Þjóðviljinn - 03.01.1973, Blaðsíða 16

Dlúwium
Miövikudagur 3. janúar 1973
Almennar upplýsingar um
læknaþjónustu borgarinnar
eru gefnar i simsvara
Læknafélags Reykjavíkur,
simi 18888.
Lyfjaþjónusta apótekanna
vikuna 23.-29. des. er i
Ingólfsapóteki og i Laugar-
nesapóteki. Nætur- og helgi-
dagavarzla er i Ingólfs-
apóteki.
Slysavaröstofa
Borgarspitalans er opin »U-
an sólarhringinn.
Kvöld-, næ'ur og helgidaga-
vakl a heilsuvernarstööinni.
Simi 21230.
Mótmælin knúðu Nixon á undanhald
Bandaríkjastjórn sá sig tilknúna að takmarka loftárásirnar á Víet-
nam vegna andstöðu heima fyrir^ mótmœla erlendis og flugvélataps
Svona skildu B-52 þoturnar viö Hanoi.
WASHINGTON LONDON — A
laugardag, siöasta dag ársins,
var tilkynnt i Hvita húsinu i
Washington, aö loftárásum á
þéttbýlustu svæöi og iönaöar-
héruö Noröur-Vietnams hafi
veriö hætt, og Kissinger ráðu-
nautur Bandarikjaforseta og Le
Duc Tho aöal samningamaöur
Norður-Vietnama mundu taka að
ræöast viö i Paris 8. janúar. Voru
þá loftárásir Bandaríkjamanna
búnar aö standa linnulaust i 12
daga, og er þá frátalið rúmlega
sólarhrings hlé um jólahátiöina.
Mörgum létti við þessi tiðindi,
en mótmæli gegn loftárásunum
höfðu verið mjög öflug viða um
heim og farið sifellt i vöxt.
Fréttaskýrendur tóku að velta þvi
fyrir sér, hvað hefði íengiö
Bandarikjaforseta til að stöðva
loftárásir þessar, sem taldar eru
þær heiftúöugustu sem nokkru
sinni hafa verið gerðar, og eru þá
loftárásir Bandamanna á þýzkar
borgir i siðari heimsstyrjöldinni
ekki undanskildar.
Stuðningur við Yíet-
nama á Norðurlöndum
— Kyrir hclgina hófst undir-
skriftasöfnun i Sviþjóö sem allir
flokkar landsins standa aö, cn
safnað er undirskriftum undir
áskorun á Bandarikjastjórn aö
stööva endanlega loftárásir á
Vielnam og undirrita friöar-
samninga þar. Olof Palme for-
sætisráðherra stóð sjálfur nokkr-
ar klukkustundir i vöruhúsi og
safnaöi undirskriftum.
Gagnrýni Svia á Bandarikja-
stjórn hefur verið svaraö með
orðsendingu um að Sviar skuli
ekki ómaka sig á þvi að senda
nýjan sendiherra til Washington.
Sendiraði Bandarikjanna i Stokk-
hólmi er nú veitt forstaða af
þriðju gráðu embættismanni, og
þykir slikt hin mesta óvirðing i
samskiptum rikja.
t dag samþykkti danska
stjórnin á aukafundi að veita 5
miljónir danskra króna til
mannúðarhjálpar i Norður--
Vietnam. Sagði Jörgensen for-
sætisráðherra að það væri nauð-
synlegt að auka aðstoð við
norðurhluta landsins, þar sem
hann hefði nú orðið fyrir svo
gifurlegri eyðileggingu.
Sviar ákváðu á nýliðnu ári að
senda vörur og aðra aðstoð til
Norður-Vietnam fyrir 160
miljónir sænskra króna, og verða
þær sendingar væntanlega
komnar til landsins i marz-mán-
uði.
Norsku stjórnmálaflokkarnir, 8
að tölu, hafa gefið út sameigin-
lega yfirlysingu um þaö, að hætta
verði loftárásum á Noröur-Viet-
nam algjörlega og endanlega.
