Þjóðviljinn - 01.11.1973, Blaðsíða 7

Fimmtudagur 1. nóvember 1973. ÞJOÐVILJINN — SIÐA 7
Hvernig gengur
útgerð nýju
skut-
togaranna
í Þjóðviljanum á sunnudaginn var birtist viðtal
við tvo útgerðarmenn skuttogara. Hér fer svo á
eftir viðtal við tvo aðra um reynslu þeirra af hinni
ungu skuttogaraútgerð á íslandi.
Endar ná ekki saman
segir Haraldur Þórðarson um
útgerðina á
Ólafi Bekki á Ólafsfirði
— Nú sem stendur er unnið að
gerð bráöabirgða rekstrar-
reikninga fyrir útgerðina. sem
hófst i mai i vor, og þvi miður
sýnist mér, að útkoman sé ekki
glæsileg. Þó hefur afli verið
mjög sæmiiegur, og við höfum
verið með sérlega gott hráefni,
svo ekki er þvi um að kenna.
Hinsvegar er kostnaðurinn orð-
inn geysilegur. Og sem dæmi
má nefna að olian ein kostar
miljón á mánuði.
— Þá dettur manni i hug þessi
tilraun hjá þeim sem eiga
Rauðanúp, að setja svartoliu-
kerfi i skipið. Hefur það komið
til tals hjá ykkur?
— Vissulega, við erum i hópn-
um sem að þessari tilraun
stendur og biðum nú úrslita.
Hinu er ekki að leyna, að margir
eru gagnrýnir á þetta og segja
að viðhaldskostnaður vélarinn-
ar geri meira en að éta oliu-
sparnaðinn upp, en við verðum
bara að biöa og sjá hver útkom-
an verður hjá Rauðanúpi.
— A útgerðarfélagið sjálft
frystihús?
— Nei, það á ekki frystihús
sem slikt, en hér á staðnum eru
tvö frystihús sem ásamt bæjar-
félaginu eiga togarann að einum
þriðja hver aðili, en útgerð tog-
arans er svo alveg sjálfstætt
fyrirtæki. Þetta er þvi dálitið
sérstætt hjá okkur, þvi að i
mörgum tilfellum eiga frysti-
húsin eða fiskverkunarstöðv-
arnar togarana og reka þá og
þeir menn hafa sagt við mig:—
Það stoppar ekki fyrst hjá okk-
ur—. Þeir menn hafa möguleika
á að færa á milli útgerðarinnar
og fiskvinnslunnar. Svo er ann-
að. Hjá lánastofnun virðist vera
ákveðinn ótti við rekstur þess-
ara togara, þannig að erfittt er
að fá rekstrarfé. Svo er það lika,
að bankarnir vilja fá fasteigna-
tryggingu fyrir lánum og við
eigum enga aðra fasteign en
togarann. En fiskvinnslustöðv-
arnar hafa aftur á móti fast-
eignir til að setja i veð.
— Hvað er þá til ráða?
— Ég hef ekki á takteinum
neina lausn. En mér sýnist þetta
svo margþætt mál að það sé al-
þingis að leysa úr þvi. Það er
auðvitað hápólitiskt mál hvern-
ig á að leysa þetta. Og ég held
þvi fram að úrlausn þess þoli
enga bið, sem stendur er bara
strand framundan. Það sagði
mér til að mynda framkvæmda-
stjóri einnar oliusölunnar að
vænta megi stórfelldrar verð-
hækkunar á oliu á næstunni, og
ég fæ ekki séð hvernig við eigum
að mæta þvi.
— Fyrir utan mannskap er
olian einn stærsti útgjaldaliður-
inn hjá ykkur?
— Já, hún er það tvimæla-
laust ásamt veiðarfærunum.
Það er töluvert mikið veiðar-
færaslit á þessum skuttogurum,

meiri en á siöutogurunum að ég
hygg-
— Hvað kostar troll á svona
skip í dag?
— Við misstum troll um dag-
inn með bobbingalengjunni en
hlerarnir fóru ekki og þetta
kostaði okkur tæp sex hundruð
þúsund krónur.
— Nú hafa þessir skuttogarar
breytt atvinnulifi þeirra þorpa ■
sem hafa fengið þá,mjög mikið,
er ekki rétt?
— Ja, ég segi nú bara fyrir
okkur hér á Ólafsfirði, að ég
hefði ekki viljað horfa uppá það
ástand sem hefði verið hér i
sumar hefði þessi togari okkar
ekki komið-
— Hefur þá ekki verið hörgull
á fólki til að vinna aflann?
— Nei, ekki i sumar, en það
hefur oft verið timabundinn
skortur á vinnuafli i frystihúsin
eftir að skólafólk hættir á haust-
in og meðan sláturtið stendur
yfir. Húsmæður vinna hjá
frystihúsunum yfir veturinn en
dætur þeirra taka svo við yfir
sumarið. Þegar þær svo fara i
skólann er oft timabundinn
skortur á vinnuafli.
