Þjóðviljinn - 08.02.1976, Blaðsíða 16

16 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 8. febrúar 1976
Umsjón: Þórunn Sigurðardóttir
Hvernig er það með
jafnréttið á heimilinu
Þrátt fyrir góðan vilja,
tekst mörgum ótrúlega
illa að ná og viðhalda
jafnrétti, þar sem jafn-
rétti á að byrja — sem
sagt inni á heimilinu. Það
er talað mikið um jafn-
rétti og fólk berst fyrir
jafnrétti á ýmsum svið-
um — en jafnréttið á
heimilinu er oft engu
meira en það var hjá
ömmuogafa. Eða hversu
margir karlmenn eru það
sem sjá t.d. um fatakaup
eða viðgerðir á fötum
barna sinna? En þeir eru
jú f lestir ansi duglegir við
að ,,hjálpa til"!
Sannleikurinn er sá, að ungar
konur, sem vinna úti og eiga
fjölskyldu, vinna oftast tvöfalt
starf, þ.e. úti og á heimilinu.
Abyrgðin á heimilishaldinu,
börnunum og matseldinni er
fyrst og fremst á þeirra herð-
um, en — eins og fyrr segir —
flestir ungir menn i dag eru
duglegir viðað „hjálpa til”. Það
er litið á þeirra framlag til mál-
anna sem vel þegna aðstoð, en
ekki sem sjálfsagða skyldu.
Þeir velja sér eftir sem áður
þann tima sem þeim hentar til
„aðstoðarinnar” — þeir leika
við börnin — þeir laga kannski
góðan mat á sunnudögum —
sem sagt þeir velja sér
skemmtilegustu verkefnin, þeg-
ar þeim hentar best! Þetta er
kannski ófögur lýsing, og á auð-
vitað ekki nærri alltaf við — en
hún er ótrúlega algeng.
Hversu mikil áhersla er t.d.
lögð á það við feður að þeir
vakni til ungabarna á móti
mæðrunum? Sum staðar er-
lendis er býnt fyrir feðrum af
starfsfólki fæðingardeilda að
þetta sé þeirra skylda, eigi móð-
irin að ná fullri heilsu á sem
stystum tima eftir barnsburð-
inn (auk þess sem þetta er
sjálfsögð jafnréttiskrafa). Slikt
aðhald hefur mikil áhrif og
sænsk könnun hefur sýnt að þar
sem feður eru búnir undir komu
barnsins á þennan hátt, — þeim
kennd ungbarnaumönnun og
þeim skýrt frá nauðsyn þess að
móðirin fái næga hvild, heilsast
bæði mæðrum og börnum mun
betur, auk þess sem feðurnir fá
nánari tengsl við barnið, sem
lengi býr að.
Hér á landi er hins vegar al-
gengt að maður heyri full-
hrausta unga menn segja: „Ég
skil bara ekkert i þvi, en ég
vakna bara alls ekki á nóttunni.
Það þýðir ekkert fyrir mig að
reyna að vakna til barnsins —
ég bara sef.” Og konurnar eru
jafnvel stoltar af þessu og sætta
sig við að missa svefn og heilsu
vikum og jafnvel mánuðum
saman ef barnið er óvært eða
veikt. Þetta er nefnilega ekki
allt karlmönnunum að kenna —
konurnar njóta þess gjarna i og
með að „vera ómissandi”.
Taflan sem hér er á siðunni er
gerð af heimilisfræðingnum
Kerstin Myrehed og er gert ráð
fyrir 4ra manna fjölskyldu.
Otreikningurinn á timunum er
varla nákvæmur, enda hlýtur
slikt að vera mismunandi frá
fjölskyldu til fjölskyldu, eftir
þvi hvar hún býr, hvernig vinn-
an er o.s.frv. Ef timaútreikn-
ingurinn virðist mjög ólikur þvi
sem á við viðkomandi fjölskyldu
er bara að brey ta um tölur. Gert
er ráð fyrir að inn i auðu reitina
séu færðir timar hvors um sig
eins og þeir dreifast yfir árið, en
ef til vill væri gott til að byrja
með að kanna jafnréttið i einn
mánuð. Hvað barnaumönnuna
áhrærir eru ekki gefnir upp á-
kveðnir timar fyrir árið, þvi
þeir eru svo mismunandi. og
verður hver fjölskylda að reikna
það út sjálf.
