Þjóðviljinn - 16.08.1972, Blaðsíða 5

Miftvikudagur 16. ágúst 1972 ÞJÓÐVILJINN — StÐA 5.
Gísli Guðmundsson skrifar fréttabréf frá Súgandafirði
og skrifar auðvitað aðallega um skattana að þessu sinni
8. ág. 1972.
Tið i i júlimánuði var ekki beint
hagstæð fyrir smábáta, og þvi
mjög erfitt að sækja sjó. Afli var
frekar tregur bæði hér og eins
annars staðar á Vestfjörðum,
hvort heldur var á færi eða á linu.
Frá talstöðvum báta á hafinu
heyrðist ætið svipuð saga: Eng-
inn fiskur, það væri ekkert að
hafa, enda ósköp eðlilegt þar sem
útlendingar væru búnir með allan
fisk. — bað er lika augljós
hörmung til þess að vita, að aldrei
skuli hafa verið á það minnzt i
viðreisnarstjórnartið að færa út
fiskveiðitakmörkin og bægja er-
lendum togurum frá. Oft var það
hrollvekjandi að heyra, hvað út-
lendir togarar fiskuðu mikið hér á
Islandsmiðum, og Vestfirðingar
fóru ekki varhluta af þvi. Vonandi
tekst það nú að bægja þessum
körlum frá, en stórt átak verður
það. Sjómenn allir og öll veiðiskip
fslendinga verða að vera vel á
verði og helzt að gerast varðskip
á vissan hátt. bað verður tafar-
laust að tilkynna landhelgisgæzl-
unni, er til veiðiþjófa sést, og allir
sjómenn verða þar að vera sam-
taka. Eiginlega þyrftu öll islenzk
fiskiskip yfir 150 brúttósmálestir
að hafa fallbyssu um borð og
skipstjórarnir full réttindi til þess
að taka veiðiþjófa fasta og færa
þá til hafnar. Flest öll stærri
fiskiskip hafa nú orðið svo góð
mælingatæki um borð, að hægt er
að mæla upp staðinn hvar sem er.
Og hér kemur svo júliafli Súgfirð-
inga:
Kristján Guðmundsson 137,8 tonn
2 túrar (grálúða)
Trausti 115,1 tonn 2 túrar (grá-
lúða)
Ólafur Friöbertsson 104,4 tonn 1
túr (grálúða)
Sigurvon 113,1 tonn 2 túrar (grá-
lúða)
Stefnir 33,8 tonn 21 róður úr landi.
12 smábátar 146,0 tonn
Samtals: 650.1 tonn
Nú þegar þetta er skrifað, er
afli grálúðubátanna, sem kominn
er á land, þessi:
Kristján Guðmundsson 256,1 tonn
Ólafur Friðbertsson 248,1 tonn
Trausti 225,6 tonn
Sigurvon 113,1 tonn
en hún er nú úti með ágizkaða
veiði 70 tonn, og mun landa bráð-
lega. brir fyrrnefndu bátarnir
voru allir inni um verzlunar-
mannahelgina. Körlunum var
gefið fri. beir fóru allir út i dag, 8.
ág.. 125,7 tonn af grálúðu hafa
farið á aðra staði, þar sem ekki
hefur verið hægt að anna þvi hér
heima, þótt aðkomufólk hafi verið
nokkuð margt. Afköst hafa aukizt
verulega eftir að byrjað var á þvi
að heilfrysta grálúðuna.
Litið er nú unnið að uppbygg-
ingu hins nýja frystihúss, enda
allir þar að lútandi fagmenn i
sumarfrii.
Skatta- og útsvarsskrár hafa
legið hér frammi um tima.
Skattaskráin var fyrri á ferðinni
eins og venjulega, enda ekki hægt
að leggja á útsvör fyrr en hún
kemur. Margur, bæði karlar og
konur, þurftu hana að skoða.
