Þjóðviljinn - 19.09.1974, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 19. september 1974. ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 5
m í "" ■
mm & ■!
jg| BfcSsPHLip: v 1 >•$$$& *
1» ^já7.tv ‘iljf
ipr (jij
Dýrtíðin
flæðir
yfir Asíu
en að boði Maós formanns stað-
nœmist hún við kinverska múrinn
Fjarðarkaup fœrir út kvíarnar
Verslunin Fjarðarkaup í Hafnarfirði hefur nú fært út kvlarnar og aukið við verslunarhúsnæði sitt.
Fjarðarkaup verðmerkir allar vörur með afsláttarverði, og með tilkomu nýja húsnæðisins hefst sala
landbúnaðarvara, auk þess sem fyrir var. Sótt hefur verið um leyfi til mjólkursölu, en það leyfi er enn
ekki fengið. — Fjarðarkaup er opið frá 9—12 og 1-6 virka daga á föstudögum er opið til klukkan 22 og á
laugardögum frá 9—12.
Kýpursöfnun
krossins
Rauða krossi Islands hafa bor-
ist endurteknar hjálparbeiðnir
frá Alþjóðaráði Rauða krossins
vegna umfangsmikilla hjálparað-
gerða I þágu striðshrjáðra á Kýp-
ur. Hefur stjórn R.K.Í. haft þetta
mál til meðferðar að undanförnu.
Þá hafa nokkrir grikkir og
griskumælandi kýpurbúi haft
samband við R.K.t. og beðið hanr.
um að hafa forgöngu um söfnun
til hjálparstarfs á Kýpur. Hefur
það nú verið ákveðið. Allir aðilar
eru sammála um að söfnunarfcð
skuli senda til Alþjóðaráðs Rauða
krossins i Genf og verði þvi varið
til hjálparstarfs á Kýpur, hvar
sem þess gerist þörf. Gildi þá einu
hvort i hlut eiga griskumælandi
eða tyrkneskumælandi Ibúar
eyjarinnar. ráði einungis þörf
hinna nauðstöddu, svo og aðstæð-
ur til að veita hjálp þvi, hvernig
aðstoðin skuli veitt.
Tekið er á móti framlögum til
hjálparstarfsins á Kýpur i skrif-
stofu Rauða kross Islands, Oldu-
götu 4. Þá má leggja framlög inn
á giróreikning 90.000 i pósthúsum,
bönkum og sparisjóðum.
Sem kunnugt er hefur Alþjóða-
ráð Rauða krossins haft mikið að
gera I sambandi við ófriðará-
’standið á Kýpur. Þau verkefni
sem unnið hefur verið að. eru fyrst
og fremst hin lögbundnu verkefni
sem falla i hlut Rauða krossins
þar sem til styrjaldar dregur.
Alþjóðaráðið hafði i byrjun
september 40 fulltrúa til eftirlits
með hjálparstarfinu á Kýpur.
Rauði krossinn hefur aðstoðað
yfirvöldin við að veita hjálp um
150 þúsund Kýpur-grikkjum sem
misst höfðu heimili sin, einkum i
Larnaca, Limassol og I Troodos
fjöllunum. Þá hafa læknar annast
hjálp við 25 þúsund tyrknesku-
Pipulagnir
Nýlagnir, breytingar,
hita veitutengingar.
Simi 36929 (milli kl.
12 og 1 og eftir 7 á
kvöldin).
mælandi menn sem búa á grisku
yfirráðasvæði. Hjálparbirgða-
flutningum hefur verið komið á
fót til um 50grískra og blandaðra
þorpa á tyrknesku yfirráðasvæði.
Fangabúðir á griska yfirráða-
svæðinu hafa verið heimsóttar og
áþekkar búðir á tyrknesku yfir-
ráðasvæði. Einnig hafa herfanga-
búðir i Tyrklandi verið heimsótt-
ar. Tekist hefur að fá ýmsa leysta
úr haldi, m.a. marga blaðamenn
og nú nýverið fjölda herfanga.
Leitarþjónustan hefur starfað
af fullum krafti og leitast við að
sameina sundraðar f jölskyldur og
koma boðum milli fólks sem að-
skilið er af viglinu.
