Þjóðviljinn - 30.05.1974, Blaðsíða 13

Fimmtudagur 30. mai 1974. ÞJÓÐVILJINN — SIDA 13
Fjölhæfur Finni kem-
ur óvænt á Listahátið
Nýtt finnskt dagskrár-
efni á Listahátið
Á siðustu stundu var afráðið, að
finnski söngvarinn Lasse Márt-
ensson tæki þátt i Listahátið I
Reykjavik 1974, og með honum
verður kvartett Esko Linnavallis.
Lasse Martensson er Reykviking-
um gamalkunnur. Hann söng og
lék I kabarettinum „Kyss sjalv”,
sem Lilla teatern frá Helsingfors
sýndi i Iðnó vorið 1973.
Lasse Martensson, fæddur 1924
i Helsingfors, er fjölhæfur lista-
maður og hefur komið fram m.a.
sem söngvari, leikari, hljóm-
sveitarstjóri og er auk þess tón-
skáld. Hann varð fyrst þekktur
sem dægurlagasöngvari, en hefur
meir og meir snúið sér að visna-
söng. Sem dæmi um fjölhæfni
hans sem listamanns má nefna,
að hann hefur keppt fyrir Finn-
land i dægurlagakeppni evr-
ópskra sjónvarpsstöðva (Euro-
vision), en hann hefur einnig farið
með hlutverk prófessor Higgins I
My fair lady. Fyrir það hlaut
hann mjög góða dóma.
Kvartett Esko Linnavallis er
ein besta og þekktasta jasshljóm-
sveit Finnlands og hefur m.a. oft
komið fram i sjónvarpi. Með
Esko Linnavalli, sem leikur á
pianó, eru bassaleikarinn Pekka
Sarmanto, trumbuleikarinn Esko
Rosnell og saxófónleik'arinn Eero
Koivistoeinen, einn þekktasti
jasshljómlistarmaður Finnlands.
Finnsku jasssamtökin krýndu
hann „mann ársins” 1967, og 1969
Griska íhaldið óttast portúgalska fordæmið
Slær á strengi
T yrkj ahræðslu
Ennþá er hvergi nærri ljóst hvort
stjórnmálaþiðan i Portúgal hefur
í för með sér nokkra frambúðar-
breytingu i innanlandsmálum
þar, en atburðirnir þar hafa þó
nægt til þess að mikinn skrekk
hefur sett að ihaldsöflum víða um
heim, ekki sist þar sem þau
birtast i herforingjafasisma eins
og i Grikklandi, en þar i landi er
stjórnarfarið jafnvel enn fólsku-
legra og mannhatursmengaðra
en það nokkurn tima var i Portú-
gal. Valdhafar i Grikklandi mega
nú ekki á heiium sér taka af ótta
við að portúgölsku atburðirnir
geti endurtekið sig hjá þeim, og
reyna að mæta þeim voða með
ýmsu móti, til dæmis með nýjum
fjöldahandtökum og hræðslu-
áróðri gegn Tyrkjum og
kommúnistum.
Grisku blöðin sem auðvitað verða
að dansa eftir pipu stjórnarinnar
reyndu fyrst að gera grin að at-
burðunum I Portúgal, en siðan
komu þau með grafalvöru-
þrungnar athugasemdir þess efn-
is að fráleitt væri að leggja á-
standið i Grikklandi að liku við
það i Portúgal — rétt eins og
nokkur Grikki hefði dirfst að
hætta hálsbeini sinu með orðalagi
i þá áttina. Portúgal getur
kannski leyft sér svona munað,
sögðu blöðin, þar eð það er ekki
eins og Grikkland útvarðarstöð
gegn kommúnismanum. Auðvit-
að gátu blöðin þess ekki i leiðinni
að portúgalska ihaldið hafði ein-
mitt afsakað einræði sitt og ný-
lendustrið með þeirri fullyrðingu
að með þessu væri það að striða
gegn þvi sem það kallaði komm-
únisma.
