Þjóðviljinn - 14.03.1976, Blaðsíða 17

Sunnudagur 14. marz 1D76 ÞJÓÐVILJINN — SÍOA 17
Gunnar,
Olga,
Ólafur
Einhvem veginn fór það alveg
framhjá mér i jólaösinni, að
Olga Guðrún væri að gefa Ut
barnaplötu. En Aslaug og
Finnur höfðu eyrun hjá sér og
gáfu Þórarni hana i afmælisgjöf
(hann er fæddur á annan i jólum
eins og Maó). Við skelltum
henni náttúrulega á fóninn fyrir
barnið meðan við drukkum eft-
irmiðdagskaffið og leist bara
ágætlega á hana. Um kvöldið
litu inn gestir og viö leyfðum
þeim „að heyra eitt lag” sem
varð öll skifan frá upphafi til
enda. Núna kunnum við öll lögin
og syngjum hástöfum með öll
þrjú: „ála—ála”.
Skifan heitir Eniga—meniga
(AÁ—records 027). A henni eru
fimmtán söngvar, allir samdir i
tali og tónum af Ólafi Hauki SI-
monarsyninema einn texti, sem
er eftir Kristin Einarsson við
lag Ólafs Hauks. Gunnar Þórð-
arson útsetti öll lögin, stjórnaði
upptökunni og leikur auk þess á
flest hljóöfærin. Olga Guðrún
Arnadóttir syngur visurnar og
spilar á píanó þar sem þaö á við.
Textarnir fylgja með á lausu
blaði, næstum prentvillulausir.
Umslagið er forljótt og til há-
borinnar skammar fyrir aug-
lýsingastofuna Orkina.
*
Vikjum þá fyrst að vfsum
Ólafs Hauks. Hann getur greini-
lega ort ágætar visur, eins og
þessi dæmi sýna:
Ég stjórna bæði veðri og vind-
unum
ég vef skýin onaf tindunum
ég græði grasið innij döl-
unum
ég geng um fjöll með smöl-
unum
Éganda upp ölduhryggjum út
á sjó
égsáldra regndropum á runna
og mó
ég kveiki kvöldstjörnur á
Þú finnur það vel
allt færist nær þér
þú finnur það vel
þú kemur nær mér
þú finnur það vel
allt fæðist i þér
andlitin lifna
og húsin dansa
og vindurinn hlær
(Ég heyri svo vel)
Hugmyndirnar eru lika oft
bráðskemmtilegar og ferskar,
eins og:
Hann átti aldréi trefii, hann
átti aidreiskó
en hann gaf þvi alls engar
gætur
Hann vafði skýi um hálsinn og
skelli- skellihló
og gantaðist úti allar nætur
(Kötturinn sem gufaðiupp)
og jafnvel þótt bragarhátturinn
sé dálitið einkennilegur, þá
bjargast visan á hugmynaa-
gleðirtni. Annað dæmi sama eðl-
is:
Ef þú ert súr
vertu þá sætur
sjáðu i spegiinum hvemig þú
lætur
ekkert er varið i sút eða seyru
teygðu á þér munnvikin út undir
eyru
Galdurinn er að geta brosað
geta i hláturböndin tosað
geta hoppað hlegið sungið
endaiaust
(Ef þú ertsúr vertu þásætur)
En þvi miður, stundum fer allt
I vaskinn. Mér finnst til dæmis
þessar visur óttalegt klúður:
Hann var ekki hræddur
um að hann yrði snæddur
móður og mæddur
ónei ónei ónei
(Það var eitt sinn sjómaður)
Eitthvað fyrir krakka
káta krakkalakka
sem kostar ekki neitt
þú krækir bara i pakka
eða fyndinn frakka
eða feitan takka
(Eniga-m eniga)
*
Það er helviti hart að skemma
jafn ágæta söngtexta og eru á
skifunni með hortittum og flat-
rimi af þessu tagi (það er nefni-
lega mjög gott að syngja
visurnar). Bragfræðina læt ég
að öðru leyti liggja milli hluta,
enda ekki lengur hægt að heimt-
a stuðla og höfuðstafi af skáld-
unvog þvi ■ er heldur erfitt að
rökstyðja dóma i þeim efnum.
Það er hinsvegar alveg vist að
jafnvel þótt menn yrki ekki
heföbundið, verða þeir að kunna
full skil á hljómagangi islensku
stökunnar, ef þeir vilja verða
góð skáld. Ég hugsa að Ólafur
Haukur sé mér nokkuð sam-
mála um það.
