Þjóðviljinn - 20.08.1974, Blaðsíða 5

Þriðjudagur 20. ágúst 1974. ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 5
Þjóðminjasafnið:
Uppgröftur
í Álftaveri
og viðhald gamalla húsa
helstu verkefni sumarsins
Hér í blaðinu var á
sunnudag skýrt frá því
sem efst er á baugi í Ár-
bæjarsafni. Út frá því
fengum við þá hugmynd
að forvitnast um hvað á
seyðí væri hjá Þjóð-
minjasafninu.
Gisli Gestsson safnvörður
skýrði blaðinu frá þvi,að mikið
af fé og mannafla safnsins
færi á hverju sumri i viðhald
gamalla húsa sem eru i vörslu
safnsins. Hefði i sumar verið
unnið við Viðeyjarstofu, aö
Stöng, Keldum, Burstafelli i
Vopnafirði og i Skaftafelli.
Væri bæði um árlegt viðhald
og endurbyggingu húsanna að
ræða.
Einn uppgröftur er i gangi á
vegum safnsins, en hann er i
Alftaveri. Þar er verið að
grafa upp bæ sem talinn er
vera frá 14. öld þó það sé ekki
enn orðið ljóst. Engar skrifað-
ar heimildir hafa fundist um
þennan bæ,en hann hefur verið
býsna stór eða á borð við bæ-
inn Stöng i Þjórsárdal.
Nafn bæjarins er ekki vitað
en talið er að hann hafi eyðst i
Kötluhlaupi. Vinna fornleifa-
fræðingar að þessum upp-
greftri þarna i þrjú sumur og i
sumar hafa verið þar fimm
manns i tvo mánuði. Sagöi
Gisli að nú væri farið að sjá
fyrir endann á þessu og myndi
verkinu sennilega ljúka næsta
sumar.
Af öðrum verkefnum safns-
ins i sumar sagði Gisli að þótt
sumarfri herjuðu á það eins og
aðrar stofnanir væri alltaf
unnið að ýmsum rannsóknum
inni á safninu. Svo fer þjóð-
háttafræðingur safnsins á
hverju sumri um landiö og afl-
ar heimilda um sitt fag.
Safnið hefur átt þátt i
tveimur stórum sýningum i
sumar, Þróunarsýningunni i
Laugardal og myndlistarsýn-
ingunni að Kjarvalsstöðum,
og hafa þær tekið drjúgan
tima fyrir starfslið safnsins.
Þá er alltaf mikið um fyrir-
spurnir og beiönir sem safninu
berast jafnt frá innlendum að-
ilum og þurfa safnverðir að
sinna þeim.
Gisli sagði að lokum að upp-
gröfturinn i Aðalstræti væri
kostaður að öllu leyti af
Reykjavikurborg og ætti safn-
ið ekki neina teljandi aðild að
honum.
Stjórnarfundur SH:
Gengið verður að fella
- gengissig nægir ekki
Undanfarna mánuði hafa
frystihúsin verið rekin með vax-
andi tapi. Margt hefur stuðlaö að
þessari óheillaþróun og má þar
nefna óraunhæfa kjarasamninga
i lok febrúar, miklar hækkanir á
allri þjónustu i kjölfar þessara
samninga, farmgjaldahækkun,
verulega lækkun útflutningsverðs
á framleiðslu frystihúsanna og
einnig á fiskimjöli, sem leitt hefur
til mikillar. lækkunar á úrgangi
frá vinnslunni.
A móti þessu kemur það
gengissig, sem orðið hefur frá
áramótum, en það hefur engan
veginn nægt til að bæta upp þessi
áföll, og má ætla að tap frystingar
fyrri helming þessa árs nemi um
það bil 500 m. kr., en miðað við
framleiðslukostnað og markaðs-
verð I dag má áætla að tap fryst-
ingar nemi nú á ársgrundyelli um
1500 m. kr.
