Þjóðviljinn - 01.12.1974, Blaðsíða 4

4 SÍÐA — ÞJÓDVILJINN Sunnudagur 1. desember 1974.
DIÚÐVIUINN
MÁLGAGN SÓSÍALISMA
VERKALÝÐSHREYFINGAR
OG ÞJÓÐFRELSIS
Otgefandi: tJtgáfufélag Þjéöviljans Fréttastjóri: Einar Karl Haraidsson
Framkv'æmdastjóri: Eiður Bergmann Ritstjórn, afgreiösla, auglýsingar:
Ritstjórar: Kjartan Ólafsson, Skólavörðust. 19. Simi 17500 (5 linur)
Svavar Gestsson Prentun: Blaöaprent h.f.
ÞEIR VORU FIMM OG HÁLFUR
Það gerðist timamótaatburður á alþingi
islendinga á fimmtudaginn var. Fimm
alþingismenn, þar af tveir ráðherrar,
réttu upp hendurnar til samþykkir við til-
lögu um að islenska rikisstjórnin sneri sér
til herstjórnar Bandarikjamanna á Kefla-
vikurflugvelli með auðmjúka beiðni um,
að stórveldið miskunnaði sig yfir inn-
byggja þessa lands og leyfði þeim náðar-
samlegast að njóta daglangt og árlangt
andlegrar uppbyggingar frá sjónvarps-
stöð hins erlenda hers, sem i landinu dvel-
ur.
Forsætisráðherra landsins treysti sér
ekki til að láta uppi afstöðu sina til þessar-
ar makalausu tillögu og sat hjá við at-
kvæðagreiðsluna, einn manna. Þjóðin skal
ekkert fá um það að vita, hvort hann er
efnislega samþykkur tillögunni um slika
nýstárlega bænaskrá eða ekki. Fólki kem-
ur slikt trúlega ekki við að hans dómi,
nema fáum útvöldum i Varðarfélaginu,
þar sem forsætisráðherrann fór hlýjum
orðum um tillögu þessa fyrir nokkru.
Margar þjóðir hafa orðið að þola dvöl
erlends hers i landi sinu, bæði fyrr og
siðar, — sumar vegna innrásar, sem þær
höfðu ekki bolmagn til að verjast, aðrar
vegna þess, að þær töldu óhjákvæmilegt
að kalla til erlenda heri til varnar vegna
imyndaðrar eða raunverulegrar árásar-
hættu.
Aldrei og hvergi i veröldinni hefur það
þó gerst, að ráðamenn fullvalda rikis hafi
leitað á náðir hins erlenda hers, sem i
landinu dvelur, og farið þess á leit að hann
héldi uppi fjölmiðlastarfsemi i þágu
landsmanna, hvorki sjónvarpsrekstri né
annarri starfsemi á sviði fjölmiðlunar.
Það er þvi timamótaatburður, þegar
ráðherrar i rikisstjórn íslands tjá sam-
þykki sitt við slika bænaskrá með handa-
uppréttingu á alþingi, atburður sem lik-
legur er til að verða lengi i minnum hafður
hér innanlands og vekja athygli i öðrum
löndum.
t þeim umræðum, sem fram hafa farið
að undanförnu vitt um heim um væntan-
legar sendingar sjónvarpsefnis frá gervi-
hnöttum hefur komið skýrt fram, að sér-
hvert fullvalda riki hefur i huga að ganga
þannig frá móttöku sliks efnis, að það
verði á valdi innlendra menningarstofn-
ana að velja og hafna hvaða efni þegnum
viðkomandi lands verður boðið upp á af
þeimaragrúa efnisþátta, sem úr verður að
velja. Þeir menn sem meta fullveldi þjóð-
rikis nokkurs framselja ekki sjónvarps-
starfsemi i landi sinu i hendur erlendra
stórvelda, ekki frekar en skólakerfið eða
bókaútgáfuna og sist að þeir biðji erlent
setulið i landi sinu að annast fjölmiðlun-
arstarfsemi i þágu landsmanna.
En hér hefur það gerst, sem sist skyldi.
Nokkrir ráðherrar i rikisstjórn tslands
hafa boðið sig fram til að skriða með slika
bænaskrá að fótum herstjóra stórveldis-
ins, Matthias, Gunnar og Geir hálfur.
