Þjóðviljinn - 10.08.1975, Qupperneq 3

Sunnudagur 10. ágúst 1975. ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 3

Umsjón: Þórur in Sigurðardóttir W L ™ *
1 nóvember 1972 var skip
uð Neytendamálanefnd af þá
verandi viðskiptaráðherra,
Lúðvik Jósepssyni sem hafa
skyldi það markmið að athuga
hvaða reglur væri rétt og til-
tækilegt að setja til verndar
rétti neytenda. Þessi nefnd
starfaði á annað ár og kom
ýmsu til leiðar, þótt neytenda-
málum hafi almennt verið litið
sinnt siðan, en nefndin hefur
ekki starfað i tið núverandi
rikisstjórnar. í nefndinni sátu
frá Neytendasamtökunum þeir
Björn Baldursson og frá við-
skiptaráðuneytinu þeir Gylfi
Knudsen og Arnmundur Bach-
mann, sem jafnframt var for-
maður. Við ræddum við Arn-
mund og báðum hann að rifja
upp það sem nefndin fékk áork-
að.
„Það sem ef til vill var
þýðingarmest var sú reglugerð
sem við unnum að um merkingu
matvæla og annarrar neyslu og
nauðsynjavara, sem seldar eru i
smásölu. t reglugerðinni er gert
ráð fyrir að viðskiptaráðherra
geti með auglýsingu ákvarðað
hvaða vörutegundir skuli
merkja samkvæmt reglugerð
þessari. Það er áð sjálfsögðu
ákaflega þýðingarmikið að
þessari reglugerð sé fylgt eftir
og kjörið tilefni fyrir neytenda-
samtök að gera tillögur um slik-
ar merkingar og almenning að
gera kröfur til þess að þeim sé
framfylgt á sem flestum vöru-
tegundum.” sagði Arnmundur.
Til þess að lesendur geti
glöggvað sig á þvi hvað slikar
merkingar þýða birtum við hér
4. grein reglugerðarinnar:
Á umbúðum vöru eða á fylgi-
skjölum hennar, svo sem
ábyrgðarskirteinum eða vöru-
merkingarseðlum skulu vera
greinilegar skiljanlegar upplýs-
;f in*— ;
Jafnvel þótt mörg fyrirtæki hafi
tekið upp merkingar á vörur
sinar samkvæmt reglugerð um
merkingu matvara og annarra
neyslu- og nauösynjavara, vant-
ar mikið á að við merkjum vör-
ur okkar jafn rækilega og tiðk-
ast i nágrannalöndunum, enda
verðurslik merking ekki skyida
fyrr en viðskiptaráðherra hefur
auglýst hvaða vörutegundir falli
undir umrædda reglugerð. Nú
hefur verið veitt ár til undirbún-
ings merkingar á unnum kjöt-
vörum, er verður skyldal.júni
næsta ár.
ingar um eftirfarandi atriði,
eftir þvi sem við verður komið
og máli skiptir:
1. Heiti vörunnar.
2. Eðli og eiginleika vörunnar.
3. Samsetning vörunnar, ef um
samsetta vöru er að ræða, og
skal greina magn hvers efnis
þáttar i vörunni, svo og
viðbótarefni.
4. Meðferð vörunnar.
5. Endingu eða geymsluþol
vörunnar.
6. Nettóþyngd innihalds,
einingarfjölda eða lagmál.
7. Nafn og heimilisfang
fram leiðanda, seljanda
hennar i smásölu og/eða þess
aðila, sem búið hefur um vör-
una.
8. Siðasta söludag og hvenær
varan er sökum aldurs
hættuleg heilsu manna.
9. önnur þau atriði, sem varan
ber ekki sjálf greinilega með
sér og skipta máli varðandi
mat neytenda á gæðum vör-
unnar og notagildi.
Þessi reglugerð er að sjálf-
sögðu mjög þýðingarmikil, en
nú i vor var auglýst að 1. júni á
næsta ári myndu unnar kjötvör-
ur (ekki niðursoðnar) falla und-
ir þessa reglugerð. Verður þá
skyldað að merkja unna kjöt-
vöru samkvæmt henni, en árið
er gefið sem aðlögunartimi.
