Þjóðviljinn - 02.11.1975, Qupperneq 2

2 S1ÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 2. nóvember 1975.
Umsjón: Vilborg Harðardóttir.
Áfram!
Hvernig berjumst
viö saman
gegn atvinnuleysinu?
Svo mikið sem búið er að skrifa
og tala um kvennaverkfallið er
kannski að bera í bakkafullan
lækninn að minnast enn á þaö
hér. En i sigurvimu þess árang-
urs sem þá uáðist með samstöð-
unni mega konur ekki gleyma, að
þetta er aðeins upphafið, fleiri
dagar koma eftir þennan dag og
fleiri ár eftir kvennaáriö 1975.
Það þýðir ekki að stöðvast og
scgja: Sjá, þetta var harla gott. —
Við verðum að halda áfram uns
fullu jafnrétti er náð. Við verðum
að halda áfram að berjast.
Næg eru verkefnin. Þrátt fyrir
bros og bliðu sem atvinnurekend-
ur þorðu ekki annað en að sýna
þegar þeir stóðu frammi fyrir
hinni miklu samstöðu og þvi al-
menningsáliti sem hún skapaði
um daginn, eru þeir hinir sömu nú
strax farnir að beita mótaðgerð-
um. Dag eftir dag klingja i út-
varpinu auglýsingar frá Vinnu-
veitendasambandi Islands þar
sem minnt er á, að draga beri af
launum starfsfólks vegna óheim-
Framhald á 22. siðu.
Og hvers er metiö
framleg hennar?
,,Það er númer eitt, tvö,
þrjú og kannski lika f jögur að
eiga góöa konu i sveit, konu
sem er samhent manninum.
Hún þarf að vera fyrst á fætur
á morgnana og siðust i koju á
kvöldin.”
Þessa klausu úr Daglaðinu,
hafða eftir einum karlinum,
sendir Sirri og spyr hvernig
þessar kröfur til sveitakon-
unnar samræmist þvi mati,
sem þjóðfélagið og hennar
eigin stétt, bændastéttin, legg-
ur á vinnu hennar. Til dæmis
bendir hún á það sem fram
kom i dreifibréfi fram-
kvæmdanefndar um kvennafri
fyrir24. okt. meðal ástæðna tii
verkfallsins:
Að bændakonur eru ekki
fullgildir aðilar að samtökum
stéttar sinnar. Að vinnufram-
lag bændakvenna i búrekstri
er metið til kr. 175.000 á ári.
Ástamálin —
undirgefni eöa frelsi
Og hér er bréfkorn, undirrit-
að af nokkrum karlverum,
sem telja þó einkamál sin á
torg borin ef nöfnin birtast, en
tileínið er bréf i Velvakanda
Morgunblaðsins gegn kvenna-
verkfallinu, bréf sem vakti
talsverða athygli og umtal:
,,Það bar svo til á dögunum,
að einhver kjáni, sem nefndi
sig ,,33 ára húsmóður”, lét ljós
sitt flökta hjá Velvakanda.
Þar var m.a. drepið á ,,ásta-
mál rauðsokka”, hvernig þau
mundu nú eiginlega vera.
Enda þótt ritstjórar Moggans
hafi talið pólitiskt skynsam-
legt af hálfbiðja afsökunar á
þessu, þá er spurningin at-
hyglisverð.
Okkur sýnist þetta nefnilega
vera skrifað af kynbróður
okkar, og þá liklega einum,
sem hefur heldur takmarkaða
reynslu af kvenfólki. Tilveran
er satt að segja svo ágæt, að
þvi frjálsari og sjálfstæðari
sem konan er, þvi skemmti-
legri kynfélagi er hún. Stór-
mennskukomplexinn um hina
„undirgefnu” konu, sem við
höfum sjálfsagt flestir ein-
hverntimann gengið með,
hann verður harla léttvægur
fundinn, þegar menn hafa
upplifað, hvað frjáls og fram-
takssöm manneskja getur
veitt manni og sjálfri sér.
Þetta er ekki meint sem
auglýsing fyrir rauðsokka
(kvenkyns), þær virðast einna
sist þurfa sliks með, heldur
sem velviljuð og óeigingjörn
ábending til þeirra kynbræðra
okkar, sem enn hafa látið sér
sjást yfir þessa ánægju i til-
verunni.
„Nokkrir, sem haft hafa
náin kynni af kvenkyns rauð-
sokkum.”
Hvaö gerir kona?
í ræðu sinni á kvennaárs-
fundinum i sumar sagði Eva
Kolstad frá Noregi m.a. frá
viðleitni kvennaársnefnda
sveitarfélaganna þar til að
breyta viðhorfum, ná inn á
hvert heimili og fá fólk til að
ræða réttindi kvenna og velta
hlutunum fyrir sér. Ein að-
ferðin var að fá skóla til
keppni um bekkjarblöð, teikn-
ingar og ritgerðir, þvi oft opn-
ast augu fólks fyrir þvi hve
fastmótuð viðhorfin eru og
áhrif umhverfisins rik þegar
það sér, að m.a.s. börnin hafa
þegar tileinkað sér gamla
hugsunarháttinn.
Forskólarnir eða leikskól-
arnir urðu fyrstir til með sin'
svör, og mátti skoða úrval
þeirra á sýningu i Osló i vor.
M.a. voru börnin spurð:
Hvað gerir kona? Og svörin
voru táknræn, sagði Eva:
„Þær hjálpa börnunum i
leikfimi og svoleiðis,” sagði
eitt. „Þær standa og horfa út
um gluggann,” svaraði annað.
