Þjóðviljinn - 19.11.1975, Síða 7

Miðvikudagur 19, nóvember 1975. ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 7
Barnahjálp
S.Þ. fær
lítinn
stuöning
frá íslandi
Framlag íslands til
Barnahjálpar Sameinuöu
þjóðanna var lengi vel það
rausnarlegasta, sem barst
frá nokkurri þjóð í heimin-
um, ef tekið var mið af
framlagi hvers íbúa. Við
lögðum þannig drjúgan
skerf til aðstoðar við öll
þau hungruðu börn og
ómenntuðu, sem til eru í
þróunar löndunum, en
helmingur íbúa í þeim
löndum er á barnsaldri.
i dag er framlag okkar
orðið miklum mun minna.
Við höfum dregist langt
aftur úr og sendum nú ekki
nema tvær til þrjár miljón-
ir á ári, eða sem svarar
helmingi af verði sæmi-
lega útbúins lúxusfólks-
bils. Þá má geta þess, að á
þeim þrjátíu árum, sem
við höfum sent framlög til
barnahjálparinnar hafa
samtals farið frá okkur
um 160 miljónir króna.
Mun það nálgast það að
vera 1/6 hluti áætlaðs
verðs á borgarleikhúsinu
nýja.
Ástæðan fyrir þvi, að þessar
ógnvekjandi tölureru hér nefndar
er sú, að fyrir skömmu var stadd-
ur hér á landi framkvæmdastjóri
Evrópudeildar Barnahjálpar SÞ,
Gordon Carter. Hann hélt fund
með fréttamönnum, þar sem
hann sagði frá starfi deildarinn-
ar, helstu tekjulindum og öðru
þvi, sem máli þótti skipta.
Carter kom hingað til lands til
að ræða við stjórnvöld og afla
stuðnings við stofnunina. Hann
sagði m.a. að helmingur ibúa i
þróunarlöndum væru börn eða
smábörn. Þau væru sárlega
hjálparþrufi, ekki endilega van-
nærð öll, heldur með öllu ómennt-
uð og ófær um að bjarga sér. Starf
barnahjálparinnar væri þvi
nánast óendanlegt og verkefnin
fjárfrek.
Mörg fyrstu ár starfsins hefði
framlag tslands verið rausnar-
legt en upp úr 1955 hefði aðstoð
okkar farið ört minnkandi. Mest
fé kæmi nú frá Bandarikjunum,
en sviar eru rausnarlegastir ef
tekið er mið af fólksfjölda.
Starfiö sagði Carter aö beindist
einkum að tveimur hópum. Ann-
ars vegar smábörnum og hins
vegar börnum á skólaaldri. Sifellt
meira af starfinu færi i smá-
barnahjálp þar sem skólamál
væru tekin æ fastari tökum i
þjóðfélögunum. Auk þess væru
börn á skólaaldri farin að nálgast
svo vinnumarkaðinn, aö þeim
væru töluverður gaumur gefinn.
Carter sagði að um fjórðungur
ibúafjölda þróunarlanda væri
smábörn og þjáningar þeirra
væru oft miklar, þótt litiö færi
fyrir þeim, enda hefðu börn engin
samtök eða málsvara, sem út-
um 250 miljónir dollara á næsta
ári og um 500 miljónir dollara ár-
ið 1980. Sagði Garter að vart gæti
það talist offjár þegar horft væri
á allan þann gifurlega fjölda
barna, sem væri á einn eða annan
hátt sárlega hjálparþurfi.
Aðspurður sagði Carter að Iran
hefði verið fyrsta rikið af oliu-
löndunum, til þess að tilkynna að
ekki væri lengur þörf á fjárhags-
aðstoð. Þó hefði verið óskað eftir
áframhaldandi starfi sem beind-
ist að þvi einu, að aðstoða stofn-
anir íran við áframhald barna-
hjálparinnar. Það væri þó ekki
viða, sem fjárhagsaðstoð væri af-
þökkuð og þvi væri mikilvægt að
efla tekjurnar til muna.
Um 80% af fjárframlögum til
hjálparstarfsins koma frá rikis-
stjórnum um allan heim. 10%
koma inn af jólakortasölu, sem er
sivaxandi. Það sem á vantar eru
ýmiss konar önnur framlög.
í eina tíð
sendum við
allra þjóða
mest til
Barnahjálpar-
innar.
Jólakortasalan
skilar drjúgum
peningum og
fer ört vaxandi
hérlendis
skýrði sérstaklega þeirra sjónar-
mið.
Starf Barnahjálparinnar bein-
ist eingöngu að varanlegum verk-
efnum, þ.e.a.s. þeim verkefnum,
sem skilja eftir sig til langs tima
aukinn fróðleik og ný vinnubrögð.
Verkefni til skamms tima eru
ekki tekin nema ef um neyðar-
hjálp er að ræða og ávallt er unnið
i nánu samstarfi með ráðuneyt-
um, félögum eða öðrum hjálpar-
stofnunum. Einkum beinist starf-
ið aö hreinlæti, heilsugæslu, góðu
mataræði og þeirri menntun, sem
kemur að fullum notum i hinu
daglega lifi á hverjum stað fyrir
sig.