Reglugerð um vörumerkingar frá 1973 heimilar
viðskiptaráðherra að ákveða hvaða vörutegundir
skuli merkja samkvæmt henni. — Skyldað að
merkja unnar kjötvörur 1. júni næsta ár — Rætt
við Arnmund Bachmann, sem var formaður
Neytendanefndar sem vann að reglugerðinni.
Hvenær verða
vörumerkingar
almennar?
Gert er ráð fyrir að fleiri vöru-
tegundir verði auglýsar siðar.
Öhætt er að segja að nokkur
fyrirtæki, sem framleiða unna
kjötvöru, hafi þegar tekið upp
vörumerkingar samkvæmt
reglugerðinni, t.d. KEA, SÍS, og
fleiri. Til þess að reglugerðin
beri tilætlaðan árangur þarf að
sjálfsögðu að lögfesta slikar
merkingar á sem flestum vöru-
tegundum, en i greinagerð með
reglugerðinni segir m.a.: „Þótt
reglugerðin verði sett, kemur
ekki til neinnar skyldu til vöru-
merkinga. Um skyldu til vöru-
merkinga verður fyrst að ræða,
þegar auglýsing sbr. ákvæði
reglugerðarinnar um hinar ein-
stöku vörutegundir verða sett-
ar.”
Þá sagði Arnmundur að þeir
hafi gert tillögu um skipun
Neytendanefndar, sem vera
skyldi viðskiptaráðuneytinu til
ráðgjafar um neytendamál og
vinna að athugunum á málefn-
um neytenda, kanna stöðu
þeirra og koma á sem viðtæk-
ustu samstarfi milli samtaka
atvinnulifsins og neytenda. Þá
var einnig gert ráð fyrir að
nefndin myndi vinna að sérstök-
um verkefnum, sem ráðherra
felur nefndinni. Nefnd þessi var
sett á laggirnar og starfar enn. 1
henni eiga sæti fimm nefndar-
menn skipaðir af ráðherra eftir
tilnefningu eftirfarandi aðila og
tilnefnir hver um sig einn
nefndarmann:
Neytendasamtökin, Verðlags-
stjórinn, Verslunarráð Islands,
Samb. isl. samvinnufélaga og
Félag isl. iðnrekenda. Tvo
nefndarmenn skipar ráðherra
án tilnefningar og skal annar
þeirra vera formaður nefndar-
innar.
Þá sagði Arnmundur að
Neytendamálanefndin hafi unn-
ið að frumvarpi til laga um
þjónustustarfsemi.
„Það þótti eðlilegt að binda
þjónustustarfsemi i lög en allur
annar atvinnurekstur er bund-
inn samkvæmt sérstökum lög-
um. Frumvarp þetta var siðan
lagt fyrir alþingi 1974, en dagaði
þar uppi. Einnig sömdum við
drög að frumvarpi til laga um
afborgunarkaup, þar sem okkur
þótti eðlilegt að fara inn á sömu
braut og nágrannaþjóðirnar og
lögbinda þann algenga við-
skiptahátt sem afborgunarkaup
eru. Var þetta hugsað i þvi skyni
að veita aukið öryggi og fljót-
virkari málsmeðferð ef um
ágreining er að ræða.
Afborgunarkaup fara fram á
vixlum, en þeir lifa sjálfstæðu
lifi sem krafa eins og mönnum
er vist flestum kunnugt um,”
sagði 'Arnmundur. Þá var
Nú er tíminn til
að tína blóðberg
Blóðbergste hefur löngum
þótt hinn mesti heilsudrykkur
hér á landi, en nú er einmitt
rétti timinn til þess að tina sér
blóðberg i te. Best er að tina sem
mest af sjálfum blómunum, en
þau eru bragðbest. Blóðbergste
er svo búið til eins og venjulegt
te, en mörgum þykir gott að láta
dálitið af venjulegu te með.
