Þjóðviljinn - 01.10.1976, Blaðsíða 9

8 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 1. október 1976
Föstudagur 1. október 1976 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 9
VATNSGOS
GOSSPRUNGA
FRA LOKUM A
MÝVATNSELDA
HR/UJfíSLÉt TÚR,::::::
LEIR-OG VATNSGOS
:] LEIRHNJÚKUR
;gufa úr gamallV SPRÚNGt
NYTT' GÚFÚÁÚGA' T GÓ'mlLÍM ' 'ÓIG
BLAÐAO í TÝLI — TÍMARITI UM NÁTTÚRUFRÆÐI OG NÁTTÚRUVERND
Fróöleikur um hamfarir
SKÝRINGAR:
(13-3 HrtAUN SEM RANN í MÝVATNSELDUM 1727-1729
ELDRA HRAUN OG MÓBERG
C/jH’ GÍGARÖO FRÁ MÝVATNSELDUM 1727-1729
^ MISGENGI
hraun runnið 20 des 1975
y£) GÍGARÖÐIN FRÁ 20.DES 1975
0 250 500 750 1000 m
I.....-1--- . | . .. | 1
Jarftfræðikort af nágrenni Leir-
hnúks. Það sem prentaft er í rauft-
um lit sýnir atburfti og afleiftingar
gossins sl. vetur.
Leirhverinn Sjálfskaparviti vift Kröflu sem bormenn misstu tök á sl. vetur. Hann er nú orftinn tugir
metra í þvermál og étur vatniftstöftugt úr börmunum en leirslettur ganga upp úr hvernum.
i\ui i <n dusuuivuuu iTuiuunauui,

sögulegum tima eöa sl. þúsund ár. Linurnar afmarka hið virka jarðeldabelti
hættulegustu jarðskjálfta-
svæðunum en nú gilda, eða amk.
strangarien þær,sem núer fylgt i
raun. Það var óhugnanlegt tii
þess að vita, að með hverju árinu
sem nær dregur næstu sterku
jarðskjálftum á Suðurlandsundir-
lendinu, f jölgar þar húsum hlöðn-
um úr vikursteinum...”
Hér á sfðunni birtist kort sem
sýnir hugsanlega skiptingu lands-
ins I hættusvæði með tilliti til
jarðskjálfta.
Viöamesta greinin i Týli er
yfirlitsgrein um hamfarimar sl.
vetur eftir Odd Sigurðsson jarð-
fræöing. Henni fylgir fjöldi
mynda og korta sem sýnir glögg-
lega samhengi atburða og afstööu
helstu kennileita svæðisins hvers
til annars. Astæðulaust er að
birta glefsur úr greininni en kort
og myndir birtast hér á siðunni
með skýringum.
Viö skulum láta þennan inn-
gang nægja og snúa okkur að
kortunum. En öllum áhuga-
mönnum um hamfarirnar nyröra
og önnur mál sem varða náttúru-
fræöi og náttúruvernd skal ráð-
lagt aö verða sér út um Týli.
—ÞIi
í Þingeyjarsýslum
Norður á Akureyri er
gefið út timarit sem
nefnist Týli — tímarit
um náttúrufræði og
náttúruvernd. Ctgefandi
þess er Bókaforlag Odds
Björnssonar i samvinnu
við náttúrugripasöfnin á
Akureyri og i Neskaup-
stað, en ritstjóri er Helgi
Hallgrimsson starfs-
maður fyrrnefnda
safnsins.
Þvi er verið aö skýra frá þessu
að i nýjasta ‘heiti ritsins (1. hefti'
6. árgangs) er að finna margvis-
legan fróðleik um þær náttúru-
hamfarir sem herjað hafa á Norð-
Austurland undanfarin misseri.
Eflaust finnst mörgum sem
þeir viti fiest sem vita þurfi um
þessi mál eftir öll þau blaðaskrif
sem birst hafa um hamfarirnar
siöan þær hófust snemma á
siðasta vetri. Vaxandi skjálfta-
virkni viö Kröflu og spádómar
vlsindamanna um hættu á eldgosi
I næsta nágrenni við upprisandi
orkuver hefur þó vafalaust
endurvakið áhuga margra.
Það sem okkur hér finnst einna
mest nýnæmi i efni ritsins eru
nákvæm og greinargóð kort af
Kröflusvæðinu og ööru sem gefa
glögga mynd af aðstæðum nyrðra
og afstöðu ýmissa staða hvers til
annars. Einnig eru i ritinu ann-
álarog yfirlitum eldgos, skjálfta-
virkni og flóð á svæðinu sem setja
ýmsa þá atburði sem við nú lifum
i samhengi við jarösögu landsins
Þetta kort sýnir i mjög grófum
dráttum hugmyndir um gliönum
nyrsta hluta eldgosabeltisins. -
Brotna linan táknar belti sem er
tugir km á breidd. örvarnar sýna
hreyfingarstefnuna. A sunnan-
verðu umbrotas væöinu féllu
miðjur allra skjálfta (nema eins)
frá 26. janúar til marsloka 1976
sem hægt er aö staösetja innan
skyggöa svæðisins viö Kröflu.
Upptök nær allra skjálfta á öxar-
fjaröarsvæöinu fyrri hluta dags
28. desember 1975 og aftur 13.
febrúar til 19. mars 1976 voru
undir skyggöa skikanum á
norðurhelmingi kortsins. Miöja
Kópaskersskjálftans merkt meö
x. Heildregnu linurnar afmarka
spildur sem hafa gliðnað eöa
sigiö.
og þessa ákveðnu landshluta.