Læknasveitir hafa verið starf-
andi við hjálp við tyrkneskumæl-
andi menn i allmörgum þorpum á
suðurhluta eyjarinnar. Hafa
Rauða
særðir og sjúkir verið fluttir á
brott til læknishjálpar. Læknar
Rauða krossins hafa heimsótt
alla spitala á Kýpur til að ganga
úr skugga um að fullnægjandi
læknishjálp sé veitt. Fulltrúar
Sameinuðu þjóðanna hafa verið
til aðstoðar i þessu starfi og einn-
ig hafa innfæddir læknar unnið
gott starf. Sérstakar ráðstafanir
hafa verið gerðar til að bæta lifs-
skilyrði aldraðra og sjúkra á
tyrknesku yfirráðasvæði og hefur
hjálparbirgðum verið komið til
fjölda þorpa þar.
Rikisstjórnir margra landa
hafa heitið hjálp og hið sama gild-
ir um Rauða kross félög viða um
heim. Lofað hefur verið um 400
milljón krónum, af nálega helm-
ingi i vörum.
Mikil hjálparþörf er enn rikj-
andi og hefur verið leitað til rikis-
stjórnar og Rauða kross félaga
um viðbótarhjálp.
(Frá Rauða krossinum).
SINGARPORE reuter — Mikil
dýrtið setur mark sitt á lönd Asiu,
öll nema kinverska Alþýðulýð-
veldið. í þessum heimshluta er
algengara að fólk lifi við hungur-
mörk heldur en það búi við sæmi-
lega afkomu. Dýrtiðin vcldur þvi
að þeir scm áður rétt drógu fram
lifið falla niður fyrir hungumörk-
in, þeir sem komust betur af
verða nú að fara að neita sér um
frumstæðustu lifsnauðsynjar og
millistéttarhópar verða að draga
úr kaupum á neysluvörum.
Neysluvörur eru 24% dýrari i
Japan nú en fyrir ári, og gramar
húsmæður kenna stjórnarflokkn-
um um og sátu heima i mótmæla-
skyni við siðustu þingkosningar i
júli sl. Enginn efi er á þvi að
Japanir eru auðugastir þjóða i
Asiu, en þar hefur mjög dregið úr
sölu á einkabilum, sjónvarps-
tækjum og jafnvel hinum hefð-
bundna fatnaði, kimonóum.
Ibúðabyggingar hafa dregist
saman.
1 Hong kong hækkaði fram-
færslukostnaður um 13,5% frá
áramótum til júliloka. Þar hefur
nýtt ket og grænmeti venjulega
verið daglega á borðum kin-
verskra fjölskyldna, en nú eru
húsmæður i vaxandi mæli farnar
að kaupa ódýrari matvæli, t.d.
fryst. Komið hefur verið upp sér-
stöku neytendaráði.
Á Tævan hækkuðu vörur i heild-
sölu að jafnaði um 17% frá ára-
mótum til júliloka og i heildsölu
um 22% á sama tima. Árleg aukn-
ing dýrtiðarinnar er 16% i
Thailandi og i Burma, 30% á
Filippseyjum, 47% i Indónesiu og
heil 275% i Kambódiu.
Á Indlandi hækkaði visitala
heildsöluverðs um 50% á sl. ári.
Kaupsýslumaður i Delhi, Maljit
Singh, segiraö útgjöld sin til mat-
vælakaupa hafi tvöfaldast siðan i
fyrra, og margar tegundir hafi
horfib af borðum hjá sér. En
Singh heimsótti nýlega grann-
rikið Bangladesh og sagði: ,,Ind-
land er hreint himnariki i saman-
burði við það. Helstu neysluvörur
eru fjórum sinnum dýrari en hjá
okkur”.
Gamli indverski málshátturinn
,,bágt er að stela peningi úr vasa
nakins manns” á við kjör þeirra
200 miljóna Indverja sem sam-
kvæmt opinberum skýrslum
hjara undir hungurmörkum.
Lakshman Ran, lágstéttarind-
verji af hálendi Uttar pradesh,
lifir á þvi að flétta mottur. Hann
telur sig sælan og heppinn þvi að
bændurnir i kringum hann geta
látið hann hafa nóg af hveiti og
öðru korni. ,,En oft vantar stein-
oliu til eldunar og lýsingar, eða þá
að hún er seld við tvöföldu leyfi-
legu verbi á markaðinum,” segir
hann.
Aðeins i Kina virðist verðbólg-
an ekki vera neitt vandamál. Að
visu eru árstiðasveiflur á verði
grænmetis og ávaxta, en á sumr-
in geta kinverjar keypt þann
varning á sanngjörnu verði.
