Þjóðviljinn - 26.07.1973, Blaðsíða 6

6 SÍÐA — ÞJ6ÐVILJINN Fimmtudagur 26. júH 1973.
Ef þú bara vissir...
Bók um starf
og daglegt
líf ræstingar-
kvenna
Marit Poulsen heitir sænsk
kona, sem hefur getið sér nafn
sem rithöfundur — i þekktri bók
sem nefnist „Þú ert manneskja”
fjallar hún af eigin reynslu um
hlutskipti þeirra kvenna, sem
halda hreinum skrifstofum og
opinberum byggingum. Nú hefur
hún skrifað nýja bók um sama
efni i félagi við mann sinn, Sture
Andersson og nefnist hún „Þú
mundir fara að gráta ef þú vissir
það”.
Bókin er byggð á samtölum við
um 30 ræstingarkonur, um starf
þeirra og daglegt lif. Marit
Poulsen segir í viðtali við DN, að
hún hafi með bókinni viljað taka
þátt i kappræðu um jafnréttismál
kvenna, sem oftar en ekki snúast
mest um framamöguleika
menntakvenna. Við höfum heyrt
á þessar umræður, segir Marit,
og spurt sjálf okkur að þvi, hvort
okkur væri ekki gleymt — okkur
sem fengum enga menntun, gift-
um okkur snemma og byrjuðum
snemma að eignast börn — einatt
alltof mörg.
Þessar konur, giftar verka-
mönnum, taka að sér ræstingar
einfaldlega vegna þess, að þær fá
ekki endana tii að ná saman og
eiga ekki á neinu öðru völ. I
bæjarstjórnunum sitja miðaldra
karlar og ákveða að ekki sé þörf
fyrir fleiri barnaheimili.
Konurnar eru bundnar börnum
sinum og grónum hugmyndum
um hlutverk konunnar og eini
möguleiki þeirra er að vinna seint
3«.Vi
Það mun vera almenn trú, aö
kjör verkamanna hafi batnað til
muna I flestum Evrópurikjum á
þessari öld og hrakspár Karls
gamla Marx hafi reynzt bábyijur
einar. En þegar menn haida
þessu fram, gleyma þeir því að
það eru aðeins kjör inniendra
verkamanna, sem hafa batnað.
Nú eru verstu skitverkin hins
vegar unnin af innfluttum verka-
mönnum frá gömlum nýlendum,
og kjör þeirra eru litið betri en
öreiga 19. aldar; þeir eru lág-
launaðir og algerlega réttinda-
lausir og verða oft að búa I
fátækrahverfum. Verst er þó,að
vandamál þeirra mæta víðast al-
geru skilningsleysi íbúa þeirra
landa, þar sem þeir dveljast.
Þær teikningar, sem hér eru
birtar, sýna skoðun franska skop-
teiknarans Cabu á viðhorfi landa
sinna til erlendra verkamanna.
á kvöldin þegar menn þeirra geta
litið eftir börnunum heima.
Það eru þessar konur, sem i
raun réttri búa við „tvöfalda
kúgun” segir Marit Poulsen.
Enda þótt starf ræstingarkonu sé ,
einkar nauðsynlegt samfélaginu,
þá er það talið til au-
virðulegstu starfa. Konurnar
sjálfar trúa þessu llka. Þær eru
kúgaðar bæði heima fyrir og I
vinnunni, hafa ekkert sjálfs-
traust, eru mjög tregar til að leita
réttar síns. Mjög fáar eru I verk-
lýðsfélagi — kannski 25 þúsund af
100-150 þúsund ræstingakonum i
landinu.
Og hreingerningamiðlarafyrir-
tækin, sem spretta upp eins og mý
á mykjuskán kunna vel að not-
færa sér fáfræði þessara kvenna,
skort á sjálfstrausti og þá
vitneskju að þær eiga ekki um
neitt að velja. Þessi miðlun er
rekin sem þrælamarkaður og ætti
að bannast. Ef að einhver hreyfir
andmælum gegn þeirri „hag-
ræðingu” sem á að flýta fyrir
henni á kostnað vel unnins verks,
þá er hún minnt á það að það „eru
30 aðrar sem biða eftir að taka að
sér þessa vinnu”. Ég veit dæmi
um ræstingarkonur segir Marit
Poulsen, sem hafa keypt þvotta-
efni sjálfar vegna þess að það
sem þær fengu hjá miðluninni
nægði ekki til að þær gætu lokið
verki sinu sómasamlega.
Sá er
laglega
vitlaus
Bandarikjamenn eiga nú i
flóknum heilabrotum um það,
með hvaða hætti þeir eigi að
halda upp á 200 ára afmæli
rikisins. Margar tillögur hafa
komið fram, en fáar hafa
hlotið undirtektir sem um
muni. Þjóðhátiðarnefnd sú,
sem forsetinn hefur skipað, er
að farast úr skriffinnsku og i
raun og veru getur enginn
kveðið upp úr með það, hvort
nokkuð verður af hátiðar-
höldum eða ekki.
