Þjóðviljinn - 06.07.1974, Blaðsíða 14

14 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 6. júli 1974.
Gamalt
land
®
Skáldsaga
eftir
J.B. Priestley
Hvernig likaði yður leiksýningin?
— Ég var yfir mig hrifinn af
leik yðar, herra Belgrave. Ég hef
aldrei fyrr séð svona leikstil. Allt
var svo dásamlega hófstillt,
markvisst og viðeigandi. Það
voruð þér — og einn eða tveir aðr-
ir — sem hrifu mig, ekki leikritið
sjálft, sem mér þótti heldur þunnt
I hreinskilni sagt. Þér afsakið
vonandi.
— Ekkert að afsaka. Ég er al-
veg sammála. Belgrave var far-
inn að klæða sig. — Við kölluðum
svona leikrit farartæki hér áður.
Og sem farartæki getur það þok-
að leikurunum ögn úr stað. Nýju
leikritin eftir ungu mennina hafa
eflaust meira innihald, þótt mér
virðist þaðekki alltaf áhrifamikið
i leikhúsi. Og leikstjórn og leikur
þykja mér oft skelfilega lélegt —
tilviljunarkennt, subbulegt, ó-
klárt á allan hátt. Mér finnst allt-
af eins og það vanti upp á nokk-
urra vikna æfingar hjá einhverj-
um gamaldags leikstjóra sem
veit hvað hann vill og beitir
ströngum aga þangað til hann
nær þvi fram. En ég er auðvitað
af gamla skólanum, ekki með á
nótunum. Það skiptir ekki máli.
En gallinn er sá að leikhúsið
sjálft, áhrifamikið og aðlaðandi
leikhús, er næstum úrelt líka.
Þessir slyttislegu og löngu ungu
menn sem eru einlægt að koma
með hrokafullar staðhæfingar, fá
tiu sinnum meira blaöaumtal en
jafnaldrar minir fengu á sinum
tima, en tiu sinnum minni aðsókn.
Þeir hafa skapað kolsvart tóm
sem leikhúsið er óöfluga að
hverfa ofani. Og það bætir ekkert
úr skák þótt firnum af almenn-
ingsfé sé fleygt niður i sama gim-
aldið. En auðvitað þurfið þér ekki
að leggja trúnað á orð min,
herra Adamson... Satt að
segja er ég orðinn þreyttur og
skelfing svangur. Eigum við ekki
að koma?
1 leigubilnum sagði Belgrave:
— Ég vona að yður litist vel á
þetta litla hús mitt. Það er ósköp
litiö, þótt við búum þar tveir. En
vinur minn er að heiman, að taka
kvikmyndir. Ég keypti það rétt
fyrir strið, þegar erm var hægt að
kaupa litið hús i Chelsea án þess
að ræna banka — eða almenning.
Spænsk hjón annast okkur —
heimsk, en trölltrygg og vinnufús.
Hafið þér nokkurn tima standsett
hús sem yður þykir vænt um?
— Nei. Og ég myndi ekki vita á
hverju ég ætti að byrja, sagði
Tom. Hánn bætti þvi ekki við, að
honum fyndist það eiginlega
kvenmannsverk. Það var ekkert
tiltakanlega piulegt við Belgrave,
en Tom gerði sér nú ljóst, að hann
hefði trúlega talsvert af kvenleg-
um eiginleikum. Húsið reyndist
álfka glæsilegt og þokkafullt og
jarlinn hans Belgrave, en allt var
næstum of nosturslegt og uppstillt
fyrir smekk Toms, sem kaus
heldur stórar stofur með kæru-
leysisbrag. Eftir að Belgrave
hafði snyrt sig til og klæðst svört-
um flauelsjakka, visaði hann hon-
um inn i netta og brúðulega borð-
stofu, þar sem Sancho Panza i
hvitum jakka bar þeim kæfu,
steik og grænt salat og ost ásamt
köldu hvitvini, sem Belgrave
sagði að væri Traminer frá
Elsass. Þetta var allt ósköp in-
dælt, en Tom fannst einhvernveg-
inn sem þeir væru að borða á
sviðinu i Haymarket. í svarta
flauelsjakkanum og með silfur-
grátt hárið var Belgrave eins
virðulegur og hann hafði verið
sem jarl, og meðan þeir átu og
drukku lék hann til fullnustu hlut-
verk fullkomins gestgjafa og
spurði viðeigandi spurninga um
Astraliu. Tom veigraði sér við að
draga nafn föður sins inn i þetta
kurteisishjal, og fór að velta fyrir
sér hvort kvöldið ætlaði ekkert að
gefa i aðra hönd.