— En hvernig hefur gengið að
manna togarann?
— Mjög vel, það hefur gengið
verr að manna minni bátana
eftir að hann kom, enda er
skiptiprósentan verri á bátun-
um. Sem dæmi get ég nefnt að á
togaranum eru 16 menn en á 250
tonna bát sem við erum einnig
með eru 14 menn. Skiptiprósent-
ar á togaranum er 35% en á 33%
á bátnum. Þetta kemur auðvit-
að þannig út að allir vilja helst
vera á togaranum, enda tekju-
möguleikarnir þar margfalt
meiri.
— Hvaðerhver veiðiferð löng
hjá togaranum?
— Þær hafa verið svona 11 til
12 dagar.
— Og aflinn?
— Ætli hann jafni sig ekki upp
með um það bil 100 tonn i túr.
— Eru menn ánægðir með
það?
— Viö erum það já Við getum
ekki vænst meira og togarinn
hefur verið með mjög góðan
afla, þannig aö meðalverð hefur
verið um 18 kr. kg, og mun það
vera annað hæsta meðalverðið
sem þessir minni togarar hafa
fengið. Og það munar auðvitað
miklu hvort svo hátt verð fæst
fyrir aflann eða hvort ekki fást
nema 12 til 13 kr. fyrir kg, þótt
aflinn sé þá eitthvað meiri i
tonnum. —S.dór
Gengur ekki nógu vel
sagði Svanur
Sigurðsson á Breiðdalsvík
— Þvi iniður, þctta gengur
alls ekki nógu vel hjá okkur,
sagði Svanur Sigurðsson fram-
kvæmdastjóri útgerðarfélags
Kreiðdæla og Stöðfirðinga, cn
það útgerðarfélag gerir út skut-
togarann Svalbak.
— t sjálfu sér gengur útgerðin
vel, en kostnaðurinn við hana er
svo mikill að endarnir ná ekki
saman. Það eru margir skattar
og skyidur sem við þurfum að
greiða. Miklar hækkanir hafa
orðið að undanförnu á öllu sem
þarf til rekstursins. Þá er og eitt
mál sem við viljum fá leiðrétt,
en það er að okkur var lofað að
við þyrftum ekki að greiða
nema 10% i stofngjaldssjóð,
sem hefur ekki verið efnt,
þannig að við þurfum aðigreiða
20%. Og ég álit að þetta muni
þvi að um taprekstur er að
ræða.
- Vantar mikið uppá að
endarnir nái saman?
— Við erum búnir aö gera
togarann út siðan 15. maí og ég
segi ekki að það vanti mikið en
dálitið samt.
— Hefur afiinn verið góður?
— Svona sæmilegur. Ætli
hann sé ekki i meðallagi að
tonnafjölda en verð hefur verið
mjög hátt og það skiptir ef til
vill meira máli en tonnafjöld-
inn. 8. október sl. var togarinn
búinn að landa 1100 tonnum og
skiptaverðið um 26 kr. kg, sem
er með þvi besta sem gerist. Og
þessi afli er aö verðmæti um 27
milj. kr.
— Hvernig hefur gengið að
manna togarann?
— Alveg sérstaklega vel og
menn á biðlista.
— Hefur ekki togarinn breytt
atvinnulifinu hjá ykkur til batn-
aðar?
— Mikil ósköp, hann hefur
gerbreytt þvi. Hér er nú rifandi
atvinna i báðum plássunum.
— Hverjir eiga skipið?
— Það eru fjórir aðilar. Þeir
eru Bragi h/f Breiðdalsvik, sem
á 30%, Varðarútgerðin á
Stöðvarfirði á 30% og svo á sitt
hvort frystihúsið sin 20% hvort.
En togarinn er rekinn sem sér
fyrirtæki, og ég hygg að það geri
reksturinn erfiðari að fyrir-
tækið á ekki bæöi togara og
frystihús, það er hægt að sveifla
miklu þar á milli i útgerðinni.
— Er ekki eitthvað i bigerð til
að bæta rekstraraðstöðu togar-
anna eitthvað?
— Ég hafði tal af sjávarút-
vegsmálaráðherra ekki alls fyr-
ir löngu og hann sagði það alveg
á næslu grösum að við fengjum
stofnlánasjóösgjaldið lækkað
niður i 10% og þá tel ég að end-
arnir nái saman hvað rekstrin-
um viðkemur, en þá er ekkert
eftir til afborgana af skipinu.
Þá hefur verið mjög bagalegt
hvað fiskveiðasjóður er seinn
með sitt uppgjör. Það er ekki
búið að gera upp skipið enn þá,
þannig aö við þurftum að kosta
heimsiglinguna og annað til að
koma þvi á veiðar.
