.m.
lýsir yfir fyllsta stuðning’
vdð stefnu ríkisstiómarinn-
hvergi fyrir hótunum er-
lendra aðila í þessu lífs-
hagsmunamáli þjóðarinn-
ar“.
PurudarályMun þessi var saim-
þykkt einráma á fjölmennum
borganafuindá á Alkranesi í fyrra-
Svart: Skákfélag Akureyrar:
Guðmundur Búason
Hreinn Hrafnsson
ABCDEFGH
00 liifcM 00
r- mmmmt r-
<o m m * ■ co
ID m ■ PS T LO
■ bsh m
co n 21 co
CM tmtm mtm <N
- iuifilil -
ABCDEFGH
Hvítt: Taflfélag Reykjavíkur:
Jón Torfason
Bragi Halldórsson
dag, þar sem Lúðvík Jósepsson
ajávarútvegsróðiherra kynnti
landhelgismálið fyrir fundar-
mönnum.
Daginn áður hafði Lúövík
rnætt á fundi hjá útgerðarmönn-
um á Akranesi til þes® að kynn-
Áfengi og tóbak hækkuðu frá
og með mánudegi eins og
skýrt var frá í Þjóðviljanum
í gær. Sterk vín hækkuðu yfir-
leitt um 13% en þau veiku um
5%. Tóbak hækkaði að meðal-
tali um rúm 10%.
Þessi hækfcun var ekki gerð
til þess að draga úr drykkju-
skap eins og sú nassta á undan,
beldur til að afla ríkissjóði
tekna sem áætlaðar eru 125
miljónir, en það er sú tekju-
rýrmin sem þreytingamar
skattalöggjöfinmi hafa í förmeö
sér fyrir ríkissjóð frá því sem
áætlað hafði verið.
Eftir þessa hækfcun kostar
viskíflaskan 955 krónur; hækk-
un 125 kiónur. Vodka kostar
840 króniur; hækfcun 120 krón-
ur. Baccardi romm fcostar 985
krónur, kostaði 850 krónur;
hækfcuin 135 króniur. Brennivín
(svartidauði) kostar 650 krónur;
hækfcun 85 krónur. Tinidavodki
kostar 790; haakkun 100 krón-
ur.
Vedk vín hæftokuðu frá 10
ast vandamálum þeirra og þá
sikoðaði hann helztu fiskverkun-
arsitöðvar á Akranesi um helg-
ina. Vilil ráðherra þamnig kynn-
ast vandamólum þess fólks er
sitarfar í sjávarútvegi af eigin
sjón og raun.
krómum og upp í 25 krónur,
en lífcjörar hækfcuðu um 15%
eins og önnur sterk vín.
Flestar tegundir af sígarettu-
tóbaki kosta nú 71 krónu pakk-
imm. Þó eru tvær tegundlir,
Baileáigh og Kool þremur krón-
um ódýrará. Framstoar sígarettur
eru þó ódýrastar, en þær fcoeta
57 krónur pakkinn.
Er nú mönmum ráðlegast að
drekka áðeins veik ván og
reykja pípu. — úþ.
Stefán Jónssan flurtti jómírúr-
ræðu sána á alþingi í gær og
fjallaði hamm um Laxármálið.
Hafði Stefán borið fram fyr-
irspum um málið til forsætis-
ráðberra um hiversu liði atihiug-
uuurn til sátúa í Laxármáiinu:
„Hvað líður samningi um lausn
Laxárdeilunnar á þeim grund-
veili. sem ríkisstjómin hefiur
gert samiþyfcfct um?“
í framsöeu vitnaði Stiefián
til samtoamiuiags sem gert hefði
verið í október í baoist miili
stjómar Landeigendiaféiiags
Laxár og Mývatns og fiðmað-
arráðherra Magnúsar Kjart-
amssonar. „En gildi þess siam-
toomulágs felst í þvú. að iðnað-
arráðherra, hét þvi, að höfðu
samráði við forsætisráðherra,
að beita sér fyrir lausn deil-
unnar innan ríkisstjómarinnar
á grundrvelli þessa samkomu-
lags“, sagði Stefan Jónsson.
Las hann sáðan ákvæðá þessa
samtoomulags og sagði að sáð-
am það var gert vœru liðnir
fjórir mánuðir og samt hefði
verið haldið áfram framfcvæmd-
um við Laxárgljúfur ailan tím-
amn til þess að gera virkjun
sem iðnaðarráðherra hiefur
heitið að bedta sér gegm og sjálf
rákisstjómin befur samþykkt
að ekki stouii rísa.
