Þjóðviljinn - 15.07.1972, Qupperneq 4

4 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur. 15. júli. 1972
PJÖÐVIUINN
MÁLGAGN SÓSÍALISMA,
VERKALÝÐSHREYFINGAR
OG ÞJOÐFRELSIS
Útgefandi: Útgáfufélag Þjúðviljane.
Framkvæmdastjóri: Eiður Bergmann.
Ritstjórar: Sigurður Guðmundsson,
Svavar Gestsson (áb.).
Auglýsingastjóri: Heimir Ingimarsson.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar:
Skólav.st. 19. Simi 17500 (5 linur).
Áskriftarverð kr. 225.00 á mánuði.
Lausasöluverð kr. 15.00.
Prentun: Blaðaprent h.f.
50 MÍLNA LANDHELGIN GILDANDI ÍSLENZK LÖG.
Fyrsta grundvallaratriðið i málefna-
samningi vinstri stjórnarinnar var, ,,að
landhelgissamningunum við Breta og
Vestur-Þjóðverja verði sagt upp og
ákvörðun tekin um útfærslu fiskveiðiland-
helgi i 50 milur frá grunnlinum og komi sú
útfærsla til framkvæmda eigi siðar en 1.
september 1972.” 1 gær undirritaði sjávar-
útvegsráðherra Lúðvik Jósepsson reglu-
gerð um útfærslu fiskveiðilandhelgi
íslands i 50 milur. Með undirskrift ráð-
herra hefur 50 milna landhelgi hlotið laga-
gildi og kemur til framkvæmda 1. septem-
ber. Þar með er lögformlega verið að
auka við landsréttindi okkar, verið að
tryggja okkur lögsögu og full yfirráð yfir
svæði, sem við íslendingar höfum talið
okkur eiga rétt til en ekki fengið að njóta
einir.
í viðtali við sjávarútvegsráðherra i
Þjóðviljanum i dag tilgreinir Lúðvik tvær
aðalástæðurnar fyrir nauðsyn stækkunar
landhelginnar. ,,Sú fyrri er hin brýna
nauðsyn á þvi að draga úr sókninni, að
koma i veg fyrir ofveiði, eða með öðrum
orðum, þar er um friðunarsjónarmið að
ræða. Hin ástæðan er augljós þörf okkar
íslendinga á þvi að auka hlutdeild okkarii
þeim afla, sem veiða má á miðunum við
landið, þar er sem sagt um efnahagslegar
ástæður að ræða.” í lok viðtalsins segir
Lúðvik:
,,Ég efast ekki um fullan sigur okkar i
málinu. islendingar standa allir einhuga i
þessu máli nú eins og áður. Sameinaða og
einhuga þjóð, sem berst fyrir lifshags-
munum sinum, er ekki hægt að beygja
með neinum hótunum, þvi munum við
sigra örugglega.” Einar Ágústsson utan-
rikisráðherra segir m.a. i viðtali i Þjóð-
viljanum: „útgáfa reglugerðarinnar
breytir frá okkar hálfu engu um áfram-
haldandi samningaviðræður um undan-
þágur við aðrar þjóðri, þar eð reglugerðin
er til staðfestingar einhliða landhelgisút-
færslu, en samningaviðræðurnar snúast
um tvihliða fiskveiðisamning.”
Magnús Torfi Ólafsson menntamála-
ráðherra sagði: „Við höfum haldið svo á
landhelgismálinu, að virðing íslands
hefur vaxið af, umheimurinn litur á okkur
sem forystuþjóð i skynsamlegri hag-
nýtingu sjávarafla.”
Þegar íslendingar hafa staðfest 50
milna landhelgi er rétt að hafa i huga, að
ákvörðun okkar er i samræmi við
knýjandi nauðsyn fjölmargra þjóða og
óhjákvæmilegt skref til verndar náttúru-
auðlinda. Jafnframt erum við að tryggja
lifsöryggi þjóðarinnar. Það er þvi mikil-
vægur áfangi i hinni ævarandi sjálfstæðis-
baráttu okkar, þegar.50 milna landhelgin
er orðin gildandi islenzk lög.
