Þjóðviljinn - 15.10.1975, Blaðsíða 7

Mi&vikudagur 15. oktdber 1975. ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 7
af erlendum vettvangi
Vestur-
þýskt
hneyksli
//Varnarbandalagiö"
Nató hefur lengi langað
til að færa út kvíarnar. i
hópi þeirra ríkja sem
bandalagið telur vænleg-
ust til samstarfs eru
Spánn og Suður-Afríka.
Þetta hefur þó strandað á
þvi að nokkrum aðildar-
rikjanna hefur þótt lýð-
ræðið í þessum rikjum af
of skornum skammti til
þess að Nató-útvörður og
verndari lýðræðisins i
heiminum — þurfi að
verja það.
bað er ekki lengra siðan en i
fyrra að upp komst um leynilegt
ráðabrugg bresku stjórnarinnar
og stjórnarinnar i Pretoriu um
að sú fyrrnefnda setti upp flota-
stöð i Simonstown i nágrenni
Höfðaborgar. Þetta olli svo
miklu fjaðrafoki i Bretlandi að
stjórnin neyddist til að hætta við
áform sin.
Nú hefur komið upp svipað
mál en að þessu sinni á vestur-
þýska kratastjórnin i hlut. En
eins og áður þarf ekki að kafa
lengi oni málið til að við blasi
andlit „varnarbandalagsins’
Nató. Að þessu sinni hyggjast
þessar stofnair aðstoða stjórn
Suður-Afriku við að koma sér
upp kjarnorkuvopnum.
Breska blaðið Observer
skýrir frá þvi fyrir skömmu að
leynileg samtök blökkumanna i
Suður-Afriku, ANC eða Þjóðar-
ráð Afriku, hafi komist yfir
mikinn skjalabunka sem rænt
hefur verið i ýmsum vestur-
þýskum ráðuneytum og sendi-
ráði Suður-Afriku i Bonn. Ekki
er ljóst hver það hefur gert en
menn geta sér þess til að þar
hafi austurþýskir njósnarar
verið að verki.
Elstu skjölin eru frá árinu
1968 en i lok þess árs urðu sendi-
herraskipti i Bonn. Við stöðu
sendiherra Suður-Afriku tók þá
Donald B. Sole en hann hafði
áður gegnt stöðu formanns
Alþjóðlegu kjarnorkustofnunar-
innar, IAEA. Áður en hann hélt
ræðu þá sem venja er að nýir
sendiherrar haldi þegar þeir
afhenda trúnaðarbréf sin fékk
hann svolátandi heilræði frá
forvera sinum i embætti:
- Ég óttast að allt umtal um
kjarnorku....og Suður-Afriku
sem meiriháttar úraniumfram-
leiðanda....gæti orðið til að auð-
velda óvinum okkar (austur-
þjóðverjum, innsk. Þjv. ) áróð-
urinn um samstarf oklcar. Þetta
ættum við að forðast.... Ég held
að þvi minna sem sagt er opin-
berlega um þessa hlið sam-
skipta okkar við Sambandslýð-
veldið þvi meiri árangri náum
við að tjaldabaki........’
Liklega hefur hr. Sole farið að
þessum ráðum. Arangurinn lét
alla vega ekki á sér standa.
Eftir að hann kom til starfa
voru margir samningar undir-
ritaðir um samstarf vestur-
þýskra ráðuneyta, rikis-
rannsóknarst. á sviði kjarn-
orku, orkustofnunar vestur-
þýska rikisins og vestur-þýskra
einkafyrirtækja annars vegar
og tveggja suður-afriskra
stofnana hins vegar, Kjarn-
orkunefndarinnar og Oran-
vinnslufélagsins.
Siðan leikur allt i lyndi þar til i
júli árið 1972 að Haunschild
nokkur ráðherra mennta- og
visindamála i Vestur-Þýska-
landi sér ástæðu til að rita dr.
A.J. Roux formanni Kjarnorku-
ráðs Suður-Afriku trúnaðarbréf
þar sem hann biður Roux að
halda þátttöku vestur-þjóðverja
stranglega leyndri.