1 ritstjórnargrein og
„varnaðarorðum” er Sigurður
Þórarinss. ritar er hvatt til aö
stóraukin áhersla verði lögð á
vísindarannsóknir nyrðra og að
ályktanir veröi dregnar af þeim
atburðum sem þar eru aö gerast.
Með þvi móti einu megi öðlast
haldgóða vitneskju um hamfar-
irnar, vitneskju sem nýta má á
sviði almannavarna og skiptingu
landsins i hættusvæði eftir jarð-
skjálftahættu. 1 því sambandi
rifjar Sigurður upp að fyrir 17
árum hafi hann ásamt Sigurði
Thoroddsen og Eysteini Tryggva-
syni birt greinargerö um jarð-
skjálftahættu á tslandi og skipt
landinu i svæði með tilliti til
hennar.
Sigurður segir: „Vonandi
verður allt gert til þess að læra
sem mest af þessu og vonandi
verða jarðskjálftarnir einnig til
þess, að settar verði strangari
reglur um styrkleika bygginga á
Hugsanleg skipting tslands í hættusvæöi til jaröskjálfta. Mesta hættan er þar sem
reitirnir eru dekkstir, en þaö er á Suðurlandi, Reykjanesi og umhverfis Húsavik.
Upptök nokkurra helstu jaröskjálfta sem komiö hafa á Noröurlandi frá þvi um 1600.
Heilu linurnar tákna gliönunarsprungur eöa sprungubelti en þær brotnu liklegar
hliöarsprungur.
Brúðuleikhús er í tísku
þessa dagana. Það hefur
að vfsu alltaf verið
vinsælt í vissum löndum#
en nú fer þessi grein leik-
listar sem eldur í sinu um
allan heim. Hér á islandi
hafa verið einstaka
hugsjónamenn á þessu
sviði, svo sem Jón Guð-
mundsson, en leikhúsin í
Reykjavík hafa ekki lagt
rækt við þessa grein. Nú
gefst tækifæri til þess á
fjölum Þjóðleikhússins
að sjá eina þekktari
brúðuleikhússýningum
ém getur.
Það er leikgerð sænska
irúðuleikhússmeistarans
Michael Meschkes af
Litla prinsinum eftir
franska rithöfundinn og
flugmanninn Antoine de
Saint-Exupéry. Michael
Meschke og lærisveinar
hans frá Marionettu-
leikhúsinu í Stokkhólmi
settu ieiksýninguna upp
hér fyrir Listahátíð í vor,
og annaðist þá hans fólk
hina vandasömu brúðu-
stjórnun. Litli prinsinn
var sýndur tvisvar á
Listahátið og þótti einkar
falleg sýning, sem fallin
er fyrir alla f jölskylduna,
og ætti þvi að vera vinsælt
sunnudagsgaman í Þjóð-
leikhúsinu nú í haust.
„Litli prinsinn’’
fjölskyldusýning á sunnudögum í Þjóðleikhúsinu:
Leikbrúöuland sér nú um
brúöu-
stjórn
Litli prinsinn verður frum-
sýndur að nýju á sunnudaginn
kl. 15. Nú eru það fjórir félagar
úr Leikbrúðulandi sem stjórna
brúðum Meschkes. Það eru þær
Bryndis Gunnarsdóttir, Erna
Guðmarsdóttir, Hallveig
Thorlacius og Helga Steffensen.
Þær hafa ásamt fleiri aöstand-
endum Leikbrúðulands unnið
merkilegt brautryðjendastarf á
siðustu árum við aö kynna
brúðuleikhús fyrir lands-
mönnum. Nú fá þær tækifæri á
aö spreyta sig á verkefni undir
handleiðslu mikils listamanns i
búðuleikhúsi og ku það vera
töluvert erfiöara en sýnist
framan úr sal aö stjórna
brúöunum.
Steinunn Jóhannesdóttir
hefur æft leikritið upp i haust en
fyrstu dagana I vikunni kom
sænski leikbrúöumeistarinn i
snögga heimsókn til þess að
leggja á ráðin og reka enda-
hnútinn á undirbúninginn.
1 sýningunni koma bæði fram
leikarar og leikbrúður. Sig-
mundur örn Hallgrimsson
leikur flugmanninn og er hann
sá eini sýnilegi af leikurunum.
Þau Briet Héðinsdóttir, Flosi
Olafsson, Hákon Waage,
Erlingur Gislason, Steinunn
Jóhannesdóttir og Þórunn
Magnea Magnúsdóttir tala
fyrir brúðurnar. Þórunn
Magnea stjórnar einnig „Litla
prinsinum”.
Leiktextann þýddu Briet
Héðinsdóttir og Siguröur
Pálsson og höfðu m.a. hliðsjón
af rómaðri þýðingu Þórarins
heitins Björnssonar, skóla-
meistara, á skáldsögunni.
Leikritið segir frá flugmanni,
sem nauðlendir I eyðimörk og
rekst þar á ungan dreng, litla
prinsinn, sem skýrir honum frá
ævintýrum sinum og ferða-
lögum um geiminn. Marionettu-
leikhúsiö I Stokkhólmi hefur
lánað brúður og sviðsbúnað.
Framhald á bls. 14.
Michaei Meschke og höggormurinn, sem við sögu kemur I Litla prinsinum. Leikgerð Meschkes af Litla
Prinsinum er fræg um mörg lönd.
Meschke leiðbeinir á æfingu i Þjóðleikhúsinu ásamt Steinunni Jóhannesd., aðstoðarleikstjóra. Aðrir
á myndinni eru taiið frá vinstri: Erna Guðmarsdóttir, Bryndis Gunnarsdóttir, Þórunn Magnea Magnús-
dóttir, Helga Steffensen og Hallveig Thorlacius.