Þjóðviljinn - 03.01.1973, Blaðsíða 15

Miílvikudagur :i. janúar 197S ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 15.
Rœða forseta
Framhald af 4. siöu.
hans og allra annarra sem safn-
azt hafa til feðra sinna.
Og nú höldum vér til móts við
hið nýja ár, til móts við erfiðleik-
ana og gleðina, hið súra og hið
sæta, sem það mun bera i skauti
sinu. Ég sendi kveðju mina til yð-
ar allra. Vér tölum nú mikið um
hafsvæðin umhverfis landið. bau
eiga að vera bjargarlind vor. Ég
leyfi mér að þessu sinni að senda
sjómönnum sérstaka kveðju. A
þeim mæðir mest, ef oss á að nýt-
ast sú lind. Þeir draga björgina i
búið og þeir verja miðin. Hugur
vor allra, sem i landi sitjum, fylg-
ir þeim sem hlotið hafa það
vandasama og hættulega hlut-
skipti. Megi hamingjan vera með
i starfi þeirra.
Sem lokaorð og eins konar
einkunnarorð viö upphaf þessa
árs vildi ég velja þetta erindi eftir
Jón Helgason:
Við hliðið mitt ég heimanbúinn
stend
á himni ljómar dagsins gullna
rönd,
sú gjöf mér væri gleðilegust
send
að góður vinnudagur færi i
hönd.
Sæll er hver sá sem getur fagn-
að nýjum degi eða nýju ári með
þviliku hugarfari. Ég veit að
verkin, sem vinna þarf, eru mörg
og misjöfn og bjóða ekki öll á
sama hátt upp á skemmtilegan
vinnudag. Engu að siður vildi ég
óska hverjum og einum þess, að
hann mætti finna gleði og full-
nægju i starfi sinu, og ekki siður i
þeim mörgu stundum og dögum,
sem menn eiga nú að geta ráðið
yfir til að sinna hugðarefnum sin-
um utan daglegs starfs. Hvort
tveggja verður með nokkrum
rétti kallað vinna, athöfn,þörf. Og
vinnan er guðs dýrð, segir skáld
vort. Starfandi og skapandi er
maðurinn fegurstur og um leið
hamingjusamastur.
Gleðilegt nýár.
Ræða Ólafs
Framhald af bls. 6.
ur, opinberir starfsmenn gera
kröfur, námsmenn gera kröfur,
svo aðeins séu nefnd nokkur dæmi
af handahófi. Þvi miður eru allar
þessar kröfur allt of oft miðaðar
við þrengstu stundarhagsmuni
þess eða þeirra, sem i hlut á, al-
veg án tillits til heildarhagsmuna
þjóðfélagsins. Og til hvaða aðila
eru þessar kröfur gerðar? Lang-
oftast allar til hins opinbera. Það
er stundum engu likara en að litið
sé á hið opinbera, sem einhverja
ófreskju utan og ofan við mann-
félagið. Stundum birtast i slikum
samþykktum næsta broslegar
þversagnir, eins og t.d. þegar
menn lýsa áhyggjum yfir hruna-
dansi verðbólgu, en gera jafn-
framt kröfur á hendur hinu opin-
bera um fjárveitingar eða aðrar
aðgerðir, sem ýta mundu undir
verðbólgu. Hitt er fátiðara, að
menn geri kröfur til sjálfs sin.
Sumum finnst hér e.t.v. ekki
um áhyggjuefni að ræða. En mér
fyrir mitt leyti stendur orðið
nokkur stuggur af kröfuhugarfar-
inu og ég held, að það sé komið út
i öfgar, þó að mér sé auðvitað
ljóst, að menn verða oft að ganga
tæpitungulaust eftir sinu. Það
væri að minum dómi mikil fram-
för, ef menn slökuðu á hinum
skefjalausu kröfum til sam-
félagsins, en færu þess i stað að
gera meiri kröfur til sjálfs sin.
Það eru einföld sannindi, sem við
verðum að lifa eftir, þegar til
lengdar lætur, að við megum ekki
eyða meiru en við öflum. Við get-
um ekki skipt annari köku en
þeirri, sem okkar er. Nauðugir
viljugir verðum við að sniða okk-
ur stakk eftir vexti. Það skulum
við muna á komandi ári og reyna
að fara að hamla gegn kröfupóli-
tikinni og verðbólguhugarfarinu,
sem er undirrót svo margra
meinsemda i okkar þjóðlifi. En til
þess þarf samtaka þjóð.