Aðstoða Vestur-
Þýskaland og
Nató Suður-
Afríku við að
koma sér upp
kjarnavopnum?
Þegar leyndarskjölin fara að
birtast gripur mikill tauga-
æsingur um sig meðal vestur-
þýskra ráðamanna og þeir gefa
út yfirlýsingu um að allri
opinberri samvinnu hafi verið
hætt i ágúst 1973.
En það er eitt atriði sem ekki
passar inn i þá mynd sem
vestur-þýskir ráðamenn reyndu
að gefa þessari samvinnu:
ferðalag GUnther Rall hers-
höfðingja til Suður- og Suð-
vestur-Afriku i ágúst 1974. Rall
þessi var yfirmaður vestur-
þýska flughersins - Luftwaffe -
fram i marslok 1974 en þá tók
hann við stöðu vestur-þýsks
hernaðarfulltrúa i herráði Nató.
Eitt þeirra skjala sem ANC
komst yfir var bréf frá sendi-
herra Suður-Afriku i London til
sendiráðsins i Köln dagsett 13.
ágúst 1974 - heilu ári eftir að
allri samvinnu átti að vera
lokið. Þar gefur að lita
nákvæma ferðaáætlun Ralls
hershöfðingja til Suður-Afriku.
- Ég hef skipulagt heimsókn
Giinther Rall hershöfðingja til
Suður-Afriku i boði varnar-
málaráðuneytis vors en opin-
berlega ferðast þau i boði hr.
Kurt Dahlmanns ritstjóra
Windhoek Allgemeine Zeitungí i
Namibiu)....Ekkert umtal má
verða um þessa heimsókn og af
öryggisástæðum ferðast hjónin
undir nöfnunum hr. og frú Ball.
Nú væri i sjálfu sér ekkert viö
það að athuga að v-þjóðverjar
miðluðu stjórn Suður-Afriku af
þekkingu sinni á beislun kjarn-
orku til friðsamlegra nota. Ef
samvinnan er bundin við það
eitt eins og vestur-þýsk stjórn-
völd vilja vera láta. En annað
mál er ef um kjarnorkuvopn er
að ræða eins og ANC heldur
fram i skýrslu sem samtökin
sendu frá sér eftir að þau
komust yfir bréfin. Þau benda
á, máli sinu til sönnunar, aö
Suður-Afrika hafi neitað að
undirrita alþjóðasamning um
bann við útbeiðslu kjarnorku-
vopna.
Og meira en það: árið 1965 lét
einn ráðamanna Suður-Afriku
á sviði kjarnorkumála i ljós þá
skoðun að landinu væri
Herra Rall (e&a Ball) var
rekinn vegna dularfullrar heim-
sóknar til Suður-Afriku.
nauðsynlegt að eignast kjarn-
orkuvopn til þess ma. ,,að koma
i veg fyrir árásir kjaftagleiðra
Afriku- og Asiurjkja,’ eins og
hann orðaði það. Þá verandi
forsætisráðherra landsins,
Verwoerd, tók heilshugar undir
þetta. Þremur árum seinna
staðfesti yfirhershöfðingi
landsins, H.J. Martin, að smiði
eldflauga sem þá var i gangi
væ'ri tengd áætlunum stjórnar-
innar um að koma sér upp
kjarnorkuvopnum. Fleiri tóku
undir þetta, þám. áðurnefndur
dr. Roux sem mjög kom við
sögu i samskiptum við vestur-
þýska ráðamenn og iðjuhölda.
Roux þessi tók td. þátt i við-
ræðum við Haunschild ráðherra
árin 1971-72. Þrátt fyrir þá
ákvörðun þýsku sambands-
stjórnarinnar að taka ekki
beinan þátt i að fjármagna
suður-afriska verksmiðju sem á
að auðga úranium i ágúst 1973
er sagt að mánuði seinna hafi
verið haldinn fundur i Bonn þar
sem ráðherrar visinda, efna-
hagsmála, utanrikismála og
fjármála tóku ákvörðun um að
taka þátt i samvinnu við Suður-
Afriku um byggingu verksmiðju
sem auðgar úranium. Bygging
hennar á að hefjast á næsta ári
og að sögn suður-afrískra
heimilda verður hægt að nota
framleiðslu hennar jafnt i frið-
samlegum sem ófriðsamlegum
tilgangi.