Af þessum ástæðum eru mörg
frystihús nú aö stöðvast vegna
greiösluerfiðleika og er þvi áriö-
andi, að nú þegar verði gerðar
þær ráðstafanir i efnahagsmál-
7000 ára
hellnamyndir
Érevan (APN) 1 Gegam-fjöll-
unum i Armeniu hafa fundist um
það bil 100 hellnamyndir, sem
visindamenn álita að séu um 7000
ára gamlar. A myndunum gefur
að lita dýr, plöntur, ýmsar trúar-
athafnir og fólk sem dansar trú-
arlega dansa.
Mörgum finnst víst nóg
um kostnaðinn við að fá
eitthvað ofan í sig á ferða-
lögum. Sú var tíðin, að
hótel útiá landi buðu ekki
upp á annað eii lax eða vin-
ar-snitsel, og var hvort-
tveggja dýrkeypt. Nú hafa
víða risið.upp veitingastað-
ir, sem selja hamborgara,
franskar kartöflur og
fleira í þeim dúr með til-
heyrandi kokteilsósu.
um, sem tryggi rekstursgrund-
völl sjávarútvegsins.
Með tilliti til rekstrartaps
frystihúsanna, það sem af er
þessu ári, og einnig með hliðsjón
af þvi, að útflytjendur hafa verið
Birgir sagði, aö engar stórfelld-
ar breytingar yrðu á kennslu I
skólanum. Þaö tæki nokkurn
tima, að koma á hinni nýju skip-
an. Aðalbreytingarnar yrðu til að
byrja með á stjórn skólamála.
Fljótlega yrðu skipuð fræösluráö
og komið á fót fræðsluskrifstofum
i öllum umdæmum.
Ein breyting hefði þó þegar tek-
ið gildi. Þær skólanefndir, sem
skipaðar voru að loknum sveitar-
stjórnarkosningum i mai og júni
hefðu kosið sér formann, en fram
til þessa heföu formenn skóla-
En verðlagið virðist litiö hafa
breyst. Að minnsta. kosti er
Ferðakostnaðarnefnd, sem
ákvarðar dagpenginga, er opin-
berir starfsmenn fá greidda á
ferðalögum, ekki á þeim buxun-
um, að unnt séað fá ódýran mat á
islenskum veitingahúsum.
Ferðakostnaöarnefnd hefur
ákveðið, að dagpeningar skuli
greiddir sem hér segir: Gisting
og fæði i sólarhring kr. 2.300,-.
Gisting i sólarhring kr. 850,-. Fæði
i heilan dag kr. 1.450,-. Fæði i
hálfan dag kr. 725,
látnir bera tap á birgðum við
gengishækkanir, þá telur stjórn
S.H. það réttlætismál, að útflytj-
endur njóti þessa hækkana á
brigðum, sem kynnu að koma
fram við gengislækkun.
nefndar verið skipaöir af mennta-
málaráöherra.
Birgir sagði, að vel gengi að fá
kennara að flestum skólum
landsins; langt væri komið með
að fá menn i allar lausar stöður.
Yerndarinn að
fagna
ihaldsstjórn?
Það var engu likara en
verndarar vorir i Keflávik væru
fyrirfram að fagna helminga-
skiptastjórn Ihalds og fram-
sóknar I gær. Drápsþota frá
heriiðinu flaug mjög lágt yfir
Kársnesinu i Kópavogi, þannig að
hávaðinn frá strfðstólinu ætlaði
alla að æra.
Kona ein, búandi þar á nesinu,
hafði samband viö einhvern
marskálkinn i Keflavik, og spurði
til hvers herþota Amerikana
fengi að sprengja hlustir i frið-
sömum Kópavogsbúum á friðar-
timum.
Eina svarið sem marskálk-
ut-inn gaf, var það, að til þessa
flugs, hefði herinn leyfi og bað
konuna að hætta að kvarta.
Eflausl hefur ameriska striðs-
vélin fullan rétt til að fljúga eins
lágt yfir húsagörðum hér á landi
og hana lystir — og kannski var
flug þotunnar i gær táknrænt fyrir
þá Nató-öld sem fyrir dyrum er á
Islandi.
Hálft annað þús kr.
fyrir eins dags fæði
Grunnskólalögin:
Engar stórar
breytingar
Þjóðviljinn hafði i gær samband við Birgi Thorla-
cius ráðuneytisstjóra i menntamálaráðuneytinu og
spurði, hvort vænta mætti nokkurra breytinga i
skólamálum nú i haust vegna nýju grunnskólalag-
anna.