Framfarir á öllum sviðum á
ytra borði samfélagsins eru ein-
kenni á okkar öld. Manni koma i
hug flugsamgöngur heimshorna á
milli, tunglferðir, orkubeizlun
alls konar, iðnvæðing, atómvis-
indi o.s.frv. Vald mannsins yfir
náttúruöflunum og umhverfi sinu
er orðið undravert. Mætti um það
flytja langt mál. En það liggur
við, að maður freistist til að
segja, að raunvisindamennirnir
séu farnir að gera kraftaverk. En
spurningin er, hefur maðurinn á
þessari miklu framfaraöld náð að
sama skapi valdi yfir sjálfum
sér? Hefur hann náð valdi yfir
sinum innra manni? — yfir
hugsun sinni og skapsmunum? Er
hann hamingjusamari? Hefur
hann öðlazt meiri sálarfrið? Ég
held, að þvi miður verði aö svara
þessum spurningum neitandi. Ég
held þvert á móti, að i ölduróti
allra framfaranna og vel-
megunarinnar sé maðurinn rót-
slitnari, friðlausari, ráðvilltari og
reikulli en nokkru sinni fyrr. Það
á ekki aðeins við um ungu kyn-
slóðina, þó að hún sé viðkvæmari
og veikari fyrir, svo sem eðlilegt
er. Þess vegna er mönnum nú
hættara við en oft áður aö villast
inn á brautir, sem leiða til
ófarnaðar og óhamingju og falla
fyrir margvislegum freistingum,
svo sem ofdrykkju, eiturlyfjum,
fjármálaóreiðu o.s.frv. Þrátt fyr-
ir ytri velsæld er eins og einhver
tómleiki hið innra með manni.
Maðurinn er ekki i sátt við sjálfan
sig og skortir valdið yfir sjálfum
sér.
Ég held, að þetta sé eitt af
stærstu vandamálum nútimans.
Ég held, að á komandi ári og i
næstu framtið þurfum viö að gefa
þessum málum gaum, ekkert sið-
ur en efnahagsmálum og timan-
legri velferö mannsins. Við þurf-
um að vinna að mannbótum.
Skáldið örn Arnarson segir:
,,Til eru menn, sem vaka
og vinna,
vanda hrinda erfðasynda,
nætursorta breyta i birtu,
bjartan neista úr ösku reistu.
Til er ást og hjálpfús hreysti,
hógvær snilld og göfug mildi,
önd er leysa álögbundna
undan' köldum myrkravöld-
um”.
Það er þörf á mörgum slikum
mönnum, ekki aðeins i hópi
presta og kennara, sem menn i
fljótu bragði kynnu að segja, að
þetta stæði næst, heldur i hvaða
starfsstétt sem er. En á engum er
þó skyldan jafn brýn eins og á
móður og föður.
Það er oft vandratað fyrir smá-
þjóð eins og tslendinga i viðsjálli
veröld. Það er sleipt i mörgu
stigaþrepi. t samskiptum okkar
við aðrar þjóðir eigum við að
minum dómi að fylgja þeirri
sjálfsögðu reglu, að vera ekki
með ýfingar við neina þjóð að
fyrra bragði, eiga við allar þjóðir
vinsamleg samskipti, án tillits til
stjórnarforms og þess hvernig
þær halda á sinum innanlands-
málum. Það er þeirra mál. Hve-
nær sem er og hvar sem er hljót-
um við þó að mótmæla gamalli
nýlendustefnu og yfirdrottnun
einnar þjóöar yfir annarrl Skoð-
un okkar og sannfæringu eigum
við að láta einarðlega uppi við
hvern sem er, vini okkar eigi sið-
ur en aðra. Þvi aðeins munum við
einhvers virtir og tillit til okkar
tekið. Við getum ekki alltaf snúið
okkur undan og ekki látist sjá
það, sem er að gerast i þjóðasam-
félaginu. Hitt liggur i hlutarins
eðli, að á alþjóölegum vettvangi
verðum við íslendingar aldrei
fyrirferðarmiklir. A þeim vett-
vangi hafa á árinu gerzt mörg tið-
indi, sem væru umræðu verð. Ég
ætla þó hér aðeins að nefna þrjú
eða fjögur málefni varðandi
þjóðasamskipti, sem mér eru sér-
staklega rik i huga nú við áramót-
in.