Gert er ráð fyrir að jafnvel
þótt annað foreldranna sé
heima á daginn, þá eigi skipting
á verkunum eigi að siður rétt á
sér. Sá eða sú sem heima er hef-
ur þá umsjón barnanna yfir
daginn, en á nákvæmlega sama
rétt á fritima þess utan og sá
sem úti vinnur. Slikt hljóta að
vera lágmarksréttindi þess sem
heima er, sem oftast er konan —
og sjálfsögð virðing fyrir hús-
móðurstarfinu og barnauppeld-
inu. Það er nefnilega dálitið
kyndugt að heyra fólk ræða um
húsmóðurstarf og barnauppeldi
með fjálgum rómi sem þýð-
ingarmesta starf þjóðfélagsins,
en gera um leið ráð fyrir að sá
sem það starf vinnur eigi aldrei
fridag og að þvi fylgi endilega
öll erfiðustu og leiðinlegustu
störf heimilisins. Kerstin sú
sem gert hefur þessa töflu mæl-
ir með að foreldrar skiptist á að
eiga fri á laugardögum og
sunnudögum, þannig að ekki sé
alltaf verið að ætlast til einhvers
af öðrum aðilanum, — sem oft-
ast verði konan. Og hún minnir
á að strax og börn geta eiga þau
að læra að hirða sitt eigið her-
bergi og taka þátt i heimilis-
störfunum eftir getu. Að end-
ingu segir Kerstin að „dagbók”
yfir störfin á heimilinu þar sem
unnt sé að fylgjast með þvi
hvernig þau deilast, sé i raun og
veru miklu nauðsynlegri fyrir
hamingjusamt fjölskyldulif en
hinarsigildu heimilisdagbækur,
þar sem i er fært verð á ýmsum
matartegundum — að sjálf-
sögðu af húsmóðurinni.
GS bendir á úlpurnar i Vinnu-
fatabúðinni, en þar er útsala á
ágætum úlpum á mjög góðu
verði. Þarna hafa t.d. fengist
fyrirtaks barnaúlpur á 1900
krónur og á fullorðna af ýmsum
gerðum fyrir nokkur þúsund
krónur. Þessar úlpur eru yfir-
leitt hentugar hér á landi, hlýjar
og sterkar. Og það má reyndar
enn minna á útsöiurnar, sem nú
eru i fullum gangi i bænum, og
þeir sjálfsagt margir sem gera
góð kaup á þeim þessa dagana.
Margir hafa kvartað undan
sjóþyngslunum að undanförnu
og þá ekki sist þvi undarlega
sinnuleysi að moka snjó af göt-
unum viðstöðulaust upp á gang-
stéttir. Gamalt fólk hefur t.d.
átt i miklum erfiðleikum með að
komast leiðar sinnar allan und-
anfarinn mánuð af þessum sök-
um. Er ekki hægt að ryðja göt-
urnar öðru visi en svona?
HEIMILISHALD ^^0 HANN HÚN ^ BÖRNIN Tlmar á ári HANN HÚN
Taka til morgunmat 50 Búaumrúmin 80 Dagleg tiltekt (tinaupphluti,föto.s.frv.) * 60 Vikuleg hreingerning 200 Stórhreingerning 25 Innkaup 100 Matargerð (ekki gert ráð fyrir hádegismat nema um helgar) 250 Uppþvottur (án uppþvottav.) 250 Uppþvottur (með uppþvottavél). 130 Þvotturivél (sjálfv., án þess aðstrauja) 65 Þvotturivél (sjálv. straujað) 155 Borga reikninga ( fara i banka o.s.frv.) 35 Billinn (þvottur, smurning o.fl.) 20 Lóðin (klippa gras, moka snjó o.fl.) 20 Viögerðir (fara með hluti I viðgerð gera viðsjálfur) 25 Gestir (undirbúa, matargerð, tiltekt, innkaupo.fi.) 50 Hér verður hver fjölskylda að skrifa sina tima eins og hún gerir ráð fyrir að þeir dreifist yfir árið. Mjög er mismunandi hversu mikinn tima umhirða og umönnun barnanna tekur, eftir þvi hvað þau eru gömul o.s.frv. Ungbarnaumönnum (skipta um bleyjur, þvo, klæða, gefa, mata, vakna á nóttunni) Umönnun stærri barna (klæða, hátta, lesa leika við, tala við o.s.frv.) Umhriða um föt (þvotturinn tilheyrir heimilishaldinu) Kaupa föt (sauma). Keyra börnin i skóla eða annað. Foreldrafundir (i skóla eða dagh.) Fara með börnin til læknis (sprautur o.s.frv.) Sjá um barnagæslu (halda sambandi við barnapiu). >