Flokkarnir skuldbinda sig til að
styðja aðgerðir af hálfu stjórnar-
innar um aðstoð við Norður-Viet-
nama.
Nýja árið hófst með
morðumoghandtökiim
bcggj^ megin landamæranna á írlandi
BELFAST 2/1 — Nýja áriö
hófst i Noröur-irlandi meö
morðum þriggja
kaþolikka, ungs kærustu-
parsog verkamanns á leið í
vinnu sína. Hafa ódæðis-
verkin vakið mikla reiði í
landinu og i dag hvatti fé-
lag kaþólskra uppgjafar-
hermanna verkamenn til
mótmæla með sóiarhrings
verkfalli.
Einn aðalleiðtogi IRA
hersins var handtekinn á
nýársdag.
Pilturinn og stúlkan, sem voru
trúlofuð og ætluðu bráðlega að
gifta sig, voru drepin rétt eftir að
nýja árið var gengið i garð. bau
Þotuslys
í USA
MIAMI 1/1 — Tristar-þota frá
Eastern Airways-flugfélaginu
fórst a gamlársdag og með henni
a.m.k. 98 manns, en alls voru 177 i
vélinni Hún tekur alls 400 far-
þega. Það var mörgum til bjarg-
ar að vélin stakkst niður i mýrar-
fen, sem á hinn bóginn er hættu-
legt vegna slöngumergðar.
voru bæði kaþólsk. Lik þeirra
fundust rétt við landamærin og
ekki er ljóst, hvers vegna þau
voru myrt. Fólk i nágrenninu
heyrði um nóttina 15 skot og
angistaróp konu.
Verk'ámaðurinn var skotinn
niður af leyniskyttum snemma
morguns á nýársdag er hann var i
bil með fimm starfsbræðrum sin-
um á leið til vinnu i Rolls-Royce
verksmiðjunni i Belfast, sem er i
mótmælendahverfi i borginni.
Handtökur
A nýjársdag handtók lögreglan
á Irlandi einn fremsta leiðtoga
IRA, Irska lýðveldishersins,
Martin McGuinness, sem er 23ja
ára og hefur verið efstur á lista
brezka hersins i Norður-lrlandi
yfir þá, sem þar er leitað úr IRA.
Hann var handtekinn við annan
mann 22 km sunnan landamær-
anna eftir að lögreglan hafði
fundið bil fullan sprengiefnis og
skotfæra. McGuinness hefur
stjórnað aðgerðum IRA i London-
derry.
I Belfast handtóku brezkir her-
menn um helgina sex foringja
IRA, sem allir voru i hinu svo-
kallaða E-kompanii, sem starfar i
Andersonstown-svæðinu.
Hins vegar brutust sjö vopnaðir
karlmenn og tvær konur inn i
sjúkrahús i Belfast sama dag og
náðu fyrrum leiðtoga IRA i
Andersonstown, James Brown,
sem hafði verið fluttur úr fangelsi
á sjúkrahús vegna veikinda.
t dag var handtekin i Belfast 19
ára stúlka, Elizabeth McKee,
grunuð um að vera ein af foringj-
um árásarsveita IRA, The
Provisionals. Er hún fyrsta kon-
an, sem handtekin er samkvæmt
neyðarástandslögunum, en þau
veita lögreglunni rétt til að
hneppa i 28 daga varðhald án
yfirheyrslu eða réttarhalda,
hverja grunsamlega manneskju.
Eftir handtöku McKees er sagt,
að margar konur i IRA fari huldu
höfði, en brezku yfirvöldin i Norð-
ur-trlandi hafa lengi haldið fram,
að konur gegni miklu hlutverki i
IRA, einkum i sámbandi við
flutning á vopnum og sprengiefni.
Mótmæli
Handtökurnar hafa vakið mót-
mælaöldu i N-lrlandi og m.a.
réðst n-irska mannréttindahreyf-
ingin harðlega á brezku yfirvöld-
in i dag vegna handtöku McKees.