En þegar kaffið hafði verið
framborið i herbergi þvi sem Bel-
grave kallaði setustofuna, þar
sem þeir hagræddu sér i tveim
fallegum, svörtum leðurstólum,
leit Belgrave hvasst á hann, tók
út úr sér vindilinn sem hann var
að reykja og sagði: — Ég legg til
að þér skýrið mér frá þvi, hvers
vegna yður er svo mikið í mun að
finna hann föður yðar, góði minn.
Tom gerði það, i stuttu máli án
þess að hlaupa yfir nokkuð sem
máli skipti. — Ég vissi fyrir, að
hann yrði ekki auðfundinn, sagði
hann að lokum. — En nú litur
helst út fyrir að leitin reynist erf-
ið, ef til vill óframkvæmanleg.
— Nei, mikil ósköp. Faðir yðar
hlýtur að hafa átt ættingja. Þér
ættuð að byrja á þeim. Hann virt-
ist hálfóþolinmóður.
Tom fann llka til óþolinmæði. —
t þrjátiu og þrjú ár sagði móðir
min ekki nokkurn skapaðan hlut
um hann, annað en það að hann
hefði verið vondur maður. Og
þegar hún sá sig um hönd og bað
mig að hafa upp á honum, var hún
að dauða komin og gat hvorki ein-
beitt huganum né rifjað upp hið
gamla. Ég fékk ekki annað upp úr
henni um ættingja föður mins, en
að hann hefði átt eldri bróður —
hana minnti að hann hefði heitið
Louis — en hún mundi ekki hvar
hann átti heima né heldur hvað
hann gerði. Hún var ekki öllu fróð
ari um vini hans. Ég hafði ekki
nema helminginn af nafninu yðar
og ef ég hefði ekki séð auglýsing-
una frá Haymarket, hefði ég alls
ekki getað leitað til yðar. Og ég er
að biðja yður hjálpar, herra Bel-
grave. Þér hafið sýnt mér mikla
vinsemd —-en gerið það fyrir mig
að láta ekki þar við sitja.
— Góði minn, ég skal gera það
sem ég get. Charlie Adamson var
einu sinni vinur minn — en auð-
vitað er mjög langt um liðið — og
ég vil endilega að þér hafið upp á
honum. Svo framarlega sem hann
er þá enn á lifi. Við skulum sjá —
hve gamall væri hann núna?
— Það get ég sagt yður. Sextiu
og niu ára.
— Ári eldri en ég. Og hvað er
það nú á dögum? Að visu kom
striðið þarna inn i milli. Og ef satt
skal segja, þá hef ég ekki séð
hann, ekki einu sinni heyrt á hann
minnst siðan 1940. En við skulum
vera hagsýnir, góði minn, áður en
ég skola þér burt i minningaflóði.
Charlie skipti sér algerlega milli
leiklistar og málaralistar. Nú,
jæja. Hann var vissulega félagi i
leikarasambandinu — stéttarfé-
lagi okkar — þegar ég þekkti
hann. Þangað getið þér snúið yð-
ur og spurt, hvort þeir viti nokkuð
um hann. En auðvitað getur verið
að hann hafi hætt að leika fyrir
löngu. Hann kaus heldur málara-
listina, en þegar ég þekkti hann
gat hann með engu móti lifað á
henni. Ef til vill getur hann það
núna. Og væri því ekki ráð að lita
inn á einhver af galleriunum.
—- Ég geri það, sagði Tom og
tók fram vasabókina. — En eru
þau ekki skelfilega mörg?
— Jú, en flest þeirra hafa
sprottið upp á siðustu tiu árunum.
Reynið þau eldri — Leicester,
Totth, Adams, Lefévre. Það er
kannski timasóun, en ef til vill
reynandi.
