Þjóðviljinn - 11.05.1975, Page 3

Sunnudagur 11. mai 1975. ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 3
Indagine su un cittadino al
di sopra di ogni sosepetto
Kannski er bióstjóra Stjörnu-
biós vorkunn að leggja ekki I
bókstaflega þýðingu nafns þess-
arar kvikmyndar. Hún gæti ver-
ið á þessa leið: Athugun borg-
ara, sem hafinn er yfir grun.
En „Fórnardýr lögregluforingj-
ans” finnst mér vera út I hött
svo ekki sé meira sagt. Hugsan-
leg gremja vegna nafngiftar-
innar hlýtur þó að falla i skugga
hjá þakklæti fyrir að fá að sjá
þessa kvikmynd hér. Ég nefni
þetta þó vegna þess, að ég er
hræddur um aö stór hluti áhorf-
enda, láti hana framhjá sér fara
vegna nafnsins, sem minnir
óneitanlega á kúrekamynd eða
eitthvað slikt.
ATHUGUN BORGARA er
gerð af Elio Petri 1970. 1 aðal-
hlutverki er Gian Maria
FuIIorðinsfræðsla er nú mjög
til umræðu, enda kannski sá
þáttur menntakerfis okkar, sem
einna lengst og mest hefur veriö
trassaður. Þótt nokkuð hafi úr
ræst siðustu árin með aukinni
starfsemi Námsflokka Reykja-
vikur og starfrækslu öldunga-
deildarinnar hefur fullorðið fólk
utan höfuðborgarsvæðisins lTtt
átt kost á námi þar til nú á liðn-
um vetri, að visi að fullorðins-
fræðslu var komið af stað á
Volonté. Myndin fékk óskars-
verðlaun 1971 sem besta erlenda
kvikmyndin það ár. Elio Petri
(f. 1929) sló i gegn með
ATHUGUN BORGARA og hefur
gert a.m.k. tvær athyglisverðar
kvikmyndir siðan: LA CLASSE
OPERAIA VA IN PARADISO
(sem ég hef þvl miður ekki
þýðingu á), gerð 1971 og hlaut
ásamt annarri italskri kvik-
mynd Grand Prix i Cannes þaö
ár. En I báðum myndunum fór
Volonté með aðalhlutverk. Hin
mynd Petri er LA PROPRIETA
NON E PIU UN FURTO (Eign
er ekki lengur sama og þjófnað-
ur), gerð 1974.
ATHUGUN BORGARA er ein
af nokkrum kvikmyndum með
vinstri hugmyndafræði, sem
tekist hefur að koma inn á
stöku stað, þám. I Neskaupstað.
Og hver var reynslan?
Um það spurði Þjóðviljinn
Randiði Vigfúsdóttur, sem sæti
á í skólanefnd Neskaupstaðar
og hafði fullorðinsfræðsluna
mikils til á sinni könnu.
— Þetta eru kvöldnámskeið,
sagði Randíður, og hafa verið
fjóra daga vikunnar frá kl. hálf-
nfu til tiu. Það sem kennt hefur
formöngunarmarkaðinn
(commercial-markaðinn)
Myndin býr yfir spennu og
hrottaskap, sem jafnast á við
formöngunarframleiðsluna.
óvandfýsnir áhorfendur geta
því notið myndarinnar án þess
að taka eftir eða skilja boðskap
hennar. Hitt er svo annað mál
hvort ekki leki svolltil hugsun
eða efasemd inn I kollinn á slík-
um áhorfendum um undirmeð-
vitundina.
Eflaust má gagnrýna þessa
aðferð við að koma vinstri póli-
tlk á framfæri sem uppgjöf fyrir
formi formöngunarframleiðsl-
unnar. Samt sem áður er þetta
ein fárra opinna leiða til þess að
fá dreifingu á róttæku efni I fjöl-
miðlum, þ.e. að skáka fyrr-
nefndri framleiðslu hvað snertir
verið er vélritun, bókfærsla,
enska í tveim flokkum og föndur
og voru skráðir á námsskeiðin
samanlagt 70 nemendur.
Kennarar úr gagnfræðaskólan-
um kenndu á öllum nám-
skeiðunum.
Þetta voru 12 vikna námskeið
og stóðu frá 20. janúar til 20.
aprll. Engin próf voru tekin,
þetta er alger fristundamennt-
un, og námskeiðin misjafnlega
sótt einsog gengur.
spennu, og aukaatriðin (morð-
gátan I þessu tilviki) nægi til
þess að fleyta kvikmyndinni inn
á markaðinn. Annað dæmi er Z
eftir Costa-Gavras. Hreinllfi
hvað þetta snertir borgar sig
illa, ef myndirnar fá ekki dreif-
ingu.
Myndin sýnir á eftirminnileg-
an hátt hversu mikið vald lög-
reglan getur tekið sér og hversu
langt einstaklingar I valdastöðu
innan lögreglunnar geta gengið
I glæpaverkum áður en grunur
fellur á þá. Hver rannsakar þá
sjálfa og hver ákærir þá?
