Þjóðviljinn - 10.11.1974, Blaðsíða 17

Sunnudagur. 3. nóvember 1974. ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 17
Katrín
Guðjónsdóttir
velur gítargrip við
vinsæl lög
TÖKUM
LAGIÐ!
Lagið i dag er ekki splunkunýtt,
en mjög vinsælt einsog allir vita,
sem fylgjast meö Lögum unga
fólksins og öörum óskalagaþátt-
um útvarpsins. Þaö eru Animals
sem sungið hafa þetta lag á plötu
og sem fyrr treystum viö, aö þiö
kunnið lagiö.
House of the Rising Sun
a C D F
There is a house in New Orleans,
a C E 7 E 7
they call the Rising Sun.
a C D F
And it’s been the ruin of many poor boys
a E 7 a E 7 a
and now I know I’m one.
My mother was a tailor,
sewedmy new blue jeans.
My father was a gambling man.
Down in New Orleans.
Oh mother tell your children,
not to do what I have done,
spend the life in sin and misery,
in the house of the rising sun.
Well there is a house in New Orleans,
they call the rising sun.
And it’s been the ruin of many poor boys
and now I know I’m one.
a-h.1 j ómur.
(
0 X

7
E T-hljóinur.
(
©
T í 9

F-hljómur. C-hljómur.
SAUÐÁRKRÓKUR
ATVINNA
Vegagerð rikisins óskar að ráða mann
með trésmiðaréttindi að áhaldahúsinu á
Sauðárkróki.
Umsóknir með upplýsingum um fyrri
störf þurfa að berast fyrir 30. nóvember
n.k.
VEGAGERÐ RÍKISINS,
SAUÐÁRKRÓKI, SÍMI: 95-5290
D-hljómur.
— Jæja hvernig hefur hún
amma þín það, skánar henni
nokkuð giktin? Slik spurning er
partur af kvundagslegu kurteis-
istali, rétt eins og veðrið.
Heilsufarsáhugi er islendingum
i blóð borinn, okkur liklega
ómóta hugleikið umræðuefni og
tiðarfarið og ættfræðin. Sú um-
hyggja, sem við berum þannig
fyrir náunganum vitnar þó trú-
lega meira um almenna forvitni
um mannleg örlög heldur en
beinlinis bróðurþel. Við erum
frá fornu fari fólk svipmikilla
örlaga. Þannig reynum við
gjarna að hefja lifsstrið náung-
ans upp yfir gráan hversdags-
leikann, segjandi sem svo:
Undarlegt með þann mann, eins
og þetta var stálhraust karl-
menni hér áður fyrr, hvernig
baslið.hefur beygt hann. Hugsa
sér jafn teinréttur og hann var
— og nú er hann kominn i keng.
Hann hefur ekki ætlað sér af,
farið með sig á vinnu.
Menn horfa þannig gjarna likt
og úr sagnfræðilegum fjarska á
sjúkdómsstrið granna sinna og
jafnvel sitt eigið, eins og karlinn
sagöi, þegar hann skreið út af
spitalanum: ,,Ekki tókst and-
skotanum að ná mér i þetta
skiptið, en tæpt stóð það.”
Æðruleysi gagnvart örlögunum
er gamalt aðalsmerki islenskr-
Jón Hjartarson
Vér skynjum æðaslög hans gegn um hérlenda fjölmiðla.
Heilsubrestur
ar hetjulundar, sem lýsir allt
að þvi kaldhæðni til hinstu
stundar. Þannig svaraði þekkt-
ur reykvikingur, þegar hann
var spurður um heilsuna, sem
lengi hafði verið bág: ,,Og jæja,
ég er nú að risa upp úr þriðjú
banalegunni.”