— Auðvitað. Kærar þakkir.
Tom krotaði eitthvað i bókina hjá
sér. — Gat hann annars eitthvað
— sem málari eða leikari?.
Belgrave tók út úr sér vindilinn
og starði á hann stundarkorn. —
Hann var ekki sérlega slyngur.
En hann var ekki mjög slæmur
heldur. Hann fékk góð hlutverk
slöast á þriðja áratugnum og i
byrjun hins fjórða, sem byggðust
einkum á útliti og þokka. Konur
drógust alltaf að honum.
— Fannst yður hann aðlaðandí?
— Hann var skemmtilegur fé-
lagi, hann Charlie Adamson.
Hann var alltaf mjög eigingjarn.
En það er ég lika. Sannleikurinn
er sá, að flestir leikarar eru það.
Viöerumsvo öryggislausir, svo ó-
vissir um sjálfa okkur, að við get-
um hvorki séð af tima né orku I
tillitssemi við annað fólk. Þetta á
kannski ekki við um alla leikara,
en velflesta. Við erum iatir lika,
þegar við erum búnir að festa
okkur i sessi og koma okkur upp
traustri tækni. Ég er ekki að
segja að Charlie hafi verið latur,
þvi að hann skipti sér alveg milli
leiksviðsins og pensilsins, en
*
Styrkur til náms í tungu Grænlendinga 1 fjárlögum fyrir árið 1974 eru veitlar kr. 105.000, - sem styrkur til íslendinga til að læra tungu Grærilendinga. Umsóknum um styrk þennan, með upplýsingum um námsferil ásamt staðfestum afritum prófskirteina, svo og greinargerð um ráðgerða tilhögun grænlenskunámsins, skal komið til menntamálaráðuneytisins, Hverfisgötu 6, Reykjavik, fyrir 5. ágúst n.k. — Umsóknareyðublöð fást I ráðuneytinu. Menntamálaráðuneytið, 4. júlí 1974.

Akerrén- ferðastyrkurinn 1975 Dr. Bo Ákerrén, læknir I Sviþjóð, og kona hans tilkynntu islenskum stjórnvöldum á sinum tlma, að þau hefðu I hyggju að bjóða árlega fram nokkra fjárhæð sem ferða- styrk handa islendingi, er óskaði að fara til náms á Norðurlöndum. Hefur styrkurinn verið veittur þrettán sinnum, I fyrsta skipti vorið 1962. Ákerrén-ferðastyrkurinn nemur að þessu sinni eitt þúsund sænskum krónum. Umsóknum um styrkinn, ásamt upp- lýsingum um náms- og starfsferil, svo og staðfest afrit prófskirteina og meðmæla, skal komið til menntamála- raðuneytisins, Hverfisgötu 6, Reykjavlk, fyrir 1. septemb- er n.k. 1 umsókn skal einnig greina, hvaða náin umsækj- andi hyggst stunda og hvar á Norðurlöndum. — Umsókn- areyðublöð fást I ráðuneytinu. Menntamálaráðuneytið, 4. júli 1974.
Laugardagur
7.00 Morgunútvarp. Veður-
fregnir kl. 7.00, 8.15 og 10.10.
Fréttir kl. 7.30, 8.15 (og for-
ustugr. dagbl.), 9.00 og
10.00. Morgunbæn kl. 7.55.
Morgunstund barnanna kl.
8.45: Heiðdis Norðfjörð
heldur áfram lestri „Ævin-
týris frá annarri stjörnu”
(6). Tilkynningar kl. 9.30.
Léttlög á milli liða. óskalög
sjúklinga kl. 10.25: Borg-
hildur Thors kynnir.
12.00 Dagskráin. Tónleikar.
Tilkynningar.
12.25 Fréttir og veðurfregnir.
Tilkynningar.
13.30 Suður-amerlsk gltartón-
list.Laurindo Almeida leik-
ur.
14.00 Vikan sem var. Páll
Heiðar Jónsson flytur þátt
með ýmsu efni.
15.00 Miðdegistónleikar.
Pierre Fournier og Lorand
Sziics leika á selló og pianó.
a. Sónata I F-dúr eftir
Brahms.
b. Svlta I D-dúr fyrir ein-
leiksselló eftir Bach.