— Ertu samt bjartsýnn á út-
gerðina?
— Já, ég er það vissulega, en
það þarf greinilega að bæta að-
stöðuna nokkuð. —S.dór
Nýjar bœkur frá
Menningarsjóði
Eftirtaldar bækur eru meðal
þeirra rita sem Bókaútgáfa
Menningarsjóðs og Þjóðvina-
félagsins gefur út nú i haust:
Kviður Hómers I-II. Þetta er
liósprentun af Ilionskviðu og
Odysseifskviðu i þýðingu Svein-
bjarnar Egilssonar, en
Menningarsjóður gaf þær út 1948
og 1949. Onnuöust Kristinn heitinn
Armannsson rektor og dr. Jón
Gislason um útgáfuna og rituðu
að henni ýtarlegan formála. Eru
Hómerskviðurnar hluti af bóka-
flokki, sem flytur ýmis úrvalsrit
heimsbókmenntanna. Fyrstu rit-
in i þeim bókaflokki eru Fást eftir
Goethe og Landið týnda (Det
tabte land) eftir Johannes V. Jen-
sen. \
islenskt skáldatal. Þetta er
fyrra bindi af tveimur og hluti af
Alfræðum Menningarsjóðs.
Skáldalalið er samið af Hannesi
Péturssyni og Helga Sæmunds-
syni. Hefst Skáldatalið á árdög-
um islenskra bókmennta og nær
allt til ársins, sem er að liða.
Semur Hannes þann hluta þess,
sem fjallar um bókmenntir fyrri
alda, en Helgi hinn hlutann, þar
sem gerð er grein fyrir höfundum
og bókum eftir 1874. Verður i
Skáldatalinu skrá yfir ljóö, skáld-
sögur, smásögur og leikrit þeirra
höfunda, sem getið er, en jafn-
framt upptalning á bókum og
helstu ritgerðum um skáidskap
þeirra, auk ævisöguágrips.
Skáldatalið verður skreytt fjölda
mynda.
Ljóð og sagnamáleftir séra Jón
Þorleifsson. Þetta er ný útgáfa af
ljóðum séra Jóns og drögum að
skáldsögu eftir hann, svo og þjóð-
sögunni um Tungustapa og
nokkrum pistlum. Hefur Hannes
Pétursson búið bókina til prent-
unar. Séra Jón Þorleifsson lést
ungur að árum, en vakti eigi að
siður athygli fyrir skáldskap sinn
þegar i lifanda lifi. Hann sat sið-
ast ólafsvelli á Skeiöum, en þjón-
aði áður i Fljótshliðarþingum.
Sögur 1940-I964eftir Jón Óskar.
Jón Óskar er sennilega kunnastur
fyrir ljóðagerð, en hann byrjaði
skáldferil sinn með smásagna-
safni og hefur siðan ritað skáld-
söguna „Leikir i fjörunni”. „Sög-
ur” eru heildarsafn af smásögum
höfundar á áraskeiðinu 1940-1964,
og hafa sumar þeirra ekki birst i
bókarformi fyrr. Sögurnar eru 22
talsins og hafa sumar þeirra vak-
ið mikla athygli og verið prentað-
ar i sýnisbókum innanlands og ut-
an.
Króksi og Skerðir eftir Cer-
vantes. Þetta er stutt saga eftir
hinn heimskunna höfund verksins
um Don Quixote, en Guðbergur
Bergsson rithöfundur hefur gert
þýðinguna úr frummálinu,
spænsku. Þetta er bráðskemmti-
leg prakkarasaga, og sumar per-
sónur hennar hafa orðið harla
langlifar i bókmenntunum.
Raftækni- og Ijósorðasafn II.
Þetta er mikið rit, er flytur tækni-
orðasafn, sem Alþjóðlega raf-
tækninefndin hefur samið, en
orðanefnd rafmagnsverk-
fræðingadeildar Verkfræðinga-
félags tslands þýtt á islensku.
Fylgja islenska orðasafninu þýð-
ingar á ensku, þýsku og sænsku.
Um Nýja testamentiðeftir séra
Jakob Jónsson. Þetta er rit um
guöfræðilegt efni eins og nafnið
bendir til, en höfundur hefur lagt
mikla stund á þau visindi um
langt skeið, enda doktor i guð-
fræði. Séra Jakob er og lands-
kunnur predikari og rithöfundur.
I bók þessari ræðir hann um ýmis
þau sjónarmið, sem fram hafa
komið varðandi túlkun Nýja
testamentisins og um einstök
kenningaratriði. Má gera ráð fyr-
ir, að efni hennar verði hugleikið
öilum, sem láta sig trúarbrögð og
menningarsögu einhverju skipta.