Þjóðviljinn - 19.10.1975, Blaðsíða 5

Sunnudagur 19. október 1975. ÞJÓÐVILJINN — SIÐA f
Þannig hugsar teiknari Rinascita sér lokavörn einveldis Gava-ættar-
innar f Napoli.
Kommúnistar -
bjargvættir
ítalskra borga?
Napoli hefur til þessa hnignaö jafnt og þéít.
Fyrir nokkrum dögum birtist i
blaðinu Washington Post leiðari
um þá fögru og listauðugu borg,
Feneyjar, Margir góðir menn
hafa grátið örlög þeirrar borgar á
undanförnum árum. Grunnvatni
hefur verið dælt upp úr undirstöð-
um hennar i þeim mæli, að borgin
var smám saman að sökkva i sjó.
Flóð gerðu mikinn usla á fornum
og frægum húsum og ekki siður
eitrað loft frá stórum nýreistum
oliuhreinsunarstöðvum i Porto
Marghera, sem er ný iðnaðar-
miðstöð og höfn við Feneyjar —
gufur þessarar átu sundur fresk-
ur, styttur og húsaskraut i skelfi-
legum mæli. Að visu hlupu ýmsar
stofnanir og ekki sist UNESCO til
og koúiu upp sjóði til að hressa
við borgina. En forstjóri
UNESCO, René Maheu, neyddist
til að hóta þvi i fyrra, að féð yrði
aftur tekið þvi að það væri notað
til annarra þarfa á Feneyjum en
til var ætlast. Feneyjar virtust
ætla að halda áfram að sökkva i
það fen spillingar -og ráðleysis
sem einkennt hefur stjórnarfar
kristilegra demókrata á ttaliu.
Enn bregður svo við, að
Washington Post sér ljós fyrir
stafni. Það er verið að loka
brunnum þeim sem áður dældu
vatni undan borginni, búið er að
útvega neysluvatn i staðinn, og
loks á að. fara að framkvæma
fyrirheit um að hressa upp á
gamlar byggingar. Iðnþróun á að
halda i skefjum. Blaðið þakkar
þetta annarsvegar þrýstingi af
hálfu UNESCO. Hinsvegar þvi,
að nýir menn eru teknir við
horgarstjórn Feneyja —
kominúnislar og sósialistar.
Nýir meirihlutar
Þessi saga er gott dæmi um
það, sem hefur verið að gerast á
ítaliu að undanförnu.
Kommúnistar unnu mikinn sigur
i kosningum til borga- og
héraðsstjórna fyrr á árinu, fengu
33,5% atkvæða þar sem kosið var,
en stærsti flokkur landsins,
Kristilegir demókratar, fóru
niður i 35%. öllum ber saman um,
að ein helsta ástæðan fyrir sigur-
göngu kommúnista hafi blátt
áfram verið sú, að þeir geta boðið
upp á heiðarlegri og réttlátari
stjórnsýslu. Menn hafa þá
reynslu af borgum og héruðum
þar sem þeir hafa stjórnað lengi,
eins og t.d. Emiliu hinni rauðu og
Bolognia, sem er stundum sögð
eina italska stórborgin sem
lifandi sé i. Það eru einm. þesssi
fordæmi sem gera kommúnista
að aðlaðandi samstarfsaðilum,
ekki aðeins sósialista (sem hafa i
rikisstjórn átt i brösóttu sam-
starfi við kristilega) heldur einn-
ig meðal ýmissa forvigismanna
kristilegra demókrata i bæjar-
málum.
Það er af þessum ástæðum,
sem myndun héraðsstjórna og
borgarstjórna um Italiu undan-
farna vikur og mánuði hefur leitt
til þess, að kommúnistar hafa
sýnu meiri áhrif á stjórnsýslu i
daglegu lifi á Italiu en jafnvel
glæsilegar kosningatölur þeirra
sýna. Það cr lalið, að núna stjórni
þcir eða taki þátt i að stjórna um
60% af ibúum italfu. Þeir eiga
borgarstjóra eða taka þátt i að
stjórna Torino, Feneyjum,
Flórens, Bologniu, Genúa, Napoli
— öllum helstu stórborgum nema
Róm, en þar var ekki kosið nú i
stunar. í héraðsstjórnum, sem
hafa mjög viðtækt vald, hafa
kommúnistar meirihluta með
sósialistum i Toscana, Umbriu,
Liguriu, Piedmonte og
Emilia-Romagna. 1 Lombardiu
eru kommúnistar með i
samsteypustjórn bæði með
sósialistum og kristilegum
demókrötum. 1 Latium (um-
hverfis Róm), Basilcata, Marche
og Abruzzia sitja samsteypu-
stjórnir mið- og vinstriflokka sem
njóta stuðnings kommúnista.
