Þjóðviljinn - 12.08.1973, Qupperneq 24

UÚÐVIUINN
Sunnudagur 12. ágúst 1973.
Almennar upplýsingar um
læknaþ.jónustu borgarinnar
eru gefnar i simsvara Lækna-
félags Heykjavikur, simi
18888.
Kvöld-, nætur-, og helgarvarzla
apótekanna dagana 10.—16.
ágúst verður i Garðsapóteki og i
Lyfjabúðinni Iðunni.
Slysavarðstofa Borgarspital-
ans er opin allan sólarhringinn.
Kvöld- næ tur- og helgidagavakt á
Heilsuverndarstöðinni. Simi
21230.
LEITAÐ FRÉTTA AF BYGGINGAMÁLUM GEÐDEILDAR LANDSPÍTALANS
Markmiðið er að hjálpa
sjúklingunum fljótt og vel
I umræðunum — eða deilunum — um geð-
deild Landspitalans, sem á að fara að byggja,
hefur hvað eftir annað komið fram, að fyrir-
huguð stærð hennar er nauðsynleg vegna lang-
varandi ófremdarástands i sjúkrahúsmálum
geðveikra og vegna þess hve langt við erum
orðin aftúrúr i þessum málum. En hvernig
stendur á þvi? Hvers vegna heíur þessum þætti
heilbrigðismála siður verið sinnt en öðrum?
Með þá spurningu meðal
annarra sneri Þjóðviljinn sér-
til Oddu Báru Sigfúsdóttur,
aðstoðarmanns heilbrigðis-
málaráðherra, um leið og leit-
að var frétta af byggingamál-
um geðdeildarinnar.
— Astæðan er kannski fyrst
og fremst, að allt framá sið-
ustu tima hefur skort áhuga
utanfrá til að knýja málið
fram, sagði Adda Bára. Þetta
hefur breytzt, ekki sizt eftir að
Geðverndarfélagið hóf starf-
semi sina.
Eins er þetta vegna þess,
hve lækning geðsjúkra var al-
mennt álitin skelfilega von-
laus og að geðveikin varð nán-
ast feimnismál þeirra, sem
fyrir þessari ógæfu urðu.
Menn gerðu sér alls ekki grein
fyrir, hve útbreiddir geðsjúk-
dómar eru né hve mikið hægt
er að gera til að lækna þessa
sjúklinga einsog aðra.
Aukin þekking á málunum
hefur jafnframt skapað þrýst-
ing og kröfur um úrbætur og
vitneskjan um rikjandi ó-
fremdarástand leiddi til þess,
að i stjórnarsáttmála núver-
andi rikisstjórnar var sam-
þykkt að bæta úr vanda geð-
sjúklinga og drykkjusjúkra.
En afleiðingin af þvi hve alltof
lengi hefur dregizt að gera á-
tak i þessum málum verður
nú, að sú bygging, sem ráðast
þarf i verður óhjákvæmilega
mjög stór.
Margháttuð starfsemi
1 sambandi við þær deilur,
sem örlað hefur á vegna bygg-
ingarinnar álitur Adda Bára
afstöðu lækna Landspitalans
fyrst og fremst til komna
vegna þess, að þeim vaxi i
augum, hve stór deildin þarf
að vera, en stærðin er nauð-
synleg bæði vegna þess, hve
lengi sjúkrahúsmál geðveikra
hafa setið á hakanum og
vegna hins, hve margháttuð
starfsemi á að fara fram
þarna. — Það er svosem ekki
óeðlilegt, að menn geti verið
ósammála um hitt og þetta i
framkvæmdaatriðum, segir
Adda, en þegar úti fram-
kvæmdina sjálfa er komið og
henni lokið, þá gleymast slik
ágreiningsefni.
— Hver er þá stærðin?
— Það hefur verið talið
hæfilegt að miða við 120
sjúklinga i fullri vist og 24 i
dagvist, auk þess sem gert er
ráð fyrir verulegri göngu-
deildarstarfsemi og kennslu-
aðstöðu. Er sjúklingafjöldinn
ákv'arðaður bæði með tilliti til
þarfa landsmanna og stærðar
Landspitalans eins og hann nú
er.
Geðdeildin verður byggð i
tveim áföngum, sá stærri
fyrst, 7616 ferm. heildargólf-
flötur, en sá siðariverður 4000
ferm. að stærð. Stærðin vex
ýmsum i augum, en þá gleym-
ist að taka með i reikninginn
alla hina starfsemina, sem
spitalinn mun annast.
Hægt að leita
þangað beint
Göngudeildin á að annast
fyrrverandi sjúklinga og ein-
staklingar eiga lika að geta
leitað þangað beint sam-
kvæmt tilvisun lækna eða af
sjálfsdáðum. Þá er gert ráð
fyrir aö félagsmálastarfs-
menn, td. i þjónustu sveitarfé-
laga geti leitað þangað vegna
vandkvæða skjólstæðinga
sinna.