Mjög misjafnt orðbragð heyrðist
af vörum fólksins um skattaálög-
urnar, og það heyrðist stundum
orðið „skattsvikari”. Nokkrir
virtust þó mjög ánægðir, aðrir
bölvuðu hressilega og hétu þvi að
kjósa aldrei slika stjórn meir. En,
faðir, fyrirgef þeim, þvi að þeir
vissu þá ekki, hvað þeir sögðu.
Siðar meir, þegar fólki var runnin
reiðin og það athugaði allar að-
stæður, kom i ljós, að tekjur
gjaldenda yfirleitt voru miklu
hærri en áður, og ýmsir nef-
skattar felldir burt og sameinaðir
aðalskattinum, og þar af leiðandi
hærri skattar. Einhvers staðar
frá verður allt það fé að koma,
Skattareglurnar eru
götóttar, og slungnir
menn og brösóttir
skríða gegnum götin
sem rikið notar til opinberra
þarfa.
Allir vita, að i hverju byggðar-
lagi eru alltaf einhverjir, sem til-
hneigingu hafa til að draga undan
skatti. bað er lika mjög athyglis-
vert oft og tiðum, þegar menn
vinna mjög mikið, bæði daga og
nætur og hafa gott kaup, hvaö
tekjur þéirra eru litlar, þegar
skattaskráin kemur fram. bað
litur þá helzt út fyrir, að þeir gefi
fjörðum og jafnvel þótt viðar sé
leitað, séu jafnmiklar tekjur og
hér. Heimafólk og unglingar og
aðrir þeir, sem vilja vinna og að-
komufólk, sem hingað leitar eftir
vinnu, moka saman of fjár úr
nægtabrunni Fiskiðjunnar.
Sömuleiðis hefur skelin gefið fólki
mikinn pening. Eitt er þó há-
bölvað, þvi að allt það aðkomu-
fólk, sem leitar hingað eftir vinnu
um skemmri eða lengri tima, og
192.700 kr. i fasteignagjöld. Hún á
nú og er alltaf að kaupa fjölda af
ibúðarhúsum ásamt öðrum
húsum, sem tilheyra fiskvinnsl-
unni. Oll gjöld hennar skv. skrám
eru 3.829.368 kr. Súgfirzkir
bændur eru hér 6. beir fengu
engan tekjuskatt, en aftur á móti
var þeim gert að greiða i útsvar
frá 8.400 kr. og upp i 23.800 kr.
beir draga svona rétt fram lifið á
sinni eigin framleiðslu. Páll Frið-
eru , verða ekki skráðir með
nöfnum vegna rúmleysis, greiða
frá 0-58.614 kr. i skatt og frá 36.700
kr. og upp i 58.500 kr. i útsvar. Og
þá er það Barði Theódórsson, eini
rafvirkjameistari staðarins m.m.
Hann rekur verkstæði og er smá-
atvinnurekandi og kaupmaður,
þar sem hann selur efni tilheyr-
andi sinu fagi. Hann hefur 19.871
kr. i skatt, en 32.100 kr. i útsvar,
Guðlaugur B. Arnalds rafvirki,
sem vann á vegum Barða i 7 1/2
mán. af árinu, hinn timann á
Kristjáni Guðmundsyni og hafði
211 þús. kr. þar, fékk 78.079 kr. i
skatt og 47.600 i útsvar. bað er oft
aðdáunarvert, hve menn lifa oft á
litlu, en hafa það þó mjög gott og
láta sig ekkert vanta. Atli Dag-
bjartsson héraðslæknir fékk
254.961 i skatt, og útsvar eins og
að ofan greinir. Björn Árdal
héraðslæknir fékk 217.042 kr. i
skatt, og 89.400 kr. i útsvar. bað
er mjög skrýtið, að hér skuli hafa
verið tveir héraðslæknar á sama
ári, en það er nú samt satt . Gisli
Guðmundsson vigtarmaður fékk
9.342 kr. i skatt, ekkert útsvar
samkv. ofanskráðu. Ellistyrkur
hans var á árinu 63.700 kr. Ef
tekjur hans hefðu orðið með elli-
styrknum 330.000 (bað vantaði nú
mikið á, að svo yrði, sbr. skattinn
að ofan) og hreppsnefndin lagt á
hann útsvar samkv. heimild i
lögum þá hefði hreppurinn tekið
um 26.000 kr. i útsvar og rikið um
bessa mynd sendi Gisli með fréttabréfinu. barna er hreppstjórinr
okkar — hann hefur sennilega verið að vanda um við ökumenn, segir
Gisli í bréfinu.