Kristilegir demókratar hafa á
landsmælikvarða hafnað hingað
til tilboði kommúnista um „hina
sögulegu málamiðlun”, sem felur
i sér samstarf þessara tveggja
stærstu pólitisku afla landsins.
En úti i borgum og héruðum er
þessi „málamiðlun” að verða
veruleiki — stórauðvaldinu,
Efnahagsbandalaginu. og
Kissinger til mikillar hrellingar.
En arfur sá sem kommúnistar
taka við eftir kristilega er mjög
óglæsilegur. Gifurleg fjármála-
spilling samfara þungbærri
skriffinnsku og niðurdröbbun al-
mennrar þjónustu hefur varvetna
fylgt valdaklikum kristilegra. Og
nú þegar kommúnistar og
sósialistar ætla að taka til hend-
inni — til dæmis leysa neyð hús-
næðislausra, þá eru fjárhagslegir
möguleikar þeirra mjög skertir.
Arfurinn
frá
kristilegum
demó-
krötum er
þungbær
Stjórn kristilegra i Róm hefur
einmitt reynt að undanförnu að
fleyta sér yfir fjárhagslega
örðugleika með þvi að halda eftir
hjá sér eða skera niður alls um
900 miljarði kr. þá skatta, sem
eiga lögum samkvæmt að ganga
til borga-og héraðsstjórna til ráð-
stöfunar.
Hér verður borgin Napoli tekin
sem dæmi um þennan erfiða arf.
f Napoli náðu vinstriflokkarnir
ekki meirihluta, kommúnist-
ar urðu samt stærsti flokkur
borgarinnar i kosningunum fyrr á
árinu, fengu 27 sæti af 80 i borgar-
stjórn. Með öðrum vinstriflokk-
um hafa þeir 33 sæti. Eftir kosn-
ingar átti að reyna að mynda ein-
skonar þjóðstjórn i borginni með
repúblikana i borgarstjórasæti,
en höfðingjar kristilegra demó-
krata lögðu bann við þvi. Nánar
tiltekið Silvio Gava og sonur hans
Antonio Gava. Vinstrimenn voru
þvi hálfvegis neyddir fil að
mynda minnihlutastjórn.
Klíkuveldi
Gavaættin (frændur og frænk-
ur, tengdafólk og vinir) hefur um
langt skeið ráðið Napoli. Stjórn
þeirra á borginni er talin eitthvað
versta dæmi um það hvernig
djúptæk og margþætt spilling hef-
ur ekki einungis komið i veg fyrir
framfarir heldur beinlinis valdið
þvi að stóru samfélagi hefur stór-
lega hrakað — og eru þó mörg
dæmi slæm um ftaliu sunn-
anverða.
I borginni eru 1,2 miljónir ibúa
og þar af ganga 125 þúsundir at-
vinnulausar og vændiskonur eru
tiu þúsund. Barnadauðinn er
hærri en i mörgum þróunarlönd-
um. 1 miðborginni eru hús og
heilar götur að grotna niður,
sorpræsin springa með þeim
tilþrifum að óþverra bókstaflega
rignir yfir mannfólkið. Heil-
birgðisástandið er talið hafa
beinar hættur i för með sér fyrir
afganginn af landinu. Hinn marg-
lofaði Napóliflói, sem, lofaður er i
söngvum (O sole mio) er einhver
mengaðasti pollur i heimi.