í dag eru 56 ár liðin siðan ísland varð
fullvalda riki. Tveir meginþættir i sjálf-
stæðisbaráttu okkar islendinga á 19. öld og
á fyrstu áratugum þessarar aldar voru
þeir, að tryggja að fullu islensk yfirráð i
atvinnulifi landsmanna og að islensk
tunga rikti ein i menningarlifi og stjórn-
sýslu landsmanna, andstætt þvi sem áður
var. An skilnings á þessum höfuðþáttum,
hefði sjálfstæðisbaráttan verið hjóm eitt
og engan árangur borið. Og i þessum
efnum hefur ekkert breyst,
Menn geta út af fyrir sig verið þeirrar
skoðunar, að sú þrautseiga barátta, sem
hér var háð fyrir fullvalda þjóðriki á Is-
landi, og minnst er 1. desember ár hvert,
hafi ekki verið annað en timasóun og á
misskilningi byggð, skoplegt brölt séð
með ameriskum nútimagleraugum.
En þeir islenskir valdamenn, sem telja
frelsi þjóðarinnar fólgið i þvi, að erlendur
her, sem i landinu dvelur, hafi hér sama
rétt til fjölmiðlunar og islenska rikið
sjálft, — og reyndar meiri i krafti auð-
magns stórveldisins, — þeir herrar ættu
að láta fara litið fyrir sér á hinum gamla
fullveldisdegi okkar.
Þeir voru fimm og hálfur á alþingi nú i
vikunni. Verða þeir fleiri eftir fimm ár,
eða fimmtiu ár? Það er sú spurning, sem
hlýtur að hafa áhrif á alla stjórnmála-
baráttu þeirra islendinga, sem ekki hafa
slitið tengslin við þau málefni, sem dagur-
inn i dag er helgaður.
Það er engin tilviljun, að það skeður nú
á sama tima að nokkrir ráðherrar og
alþingismenn afhjúpa sig á alþingi með
þeim hætti sem orðið er, og boðað er i öðru
aðalmálgagni stærsta stjórnmálaflokks
þjóðarinnar, að störf i erlendum verk-
smiðjum á íslandi skuli leysa allan is-
lenskan landbúnað af hólmi i eitt skipti
fyrir öll, en i hinu aðalmálgagni sama
flokks koma fram raddir um að taka upp
enska tungu i stað islenskunnar.
Hernám hugarfarsins segir til sin i vax-
andi mæli. Þeir sem ékki hafa viljað trúa
hver hætta hér er á ferðum, þurfa að
endurskoða afstöðu sina i ljósi stað-
reynda, sem fyrir liggja, hversu sárauka-
fullt sem það er, og draga sinar pólitisku
ályktanir.
Enn er ratljóst.
Den stora gládjen: att inte veta nár du tog mig i hand
om du tog mig i handen
- eiier om vðra hánder bara var hánder -
nár vi talade med varandra: att inte veta om vi taiade med varandra
- eiier om vára ord bara var ord.
Och den största giádjen nár det tiden korrtdð vi visste att
vára hánder och ord var levande och fullkomliga men inte
bara hánder och inte bara ord.
Av SigfOs Dadason
Ur nOrd frin ett utskár - Sju islándska lyriska
modernisten (Cavefots)/Teckning: Petter Pettersson
Svava og
Sigfús í
Femínu
tslenskar bókmenntir eru i
sviOsljósinu i siðasta töiublaði
sænska vikuritsins „Femina”, en
þar birtist bæði smásaga eftir
Svövu Jakobsdóttur og ljóð eftir
Sigfús Daðason.
I sænsku Feminu er fastur
vandaður bókmenntaþáttur,
„Láslustan” með sögum, ljóðum,
fréttum af bókmenntum og kynn-
ingu á höfundum og bókum. I
þessum þætti birtist kynning á
Svövu og sagan Veisla undir
grjótvegg, og ljóð úr bók Sigfús-
ar, Hendur og orð, sem I þýöing-
unni hlýtur yfirskriftina Hin
mikla gleði.
Ljóð Sigfúsar er tekið úr is-
lenskum nútima ljóðasafni „Ord
fran ett utskár”, sem nýlega kom
út á sænsku, en saga Svövu virðist
sérstaklega þýdd fyrir blaðið af
Ingemar Svantesson.
Party
under stenvd
Veisla undir grjótvegg er myndskreytt þannig af þekktum sænsk-
um teiknara, Ake Arenhill.
Island
þjóðsaga n
og veruleikinn
Tveggja tlma samfelld dagskrá i flutningi
stúdenta — örn Bjarnason, Megas og Pelican
sjá um músikina — Aðalræðumaður: Þorsteinn
frá Hamri.
ALLIR Á FUNDINN KL. 14 í HÁSKÓLABÍÓI! 1. DES. NEFND STÚDENTA