Fjöldahandtökur
Hvað uggvænlegast þykir
griska ihaldinu að fjölmargir
yngri herforingjar tóku virkan
þátt i stjórnarbyltingunni i Portú-
gal, en Dimitrios Jóannides, hinn
sterki maður grisku stjórnarinn-
ar, styðst einmitt mikið við unga
liðsforingja, sem margir eru rót-
tækir á mælikvarða griska
ihaldsins. Sumir þeirra hafa verið
Jiallaðir Kaddafistar eftir leið-
toga Libýu, en það mun þýða að
þeir séu ofstækisfullir þjóðernis-
sinnar og sannkristnir en þó
hlynntir félagslegum umbótum
að vissu marki. En Jóannides
byggir einnig á stuðningi gömlu
hershöfðingjanna, sem voru
helstu stuðningsmenn Papadópúl
osar. Hann óttast að þeir kunni
að bregða við hann trúnaði ef
hann gerist að þeirra dómi of
eftirlátur við Kaddafista.
Fyrir skömmu var tilkynnt
handtaka þrjátiu og sex ungra
kommúnista og anarkista, en i
Grikklandi getur það þýtt svo að
segja hvaða fólk sem er, svo
fremi yfirvöldin hafi vanþóknun á
þvi af einhverjum ástæðum.
Handtökunum var fylgt eftir með
hræðsluáróðursherferð um
kommúnista svo að augljóst er að
tilgangurinn með þeim var eink-
um sá að kynda undir
kommúnistahræðslunni, sem er
helsta bindiefnið er heldur yngri
og eldri herforingjum saman,
þótt þá annars greini á um margt.
Nautakjötið og Papadó-
púlos
Jafnframt stigur stjórnin i
vænginn við Kaddafista og gömlu
herforingjana til skiptis. Þeim
fyrrnefndu gerði hún þann greiða
að fangelsa viðskiptamálaráð-
herra Papadópúlosar og stefna
honum fyrir rétt fyrir að hafa
látið flytja inn og setja á markað
mikið magn af nánast óætu nauta
kjöti frá Ródesiu. Við þetta setti
verulegan ótta að gömlu her-
foringjunum, sem flestir eru
blandaðir i einhver hneyksli frá
Papdópúlos-timanum, en til þess
að róa þá brá Jóannides við titt og
leyfði Papadópúlosi að fara i
veiðiferð með gömlum kumpán-
um, en siðan Papadóplosi var
steypt hefur honum vart verið
leyft að fara út fyrir múrinn um-
hverfis villuna i eigu Onassisar
fjáreigánda og útgerðar-
manns,þar sem hann er hafður i
haldi. Var þetta þvi greinilega
gert til þess að bliðka fyrrverandi
stuðningsmenn hans, en þetta
eftirlæti við hinn fyrrverandi ein-
ræðisherra herforingjaihaldsins
varð svo aftur á móti til þess að
hleypa illu blóði i Kaddafista,
sem hafa á honum mestu skömm.
Olían og Tyrkinn
Það gæti orðið næsta erfitt fyrir
Jóannides að halda jafnvæginu
milli þessara tveggja hópa her-
foringjastéttarinnar, jafnvel þótt
kommúnistagrýlan sé ekki spör-
uð, og þvi hefur stjórnin nú fundið
upp nýja — eða réttara sagt æva-
gamla — grýlu. Nýlegahefur
Móðir min
SIGRÍÐUR VALTÝSDÓTTIR
Faxastig 5, Vestmannaeyjum, andaðist i St. Jósepsspitala
Hafnarfirði 25. mai.
Jarðsungið verður frá Landakirkju Vestmannaeyjum
laugardaginn 1. júni kl. 14.