Það er margt sem bendir til
þess að tilgangurinn með sam-
vinnunni sé ekki sem friðsam-
legastur. Til dæmis sú mikla
áhersla vestur-þýskra stjórn-
valda til að sveipa samvinnuna
huliðsblæju. Hvaða tilgang
hefur það ef einungis á að hita
upp og lýsa suður-afrisk mann-
virki?
Þegar ANC birti skyrslu sina
voru fyrstu viðbrögð
Bonnstjórnarinnar að þvertaka
fyrir hverskonar samstarf við
Suður-Afriku á sviði kjarnorku-
mála. Sagt vár að heimsókn
Ralls hafi verið algjört „einka-
mál’ hans. En þegar vikuritið
Stern tilkynnti að það hyggðist
hefja birtingu leyniskjalanna
flýtti vestur-þýska varnar-
málaráðuneytið sér að reka
Rall úr embætti. Var honum
gefið að sök að hafa vanrækt að
gefa yfirmönnum sinum skýrslu
um „hinar sérstöku ástæður’
fyrir heimsókn hans til Suður-
Afriku.
En Bonnstjórnin harðneitaði
enn að nokkur fótur væri fyrir
þvi að eitthvert samstarf hafi
átt sér stað milli vestur-þjóð-
verja og Suður-Afriku á sviði
kjarnorkumála. Einka- og rikis-
fyrirtæki hafa annað hvort
afneitað öllum sögum af þátt-
töku þeirra i samstarfinu eða
neitað að svara.
Allt þetta mál er svo gruggugt
að háværar raddir hafa krafist
þess i Bonn að málið verði
kannað ofan i kjölinn, einkum
þáttur varnarmálaráðherrans,
Georg Leber, i þvi. Það væri
heldur ekki úr vegi að fulltrúar
Natórikjanna - td. islenskir ráð-
herrar - krefðust rannsóknar á
hlut bandalagsins i þessari
samvinnu. -ÞH tók saman.
Aí hverju kaupaþýzkir
sjómenn íslenzkan
sjófatnaó frá
Sjóldæóagerómni ?
Vegna þess að Sjóklæðagerðin getur státað af meira
en 40 ára reynslu í framleiðslu vinnufatnaðar fyrir þá, sem
vinna við erfiðar aðstæður.
Öryggisfatnaður Sjóklæðagerðarinnar er viðurkenndir
af sjómönnum.
Hann er slitsterkur, stífnar ekki í frosti, er lipur við vinnu, og er
úr sjálflýsandi rauðgulu öryggislitu efni.
Blússan fæst með eða án hettu, en buxurnar eru búnar
þægilegum smellum, þannig að það er sama hvor hliðin snýr
fram eða aftur.
Sjógallinn er framleiddur til þæginda og öryggis
fyrir þá, sem vinna við erfiðar aðstæður.
SJÓKLÆÐAGERÐIN H.F.
Atvinna ■ Atvinna
Borgarbókavörður
Staða borgarbókavarðar er laus til um-
sóknar. Launakjör fara eftir samningum
við Starfsmannafélag Reykjavikurborg-
ar. Umsóknir ásamt upplýsingum um
menntun og fyrri störf sendist skrifstofu
borgarstjóra fyrir 7. nóvember n.k.
14. október 1975,
Borgarstjórinn i Reykjavík.
Lausar læknastöður
Staða læknis við heilsugæslustöð á Akra-
nesi er laus til umsóknar. Umsóknir send-
ist heilbrigðis- og tryggingamálaráðu-
neytinu fyrir 15. nÖv. 1975.
Staða læknis við heilsugæslustöð á Sauð-
árkróki er laus til umsóknar. Umsóknir
sendist heilbrigðis- og tryggingamála-
ráðuneytinu fyrir 15. nóvember 1975.
Heilbrigðis- og
tryggingamálaráðuneytinu
13. október 1975.