Blóðbergsblómin þurfa að
liggja dálitla stund i heitu
vatninu, til þess að gott bragð
komi i vatnið. Teið er ljóst á lit-
inn og gott er að setja dálitinn
sykur út i. Bragðbest er blóð-
bergste úr nýju blóðbergi, en
einnig er hægt að þurrka blóð-
bergið og geyma það siðan i
loftþéttum umbúðum eins og
venjulegt te. Blóðberg er einnig
gott sem krydd (timian). I bók-
inn isl. lækninga- og drykkja-
jurtir eftir Bjarna L. Jónsson
segir að nota megi blóm, blöð og
leggi af blóðberginu og þar segir
ennfremur að blóðbergste sé
gottviðýmsum kvillum, „styrki
hjarta höfuð og sinar, örvi þvag
og tiðir, þynni vessa, er blóð-
hreinsandi og örvar svita. Gott
við hiksta, kvefi, hósta, brjóst —
og hjartveiki, flogaveiki, svefn-
leysi, harðlifi o.fl.” Þá segir
einnig að gott sé að blanda blóð-
bergi saman við ýmsar aðrar
jurtir og sjóða af þvi seyði. M.a.
má sjóða seyði af fjallagrösum,
silfurmuru og blóðbergi og
blanda það hunangi og fæst þá
gott brjóstte.
Ódýrt teikniborð
Þetta fallega teikniborð smið-
aði 13 ára strákur handa
mömmu sinni i afmælisgjöf.
Það er gert úr gamalli skúffu,
sem botninn hefur verið tekinn
úr. Gleri er rennt i falsinn þar
sem botninn var, smjörpappir
settur undir glerið til þess að
dreifa ljóinu, en sterk pera sett
Neytendamálanefndin einnig
farin að vinna að endurskoðun á
lögum um varnir gegn órétt-
mætum verslunarháttum, sem
eru óbreytt frá þvi árið 1933 og
þarfnast augljóslega lagfæring-
ar. Hafði nefndin ma. i huga að |
taka inn itarlegri ákvæði um
auglýsingar, en i gömlu lögun-
um eru einu ákvæðin sem nú eru
til um auglýsingar. Við spurð-
um Arnmund að lokum, hvort
ekki væri orðið timabært að
setja sérstaka löggjöf um neyt-
endamál:
„Jú, ég tel fyllilega timabært
að gera heildarlöggjöf um neyt-
endavernd. Neytendamála-
nefndin taldi brýnast á sinum
tima að vinna að ýmsum um-
bótum á þessu sviði, en hefði
hún starfað áfram hefði án efa
komið að þvi að undirbúinn væri
sérstakur lagabákur um neyt-
endamál, enda höfðu þegar
komið fram kröfur um það.
Lúðvik Jósepsson hafði mjög
mikinnáhuga á þessum málum,
en eftir stjórnarskiptin hef ég
ekki orðið var við að þessu starfi
hafi verið haldið áfram.” sagði
Arnmundur.
Þykku sólarnir og
jafnvægið
undir. Fætur eru svo smiðaðir
ofan til á borðið, svo að það
hallar og spýta sett þvert yfir
efri hluta borðsins til þess að
geyma á blek, penna og fleira.
Skúffan er svo máluð og þar er
komið hið ágætasta vinnuborð
úr gömlu kommóðuskúffunni.
Það gæti verið betra að halda
jafnvæginu á nýju skónum með
þykku botnunum, sem nú eru
mest i tisku. Þær eru ófáar sem
hafa snúið sig um ökklann, dott-
ið eða misstigið sig á þeim. Og
þegar maður hefur einu sinni
snúið sig, er hætt við að maður
eigi eftir að endurtaka það. Og
við minnum á hvað Feneyingar
gerðu á 16 öld, þegar sólarnir
voru eins og stultur og konurnar
notuðu þá til þess að komast yfir
fenin og forina. Þessir skór voru
bannaðir með lögum, vegna
þess að þeir ullu fósturlátum!
Þær hafa liklega átt fullt i fangi
með að halda jafnvæginu þar
lika á þessu skótaui, ekki siður
en við i dag. Nú höfum við eina
tillögu til úrbóta: Skór með opn-
um hæl verða mun stöðugri, ef
fest er breið teygja aftur fyrir
hælinn. Fáið skósmið til þess að
festa teygjuna og þið verðið
mun stöðugri á fótunúm.