Bannorð og
„reddingar”
Nú eru fyrir rétti i Napoli tveir
yfirlæknar á sjúkrahúsum, en
vanræksla þeirra leiddi til þess,
að hættulegur faraldur kom upp á
ungbarnadeild og kostaði hann
tuttugu börn lifið. Sjálfsagt
félagslegt verkefni eins og rekst-
ur spitala er að miklu leyti i hönd-
um privatspekúlanta, sem hafa
hæpna læknisfræðilega kunnáttu
og eru á enn vafasamara sið-
ferðisstigi. Annar þessara hand-
teknu lækna er 32 ára — hann á
stórt fæðingasjúkrahús og hluta-
bréf i fjórum öðrum. Sú stað-
reynd, að læknar þessir koma
fyrir rétt, þykir benda til þess, að
hin pólitiska vernd sem slikir
menn hafa áður notið sé ekki hin
sama og áður.
Fyrir utan atvinnuleysingjana
125.000, býr i Napoli svipaður
fjöldi fólks, sem fer á fætur á
morgnana án þess að vita hvernig
á að útvega daglegt brauð, og
bjarga sér siðan sér einhvernveg-
inn með ótrúlegust'u „redding-
um” sem þekktar eru úr gaman-
leikjum Italiu, en eru hreint ekki
spaugilegar i reynd.
Hér er um að ræða fólk sem
stundar allskonar smásvindl eins
og að þykjast innheimta gjöld af
bilastæðum, gabbar túrista, leigir
rúmið sitt i tvo tima, eða fær
nokkrar krónur fyrir að sitja á
biðstofu tannlæknis og sýna hve
hann er eftirsóttur. A hverja
30.000 ibúa er einn læknir — en 300
spákonur og „vitringar”.
Atvinnuleysið heldur áfram aö
vaxa, og þrjú stór alþjóðleg fyrir-
tæki (m.a. Dunlop) eru að loka
útibúum sinum i Napoli. Bygg-
ingariðnaðurinn er i lamasessi.
Fiskveiðar eru i kreppu vegna
mengunar. Landbunaði i hérað-
inu i kring er að hnigna og flótta
til borgarinnar heldur áfram i
stórum stil — um leið og þeir sem
geta reyna að flýja borgina og
halþa til iðnaðarborganna i
norðri.
2500 bitlingar
í sorpinu
Kröfugöngur atvinnuleysingja
hafa verið tiðar og hafa þær hvað
eftir annað leitt til átaka. Þær eru
ekki skipulagðar af kommúnista-
flokknum eða verkalýðsfélögun-
um —vinstri armurinn er þvert á
móti, smeykur við þessi átök,
sem hann telur að geti orðið vatn
á myllu fasista.
En bæði atvinnuleysingjar og
verklýðsfélögin berjast á sömu
vigstöðvum. Þau halda þvi fram,
að hinar opinberu vinnumiðl-
unarskrifstofur ráði aðeins þá
menn, sem geta veifað flokks-
skirteini kristilegra demókrata.
Og þar með er komið að hinni
mjög einföldu útskýringu á þvi
einveldi sem Gavaættin hefur
hingað til farið með i Napoli. AU-
arr-stöðuvaitiftgar-fara-um flokks-
skrifstofur hennar i hverfuritfrfT—
hvort sem ráðinn er öskukarl eða
bankastjóri. Sorphreinsunar-
menn eru reyndar mjög gott
dæmi. 3500 eru á launaskrá i
Napoli, en aðeins 1000 vinna.
Uinir fá laun sin seni einskonar
viðurkenningu fyrir pólitiska
frammistöðu.
Borgin hefur 13.000 manns á
launaskrá og er þar með stærsti
vinnuveitandi á staðnum. Mikill
hlut þessa fólks vinnur engin störf
— og þar með er fengin nokkur
skýring á þvi, að Napoli er skuld-
ugasta borg landsins. Eitt af
l'yrstu verkefnum minnihluta-
stjórnar kommúnista verður að
hreinsa til i þessu kerfi.
Þetta er semsagt borgin sem
kommúnistar taka við. Það er
engin furða þótt hinn nýi borgar-
Framhald á 22. siðu.

t
f i f rJSPÍÍt
^ .rBESS-wis:____
Tekst vinstriflokkunum að snúa við öfugþróuninni f Feneyjum?