VIÐTAL VIÐ LÚÐVÍK 1ÓSEPSS0N SJÁVARÚTVEGSRÁÐHERRA
„Einhuga þjóð, sem berst
fyrir lífshagsmunum, er ekki
að beygja”
Myndin var tckin :i0. júni 1958, er Lúðvik Jósepsson undirritaði reglu-
gerðina um úttærslu fiskveiðilögsögunnar i 12 mílur. t gær kom það
einnig i hans hlut að undirrita reglugerðina um útfærslu í 50 milur. Við
hlið hans stendur Gunnlaugur Briem ráðuneytisstjóri.
hcegt
Þaö hefur nú í annað sinn
komið í hlut Lúðviks
Jósepssonar að undirrita
reglugerð um útfærslu fisk-
veiöilögsögunnar við is-
land, að þessu sinni í 50
milur. Hér fer á eftir viðtal
við sjávarútvegsráðherra,
þar sem m.a. er rætt um út-
færsluna 1958, friðun fiski-
stofnanna, viðræðurnar við
Breta, afstöðu annarra
þjóða og sigurmöguleika
islendinga.
— Nú þegar þú hefir undirritað
nýja reglugerð um 50 miina fisk-
veiðilandhelgi, þá kemur i hug-
ann. að þú undirritaðir lika reglu-
gerð um 12 milurnar 1958. Finnst
þér ekki margt svipað i land-
helgismálinu nú og þá?
— Jú, i rauninni má segja það.
Útfærslan 1958 átti rætur að rekja
til þess að i stórnarsamningi
vinstri stjórnarinnar, sem mynd-
uð var 1956, var ákveðið að fisk-
veiðilandhelgin skyldi verða
stækkuð i 12 milur. Þá var orðin
mikii þörf á stækkun landhelginn-
ar. Sóknin i fiskistofnana var
greinilega of mikil, og ijóst var að
þeirri stefnu jókst fylgi i heimin-
um', að strandriki gæti tekið sér 12
milna landhelgi.
Nokkuð svipað hefir verið að
gerast nú. Núverandi vinstri
stjórn hét þvi i málefnasamningi
sinum að fiskveiðilandhelgin
skyldi verða stækkuð i 50 milur,
og nú erum við að framkvæma
það fyrirheit. Þörfin á stækkun
landhelginnar nú er jafn augljós
og 1958. Sókn erlendra fiskiskipa
á miðin við landið er orðin háska-
lega mikil og greinilega er orðið
um ofveiði að ræða i vissum til-
fellum.
— Ilvcrjar telur þú aðal-
ástæðurnar fyrir stækkun land-
helginnar nú?
Ég nefni tvær höfuðástæður,
fyrst og fremst. Sú fyrri er hin
brýna nauðsyn á þvi að draga úr
sókninni. að koma i veg fyrir of-
veiði. eða með öðrum orðum, þar
er um friðunarsjónarmið að
ræða. Ilin ástæðaner augljós þörf
okkar tsiendinga á þvi að auka
hiutdeild okkar i þeim afla, sem
veiða má á miðunum við landið,
þar er sem sagt um efnahagsleg-
ar ástæður að ræða.
— Ilvaða áhrif hefur útfærslan i
50 milur á friðun fiskistofnanna?
— Það, að tslendingar einir hafi
leyfi til að veiða á öllum hafsvæð-
inu við landið út i 50 sjómilur frá
grunniinum. mun hafa gifurlega
mikil áhrif til þess að draga úr
hættunni á ofveiði. Nú stunda að
jafnaði 80-100 erlend fiskiskip —
aðailega stórir togarar — veiðar á
þessu svæði. Oft eru 130-160 er-
tend skip á miðunum i einu.