Ólafiur Jóhannesson, fiorsæt-
isráðhema, svaraði fyrirspum
Stefáns. Kvað ráðherra ríkis-
stjómirua ha£a gert eina sam-
Spurðist
hækkunin?
Mikil sala var á tóbaksvörum
í öllum söluturnum hér á höf-
uðborgarsvæðinu um helgina.
Virtist væntanleg verðhækkun
á tóbaki og áfengi hafa spurzt
út áður en hún var tilkynnt.
*
Þá hélt einn söiutumaeig-
andi því fram að kaupmemn
hefðu birgt sig að venju fyrir
þessa verðlbækkun eims og aft
áður.
Þjóðviljtnm hafði sambandvið
tóbaksverzlunina í gær. Var
þar sagt að efctoi hefði verið
um óvemjulega sölu umfram það
sem búast mátti við hjá tóbaks-
verzliuninmi dagama fyrir verð-
hækfcum.
Rétt er að vekja aitlhygii á
því að kaupmenm eiga alltaf
gamiar birgðir af tóbafcsvör-
um. Er ailtaf héldur óviðkumn-
amiegt að fimma fyrir nýja út-
söluverðinu þegar á fyrstadegi
eftir hækfcum.
Eru það ólögmœtir verzlun-
arhættir.
þykikt um þetta mál, frá 16.
des. 1971. Las ráðherra sam-
þykífctina sáðam í heild en hún
var á þessa leið:
„Ríkisstjómin samþykkir, að
haidið skuli áíram sáttatilraun-
um í Laxárdeilum. Við sáttatil-
raiunir skal byggt á eftirfiar-
andi megin atriðum:
að efcki verði stofnag til
frekari virkjumaraðgerða í
Laxá en mú bafa verið leyfð-
ar, nemia tii komi samþykki
fyrirsvarsmanna landeigemda
og náttúruvemdarráðs,
að niður verði felld nuáia-
fierli þau, sem risið hafa í
sambandi ■ váð virkjunarfram-
fcvæmdir.
að ríkið greiði deiluaðiium
hæfilega fjárhæð vegna þess
kostniaðar sem þeir hafa hiaff
af móliaferlum í samibandi við
þetta deilumái,
að gerður stouli fiafcvegur
framhjá virkjimum við Brúar
í Aðaldial upp Laxárgljúfur og
yrði stuðzt við áiit vásinda-
manna um þá framkvæmd,
að setiar verði reglur um
vemdiun Laxár og Mývatns-
svæðisins.
Jafnframit hefur iðnaðamáðu-
neytið áfcveðið að láta nú þeg-
ar fcanna skipulega virkjumar-
aðstæður norðanlands. Verður
lögð sérsitök áherzla á að vinna
að undirbúningi fuiinaOaráæitl-
unar um virkjun við Dettifioss,
Framh. á 4. síðu.
Fyrir utan hrörlegt verzilun-
arhús í hafinarhiverfi Port-
au-Prince, höfuðborg Hæti,
hlykkjast biðröð berfaetitra,
hungurtærðra mattna á hverj-
um virkum degi alit firá þvi
snemima á morgnama þangað
til seint á kvöldin. Imni i
hiúisinu vinna fjórir lætonar og
12 hjúkrumarkonur á vöfct-
um. Þetta er eins fcomar blóð-
banfci, og biðröðin mymdast
ekfci af því að hætástou fátækl-
ingarnir séu svo áfjáðir í að
gefia blóð heidur seija. Þeir
£á um 250 fcrónur fyrir lítr-
ann, og það teist mikið í landi
þar sem daglaunin eru ekki
nema 80 krónur.
Daglega koma 300 Hætá-
menn til blóötöfcu, og blóð-
tötoufyrirtækið, bandarískt
einkafyrirtæki að nafni Hemo
Caribbeam, sendir 5 þúsumd
lítra af djúpfrystu blóðefni á
mánuði til Bamdaríkjanna. Þar
er það selt tii sjúkralhúsa.
„Hagnaður oikikar er efcki sér-
staklega mikill”, segir austur-
rísfci lífefinafræðimgurinin og
tækniletgur framfcvæmdastjóri
Hermo Wemer A. Thiil, „lík-
lega ekki meiri en 350—400
krónur á litrann”.