— Handtaka hennar sýnir, að
brezka stjórnin ætlar að halda
fast við fyrri stefnu, sem leiðir til
sem mestrar kúgunar og órétt-
lætis, sagði fulltrúi hreyfingar-
innar.
Morðin á nýársnótteru almennt
fordæmd i landinu. Ekki tóku þó
margir þátt i verkfallinu, sem
hvatt var til i dag, en þaö mun
vera af þvi, að fæstir höfðu heyrt
um það enn er vinna hófst.
Ýmsir telja, að eyðileggingin
hafi einfaldlega verið orðin svo
mikil i stórborgunum Hanoi,
Haiphong og héruðunum þar i
kring, að Bandarikjamenn hafi
ekki lengur fundið nein skotmörk
ósprengd, hvort sem litið var á
ibúðarhús, skóla, sjúkrahús, eða
hergagnageymslur, verksmiðjur
ellegar samgöngumannvirki.
Aðrir, þ.á.m. Norður-
Vietnamar sjálfir, benda á það
mikla flugvéíatap sem
árásarseggirnir hafi orðið fyrir.
Norður-Vietnömum tókst að
granda tugum flugvéla, en mjög
mikiö ber á milli þeirra talna sem
Bandarikjamenn og Norður-
Vietnamar nefna. Staðreynd
virðist að Norður-Vietnömum
tókst að skjóta niður 20-40 flug-
vélar af gerðinni B-52, en þær
voru á timabili álitnar öruggustu
morðtól sem völ er á, þar sem ær
fljúga ofar skýjum og hraðar en
hljóðið. Hver þessara þota kostar
nær einum miljarði dollara, og
trúlega er flugvélatapið nú þegar
orðið tilfinnanlegt fyrir Banda-
rikjamenn og tvimælalaust
mörgum sinnum meira en þeir
bjuggust við þegar i lofthernaðinn
var ráðizt 18. desember.
! Andstaðan við árásarstefnu
Nixons forseta innan Banda-
rikjanna sjálfra er mjög megn,
þótt það taki andstöðuöflin æfin-
lega nokkurn timaaðskipuleggja
sig og móta almenningsálit og ná
þannig fullum þrýsingi á stjórn-
málamenn. Vitað var að áhrifa-
mikiir aðilar á Bandarikjaþingi
ætluðu að knýja fram algert bann
við fjárveitingum til hernaöarins
i Vietnam, og hefði Nixon getað
j komizt i hann krappan með stefnu
sina, ef hann hefði ekki slakað á
klónni. Bandarikjaþing kemur
saman eftir hið viðburðarika
jólafri i dag og eflaust verður
reynt að koma Vietnam-stefnu
Nixons á kné.
Þá er ekki að efa að hin mjög
svo almennu mótmæli erlendis og
fordæming á Nixon hefur haft sitt
aö segja, þvi að tæpast hefur
komið fram nokkur rödd, hvort
sem væri frá ábyrgum stjórn-
málamanni eða forystumanni
félagasamtaka hvar sem er i
heiminum, aö hún reyndi að bera
i bætifláka fyrir loftárásirnar.
Þvert á móti hafa þær verið for-
dæmdar sem eitt hiö mesta
grimmdarverk mannkyns-
sögunnar, og er sá dómur al-
mennur i veröldinni, hjá háum
sem lágum. Eflaust hafa riki og
stjórnmálamenn sem vinveitt eru
Bandarikjunum varað Banda-
rikjastjórn alvarlega við af-
leiðingum loftárásanna fyrir álit
og áhrifamátt Bandarikjanna út á
við.