Visur Kristins Einarssonar,
Drullum-sull, eru mjög þokka-
legar og hann kann greinilega
eitthvað fyrir sér i jarðfræði:
Um Keykjanesið runnu hraun
nú rennur vatn um þau á laun
með olfubragði ofan á
sem ekki lengur drekka má
(Drullum-sull)
Um lögin hans ólafs Hauks
hef ég ekkert nema gott að
segja. Þau eru létt og skemmti-
leg ogfyrr en varir flautar mað-
ur þau á morgnana og finnst
eins og þau haf i einhvern veginn
alltaf legið i loftinu. Þau falla
lika lipurlega að visunum og
lyfta þeim gjarnan yfir skerin,
þannig að Visurnar eru betri
sungnar en talaðar eða lesnar.
Ég bið ekki um meira.
Olga Guðrún syngur vel og
hnökralaust. A löngum djúpum
tónum er röddin kannski ekki
alveg nógu hljómmikil. En það
erekki til stórra lýta. Hitt skipt-
ir meiru, að framburður hennar
á textanum er sérstaklega skýr
og fallegur, já alveg hreint til
fyrirmyndar.
Gunnar Þórðarson hefur út-
sett lögin af næmum skilningi á
þeirri hugsun og tilfinningu sem
hvert ljóð og lag byggir á, og
undirleikur hans er i mlnum
eyrum gallalaus. 1 fyrsta skipti
rokka islenskbarnalögaf sannri
snilld. Til dæmis má taka stuð-
andi rafmagnsgitarhljóminn i
„Ryksugulag” eða finlega sam-
stillingu raddar, gitars og
trumbna i millistefi „Það er
munur að vera hvalur” (Ýsur
og lýsur, o.s.frv.) Þá er hljóð-
stjórnin i upptökunni með mikl-
um ágætum og reynsla Gunnars
af stúdióvinnu og smekkvisi
hans einkenna alla tæknivinn-
una. Gunnar sýnir hér og sann-
ar að hann er vandaður og
öruggur atvinnuspilari, einhver
sá besti sem við eigum i rokk-
inu. Það er sérlega viðeigandi
aö hann skyldi sviptur lista-
mannalaunum skömmu eftir að
Eniga-meniga kom út.
Samstarf ólafs, Olgu og
Gunnars er þó annað og meira
en framlag þeirra hvers fyrir
sig. Þegar maður litur á hvern
þátt einangraðan eins og hér er
gert að framan, sýnist Gunnar
Þórðarson vera það bjarg er
hljóðskifan sem slik hvilir á.
Með útsetningum sinum og und-
irleik lyftir hann Olgu Guðrúnu
yfir erfiðu tónana og keyrir upp
visur Ólafs Hauks þar sem þær
eru veikastar. En á þessu er
önnur hlið og hún skiptir meira
máli. Hinn raunverulegi styrkur
hijómskifunnar er það lifs-við-
horf sem lýsir sér i gerð hennar
og þá fyrst og fremst ljóðum Ól-
afs Hauks en i öðru lagi i þvi að
Olga Guðrún flytur söngvana
inn i heim nútima tónlistar. Ljóð
ólafs Hauks og gerð hljómskif-
unnar yfirleitt hafa ekki það
markmið eitt að „skemmta
börnunum smástund”, heldur
sveifla þau áheyrendunum yfir i
hálf-súrrealistiskan heim fullan
af skemmtilegum þversögnum,
fjörugri rokktónlist og seiðandi
ljóðrænu. Á reiki i þessum hug-
arheimum vaknar sú gamla
spurning: Dreymir mig fiðrildi
eða er ég fiðrildi sem dreymir
mann? Er þessi nýja veröld
bara draumur eða var ég að
vakna af ljótri martröð? Þetta
er mergurinn málsins, og þetta
mun gera hljómskifuna að si-
gildu listaverki. Fágun og ör-
yggi án tilgangs og markmiðs
eru einskisnýtar dægurflugur,
en heimsástin er eilif .,
Ég dreg framanskráð saman
á þennan veg: Eniga-meniga er
vissulega einhverbesta islenska
barnaplatan sem völ er á, en ég
ætlast til og býst við meiru af
aöstandendum hennar. Góðar
stundir með Eniga-meniga,
kæru lesendur.
FÞ
Hvaöan
koma
eitur-
lyfin?