bessi mynd er máluð á gaflinn á skólanum okkar. Margur vegfar-
andi aðkomandi hefur fest hana á filmu. bykir myndin mjög góð, en
hún er máluð af Jóni Kristjánssyni skólastjóra, er hér var eitt sinn.
meiri part vinnu sinnar, en lifi þó
mjög vel og hafi allsnægtir. Ef vel
er að gáð, þá er það alger óþarfi
að ala svona menn upp. Fólkið i
byggðarlögunum — skattgreið-
endur sjálfir — á að kæra þessa
karla til réttra yfirvalda. bá er
málið leyst, eða ætti að vera það.
En hvað um það — enn þarf að
fara i gegnum skattaskrána og
það vandlega. Hún virðist vera
mjög götótt, og slungnir menn og
brösóttir geta skriðið i gegnum
þau göt án þess að festast að mun.
„Breiðu bökin” svo kölluðu, sem
talað var um i vetur að ættu að
bera þunga skattanna meira en
áður, virðast hafa komizt afar
létt út úr útsvörunum og skött-
unum yfirleitt.
Nokkrum dögum eftir að
skattaskráin kom, birtist út-
svarsskráin i ráðhúsglugga
hreppsins. Allt það moldviðri eða
mikill hluti þess, sem rauk hér
upp út af skattinum, hjaðnaði
niður. Talið er, að aldrei hafi út-
svör hér verið eins jöfn og nú, og
ótrúlega lág, miðað við tekjur
fólks yfirleitt. Sjómenn fengu nú
engan sjómannafrádrátt til út-
svars, og ekki heldur frádrátt á
tekjum eiginkvenna sinna. Auð-
vitað er ef um skattsvik er að
ræða, þá koma þau fram bæði i
skatti og útsvari, og þá ber líka
auðvitað tafarlaust að kæra það.
Sennilegt er, að hvergi á Vest-
lætur ekki skrifa sig hér, borgar
enga skatta til hreppsins. Nokkrir
hafa þó látið skrá sig hérna,
meðan bygging Fiskiðjunnar
stendur yfir, en fara svo senni-
lega. En fátt er þó með öllu illt, að
ekki boði nokkuð gott, þvi að
verzlanirnar hafa viðskipti við
þetta fólk, þvi að allir þurfa að
éta. Sölugötin blómgast vel, flug-
farmiðasalan er stórmikil. Oft er
erfitt að komast þar á leiðarenda
við pósthússgatið, vegna sölu á
farmiðum. Bilarnir, sem flytja
fólkið til og frá flugvelli, gera það
lika gott. Póstsamgöngur eru hér
nú með allra bezta móti, enda
farið norður alla daga vikunnar
nema laugardaga og sunnudaga.
Og hér kemur svo smáyfirlit
um skatta og útsvarsgreiðslur
fárra manna og félaga, tekinna af
handahófi eða hér um bil. Jafnað
var niður 6.290.900,00 kr. á 190
einstaklinga. Ekki var notuð
lagaheimild skattalaganna,
hvorki á útsvör né fasteignaskatt.