Tilvikið I myndinni er morð.
Verknaður, sem allir eru sam-
mála um að sé refsiverður.
Morðinginn, yfirmaður morð-
deildarinnar hjá lögreglunni er
vegna „dugnaðar og hörku”
settur yfir pólitlsku deildina til
að hafa eftirlit með hópum
stúdenta og verkamanna, sem
ógna veldi atvinnurekenda.
Hvaða dómstóli lýtur slikur
maður? Spurningunni er ósvar-
að, en sagt frá hugsanlegum
möguleika: Yfirmenn lögregl-
unnar koma á fund „sökudólgs-
ins” og sannfæra hann um sak-
leysi hans.
Galli á eintaki myndarinnar
sem sýnt er hér, er enska talið,
sem hæfir hvorki leik Volonté né
annarra i myndinni. Að tala
erlent mál inn á kvikmynd er
ótrúlega erfitt verkefni og tekst
sjaldan svo vel að svari kostn-
aði. Betri lausn er að nota texta.
Hvorutveggja hefur slna galla,
en I þessu eintaki eru gallar
beggja aðferða sameinaðir
vegna þess að taliö er endurgert
(dubbað) á ensku og textar á Is-
lensku.
Ég tek ekki að mér það hlut-
verk að dæma kvikmyndir eða
gefa þeim einkunnir, en mig
langar til aö mæla með þessari
kvikmynd vegna þess að hún er
ekki aðeins vel gerð og
skemmtilega, heldur er efni
hennar íhugunarvert.
Randlöur Vigfúsdóttir
SKÁLM-
ÖLD
r-
I
CHILE
Fyrir aðdáendur bandarlsks
forræðis er eflaust forvitnilegt
að heyra af kvikmyndamálum i
Chile eftir herforingjabyltingu
með dyggum stuðningi banda-
rlkjamanna. Eftirfarandi upp-
lýsingar er að finna I grein eftir
Viggo Holm Jensen I Film-
Guide 1975: (Lausleg endur-
sögn). Siðustu kvikmyndirnar
frá dögum stjórnar Allendes
voru tvær heimildakvikmyndir.
önnur heitir DESCOMEDIDOS
Y CHASCONES, tvær klukku-
stundir að lengd og gerð ai
Cine Experimental I Santiagó-
háskóla, sem nú er lokaður.
Myndin er athugun á pólitískri
meðvitund æsku Chile. Þeir
félagar Cine Experimental, sem
ekki hafa flúið land, hafa verið
myrtir. Slðari myndin heitir LA
REPUESTA DE OCTUBRE og
er klukkustund að lengd. Hún
fjallar um samstöðu verka-
manna og bænda i flutninga-
verkfallinu i október 1973, sem
var skipulagt og fjármagnað af
eignafólki til þess að skapa
glundroða i landinu. Her-
fomingjastjórnin hefur tekið
dreifingu og framleiðslu fyrir-
tækisins Chile Film I sinar
hendur eftir að hafa myrt þá
kvikmyndagerðarmenn, sem
ekki flúðu land. Herforingja-
kllkan leggur mesta áherslu á
áróður I útvarpi og sjónvarpi og
kvikmyndaframleiðslan er enn
ekki mikil. En sómakær VL-
maður með Göbbels-hugarfar
hefur verið settur yfir kvik-
myndaiðnaðinn og er væntan-
lega ekki langt að biða lof-
gjörða- og hólkvikmynda um
„atvinnuvegina” og jákvæða og
hamingjusama borgara með
lokaðan munn, lokuð eyru og
lokuð augu. Ekki þarf að taka
fram, að siðasta setningin hér á
undan er náttúrulega tilbúning-
ur minn.
— Gáfust einhverjir upp?
— Helst datt fólk út i
énskunni, hinsvegar var það
mjög áhugasamt bæði i bók-
færslu, vélritun og föndri. Þetta
held ég ekki að hafi verið af þvi
aö enskunámið reyndist of
þungt eða of geyst farið eða þvi
umllkt, heldur hitt, að fólk
ætlaði sér eitthvað hagnýtt i at-
vinnu með bókfærslu- og vélrit-
unarnáminu, en var meira að
gamni sínu I enskunni og lét þá
annað ganga fyrir timum ef svo
stóð á. En um leið og misstir eru
úr einn til tveir timar verður
erfiðara að fylgjast með og þá
meira átak að halda áfram.
Randiður sagði, að eftir
reynsluna i vetur hefði verið
ákveðið að halda starfseminni
áfram næsta haust. Greinilega
væri grundvöllur fyrir slíkri
starfsemi, en fólk yrði að læra
að notfæra sér hana. — Ég er
ánægð með þessa fyrstu tilraun,
sagði hún, og geri ráð fyrir að
gott verði að byggja á reynsl-
unni i vetur þegar við höldum
áfram.
—vh
Fullorðinsfræðslunni
verður haldið áfram