Þessi skuggalega blóðverzlun
er til vitnis um mjög auk-
inn álhuiga bandarískra toaup-
sýslumanma á Hætó.
Hætí er ammað tveggja rífcja
á eyjumni Hispaníóla á
Karíbahafinu. Hitt er Dómin-
íska lýðveldið austan á eyj-
umni. Eyjan er í heild um
þrír fjórðu af stærð íslands
og er Hætí um þriðjumgur af
stærð Hispaníóla. í hvoru
ríki búa 4—5 miijónir manna.
Rífcin tvö eru algeriega að-
skilin og hafa tefcið mismium-
andi þróun. Á Hætí er töiuð
frönsk máiiýzka, og var þar
stofnað lýðveldi 1804, fyrsta
ríki svartra manna að frá-
töldum hinum gömliu, hóif-
gleymdu ríkjum 1 í Afrífcu.
Dóminíska lýðveldið varstofin-
að laust fiyrir miðja 19. öld,
og gémgur þar spönsfc tumga.
Sameiginlegit báðum ríkjumer
afleitt stjómairfar og er þess
skemmst að minnast er
Bamdaríkjamenm sendu hertil
Dóminíska lýðveldisins 1965
til að vermda þar ólýðræðis-
lega stjómarhætti.
Hætí er eitt fiátætoasta og
frumstæðasita lamd í heimi,
85% íbúanna kumma hvorkiað
lesa né skrifia. 1 lamdinu er
varla nokkur iðmaður og efrna-
baigur ríkisins byggist aðal-
lega á kafifi- og syfcurútfluitn-
ingi tii Bamdaríltojamna. Læfcn-
irimm Duvalier var fcjörimm
forseti á Hætí árið 1936 og
rífctli hamn einvaldur í 15 ár.
Harðstjóm hams vax við-
bruigðið, og kalla memn þó
ekki alit ömmu sína í þessum
heimshlu/ta Einlkaher hans
„Tontom Macoute” passaði upp
á völdin með morðum, mis-
þyrminjgum og fjáricúgun.
Fræg er bæn sú er Duvalier
lét dreifa til læsra þegma
sinna: „Lasfcnir vor! Þú sem
býrð í lífsins höll. Helgist
þitt nafn af kynslóðum nú og
síðar. Verði þinn vilji, svo í
Port-au-Primce sem í sveit-
um...”.
S'tjórmarfiar Duvalier eða
„Papa Doc” var með svo
miklum endemum, að Kenne-
dy bamidaríkjaforseti sé sig
tilmeyddam árið 1963 að stöðva
svo tii alveg alia opimlþera að-
stoð Bandaríkjamna við ríki
bans. Fjárfesting á vegum
einkaaðila hvarf einmig að
mestu.
En tveim dögum eftir út-
för „Papa Doc” í apríl í
fyrra tilkynmti semdiherra
Bandaxíkjamna á Hætó, að
þau mumdu veáta iamdinu 750
þúsund doilara lán til fram-
kvæmda í landlbúnaði. Fuii-
trúi bandarísfcu bjálparstofm-
unarinmar AID ferðaðdst síðam
til Hætí og var það í fyrsta
skipti síðan 1963. Þá veitti
Samameríski þróumarbamkinm
í fyrra 1,8 milj. doliara lán
til Hætí.
Eftirmaður Duvaliers varð
eirns og ráð hafði verið fyxir
gert Jeam-Claude Duvalier,
somur einræðisherrams, aðeins
tvítugur að aldri. Hamn þafck-
aði fyrir hina kærkomnu
bamdarísku viðurkemmimgu og
aðstoð með málamynda að-
gerðum í lýðræðisátt:
Duvalier ymgri hét öllum
þeim sem voru í famgelsum
eða útlegð af stjórmmálaá-
stæðum sakaruppgjöí, eöa um
400 þúsund manms. „Kamm-
únistar og óeirðaseggir” skyldu
þó undamþegnir. Morðsveitir
föður hans, „Tomton Maou-
tes” voru leystar upp, en
auðvitað skipuiagði hinn umgi
Duvalier eigin lífvörð, „Hlé-
barðama”, og þar er að fimma
marga af þeim föntum er áð-
ur voru í „Tomtoms”.