Um 20 ár eru liðin siðan hætt var
að leggja útsvör á fólk yfir 67 ára
aldur, og er svo enn. Fasteigna-
gjöld voru ekki lögð á þá, sem
orðnir eru 67 ára. Hér virðist vera
fyrirmyndarhreppsnefnd. Hæsta
útsvar fékk Atli Dagbjarsson hér-
aðslæknir, 110.200 kr. Fiskiðjunni
Freyju var nú gert að greiða
1.605.900 kr. i tekjuskatt og
1000.000 kr. i aðstöðugjöld og
bertsson forstjóri borgar engan
tekjuskatt, en 92900 kr. i útsvar.
bað sýnir, að maðurinn hefur haft
sæmileg laun, en tapað þeim
öllum á Bildudalsrekstrinum
siðast liðið ár. Maðurinn litur þó
mjög vel út, hefur ekkert horazt
og er vel til fara. Guðvarður
Kjartansson kaupfélagsstjóri
fékk 80434 kr. i skatt og 33300 i
útsvar. Hann möglar ekki neitt,
enda ógiftur og stjórnarsinni.
Guðmundur Eliasson verzlunar-
stjóri i Suðurveri h.f. og meðeig-
andi verzlunarinnar borgar 227
kr. i skatt og 24.100 kr. i útsvar.
Hinn blessaður vesalingurin, Jón
Kristjánson búðarmaður i Suður-
veri og eigan: 0 skattur og 18.900
kr. i útsvar. Báðir þessir karlar
hljóta að lifa mjög spart, en eru
þó i allgóðum holdum. Gissur
Guðmundsson sölugatskaup-
maður (verzlunarhúsnæði hans 3
1/2x3 1/2 m ) og skatturinn 72.701
króna, útsvar 30.300 krónur. Hann
er nú að hætta þessu starfi, selur
og flytur senn til Reykjavikur.
Hermann Guðmundsson sim-
stjóri m.m. 99.632 kr. skatt, en
56.200 kr. útsvar. bá koma skip-
stjórar. Einar Ólafsson greiðir
206.199 kr. i skatt, 95.900 kr. út-
svar. Theódór Jónsson 108.875 kr.
i skatt, 66.700 kr. i útsvar. Ólafur
Ólafsson, bróðir Einars: 95.499 i
skatt og 63.300 i útsvar. Hinir
fjórir skipstjórarnir, sem eftir
37.000 kr. i skatt. bað þýðir að
rikið og hreppsfélagið hefðu hirt
allan ellilifeyrinn, en þetta kallar
Gisli djöfulsins vélabrögð. Elli-
og örorkulifeyrisþegum var sem
sagt sýnd veiði en ekki gefin. Hún
var tekin af þeim aftur i mjög
mörgum tilfellum og á ég þá auð-
vitað við elli- og örorkubæturnar.
Hvað skal nú gjört verða? Hafa
það eins og sagt var, að Hitler
sálugi (ef hann er þá dauður)
hafði það: Elli- og örorkufólki var
boðið i flugvél. F'logið var á haf út
og fararstjórinn studdi þá.á litinn
hnapp og hreinsaði sætin i einu
vetfangi. bað var nú það.
Nei, þetta verður áreiðanlega
ekki haft svona. Skattalöggjöfina
verður að endurskoða mjög ræki-
lega. bað verður að hlifa öldruðu
fólki og öryrkjum, sem sumt
hvert leggur hart að sér til að
draga fram lifið með sparnaði og
lætur sig vanta oft og tiðum ýmis-
leg þægindi. bað verður að ná
betur til breiðu bakanna svo-
kölluðu og komast fyrir öll skatt-
svik. Skattsvik eru margvisleg.
Dæmi: Ég bið einhvern að hjálpa
mér við eitthvert starf. Jú, hann
er til i að gera það með þvi móti,
að ég gefi það ekki upp til skatts.
Margir þurfa að láta laga hjá sér
eitt og annað. Bæði eru það fag-
menn og verkamenn. Vinnuþiggj-
andinn hugsar þannig: Ég fæ
Framhald á 11. siðu.