Giktin er umhleypingasöm
eins og tiðin. Otsynningur-
inn segir til sin i mjöðminni, um
hvort tveggja verður mönnum
skrafdrjúgt. Þarf raunar ekki
giktina til. Hvers konar krank-
leiki er áhugaverður, seint og
snemma. Fólk man gjarna stór-
viöburði sögunnar i samhengi
viö eigin sjúkdómssögu, eins og
kerlingin sagði: „Rétt eins og
ég muni ekki ósköpin, nú strfðið
hófst vorið, sem ég lærbrotn-
aði.” Ellegar þessi kunna saga
að vestan: „Nú það var árið
sem strákurinn fékk hettusótt-
ina, sama árið og hún Óla
frænka dó og kýrin fór i mógröf-
ina, það var þá sem kóngurinn
kom.”
Ólétta er i þessu sambandi
sérstakur kapituli: ,,Nú, strák-
urinn segir til um það liklega,
hvað við erum búin að hokra
lengi saman góöi minn” sagði
konan. Hérlendar konur, sem
verða vist allra kerlinga elstar,
gera ekki svo litið veður út af
óléttustandi og kunna margt af
barneignum að segja. Fyrir-
brigðið er kannski alþjóðlegt.
Nátturlega flokkum við ekki
óléttu undir sjúkdóm, enda var
slikt ævinlega kallað i gamla
daga ,,að vera lukkulega á sig
komin”. Þá voru fóstureyðingar
ekki komnar til sögunnar.
Prestar og læknar vilja raunar
enn i dag kalla þetta ástand
lukkulegt undir öllum kringum-
stæöum, enda þótt kvenfólkið sé
ekki ævinlega jafn lukkulegt i
þvi ásigkomulagi. Ot I þá sálma
skal ég ekki hætta mér að sinni.
Sjúkdómar og þjáning frægra
manna komast að sjálfsögðu i
hámæli, skráð i annála og fest-
ast á spjöldum sögunnar eins og
dæmin sanna. Þannig er bók-
menntasaga okkar I aðra-rönd-
ina pislarsaga og hefur af mörg-
um krankleik að segja. Enda
voru flestir andans jöfrar þessa
lands heilsulausir menn sem og
lengst af þjóðin öll. Þannig get-
ur i sögu og munnmælum
marga dáð unna af mönnum
sjúkum, bæði andleg afrek og
veraldleg. Þarna reis Grettir
upp af beði sinu og varðist á
hnjánum legi og drengilega
ofurefli liðs. Holdsveikur orti
séra Hallgrimur passiusálmana
og Torfi Bryngeirsson stökk
islandsmet með 39 stiga hita.
Þannig vill almannarómur hafa
þetta, þannig hefur þjóðsagan
það, enda sönnust sagna. —
Formenn kváðu
ekki einungis margslungnar
visur, dróttkvæðar, á orustu-
vellinum, meöan iðrin lágu úti
og rétt i þann mund að öndin
flaug þeim úr hálsi, heldur er
lunginn úr islenskum skáldskap
kveðinn i kvöl og pinu og oft og
einatt i kapp við dauðann.
Þannig orti ástmögur þjóöar-
innar, þannig kvað Sigurður
okkar Breiðfjörð.
Að visu hefur þetta breyst
meö seinni tima velmegun.
Þjóðin er orðin það vel stæð, að
hún getur vel samþykkt skáld,
sem hvorki eru sjúk né fátæk.
Nútiminn er aftur á móti svo
mikill i efnishyggju sinni, að
hann heimtar að skáld séu fá-
tæk, en viðurkennir þau aldrei
fyrr en þau eru orðin rik. Kaup-
taxti skáldskaparins er auðvit-
að I öfugu hlutfalli við verðleik-
ana eins og aðrir taxtar i land-
inu. Þurfalingssjónarmiðinu
viljum við halda gagnvart
skáldum okkar. Þess vegna höf-
um við svo gaman af )>vi aö
gauka að þeim þessum skálda-
styrk einu sinni á ári og sjá
hvernig þeim verður við.
Bókmenntirnar sjálfar bera
auövitað glöggt vitni þessum
óslökkvandi heilsufarsáhuga.