Kaupgjald fer hægt og sigandi
upp á við, og þýðir það að lifskjör-
in fara stöðugt batnandi hjá
meginhlutanum af 750 miljónum
Ibúum landsins.
ISLENSK TÓNLIST I HÁSSELBY
Gott eiga
ung íslensk
tónskáld.,.
Ný fyrir skemmstu var efnt
til Norrænna kammermúsík-
daga i Hasselbyhöll vib Stokk-
hólm, en þar er norræn menn-
ingarmiðstöð eins og menn
mega vita. Að þessu sinni var
dagskráin báða dagana byggð
upp af islenskri tónlist ein-
vörðungu og var þetta gert til
heiðurs við þjóðhátiðarárið.
Göran Bergendahl gaf nokk-
uð yfirlit yfir islenska tónlist
með tónleikum þessum. Leif
Arre skrifar þá umsögn i DN
um tónleikana sem hér skal
rakin að nokkru:
— A fyrri konsertinum voru
fram borin nokkur sungin sýni
af starfi „fyrri” islenskra tón-
skálda. Flestir eru þeir ósjálf-
stæðir menn en hafa til'að
bera greinilegan ljóðrænan
þokka. Sveinbjörn Svein-
björnsson kemur i „Borð-
sálmi” sinum fram sem is-
lenskur Mendelssohn og Sig-
fús Einarsson hlýtur að hafa
heyrt sitthvað eftir Grieg
þegar hann skrifaði
„Draumalandið”. En bæði
eiga sér tónskáldin persónu-
legt „lim” til að festa saman
með áhrifin. Verk þeirra voru
einkar fallega sungin af
Sigriði Ellu Magnúsdóttur.
1 tónsmið Páls Isólfssonar
við Völuspá er hinsvegar
naumt um persónulega eigin-
leika. Illustandanum er
kastað á næstum þvi paródisk-
an hátt á milli óunnins Bach,
Ravels og Brahms.
En það er hægt að öfunda
ung og miðaldra islensk tón-
skáld samtiðarinnar. Þau
hafa enga hefð, sem þau eru
neydd til að gera upp reikn-
inga við, og þau hafa komist
hjá þvi að rata i það háspeki-
lega grufl og siðavöndu sjálf-
umgleði sem þrúgaði Mið-
Evrópu á eftirstriðstimanum.
Hinir ungu Islendingar koma
einmitt nú inn i tónlistar-
söguna, og i list þeirra rekst
maður á blöndu af snilld og
banaliteti sem virðist merki-
lega friskleg.
Utþenslukraftur þeirra
virðist órökréttur og ósiðlegur
ef menn lita á málið frá
sjónarhorni hnattrænna stór-
slysa. En þarna ej hann, hvað
sem öðru liður og vill i notkun.
Ýmsir hinna ungu islendinga
hafa sótt þekkingu og inn-
blástur til Ameriku og lifs-
þróttur þeirra minnir á það
sem menn geta heyrt i Finn-
landi þennan áratuginn.
Þorkell Sigurbjörnsson, 36
ára, virðist leiðandi tónskáld.
„Skiptar skoðanir” hans fyrir
flautu, selló og pianó, eru
meðal margs annars.
músikstykki um músik. Þrir
spilarar geta ekki komið sér
saman um hraða, þeir slá hver
sinn takt, láta ýmsum látum
og spila hver eftir bestu getu.
Árangurinn er fjörlegt hljóð-
færaleikhús og um leið þétt-
hljóma, heillandi mynstur
háttbundins misræmis.
„Tilbrigði” Leifs Þórarins-
sonar — fyrir sömu hljóðfæri
— eru gerð um þjóðlag — þar
spinna hljóðfærin viravirki
hvert um annað i sérkenni-
legu, mögnuðu andrúmslofti. I
þessu verki taka menn einnig
með þakklæti eftir góðu hefð-
bundnu handbragði.
1 verkinu „þjóðlög eftir Haf-
liða Hallgrimsson, sem er
fyrir sópran flautu, kiarinett
og pianó og hljómar mjög
framsækið, hittum við fyrir
kjarna þjóðvisu sem leik og
einnig sem særingu.”
Þeir sem þátt tóku voru
Sigriður Ella Magnúsdóttir
mezzosópran, Áke Nygren
sem las upp, Þorkell Sigur-
björnsson (pianó), Gunnar
Egilsson (kiárinett), Robert
Aitken (flauta) og Hafliði
Hallgrimsson (selló). Um-
sögnin sjálf er lauslega þýdd
og áreiðanlega með nokkrum
villum.