Sumargotssildarstofninn:
95 þús. lestir
á næsta ári
Sjávarútvegsráðuneytið hefur i
dag gefið út reglugerð um bann
við veiði smásildar. Kemur
reglugerð þessi i stað eldri reglu-
gerða um sama efni og eru
óbreytt öll ákvæði um lágmarks-
stærð siidar, sem er 25 cm.
Samkvæmt fyrri reglugerðum
voru sildveiðar fyrir Suður- og
Vesturlandi bannaðar með öllum
veiðarfærum öörum en reknetum
til 1. september n.k., en með hinni
nýútgefnu reglugerö er bann
þetta framlengt til 15. september
1975. Er þetta gert samkvæmt til-
lögu Hafrannsóknastofnunar-
innar og með samþykki L.I.Ú.,
Fiskifélags íslands, Farmanna-
og fiskimannasambandsins, Sjó-
mannasambandsins og fleiri aö-
ila.
Þegar sildveiðar fyrir Suður- og
Vesturlandi voru bannaðar með
öðrum veiðarfærum en reknetum
i febrúar 1972 var áætluð stærð is-
lenska sumargotssildarstofnsins
um 34 þúsund lestir. Nú er áætlað,
að stofninn sé orðinn rúmar 84
þúsund lestir og þar af mun
hrygningarsild, sem er 4ra ára og
eldri, nú vera um 56 þúsund lestir.
Með áframhaldandi friðun er
áætlað, að hrygningarstofninn
verði haustið 1975 oröinn u.þ.b. 95
þúsund lestir og er þá hugsanlegt
að hægt verði að taka upp sild-
veiðar að nýju að einhverju
marki.
Nixon fær
að halda
spólunum
Washington 15/8 — Saksóknarinn
i Watergatemálinu, Leon
Jaworski, hefur fallist á beiðni
frá tveimur fyrrverandi ráðgjöf-
um Nixons þar sem farið er fram
á að litið verði á segulbands-
spólur Nixons sem hans persónu-
legu eign.
Björn Jónsson læknir við stjörnukikinn.
Gagnfrœðaskólinn á Sauðárkróki:
Fékk stjörnu-
kíki að
Föstudaginn 9. ágúst sl. barst
Gagnfræðaskólanum á Sauðár-
króki vegleg gjöf, stjörnukíkir,
sem gefinn er til minningar um
Jón Þ. Björnsson fyrrv. skóia-
stjóra á Sauðárkróki, en hann var
skólastjóri Barna- og ungmenna-
skóla Sauðárkróks um hálfrar
aldar skeið. Gefendurnir eru syn-
ir Jóns, þeir Björn Jónsson læknir
i Kanada og Stefán Jónsson arki-
tekt i Reykjavík.
Björn afhenti gjöfina fyrir hönd
þeirra bræðra að viðstaddri
skólanefnd, skólastjóra, bæjar-
yfirvöldum og nokkrum vina
sinna. Skólastjóri, Friðrik Mar-
geirsson, veitti stjörnukikinum
viðtöku fyrir hönd gagnfræöa-
skólans og þakkaði gefendum
rausnarlega gjöf, sem er stórt
framlag til aukningar tækjakosti
skólans. Við þetta tækifæri
minntist skólastjóri Jóns Þ.
Björnssonar, sem var á sinum
tima meðal fremstu skólamanna
landsins og mun svo veröa talinn á
spjöldum sögunnar.
Að afhendingu lokinni bauð
bæjarráð Sauðárkróksbæjar til
kaffidrykkju að Hótel Mælifelli.
Undir borðum flutti formaður
skólanefndar Guðjón Ingimund-
arson ræðu, þar sem hann minnt-
ist Jóns. Þ. Björnssonar sem
borgara á Sauðárkróki og starfa
hans i þágu staðarins á ýmsum
sviöum. Svo og þakkaði Guðjón
gefendum hlýhug þeirra og
ræktarsemi við heimabyggð, sem
hin veglega gjöf bæri vott um,
jafnframt þvi að heiðra minningu
föður þeirra.