Annars þvoðu þær upp. Konur
þær, sem börnin teiknuðu,
þvoðu upp einhver ókjör. ör-
sjaldan sáust karlmenn sem
tóku þátt i uppþvottinum. Það
mátti sjá barnshafandi konur
klifra á þakinu til að gera við
rennuna, „þvi enginn hjálpar
þeim”. Við sáum barnshaf-
andi konur bera þungar inn-
kaupatöskur. Þvi að enginn
hjálpaði þeim við það heldur.
Og við fengum stórkostlegt
dæmi um það að börn eru
mjög raunsæ um gang lifsins.
Spurningunni „Hvað gerir
kona?” svaraði eitt barnið:
„Þær gifta sig og eignast
börn”! — Hlutverkin voru
yfirleitt fastmótuð — hnútur-
inn hnýttur, sagði Eva Kol-
stad.
í þessu sambandi langar
mig að segja smádæmi um
það hve mikil áhrif umhverfið
og viðurkenndir hlutir hafa —
lika i hina áttina, sem betur
fer. Þannig skeði það fyrir
rúmu ári, að gagnfræðaskól-
inn i Neskaupstað fékk nýjan
skólastjóra, sem er kona.
Aður hafði kona aldrei gegnt
embætti skólastjóra þar
eystra og reyndar óviða á
landinu, nema við kvenna-
skóla og nú á siðari árum
nokkra minni barnaskólanna.
En enginn mér vitanlega hef-
ur heyrst amast við þessari
nýbreytni i Neskaupstaö, I
skólastjórinn er viðurkenndur \
án tillits til kynferðis.
Áhrifin: f yngsta bekk
barnaskólans nú i haust spurði
kennarinn börnin hvað þau
ætluðu að verða þegar þáu
yrðu stór. A.m.k. þrjár stelpur
ætla að verða skólastjórar! —
Skyldu svörin hafa orðið hin
sömu ef spurningin hefði verið
borin upp fyrir tveim árum,
þegar ekkert barnanna hafði
heyrt getið um konu i slikri
stöðu? Áreiðanlega ekki. Og
það sem meira er, — öllum
börnunum virtist þykja þetta
val jafn eðlilegt og sjálfsagt og
hinna, sem ætluðu að verða
hjúkrunarkonur, vinna i
frystihúsi, eða verða húsmæð-
ur. Hitt er svo annað mál og
vekur óneitanlega óþægilegar
spurningar,að aliur bekkurinn
skellihló þegar einn strákur-
inn sagðist ætla að verða
bóndi. —vh
llauösokkar syngja á Torginu 24. okt.
Margir lesendur jafnréttissiðunnar hafa beðið um birtingu
baráttusöngs rauðsokka,sem sunginn var á Lækjartorgi verk-
fallsdaginn og er hér með orðið við þeim óskum. Textann hafa
Dagný Kristjánsdóttir og Kristján Jónsson samið eftir sænskum
rauðsokkasöng undir sama lagi úr leikritinu „Jösses flickor”.
í AUGSÝN ER
NÚ FRELSI
I augsýn er nú frelsi
og fyrr það mátti vera,
nú fylkja konur liði
og frelsismerki bera.
Stundin er runnin upp.
Tökumst allar hönd i hönd
og höldum fast á málum,
þó ýmsir vilji afturábak
en aðrir standi i stað,
tökum við aldrei undir það.
En þori ég, vil ég, get ég?
Já, ég þori, get og vil.
(Tvitekið)
Og seinna börnin segja:
Sko mömmu, hún hreinsaði til.
Já, seinna börnin segja:
Þetta er einmitt sú veröld sem eg vil.
En þori éggetég, vil ég...o.s.frv.
Áfram stelpur standa á fætur
slitum allar gamlar rætur
þúsund ára kvennakúgunar.
Ef einstaklingurinn er virkur
verður fjöldinn okkar styrkur
og við gerum ótal breytingar.
Atkvæði eigum við i hrönnum,
komum pólitikinni i lag,
sköpum jafnrétti og bræðalag.
Áfram stelpur hér er höndin,
hnýtum saman vinaböndin,
verum ekki deigar dansinn i.
Byggjum nýjan heim með höndum
hraustra kvenna i öllum löndum.
Látum enga linku vera i þvi.
Börnin eignast alla okkar reynslu,
sýnum með eigin einingu
aflið i fjöldasamstöðu.
Stelpur horfið ögn til baka
á allt sem hefur konur þjakað,
stelpur horfið bálreiðar um öxl.
Ef baráttu að baki áttu,
berðu höfuð hátt og láttu
efann hverfa, unnist hefur margt,
þó er mörgu ekki svarað enn,
þvi ekki er jafnréttið mikið i raun:
Hvenær verða allir menn taldir menn?
Með sömu störf og lika sömu laun?
(Fyrsta erindi endurtekiö)
Starfshópar að byrja
Mikið af starfi rauðsokka i
haust hefur snúist kringum
kvennaverkfallið og undir-
búning þess, að þvi er ein úr
miðstöð hreyfingarinnar,
Þuriður Magnúsdóttir, sagði
jafnréttissiðunni.
En nú verður tekið til
óspilltra málanna og hafin
vinna i starfshópunum. Þegar
hafa margir látið skrá sig til
þátttöku, en þeir sem vilja
vera með og hafa ekki látið
heyra frá sér hafa til þess
tækifæri á fimmtudaginn
kemur, þegar haldinn verður
almennur fundur i Sokkholti
kl. 8,30 sd.
Þar verður lika rætt um
stofnun nýrra starfshópa og
annað starf framundan, sagði
Þuriður og hvatti ti! þess, að
sem allra flestir kæmu og
legðu sitt til málanna.