Flest eru þessi skip búin ný-
tizku fiskileitartækjum og hinum
fullkomnustu veiðarfærum. Hlut-
ur útlendinganna i heildarveið-
inni viö landið er um helmingur
aflans.
Ráðstöfun sem miðar að þvi að
stjaka þessum flota út fyrir 50
milna mörkin mun þvi hafa gifur-
leg áfirif’ á "héildarsóknina og
auka likurnar á þvi að stofnarnir
jafni sig á nýjan leik.
— Var ekki gert ráð fyrir þvi i
samningaviðræðunum við Breta,
að þeir fengju um nokkurn tima
að veiða áfram innan 50 milna
markanna?
— Jú, þaö er rétt. Krá upphafi
höfum við tekið það fram, að við
gætum samið um stuttan um-
þóttunartima, eða aðlögunartima
fyrir þá sem hér hafa stundaö
veiðar i nokkur ár. Við gerðum
okkur strax grein fyrir þvi, að
færsla á fiskveiðmörkunum frá 12
i 50 milur væri mikil breyting og
þvi ekki óeðlilegt að þeir sem
stundað hafa veiðar á þessum
slóðum fengju tima til að laga sig
að nýjum aðstæðum. Við tókum
þó skýrt fram i öllum viðræðum
okkár við Breta um þessi mál, að
slikar veiðiheimildir gætu aöeins
staðið skamman tima og náð til
minni togara, og yrðu að vera
bundnar við tiltekin veiöisvæði
sem við gætum samþykkt. Þá var
það okkar skilyrði að við hefðum
fulla lögsögu á svæðinu og gætum
fullkomlega litið eftir þeim regl-
um, sem settar yrðu.
— Kr saniningaviðræðununi við
Breta endanlcga slitið?
— Við höfum tekið skýrt fram
að við værum áfram tilbúnir að
ræða við þá þessar takmörkuðu
veiðiheimildir. Valið er þvi Breta,
hvort þeir vilja viö okkur ræða,
eða ekki.
— Hvað hcldur þú um afstöðu
annarra þjóða en Breta og Vest-
ur-Þjóðverja til útfærslunnar?
— Við vitum að flestar þjóöir i
Vestur-Evrópu eru okkur and-
snúnar i landhelgismálinu og
hafa jafnan verið það, þegar á
þau mál hefur reynt. Við eigum
hins vegar margar stuðnings-
þjóðir i Mið- og Suður-Ameriku og
i Afriku og Asiu.
Ég hef sagt að i rauninni getum
við talað um ferns konar mis-
munandi afstöðu þjóða til okkar
úrfærslu.
1. Þær sem viðurkenna rétt okkar
til 50 milna.
2. Þær sem telja Island hafa sér-
stöðu og munu samþykkja út-
færsluna með þögninni.
3. Þær sem lýsa þvi opinberlega
yfir, að þau hafi fyrirskipað sin-
um skipum að halda sig utan 50
milna markanna.
4. Þær sem mótmæla útfærslunni
og i þeim hópi eru tvær, Bretar og
Vestur-Þjóðverjar, sem hóta okk-
ur á beinan eða óbeinan hátt.
— Getur afstaða Alþjóðadóm-
stólsins til kröfu Breta um lög-
bann við útfærslu okkar haft áhrif
á afstöðu okkar?
— Nei. Við höfum formlega til-
kynnt Alþjóðadómstólnum, að
landhelgissamningarnir frá 1961
séu úr gildi fallnir og af þeim
ástæðum hafi dómstóllinn enga
lögsögu i landhelgismálum ts-
lands. Við viðurkennum þvi ekki
afskipti dómstólsins af okkar
landhelgismáli.
— Heldurðu að sigur okkar
verði auðfenginn?
— Ég efast ekki um fullan sigur
okkar i málinu. tsiendingar
standa allir einhuga i þessu máli
nú eins og áður. Sameinaða og
einhuga þjóö sem berst fyrir lifs-
hagsmunum sinum er ekki hægt
að beygja með neinum hótunum;
þvi munum við sigra örugglega.