Allir málaflokkar
teknir saman
Carter sagði að lögö væri áhersla
á það, að vinna með alla þessa
þættisaman. Reynslan heföi sýnt
að litill sem enginn árangur
næðist öðru visi, — það þýddi litið
að taka eitt sviöið út úr og sinna
þvi einu. Samstillt átak á öllum
sviðum þyrfti að koma til og færi
þaö fram i gegnum stofnanir, sem
viðkomandi rikisstjórnir settu
upp i samráöi við Barnahjálpina,
Mjög viða þarfnast börn mun næringarrikari fæðu en Miljónir barna i heiminum eru jafn hjálparþurfi og
völ er á. Hér kennir einn starfsmanna Barnahjálp- þessir bræður, sem geta ekki annað en kallað á
arinnar meðferð vitamina i pilluformi. skilning þeirra þjóða, sem berjast svo gjarnan við
ofl'itu og velmegunarknraklcika.
Andviröi eins ráðherra-
bíls er sent árlega til
allra hjálparþurfi barna
öflug
jólakortasala
á islandi
Hér á landi hefur kven-
stúdentafélag tslands annast sölu
jólakorta fyrir Sameinuðu Þjóð-
irnar með góðum árangri. Sala á
kortunum fer raunar vaxandi um
allan heim og sérstaklega sagði
Carter að komið hefði á óvart hve
mikið seldist skyndilega af þeim i
löndum Austur-Evrópu, en þar
var i upphafi talið að ógjörningur
myndi að selja þessi jólakort.
Skilningur væri hins vegar greini-
lega að aukast meðal fjölmargra
þjóða, menn væru óðum að taka
við sér og gera sér grein fyrir að
vandamálin væru aðkallandi og
krefðust skjótrar úrlausnar. Upp-
lag hér á kortum S.Þ. er um
30.000.
Vörur og tæki er um 60% af
kostnaði Barnahjálparinnar.
Starfsliðið kostar um 25% og
aðkeypt sérfræðiaðstoð tekur til
sin um 5%. Afgangur fer siðan i
kostnað við stjórnun stofnunar-
innar og útgáfustarfsemi.
Það er beðið um þina bjálp.
— sjálf hefði hún engar slikar
stofnanir á sinum vegum.
Carter sagði þó, að oft gæti
reynst erfitt að fá stjórnvöld til
samstarfs. Barnahjálp heyrði
undir svo mörg ráðuneyti og
stofnanir að oft væri næstum
ógerningur að samræma starfið
þannig, að öllum likaði. Einstök-
um stofnunum hætti til að óttast
að missa vald sitt, allir vildu ráða
öllu og oft væri þvi erfitt um vik,
þegar skipuleggja þyrfti aðstoð
við börnin.
Nú hefur Barnahjálpin yfir að
ráða um eitt hundrað miljónum
dollara árlega en vonast er til
þess að veruleg aukning verði þar
á næstunni. Stefnt er að þvi að fá
Hver þarf aðstoð
En hvernig skyldu þær þjóðir
veljast, sem fá fjárhagsaðstoð
eða aðra hjálp frá barnahjálp-
inni? Carter sagði að löndin væru
flokkuð niður eftir þörfum og væri
þá oft miðað við þjóðarfram-
leiðslu á hvern ibúa. Lönd sem
hefðu undir 100 dollara i þjóðar-
framleiðslu árlega á mann væru
um sjötiu talsins. Þau þyrftu
mjög verulega hjálp. Þau sem
hafa 100—500dollara eru fimmtán
eða tuttugu og fá hjálp eftir þvi
sem kostur er á og eftir þvi sem
beðið er um. Fimm eða sex lönd
hafa 500—1000 framleiðslu fá ein-
göngu leiðsögn frá barnahjálpinni
og þau sem eru þar fyrir ofan
„geta hreinlega séð um sig sjálf”
sagði Carter. Munu það vera um
fimmtiu lönd.
Meginhluti starfsins fer fram i
Afriku og hluta Asiu og starfið fer
eftir mjög langri dagskrárgerð,
sem ekki tekur tillit til fjárhags
þjóðanna, þótt hann batni e.t.v.
meðan á starfi stendur. Eins og
áður segir er hér ekki um
skammtimaverkefni að ræða
heldur er hverju máli fylgt alla
leið til hafnar.
Aðeins eitt land sagði Carter að
neitaði með öllu að þiggja aðstoð.
Væri það Albania sem stæði svo
fastá sinu þótt engum dyldist það
þar þyrfti að vinna mikið starf.
Frá Kina berast þær fréttir sagði
Carter, að ekki væri þörf á neinu
starfi og væri það að sjálfsögðu
tekið trúanlegt þótt engin vissa
væri fyrir hendi.
Þá viðurkenndi Carter einnig
aðspuröur að i Kambódiu færi
ekkert starf fram. Fulltrúi
barnahjálparinnar hefði neyðst
til að yfirgefa rikið á rósturtim-
unum og hefði ekki verið hafist
þar handa að nýju. Barnahjálp-
inni væri meinaður aðgangur og
þær skýringar gefnar, að þar geti
menn sé um sig sjálfir.
Erfiðasta starfið fer að sögn
Gartes fram i Bangla-Desh og
Angóla. Þar væri verkefnalistinn
með öllu ótæmandi og ástandiö
geigvænlegt. — gsp