Óskar Kjartansson.
fundist olia i Egeifshafi, og er
sumra hald að magnið af hinu
svarta gulli sé þar svo mikið að
Grikkir geti brátt sparað sér að
sækja oliu til annarra. Nú eiga
Tyrkir einnig land að Egeifshafi
og þykjast þvi eiga hlutdeild
i oliunni. Þeir hafa boðið Grikkj-
um upp á samningaumleitanir
um réttindi til oliunáms á land-
grunninu út af Tyrklandsströnd,
og þótt undarlegt kunni að virðast
sýnt samkomulagsvilja og var-
kárni i þvi máli. Griska stjórnin
hefur hinsvegar verið hin
snúðugasta i tilsvörum við Tyrki
og visað tilmælum þeirra um
samningaumleitanir á bug.
Grikkir lita á Egeifshaf sem
griskt innhaf, sem er afsakanlegt
að vissu marki með tilliti til þess,
að allt framyfir fyrri heimsstyrj-
öld var vesturströnd Tryklands
grisk að þjóðerni, en þá drápu
Tyrkir niður griska þjóðernis-
minnihlutann þar og ráku úr
landi.
Háski fyrir Nató
Þar að auki hefur Gisikis
Grikklandsforseti verið i svo-
kölluðum könnunarheimsóknum i
herstöðvunum norðanlands, rétt
eins og að búast megi við striði,
og myrkvun hefur verið fyrir-
skipuð i stærstu borgunum. Þá
tilkynnti Andrútsópúlos forsætis-
ráðherra nýlega i ræðu að griski
herinn væri reiðubúinn að mæta
hverskonar hernaðarlegri ögrun
af fullum krafti, lika á eyjunum i
Egeifshafi, svo að enginn þurfti
að vera i vafa um við hverja var
átt.
Og grisku blöðin skrifa bólgin
af heilagri reiði um Hundtyrkj-
ann, hina villtu barbara i austri.
Það er næsta nærtækt af stjórn-
inniaðgripa til þessa ráðs i von að
sameina þjóðina á bak við sig, þvi
að eins og von er á ótti og hatur
gagnvart Tyrkjum sér djúpar
rætur með Grikkjum. 1 þessu
sambandi minnast menn þess er
Metaxasi, öðrum óvinsælum ein-
ræðisherra, tókst að fá þjóðar-
stuðning út á varnarstrið gegn
Itölum. Sjálfsagt hefur Jóannides
eitthvað svipað i huga nú, en á
hinn bóginn gæti það hátterni leitt
til alvarlegra árekstra milli
Grikklands og Tyrklands, sem
bæði eru aðilar að Nató.
dþ.
fékk hann verðlaun á alþjóðajass-
hátið i Montreaux, verðlaunin
voru tónleikaför á Newport-jass-
hátiðina I U.S.A., og hann hefur
viða komið fram.
Arið 1971 var honum veittur
styrkur við Berklee-tónlistarhá-
skólann i Boston. Koicistoinen er
einnig tónskáld og hefur samið
tónlist við leikrit og kvikmyndir.
Hann hefur leikið inn á margar
hljómplötur.
Lasse Martensson og kvartett
Esko Linnavallis koma fram I
Hátiðasal Menntaskólans við
Hamrahlið sunnudaginn 16. júni
kl. 20:30.
29.5. ’74
NORRÆNA HOSIÐ
GLENS
Kittismenn
Framhald af bls. 1
þvi til stuðnings, að grunur um
mengun væri næg ástæða til þess
að kref jast umsóknar um leyfi og
þeirra upplýsinga sem þeirri
málsmeðferð fylgja.
A timabili virtist málið ætla að
fara i hart, þvi að heilbrigðis-
ráðuneytið krafðist lögbanns á
þau umsvif sem hafin voru á lóð
þeirra kittismanna i Hveragerði.
Til lögbannsaðgerða kom þó
ekki, enda sáu þeir kittismenn
fram á, hve illa þeir stóðu að vigi,
lagalega séð.
Að sinni gerist þvi ekki annað á
lóð fyrirhugaðrar kittisverk-
smiðju i Hveragerði, en landið
verður jafnað og fegrað, og hafist
handa um byggingu skrifstofu-
húss.