Bandaríkjamönnum fannst
nú eyríkið mum meira aðlað-
andi em áður. Bamdarísk skii>a-
félög og filuigfélög tóku upp
regtubundnar ferðir tii Hætí,
og á síöastliðnu ári fóru um
90 þúsund bandarískir ferða-
memn tii „Perlu Antóllaeyj-
anna”, eða eins margir og
1955, árið áður en „Papa
Doc” hræddi alla ferðarmenn
í buirtu.
gir af bandairístoum og
kamadiískum ftyrirtæfcjum
hafa á tæpu ári laðast að
hinu litia eyrílki vegna afar
lágra skatta, ótakmarfcaðra
mögulei'ka á yfirfærsdu hagri-
aðar úr landi og lægstu bugs-
amleigra launa. Það er aðal-
lega samsetnimg á alis- kyns
tiilibúmum varningi sem
þammig ber að svörtum hönd-
um eyjarskeggja, þedr fá að
gamga frá herraskyrtuim og
brjóstahöldum af gerðumum
Formfilex, Mélody og Lady
Marieme.
Lögreglu- og hermálaráð-
herra Hætís samdi um það
í janúar si. við bamdaríska
fyrirtækið Wendell Phillipsað
það femgi rétt til olíuvin'nslu
um alla Hætí til 35 ára.
Þessi voldugi ráðherra,
Luckner Comibromne, var
reyndar fyrrum yfirmaður
hinna alræmdu „Tonton.
Maooutes”, og hanm gerði
fleira fyrir bandaríska vini
sína: Hamn sá um það að
hægt væri að gefa út á Hætí
leyfi til skilnaðar án bið-
tíma. Cambromme retour sjálf-
ur skrifstofúna sem tefcur við
skiinaðairbeiðnum og tilheyr-
andi þótonum. Samskonar fyr-
irgreiðslu geta auðugir'Bamda-
rfkjamenm einnig fengið £
Dóminiska lýðvéldinu.
Bf tii viU hefur himn sami
Cambromne samið um það
við Bandaríkiamenm, að beir
eru nú — að vísu óopinber-
lega — famir að láta hætíska
hernum í té vopn og lið-
þjálfa.
Hætí virðist vera á leiðinni
að verða gósenland fyrir
bandaríska kaupsýslumenn,
ferðamenm og uppgjafa her-
foringja. En hætt er viö að
æði margir Hætíbúar verði
ekki aðnjótandi amnarra gæða
hins náma sambands við
Bandaríkin en þess að geta
selt úr sér blóðið. En jafn-
vél sá möguleiki kamn að
verða frá þeim tekinn, því
nýiega mótmæltu 46 bamda-
rísfcir bingmenn blóðverzlum-
imni. Blóð fátækilimganna kynmi
nefnilega að sýkja bandaríska
þjóð viðurstyggilegum sjúk-
dómum. (eftir Spiegel).
4. h4 —
ADALFUNDUR
STYRKTARFÉLAGS VANGEFINNA
ár 1972, verður haldinn sunnudaginn 26.
marz 1972, kl. 14, í dagheimili félagsins,
Bjarkarási Stjömugróf 9, Reykjavík.
DAGSKRÁ FUNDARINS:
1. Skýrsla stjómarinraar.
2. Reifcningar félagsáns fyrir 1971.
3. Kosning 2ja manna í aðalstjóm og
2ja í varastjóm.
4. Önnur mál.
Stjómin.
Útboö
Tilboð óskasit í að steypa gangstéttír og undirbúa
stíga undir malbikun á ýmsum stöðum í Austur-
bænum.
Útboðsgögn eru afhent í skrifstofu vorri gegn
2.000,00 króna skilatryggingu.
Tilboð verða opnuð á saima stað föstudaginn 7.
apríl 1972, kl. 11.00 f.h.
HEIISURÆKTIN
The Health Cultivation
flytur í Glæsibæ, Á’lfheimum 74, 1. apríl.
Rætt aðstaða — meiri fjölbreytni.
Innritun er hafin að Ármúla 32, 3. hæð. Nánari
upplýsinigar j sáma 83295.
ar í landhelgismálinu og
skorar á stjfómvöld að hvika^
Nýju hækkanirnar
Stefán Jónsson í jómfrúrræðu sinni
Leyfi fyrir Laxá
III var veitt
tveimur dögum
eftir kosningar
■ I>að tan fram í ræðu Stefáns Jónssonar um Laxérmál-
ið á alþitngi í gær, að leyfið fyrir þriðja virikjunaráfaniga
í Laxá var veitt tveimur diögum eftir að fyrrverandi rík-
isstjóm tapaði meirihluta sánum í kosningunum 13. júiní.
Leyfið er því ólöglegt. sagði Stefán.