Það er min skoðun og reynsla,
að engin þjóð hafi reynzt Is-
lendingum betur en Bandarikja-
menn. Þeim mun sárari von-
brigðum veldur, að nú skuli hafn-
ar á nýjan leik hinar hryllilegu
loftárásir á Norður Viet-Nam,
eftir að svo virtist sem friður væri
á næsta leiti og eftir að Banda-
rikjaforseti hafi stigið hin mikil-
vægu spor til að bæta sambúðina
við Kina og Sovétrikin. Okkur eru
þessar skelfilegu loftárásir nú
með öllu óskiljanlegar. Við hljót-
um að fordæma þær og mótmæla
þeim af öllum okkar sann-
færingarkrafti.
Við Islendingar erum að sjálf-
sögðu sárlega reiðir við Breta,
gamla vinaþjóö, sem við reynd-
um eftir getu — og ekki án fórna
aðflytja matvæli.til i siðari heims-
styrjöld — já einmitt fiskinn.
Mörgum brezkum togarasjó-
manninum höfum við bjargað við
Islandsstrendur á umliðnum ár-
um og öldum. Nú svara brezkir
togarasjómenn með formæling-
um og grjótkasti i islenzka lög-
gæzlumenn og tilraunum til
ásiglinga á islenzk gæzluskip.
Auðvitað geta Bretar látið okkur
kenna aflsmunar, en þá mundu
þeir fá blett á eina siðu sögu sinn-
ar. Við skulum þvi enn setjast
niður og leysa ágreininginn á
þann hátt, sem verða má til sóma
og gagns fyrir báðar þjóðir.
Við tslendingar erum bæði
hryggir og gramir yfir afstöðu
Norðurlandanna til tillögu Is-
lands og fleiri rikja um náttúru-
auðlindir i hafinu á nýafstöönu
Allsherjarþingi. Afstaöa þeirra til
þessa stærsta lifshagsmunamáls
okkar, sem þeim hefur verið gerð
rækileg grein fyrir, er okkur
óskiljanleg. Viöbrögðum þeirra
þar getum við ekki gleymt um
sinn. Það vil ég segja þeim frænd-
um okkar og vinum i fullri hrein-
skilni.
Við styðjum og vinnum að hug-
myndinni um öryggismálaráð-
stefnu Evrópu. Við vonum, að hún
beri þann árangur, að þjóðir þurfi
ekki að hafa erlent herlið i landi
sinu. Að sjálfsögðu biða varnar-
liðaviðræöur okkar við Banda-
rikjamenn ekki eftir niðurstöðum
hennar.
Að lokum þetta: Hvað sem öðru
liður, þá skulum við leggja sem
mesta áherzlu á þjóðareiningu,
ekki aðeins i landhelgismálinu,
þar sem hún ásamt hæfilegu út-
haldi mun færa okkur sigur, held-
ur og i sem flestum öðrum sam-
eiginlegum hagsmunamálum
þjóðarinnar allrar. Það ætti ekki
að vera þörf á þvi að heyja linnu-
lausa kosningabaráttu allt kjör-
timabiliö, og ég efast um að við
höfum efni á þvi, ekki stærri en
við erum. Látum Sturlungaöldina
æ verða okkur viti til varnaðar.
Ég vil svo Ijúka máli minu með
þvi að gera ósk skáldkonunnar
Huldu að minni:
Ég óska þjóðinni allri árs og
friðar á komandi ári.
ÍSAL
Framhald af bls. 3.
leiðréttingar, þar sem þeirra
þótti þörf.
Samið var um 8.62% almenna
kauphækkun sem gildir frá 1.
desember 1972. Innifalin i kaup-
hækkun þessari er 6% hækkun sú,
sem samkvæmt almennum
samningum verkalýðsfélaganna
á að koma til framkvæmda hinn
1. marz næstkomandi. Einnig var
samið um nokkra lengingu orlofs.
Ýmis smærri atriði voru af-
greidd með sameiginlegum yfir-
lýsingum aðila.
Samningur þessi tekur til
Verkamannafélagsins Hlifar,
Verkakvennafélagsins Fram-
tiðarinnar, Félags Bif-
vélavirkja, Félags blikk-
smiða, Félags járniðnaðarmann,
Rafiðnaðarsambands Islands
vegna Félags islenzkra rafvirkja
og Sveinafélags útvarpsvirkja.
Verzlunarmannafélags Hafnar-
fjarðar, Félags byggingar
iðnaðarmanna i Hafnarfirði og
Félags matreiðslumanna
Forystumenn félaganna
undirrituðu samninginn með
venjulegum fyrirvara um sam
þykki félagsfunda.
Samningurinn gildir frá 1
janúar 1973 til 1. janúar 1974, þt
með þeirri undantekningu, af
kauphækkun gildir frá 1. desem
ber, eins og að ofan er greint.
