Þjóðviljinn - 11.05.1975, Blaðsíða 16

16 SÍÐA — ÞJÓDVILJINN Sunnudagur 11. mai 1975.
JÓHANNES
EIRÍKSSON
SKRIFAR
UM ÚTILÍF
SMA-
MUNIR
Maður kom til min og sagði:
— Þetta eru ansi góðir þættir
hjá þér, en ertu ekki með heldur
fábrotnar örnefnalýsingar?
Vegna annarra sem svona
hugsa verð ég vist að gera smá
játningu.
Að þvi leyti sem þessir þættir
munu fjalla um afmarkað svæði
eða landslag og leiðir, mun ég
nota svo fá örnefni sem ég
kemst af með . Ég held að
lesendum blaðsins sé ekki greiði
ger með hálfkáks landlýsingum,
heldur mun ég freista þess
heldur að vekja áhuga hjá þeim
sem ekki hafann fyrir útivist og
landskoðun. Þessir þættir verða
hugleiðingar ög rabb og engin
tilraun til visindalegra vinnu-
bragða. Sumir menn safna fri-
merkjum, bjórflöskum, vindla-
hringjum, margir safna örnefn-
um. Þegar maður ferðast með
fólki um landið i langferða-
bilum, heyrir maður það telja
upp fjöllin, fossana, bændabýlin
og alian fjandann I sveitum sem
eru þvi að öðru leyti gerókunn-
ugar. Allur þessi lærdómur er
fengin af kortum, árbókum og
handbókum. Sjálfur hef ég
aldrei lagt á mig minnsta erfiði i
þessum sökum. Aldrei hefur
hent mig að þaullæra örnefni
einhvers landsvæðis áður en ég
kynnist þvi að einhverju marki
likamlega, þreifa á þvi, ef svo
má segja. Ef þekking á að vera
einhvers virði, má samhengið
ekki skorta. Ekkert þýðir að
troða örnefnum inn i þann sem
engan áhuga hefur á landi sinu,
en þegar áhuginn er fenginn
mun fróðleiksfýsnin ekki láta á
sér standa og mun þá lesandinn
sjálfur afla sér miklu meiri
fróðleiks heldur en þessir þættir
nokkurn tima gætu miðlað.
XXX
Eitt kvöld fyrir skömmu
þegar sólin var að sökkva oni
sæinn gerði ég mér ferð I
örfirisey til þess að endurnýja
gömul kynni. Æ, þessar sifelldu
breytingar. Fyrst man ég
eyjuna sex-sjö ára patti. Það
var sjómannadagur og hátiða-
höldin voru á eyjunni. Mann-
fjöldinn streymdi fram og aftur
um eyjuna og Grandann i
hátiðaskapi. Þarna var kapp-
róður, reiptog og sund. Þegar
pabbi var búinn að sýna mér
skipin, sem hann þekkti vel, sjó-
maðurinn sjálfur, fórum við
niður i fjöru að fleyta kerlingar.
Og dunduðum lengi. Siðan
gengum við framhjá tjörninni
sem var I miðri eyjunni og alla
leið útá klappirnar vestast.
óteljandi sinnum hef ég siðan
gengið Grandann og vestur á
klappirnar og alltaf er eyjan
sjálf að breytast. Þarna risa
smám saman allskonar mann-
virki og grasið hörfar og hörfar.
Fyrir löngu var maður búinn að
venjast oliustöð Esso og sætta
sig við hana. Þrátt fyrir oliu-
geymana var unnt að njóta
sólarlagsins á klöppunum góðu.
Hvað er svona merkilegt við
þessar klappir? kynni nú
einhver að spyrja. Það er nú
það. Jú þær eru afskaplega
svipmiklar og fallegar. Þar er
sólarlagið fegurst i vestur-
bænum. I þær eru höggnar alls-
konar áletranir og nöfn sem
vekja rómantiskar eða ángur-
værar hugsanir. Á einum stað
eru letruð orðin MEMENTO
MORI (minnstu dauðans).
Sumir telja að sú áletrun sé frá
dögum Hólmskaupstaðar.
Það er kynlegt að án þess að
nokkur tæki eftir eða um hafi
verið rætt opinberlega hefur
Shell fengið að reisa þarna tvo
stóra oliugeyma sem girða
næstum alveg af vesturenda
örfirseyjar. Einu sinni var
talað um mikla eld- og sprengi-
hættu af geymunum þarna, auk
hættuvegna oliuleka. Nú virðist
sú hætta ekki vaxa i augum.
Þessir geymar skyggja vist ekki
á útsýni þeirra hjá útvarpinu,
þvi er nú fjárans ver.
glens
Rannsóknarleiðangurinn hafði
brotist inn i svartasta frumskóg-
inn. Þar hittu þeir einn af þeim
innfæddu, sem sat og barði
trommu.
— Hvað ert þú að gera? spurði
fyrirliði leiðangursins.
— Við höfum ekkert vatn.
— Einmitt. Og þú ert að reyna
að bliðka regnguðinn?
— Kjaftæði er þetta! Ég er að
kalla á pipulagningarmanninn.
o
Lögfræðingurinn var að lesa
erfðaskrána upp fyrir ekkjuna.
— Nei, þetta er ekki mislestur
hjá mér. Hann hefur arfleitt
Rannsóknarstofnun Háskólans að
öllum sinum peningum, en yður
að heiianum úr sér.
Þú verður að lofa að verða ekki
reiður yfir þvi sem ég ætla að
segja þér...
— Þetta er mikið fyrirmyndar-
land, sem viö iifum i. Hér þarf
enginn að deyja án læknishjálp-
Forstjórinn hallaði sér sjálfs-
ánægður aftur á bak i stólnum og
horfði rannsakandi á unga mann-
inn:
— Jæja, já, svo þig langar til að
verða tengdasonur minn.
— Nei, hreint ekki, en ef ég
kvænist dóttur yðar kemst ég vist
ekki hjá þvi.
O
Amerikanarnir tveir voru að
tala um landbúnað:
— Ég man eftir sumrinu ’37,
þegar við ætluðum að fara að
hirða uppskeruna. Kornið var svo
lágt, að við urðum að sápubera
akurinn og raka hann. Það var
sko þurrkur i lagi!
— Þurrkur!! Árið ’49 var svo
mikill þurrkur hjá okkur i Ari-
zona að trén slitu upp rætur sinar
og hlupu á eftir hundunum!
Glæpon westur i Sikagó stóð
frammi fyrir réttinum, ákærður
um að hafa misþyrmt eiginkonu
sinni. Meðan á yfirheyrslunum
stóð yfir veslings konunni sagði
dómarinn:
— Þér hafið aðeins eitt eyra, og
samkvæmt vitnisburði lækna er
öruggt að það hefur verið bitið af
yður. Hver gerði það?
Konan gaut áugunum hræðslu-
lega i átt til eiginmannsins og
hvislaði skjálfandi röddu:
— É.... ég gerði það sjálf.