Þjóðviljinn - 23.11.1972, Blaðsíða 10

10 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 2‘.l. nóvember 1972
BLAÐAÐ í HAGSKÝRSLUM
Um þessar mundir eru 50 ár
liðin frá þvi að Sovétrikin voru
stofnuð sem samband lýðvelda.
Er i þvi sambandi viða gerð út-
tekt á þeirri þróun sem orðið hef-
ur i landinu á ýmsum sviðum.
Fara hér á eftir nokkrar upplýs-
ingar um þróun efnahagslifs, sem
byggja á nýlega útkominni Árbók
Sovétrikjanna.
Árið 1922 hafði landið ekki náð
sér eftir heimsstyrjöld og borgar-
styrjöld og var enn ver á vegi
statt en 1913, þegar iðnfram-
leiðsla þess var tæpur helmingur
af framleiðslu Frakka og aðeins
um l'immtungur af framleiðslu
Bretlands. En á árunum 1922-72
hefur iðnlramleiðsla landsins 320-
íaldazt, og hafa framfarir þó
orðið enn meiri i einstökum lýð-
veldum sem áður voru mjög van-
þróuð. Nú er framieitt i landinu
ijórum sinnum meira ai' iðn-
varningi en i Englandi og sex
sinnum meira en i Frakklandi. 1
l'yrra var iðnframleiðsla Sovét-
rikjanna 75% af iðnlramleiðslu
Kússland og Okraina, veittu
mikla hjálp i þessú tilliti.
Árið 1940 hafði iðnaðarfram-
leiðsla i landinu aukizt um 670%,
en á sama tima hafði iðnaðar-
Iramleiðslan i Tads jikistan,
Ármeniu og Uvita-Rússlandi
aukizt um 700% og um 900% i
Kirgisiu og Georgiu.
i siðari heimsstyrjöldinni
1941- 1945 voru mörg iðnaðar-
lyrirtæki Úkrainu, Hvita-Kúss-
lands og norð-vesturhluta Kúss-
lands flutt til austurhéraða lands-
ins. Vegna þess liélt ál'ram mikill
el nahagsvöxtur i austur-
héruðunum á árunum eftir strið-
ið.
Á árunum 1922— 1972 513-
faldaðist iðnaðarframleiðslan i
Tadsjikistan, 427-faldaðist i
Armeniu og 412-faldaðist i
Kirgisiú.
Nureskraforkuverið framleiðir
næstum 12 miljarða kilóvatt-
stunda af raforku á ári, sem er 6
sinnum meira en allt keisara-
da’mið framleiddi fyrir byltingu.
Kannsóknaskipið Sergei Koroljof fæst m.a. við athuganir á geimnum.
Kal'all þessi er miljón kwt. og var nýlega smiðaður í Kharkof
, •;

Iðnvæðingin hyrjaði með frumstæðum verkfærum: Gralið fyrir málmiðjuverinu í Magnitogorsk 1928
Bandarikjanna og hafði farið
fram úr.henni i ýmsum greinum
(járn, kol, sement).
1922 skiluðu orkuver Sovétrikj-
anna af sér 0,8 miljörðum kiló-
vattslunda, en á þessu ári 863
milj. kvst. Oliuvinnsla (gastekja
meðtalin ) jókst úr4.7 milj. tonna i
milj. tonna i 126 milj. tonn, kola-
vinnsla úr 11,3 milj. tn. i 695 milj.
tonn. Sovézkar kolabirgðir eru
55% af kolabirgðum heimsins og
gasbirgðir 1/4 hluti.
Samkvæmt áætlun ársins 1972
er áætlað að framleiða 208 þúsund
málmskurðarrennibekki. en árjð
1922 voru framleiddir 333 slikir
bekkir i Sovétrikjunum.
Efbera skal saman framleiðslu
rússneska keisaradæmisins árið
1913 og Sovétrikjanna i dag, þá
framleiða Sovétrikin brúttófram-
leiðslu keisaradæmisins á átta
dögum i öllum greinum þjóðar-
búskaparins.