Maðurinn minn
GUÐLAUGUR BRYNJÓLFSSON,
fyrrvcrandi skipstjóri og útgerðarmaður frá Vestmanna-
eyjuin, lézt að morgni 30. desember.
Sæbjörg Guðmundsdóttir.
,,Ó Island, fagra ættarbyggð,
um eilifð sé þin gæfa tryggð,
öll grimmd frá þinni
ströndu styggð
og stöðugt allt þitt ráð.
Hver dagur liti dáð á ný,
hver draumur rætist verkum i,
svo verði Islands ástkær byggð
ei öðrum þjóðum háð.
Svo aldrei framar
Islandsbyggð
sé öðrum þjóðum háð”.
Til áskrifenda NEISTA
8. tölublað NEISTA kom út rétt fyrir jól og ætti nú að hafa
borizt áskrifendum.
Liklegt er þó að nokkur hluti áskrifendanna hafi ekki feng-
ið þetta blað enn þá, og biðjum við þá að endurnýja
áskriftina hið fyrsta, simleiðis (17513) eða bréflega.
Astæðan til þess, að þetta er nauðsynlegt, er
Innbrot hjá Fylkingunni
2. desember s.l. var framið innbrot hjá Fylkingunni að
Laugavegi 53A. Virðist innbrotið hafa verið einungis af
pólitiskum toga, þvi þjófurinn hafði á brott með sér þá
einunafnaskrá, sem var á skrifstofunni, sem sé áskriftar-
skrá NEISTA en ekki annað. Að visu var til önnur áskrift-
arskrá geymd á öðrum stað, en þvi miður var hún ekki
alveg fullkomin. Þvi er það, að einn og annar áskrifandi
hefur ekki fengið 8. tölublaðið sent heim.
Gerizt áskrifendur
aö NEISTA
Askriftargjald NEISTA er aðeins kr. 300 á ári, og er
þá gert ráð fyrir talsvert aukinni útgáfu frá þvi sem
var á siðasta ári. NEISTA þarf ekki að kynna meðal hinna
mörgu, sem keypt hafa blaðið á götum úti og á vinnustöð-
um á undanförnum árum. Þeir, sem vilja gerast áskrif-
endur eru beðnir að hringja i sima 17513 eða skrifa til
NEISTA, Laugavegi 53A.
Meðal annars, sem Fylkingin gefur út, og hægt er að fá
keypt i nokkrum bókabúðum, hljómplötuverzlunum og að
Laugavegi 53A er:
Tímaritið Kommúnistinn,
1. tbl. Meðal efnis eru greinar eftir Véstein Lúðviksson,
Guðmund Hallvarðsson, Kristján Sigvaldason, Ara
Trausta Guðmundsson, Gest ólafsson og Jóhann Pál
Arnason. Einnig efni frá starfshópum Fylkingarinnar o.fl.
Inngangur að hagfræðikenningu
Marxismans
eftir E. MANDEL.
Sóleyjarkvæði
Hljómplatan með
Jóhannesar úr Kötlum við tónlist Péturs Pálssonar.
Sendum út á land
Hafið samband við skrifstofu Fylkingarinnar.
Verkafólk
til sjós og lands
og reyndar þið öll, sem áhuga hafið og þörf fyrir bylting-
arsinnað námsstarf, takið þátt i námshópum Fylkingar-
innar. Nokkrir nýir námshópar munu hefja starf sitt á
næstunni og nýr byrjendaleshringur verður þá einnig
fáanlegur. Þátttaka i námshópunum er ekkibundin við þá
sem eru félagar i Fylkingunni. Gerið ykkur sjálf aö
áhrifameiri þátttakendum i stéttabaráttunni með skipu-
lögðu námsstarfi. Leitið upplýsinga á skrifstofu Fylking-
arinnar.
FYLKINGIN,
BARÁTTUSAMTÖK
SÓSÍALISTA
LAUGAVEGI 53A, SÍMI 17513
(skrifstofan er yfirleitt opin frá 5 e.h. til
10)
Bókari — ritari
Staða bókara i launadeild skrifstofu rikis-
spitalanna er laus til umsóknar nú þegar.
Umsóknir, er greini menntun og fyrri
störf, sendist skrifstofunni, Eiriksgötu 5,
fyrir 8. janúar n.k. Umsækjendur greini
sérstaklega i umsókn sinni hvenær þeir
geti hafið starf.
Umsóknareyðublöð fyrirliggjandi á
sama stað.
Reykjavik 2. janúar 1973
Skrifstofa rikisspitalanna