— Ég hef ekki nógu góðar
einkunnir til að verða læknir eða
lögfræðingur, svo ég er aö hugsa
um að skella mér i pólitikina.
Karfaveiðar
Framhald af bls. 1
að sögn fá 2ja ára aðlögunartima
vegna hennar. 1 þessari nýju lög-
gjöf mun þess krafist að möskvar
trollsins verði stækkaðir og þar
með yrði nær algerlega komist
fyrir þetta kóðadráp, að sögn
Jóns.
Þvi miður mun það svo, að ekk-
ert bannar slikt kóðadráp sem
þetta, en það gefur auga leið að sé
það stundað að einhverju marki,
þá liður ekki á löngu þar til eng-
inn karfi veiðist lengur. Þetta er
alveg samsvarandi þvi, að bænd-
ur slátruðu lömbum sinum ný-
fæddum. —S.dór
Nudd
Framhald af 8. siðu.
vegna áhuga okkar á að fá setta
niður steinsúlu á Ingólfshöfða til
minningar um landtöku Ingólfs. •
Við fáum engin svör, og á endan-
um ákveðum við að setja súluna
niður sjálfir — það verður gert,
og á hana letruð setning úr Land-
námu, sem forseti Islands velur.
Meðan við eigum i þessu, frétt-
um við að trar ætli að setja niður
stein á Akranesi vegna þess að
þar var irskt landnám. Hvaðan
vita írar að þar hafi verið irskt
landnám? Þetta sýnir áhuga
manna á þessari hátið, áhuga er-
lendra manna.
200 Vestur-lslendingar
Vestur-íslendingar ætla sér að
fjölmenna hingað til lands vegna
þjóðhátiðarinnar.
Þjóðræknisíélag tslendinga i
Vesturheimi, sem hefur höfuð-
stöðvar i Winnipeg, stendur fyrir
hópferð hingað, og kemur þessi
hópur hingað 4. júli og dvelur hér
til 3. ágúst.
Frá Winnipeg koma 200 manns,
og 150 manns til viðbótar koma
frá kanadiskum borgum á Kyrra-
hafsströndinni. Einnig er von á
hópi frá Chicago og frá Arborgar-
héraði i Nýja-lslandi i Manitoba.
t þeim hópi eru 16 skólanemar,
sem numið hafa islensku sem
kjörgrein við skóla sinn. Þessi
siðast nefndi hópur dvelur hér i
þrjár vikur, og ferðast á þeim
tima viða um tsland, og hefur
menntamálaráðuneytið styrkt
það ferðalag með myndarlegu
fjárframlagi.
Þjóðhátiðarnefnd hefur beitt
sér fyrir þvi, að sérstök upplýs-
ingaskrifstofa verði sett upp i
Hljómskálagarðinum við Tjörn-
ina fyrir þá sem að vestan koma,
oghefur Gisli Guðmundsson, leið-
sögumaður, yfirumsjón með
þeirri skrifstofu.
Minjagripasa la
borgar brúsann
Indriði G. Þorsteinsson sagði
blaðamönnum, að nú stæði til að
fara að gefa út minnispeninga og
barmmerki, og kvaðst hann gera
ráð fyrir þvi, að minjagripasalan
muni að verulegu leyti standa
undir kostnaði við hátiðahaidið —
þ.e. þeir minjagripir sem Þjóðhá-
tiðanefnd lætur og hefur látið
gera, svo og gripur sem þjóðhá-
tiðarnefndir i héruðum og bæjum
selja.
Og við ætlumst til, sagði
Indriði, að allir þeir sem sækja
hátiðina á Þingvöllum beri i
barmi merki hátiðarinnar — það
verður eins konar aðgöngumiði.
—GG
H m
Nýkomin indversk
bómullarefni og mussur i miklu flHll
úrvali. Lfvr
úrvali.
Jasmin Laugavegi 133
&»flS}«ÍSiúSlfl8>
Atvinna
Trésmiðir
og verkamenn
óskast. Upplýsingar i sima 52374.