15.45 A ferðinni. ökumaður:
Arni Þór Eymundsson.
(16.00 Fréttir. 16.15 Veður-
fregnir).
16.30 Horft um öxl og fram á
við. GIsli Helgason fjallar
um útvarpsdagskrá siðustu
viku og hinnar komandi.
17.30 Framhaldsleikrit barna
og unglinga: „Heilbrigö sál
I hraustum likama” eftir
Þóri S. Guðbergsson. Þriðji
þáttur. Leikstjóri GIsli Al-
freðsson. Persónur og leik-
endur: Helgi sjómaður ...
Hákon Waage; Sveinn sjó-
maður ... Flosi Ólafsson;
Þorkell, bifreiðastj ... Bessi
Bjarnason; Gufunes radió ...
Guðjón Ingi Sigurösson;
Þröstur ... Randver Þor-
láksson; Jón Bóndi ...
Karl Guðmundsson; Prestur
... Gunnar Eyjólfsson;
Svandis ... Anna Kristín
Arngrímsdóttir; Jóhannes
... Sigurður Skúlason; Sögu-
maður ... Knútur R.
Magnússon.
18.00 Söngvar i léttum dúr.
Tilkynningar.
18.45 Veðurfregnir. Dagskrá
kvöldsins.
19.00 Fréttir. Fréttaauki. Til-
kynningar.
19.35 Nátt-Hrafns þáttur. Ný-
saminn sögukafli eftir Dag
Sigurðarson. Höfundur les.
19.45 Heimastjórn á Græn-
landi? Egill Egilsson,
fréttaritari útvarpsins i
Kaupmannahöfn, ræðir við
Lars-Emil Johansen, þing-
mann syðra kjördæmis
Grænlands á danska þjóð-
þinginu um heimastjórnar-
málin, nýtingu grænlenskra
auðlinda o.fl. Tryggvi
Ólafsson listmálari les svör
þingmannsins.
20.00 Planókonsert i C-dúr
(K503) eftir Mozart. Rudolf
Firkusny og Sinfóniuhljom-
sveit útvarpsins I Baden
Baden Ieika; Ernest Bour
stj. (Hljóðritun frá útvarp-
inu I Baden Baden)
20.30 Frá Vestur-íslending-
um, II. Ævar R. Kvaran
ræðir við dr. Rikharð Beck
prófessor og les ásamt Jónu
Rúnu Kvaran söguna
„Svanfríði” eftir Jóhann
Magnús Bjarnason.
21.15 Hljómplöturabb. Þor-
steinn Hannesson bregður
plötum á fóninn.
22.00 Fréttir.
22.15 Veðurfregnir. Danslög.
23.55 Fréttir I stuttu máli.
Dagskrárlok.
Otrúlegqjágt verð
y\cA. V-O mdm, 1\H
"Zfícuuun SLIER
ÖLL
MET
Einslök
gaeöi
BARUM
BREGST EKKI
EINKAUMBOÐ: TÉKKNESKA BIFREIÐAUMBODID Á ÍSLANDI
SOLUSTAOIR:
Hjólbaröaverkstæöið Nýbaröi, Garðahreppi, simi 50606.
Skodabúöin, Kopavogi, simi 42606.
Skodaverkstæöið á Akureyri h.f.,simi 12520.
Varahlutaverzlun Gunnars Gunnarssonar, Egilsstöðum,
simi 1158.
313*09
Indversk undraveröld.
Mikið úrval af sérkennilegum, handunnum
munum til tækifærisgjafa, m.a. Bali-styttur,
veggteppi, gólf-öskubakkar, vegg- og horn-
hillur, rúmteppi og púðaver, bahk- og ind-
versk bómullarefni, Thai- og hrásilki, lampa-
fætur, gólfvasar, slæður, töskur, trommur,
tekk-gafflar og -skeiðar i öllum stærðum,
skálar, öskubakkar, kertastjakar, borðbjöll-
ur, vasar, könnur og margt fleira nýtt.
Einnig reykelsi og reykelsisker. Mikið úrval
af mussum.
Jasmin
Laugavegi 133 (við Hlemmtorg).
ffltóHNBIOfMBMflfR