Þessari deild er ætlað að
sinna jafnt drykkjusjúku fólki
og fólki með aðra geðræna
kvilla, auk þess sem starfslið
hennar þarf að sinna beiðni
dómstóla vegna dómsrann-
sókna. Frá göngudeildinni á
ennfremur að vera hægt að
fara i sjúkravitjanir, þegar
bráðan vanda ber að höndum.
Fyrir alla þessa starfsemi
þarf auðvitað talsvert hús-
rými með viðtals- og skoð-
unarherbergjum lækna og
vinnuherbergjum hjúkrunar-
liðs, sálfræðinga og félagsráð-
gjafa.
Kennsla læknastúdenta og
annarra heilbrigðisstétta, sem
þurfa að afla sér þekkingar á
geðsjúkdómum og meðferð
geðsjúkra er mikilvægur þátt-
ur starfsemi geðdeildarinnar
sem verður að ætla sæmilegt
húsrými.
Þá er enn ein rúmfrek starf-
semi, sem fara á fram innan
spitalans og er mjög þýð-
ingarmikill þáttur i nútima-
geðlækningum, en það er lik-
amleg þjálfun og vinnulækn-
ingar. Er aðstaða fyrir slika
hópþjálfun ekki tiltæk annars-
staðar i Landsspitalanum.
15 manna einingar
Þess má geta, að sú nýjung
v.erður tekin upp við skipulag
starfseminnar, að deildin er
byggð upp á 15 manna eining-
um og er þá hverjum sjúkl-
ingahópi ætlaðar sérstakar
vistarverur, hafa td. saman
borðstofu og setustofu. Með
hverjum 15 dvalarsjúklingum
verða svo 3 dagvistarsjúkling-
ar i hópi. Þessi skipting krefst
náttúrlega meira rýmis en ef
fleiri væru hafðir saman, en
það er álit byggingarnefndar
og sérfræðinga, að máli skipti
upp á árangur að geta haft litl-
ar einingar. Verði það til að
sjúklingar geti dvalið skemur
á sjúkrahúsinu. réttlætir það
lika aukið rými.
Markmiðið hlýtur alltaf að
vera að hjálpa sjúklingum
eins fljótt og vel og unnt er.
— Þykir það gefast betur að
hafa geðdeildir á almennum
sjúkrahúsum, eins og þarna er
fyrirhugað og likt er á Borgar-
spitalanum en að hafa sérstök
geðsjúkrahús?
— Tvimælalaust. Hluti
þeirra sjúklinga, sem leggjast
inn á geðsjúkrahús eða deildir
eru jafnframt og jafnvel fyrst
og fremst haldnir likamlegum
sjúkdómum, sem þarfnast
meðferðar og rannsóknar,
sem ekki er hægt að veita á
viðunandi hátt nema á al-
mennu sjúkrahúsi, sem hefur
lækna i fleiri sérgreinum. Á
sama hátt er hluti sjúklinga á
öðrum deildum jafnframt
haldinn geðsjúkdómum og
þarfnast meðferðar geðlækna
auk meðferðar annarra
lækna. Þessvegna þykir nauð-
synlegt, að allar deildir séu
sameinaðar á einum spitala,
en ekki staðsettar einar sér,
eins og oft var áður fyrr.
Gamla stefnan að staðsetja
geðsjúkrahús afskekkt og
langt frá öðrum sjúkrahúsum
og aðsetri fólks er nú talin
hafa stuðlað að lengri dvöl
sjúklinganna á sjúkrahúsun-
um og minni möguleikum
fyrir þá að komast aftur inn á
almennan vinnumarkað að
sjúkrahúsdvöl lokinni.
— Þetta verður að sjálf-
sögðu mjög dýr framkvæmd.
— Já, óhjákvæmilega.
Kostnaðaráætlun fyrir fyrri á-
fanga er um 355 miljónir
króna meö öllum tækjum og
búnaði og á að dreifast á árin
1973—76.
— Þaö kom fram i ræðu
heilbrigðismálaráðherra á
geðlæknaþinginu, að hafizt
yrði handa á þessu ári,
Hvenær verður það og hvenær
er gert ráð fyrir, að fyrri á-
fanga verði lokið?
— Útboðsteikningar eru til-
búnar og Innkaupastofun
rikisins vinnur nú að gerð út-
boðs, svo við vonum, að hægt
verði að byrja að grafa fyrir
byggingunni kringum mán-
aðamótin okt./nóv. Sam-
kvæmt áætlun er gert ráð
fyrir, að byggingin taki 4 ár,
svo samkvæmt þvi ætti henni
að vera lokið á árinu 1977.
— vh
Geðdeildin ásamt öðrum byggingum á Landspitalalóðinni.