Ilaldið er áfram að rækta
valmúa þann sem ópium fæst úr
með ólöglegum hætti og án eftir-
lits i verulegum mæli i ymsum
lilutum heims að þvi er segir i ný-
hirtri skýrslu sem fíkniefnastofn-
un SP hefur sent frá sér.
Þetta á einkum við um svæði á
landamærum Burma, Laos og
Thailands sem og i vissum hlut-
um Afganistans, Pakistans og
Mexikó. En þáðan kemur veru-
legt magn af ópíum, morfini og
heróini inn á ólöglegan markað.
t skýrslunni segir, að það sé
mjög farið að bera á þvi að ópi-
umi sé breytt i morfin og heróin
skammt frá þeim svæðum þar
sem það er ræktað ólöglega.
Þetta minnkar umfang þeirrar
vöru sem smyglarahringir flytja
°gfjölgar möguleikum á að koma
varningnum áíeiðis.
Skýrslan segir ennfremur að
kókainsmygl frá Suður-Ameriku
til Bandarikjanna aukist enn og
að smygl til Evrópu sé þrælskipu-
lagðra en nokkru sinni fyrr.
Gervihnöttur
meö marga
farþega
Einn af siðustu gervihnöttunum
i Kosmosröðinni hringsólar nú
umhverfis jörðina með stóran hóp
farþega — skjaldbökur, rottur,
bananaflugur, fiskaseiði og fleiri
lifandi dýr og lifverur. Þessi
sundurleiti hópur kemur frá
rannsóknarstofnunum i Sovét-
rikjunum, Bandarik junum,
Tékkóslóvakiu, Frakklandi,
Pólladdi, Ungverjalandi og
Rúmeniu.
Sum dýranna eru höfð i
sérstökum hluta klefans, þar sem
viðhaldið er tilbúinni loftþyngd.
en önnur i þyngdarlausu rúmi.
Tilgangurinn með þessum
rannsóknum er að kanna áhrif
þyngdarleysis á efðaeiginleika.
ónæmiseiginleika og mótstöðuafl
gegn smitsjúkdómun.
APN
Hvers
vegna
veröa tré
gömul?
Starfsmenn grasa-
fræðistofnunar visindaakadem-
iunnar i Armeniu telja sig hafa
fundið orsakir þess að einstöku
tré verða mjög gömul. Hafa þeir
m.a. komist að þeirri niðurstöðu,
að gömu! tré leitist við að brevta
staðsetningu vissra þýðingarmik-
mikilla liffæra i þvi skyni að lifa
lengur.
Greinamyndun hjá trjám
breytist t.d. eftir þvi sem aldur
þeirra vex; á fyrsta lisskeiði
trjánna myndast nýjar greinar
sifellt hærra og hærra á stofni
trésins og mynda volduga krónu.
Með aldrinum tekur trjákrónan
að rýrna og nu myndar tréð nýjar
greinar neðar á stofninum.
Samskonar breytingar eiga
sér stað á rótakerfi trésins. Þeim
mun eldra sem það verður, þvi
nær stofninum færist nýmvndun
rótanna. Við þetta styttist sú leið,
sem næringarefnin þurfa að fara
frá rótunum og upp eftir trénu
upp i krónuna.
himninum
ég kyndi upp I morgninum
(Dagalag)
Björnsson og Vilhjálmur Vil
hjálmsson. Auk þeirra
sexmenninganna kemur fjöldi
aðkomumanna við sögu á
plötunni.
Lögin tólf voru tekin upp i
Hafnarfirðinum sl. haust. Stjórn
upptöku annaðist Baldur Már
Arngrimsson en Tony Cook var
vélstjóri. Skurður fór fram hjá
EMI við Abbey Road i London.
A umbúðum er þess hvergi getið
hver sá um skreytingu þeirra en
þær eru hinar forvitnilegustu.
Mannakorn verða á næstunni
tekin til meðferðar hér á
siðunni.
*
Klásúlur hafa sannfrétt að
Þokkabót muni næstu daga taka
upp þátt fyrir sjónvarpið.
Verður hann tekinn upp „live”
með áheyrendum i sjónvarps-
sal. Stjórnandi verðúr Andrés
Indriðason.
♦
Ennfremur hafa Klásúlur
hlerað að þeir Gunnar Þórðar-
son og Vilhjálmur Vilhjálmsson
stefni að gerð breiðskífu með
lögum við ljóð Kristjáns frá
Djúpalæk.
APN