A dögunum gekk maður
einn inn á skrifstofu mina og
kvaðst hafa i fórum sinum rót-
tæka áætlun um verðugt þjóð-
hátiðarhald fyrir Bandarikja-
menn.
Ég reyndi að vera kurteis,
en átti samt erfitt með það
vegna þess, að svona fólk er að
ónáða mig öllum stundum
hvort eð er. Reyndu að vera
stuttorður, sagði ég.
— Sko, sagði hann hikandi.
Ég hef fengið þessa hugmynd
um hátiðahöld i tilefni 200 ára
afmælis sjálfstæðis landsins
og hún mun ekki kosta
nokkurn skapaðan hlut.
— Út með það, sagði ég
óþolinmóður.
— Hvers vegna ættum við
ekki að halda árið 1976 fyrstu
heiðarlegu forsetakosningar-
nar i þessu landi?
— Ertu snælduvitlaus?
spurði ég.
Ég er búinn að leggja þetta
niður fyrir mér hér á pappir.
sagði maðurinn. Samkvæmt
minum flönum yrði aðeins ein
fjáröflunarnefnd starfandi i
hvorum flokki, og enginn fengi
að leggja meira en 25 dollara i
kosningasjóð hjá frambjóð-
anda til forseta.
— Ómögulegt, sagði ég.
Hvað mundi verða um
kosningadinnerana, sem kosta
þúsund dollara diskurinn?
Hvað um allt það fólk sem
ætlar að kaupa sér sendi-
herrastöðu eða einhver störf
hjá stjórninni? Hvað um oliu-
félögin, flugfélögin, verka-
lýðsfélögin og mjólkurfram-
leiðendur? Heldurðu að þú
getir virkilega komið i veg
fyrir að þeir gefi meira en 25
dollara I kosningasjóði?
Ég veit að hugmyndin er
djörf, sagði maðurinn, en hún
gæti staðizt. Engum yrði leyft
að gefa reiðufé. öll framlög
yrðu á tékkum. Það yrði að
gera grein fyrir öllu kosninga-
fé, og ef að fjáröflunarnefnd
geröi sig seka um eitthvað
misjafnt þá mundi frambjóð-
andi viðkomandi flokks sjálf-
krafa falla af atkvæðaseðlum.
— Þú ert nú alveg gaga,
sagði ég og reyndi að stilla
mig sem bezt ég kunni. Veiztu
ekki hvað það kostar að fara i
forsetakosningar? Hefurðu
nokkra hugmynd um allar þær
kaupgreiðslur, prentkostnað,
útgjöld við sjónvarpsaug-
lýsingar og lögreglu sem fara I
það að kjósa Bandarikjunum
forseta?
— Ef að þetta kostar svona
mikið, þá skulum við bara
skera það niður sem mest,
sagði maðurinn. Hvers vegna
ættu peningar að ráða úr-
slitum um forsetakosningar i
Bandarikjunum?
— Af þvi að peningar eru
móðurmjólk stjórnmálanna,
æpti ég. Heldurðu að Nixon
væri forseti Bandarikjanna i
dag ef að mönnum væri aðeins
leyft að leggja fram 25 dollara
til kosningasjóða hans?
Ég er ekki að tala um Nixon
sagði maðurinn. Ég er að tala
um árið 1976. Sjáðu nú til. Ég
er alls ekki að halda þvi fram
að við ættum að halda áfram
með þessa áætlun mina. En ég
hélt að við gætum samt gert
þetta I barasta einar forseta-
kosningar. Og ég er ekki
aðeins að boða það, að sett sé
ákveðið þak á þær upphæðir
sem leggja má fram. Þegar ég
tala um heiðarlegar kosningar
þá meina ég að frambjóð-
endur verði að halda sig við
málefnin. Enginn yrði
kallaður ónefnum, skitaaug-
lýsingar um andstæðingana
væru niður felldar, engar
hleranir á simtölum og menn
mundu ekki laumast i póstinn
hvor hjá öðrum.
— Þú hlýtur að vera að gera
að gamni þinu, sagði ég. Þetta
land er ekki undir heiðarlegar
kosningar búið og þú veizt það
vel sjálfur. Við höfum verið
aldir upp við þá meginreglu að
allt sé leyfilegt i pólitik. Allir
vita að annar aðilinn gripur til
fantabragða af þeirri ástæðu
einni að ef hann gerir það
ekki, þá mun hinn aðilinn gera
það. Ætlastu til þess að við
breytum lifnaðarháttum
okkar aðeins vegna þess að við
erum að halda upp á 200 ára
afmæli okkar?
— Það er þetta sem allir
segja mér, sagði hann dapur-
lega, stóð á fætur og fór.
Þegar hann var horfinn
spurði ritari minn mig að þvi
hvað hefði verið á seyði.
— Þetta var einhver imbi
sem vill halda heiðarlegar for-
setakosningar, sagði ég. Það
ætti ekki að liðast að svona
náungar gangi lausir.