UPI-fréttastofan heldur þvi
fram, að Norður-Vietnamar hafi
orðið fyrir miklum vonbrigðum
með það, hvað viðbrögð af opin-
berri hálfu i Sovétrikjunum og
Kina við loftárásunum voru
mildileg og linjuleg. Greinilegt
hafi verið að hvorki Sovétmenn
né Kinverjar séu tilbúnir til aö
stofna sambúð sinni við Banda-
rikjastjórn i hættu með þvi aö
beita hana þvingunum i Vietnam-
málinu.
Bandarikjastjórn hefur látiö i
Óveður
á Ítalíu
MESSINU á Sikiley 2/1 — Mikið
óveður hefur gengið yfir Suður-
ttaliu og Sikiley siðustu 3 sólar-
hringana, og er vitað um 13 látna
af þess völdum. Flóö og skriður
hafa einangrað mörg þorp, og
brýr hafa brotnað.
Á Norður-ttaliu eru vegir viöa
tepptir af snjó, og snjóskriður
hafa rofið sima- og raflinur.
veðri vaka meðan á loftárásunum
stóð, að hún vonaðist til að þær
gætu komið Norður-Vietnömum
aftur að samningaborðinu.
Norður-Vietnamar hafa hins
vegar sagt, að þeir væru æfinlega
tilbúnir til samningaviðræðna, en
ekkiundir sprengjuregninu. Loft-
árásunum yrði að linna, Banda-
rikjastjórn hefur aðeins hætt loft-
árásum norðan 20. breiddar-
baugs, en hinn tiltölulega langi en
mjói skiki af landinu sem liggur
þar sunnan við og suður að Suður-
Vietnam liggur enn undir árás-
um, eins og jafnan fyrr.
Viðbrögð
verkalýðs
KAUPMANNAHöFN 2/1 —
Formaður danska alþýðusam-
bandsins LO, Thomas Nielsen,
niun hreyfa þvi máli gagnvart
formönnum 11 evrópskra
alþýðusambanda, að sett
verði afgreiðslubann á banda-
riskar vörur og bandarísk skip
vegna hernaðarins i Vietnam.
Formennirnir munu koma til
Kaupmannahafnar i tilefni af
75 ára afmæli danska alþýðu-
sambandsins. Nielsen segir þó
að samningar verkalýössam-
taka séu slikir á Norður-
löndum, að ekki séu miklar
likur fyrir allsherjar af-
greiðslubanni þar.
Formenn alþýðusamband-
anna á Norðurlöndum sam-
þykktu áskorun á fundi i dag
um að alþjóöasamband frjálsa
verkalýðsfélaga skuli for-
dæma loftárásirnar i Viet-
nam.
Östaðfest
um nýja
samninga
SAIGON PARtS 2/1 —
Heimildir i Saigon skýrðu frá
þvi i dag, að Bandarikjamenn
og Norður-Vietnamar hafi
orðið sammála um mála-
miðlun i Indó-KIna og vonist
til að geta undirritað friðar-
samning innan 2ja vikna.
Segir sagan að friðar-
'samningurinn kveði svo á, að
Vietnam skiptist i Norður- og
Suður-Vietnam, en ekki að það
séu tvö aðskilin riki. Hins
vegar séu Norður-Vietnamar
ekki skyldaðir til að hverfa
með lið sitt úr Suður-Vietnam.
Komið verði upp sameiginleg-
um norður- og suður-
vietnömskum hernaðarnefnd-
um og þjóðlegu „sáttaráði”.
Thieu muni ekki taka þátt I
formlegheitum við undirskrift
samningsins.
Af hálfu Bandarikjastjórnar
hafa menn ekki viljað tjá sig
um þessa frétt, en ýmsir em-
bættismenn vestra hafa
fullyrt aö ékki hafi enn náöst
nein málamiðlun, en trúlega
myndi friðarsamingur ef
gerður myndi, taka til ýmissa
þeirra atriða sem Saigon-
fréttin nefnir
Pompidou Frakklands-
forseti sagði i dag, að
sprengjuárásirnar á Norður-
Vietnam hafi tæplega knúiö
Norður-Vietnama til undan-
halds I samningum.