ÞRÓUNIN GENGUR ENN
HRAOAR FYRIR SIG I
EINSTÖKUM
LÝDVELDUM
Fyrir byltinguna var iðnaöar-
framleiðsla i Mið-Asiu.
Kazakhstan og Kákasus að
meðaltali 5 sinnum minni en i
Rússlandi miðað við fólksfjölda.
Fyrsta fimm ára áætlun Sovét-
rikjanna (1928—1932) 'stefndi að
þvi að tryggja öra þróun þeirra
landshluta, sem voru verst á veg
komnir. Þróuðustu lýðveldin,
Túrkmenia er i fjórða sæti af
sovétlýðveldunum, hvað snertir
oliuvinnslu. og á ijórum dögum er
unnið jafnmikið af oliu eins og i
iillu keisaradæminu á ári.
Tadsjikistanlýðveldið er i l'yrsta
sæti i heimi i baðmullarrækt.
Iðnaðarframleiðsla Litháen hefur
34-faldazt á árunum 1940- 1971,
en þritugfaldazt i Lettlandi og
Eistlandi.
U PPBYGGING
IDNADARINS
1 fyrstu áætlunum um iðnvæð-
ingu.sem bornar voru l'ram 1925.
beindist athyglin aðallega að
þungaiðnaði, framleiðslu á fram-
íeiðslutækjum. Þetta var nauðsyn
á þessum greinum byggist
framleiðni og siðar lifskjara-
baúur.
Leiðandi hlutverk iðnaðarins
hefur aukizt eftir þvi sem timar
liða. Vélvæðing og sjálfvirkni
framleiðslunnar. almenn raf-
lýsing Iandsins og innleiðing
efnafræðinnar i framleiðsluna,
eru þeir þættir, sem mestu ráða
um efnahag landsins nú.
Rúmlega 50 þusund f.vrirtæki
vinna að iðnaði Sovétrfkjanna og
eru framleiðslugreinar yfir 300.
Á árunum frá 1950—1970 voru
fundnar upp nýjar vélar og véla-
útbúnaður af 44 þúsund gerðum
og tæki af 14 þúsund gerðum.
Á hverju ári eru tekin i notkun
350—400 ný iðnaðarfyrirtæki og
þá eins stór og hægt er. Verið er
að gera bræðsluofn fyrir
Þessi larkostur kemst hvert sem er — enda hefur hann t.d. verið
notaður til ferðalaga á Suðurskautslandinu.
Vanþróuðustu svœði
landsins hafa náð mjög
örum þroska
málmiðnaðarverksmiðju i borg-
inni Krevoi Rog i Úkrainu. Hann
tekur 5000 rúmmetra, og hægt
verður að bræða i honum 4 miljón
tonn af stáli á ári. Eftir nokkur ár
verður verksmiðjan farin að
bræða 22 miljón tonn af stáli á ári.
Fyrsta sovézka raforkuverið,
sem var ekki langt frá Leningrad,
framleiddi 80 þúsund kilówatt-
stundir, en til samanburðar má
geta þess, að raforkuverið i
Krasnojarsk i Siberiu framleiðir 6
miljón. Túrbinurnar i
Krasnojarsk-raforkuverinu eru
3t)0 kilóvött hver og eru þær
stærstu i heimi. Kunnir sovézkir
sérfræðingar vinna að fram-
kvæmdum nýs raforkuvers, sem
verður 1,2 miljón kilóvött, svo og
gerð nýs spyrnurafals fyrir
kjarnorkurafstöðvar.
Þróun kjarnorku er komin á
það stig i landinu, að raforkuver
eru orðin efnahagslega arðbær
fyrir þau héruð , sem ekki finnst i
málmur eða eldsneyti. Það er
áætlað á árunum 1971—1975 að
reisa kjarnorkuver, sem verða
almennt 6—8 miljón kilówött.
V'ið þjóðabúskap Sovétrikjanna
vinna um það bil 66 miljón
manns, en árið 1922 var fjöldi
verkamannannna tæpar 4,5
miljónir. Rúmlega helmingur
verkafólks hefur hlotið miðskóla-
og æðri menntun.
LANDBUNAÐU R
Nú eru i landinu 32,3 þúsund
Frh. á bls. 15