Af nógu er að taka. Hvers konar
pestir og plágur, landfarsóttir,
drepsóttir, faraldur og flensu-
sóttir hafa sett sitt mark á bók-
menntir i gegnum tiðina, annars
væru þær ekki sá aldarspegill
sem okkur þykir þær vera. Það
er ekki ófyrirsynju að meistari
Þórbergur tekur púls. Allar al-
mennilegar bókmenntir kost-
gæfa heilsufarslýsingu, séu þær
á annað borð sprottnar úr is-
lenskum þanka, enda góðum
lesanda ekki geðþægar ella.
Eins og við nú höfum ævin-
lega átt hlutdeild i heilsubresti
veraldlegra sem andlegra odd-
vita okkar og leiðtoga, þannig
hlustar nú þögull meirihluti
þjóðarinnar eftir andardrætti
forseta vors fyrir vestan.
Fréttamenn kostgæfa lýsingar
sinar á heilsu Nixons forseta.
Þjóðin hlustar á æðaslög hans i
útvarpi, fylgist með hjarta-
linuriti hans i sjónvarpi og les
álit lækna og færustu sérfræð-
inga um heilsu forsetans i við-
lesnustu blöðum landsins.
„Nixon berst við dauðann”
segir Visir einn daginn. ,, . . . úr
lifshættu” segir Mogginn næsta
dag.
Þetta stafar ekki af þvi, sem
einfaldir kynnu að halda, að
fréttamönnum hafi láðst að for-
setinn hefur verið settur af.
Auðvitað er ekki svo. Þó að
hann hafi verið settur af þar
vestra er hann og verður með
oss. Sjúkdómur hans hefur hér á
landi pólitiskt gildi. Hann er að
visu út leik i sjónarspili banda-
riskra stjórnmála, á i hæsta lagi
eftir að koma þar við sögu sem
vitni. Bandarikjamenn hafa
ekki áhuga á honum lengur,
utan hvað þarlendar konur vor-
kenna honum og sumir vilja
hann dæmdan i þvi skyni að gert
verði hreint fyrir dyrum Hvita-
hússins. Umhyggja Islendinga
fyrir forsetanum er hafin yfir
slikt dægurþras.
Blöðin, sem um heilsu forset-
ans fjalla hér á landi,hafa hér i
heiðri spakmæli Hávamála:
„Orðstir deyr aldrei ...” Minn-
ing um góðan dreng og mikinn
leiðtoga er óbrotgjörn og stenst
tlmanlegar ofsóknir dauðlegra
manna. Þetta hafa þessi blöð að
leiðarljósi. Ritstjórar þeirra
munu þegar vera farnir að svip-
ast um eftir virðulegum reit i
hjarta höfuðborgarinnar undir
brjóstmynd af forsetanum,
fyrrverandi.
Það er aödáunarvert og hjart
næmt, hversu málgögn islensku
rikisstjórnarinnar og stærstu
blöð landsins sýna leiðtogum
sinum i forsetastóli Bandarikj-
anna mikla umhyggju, hver svo
sem þarsitur. Konur forsetanna
eiga ennfremur óskipta samúð
landsmanna vegna þeirra þján-
inga, sem þær verða að þola i
sambandi við veikindi manna
sinna. Einnig tekur landsmenn
sárt brjóstmein núverandi for-
setafrúar. Meirihluti þjóðarinn-
ar stendur ennfremur staðfest-
lega með Edda Kennedy i
tragiskri heimilisólukku hans.
Náttúrlega má finna að þvi
við stjórnarblöðin, að ekki skuli
minnst einu orði á heilsufar
þeirra manna hérlendra, sem
máli skipta i islenskri pólitik.
Margur mætur stjórnskörungur
hefur orðið að draga sig i hlé frá
stjórnmálum hér á landi sakir
heilsubrests. Og þvi verður ekki
trúaö að ráðherrunum, til dæm-
is, verði aldrei misdægurt.
Kveflurða i islenskum ráðherra
hlýtur að hafa svolitið pólitiskt
gildi og þar með fréttagildi. —
En auðvitað er i þessu efni ekki
sama Jón og séra Jón.