Þjóðviljinn - 09.11.1976, Blaðsíða 9

Þriðjudagur 9. nóvember 1976 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 9
Sverrir Hólmarsson
skrifar leikhúspistil:
Kennarar Hlíöaskóla
Ef maöur er persóna
Fullir af
baráttuvilja
ósköp klárt og kvitt, en einhvern
veginn of einfalt, of bert til þess
að það verki, og endirinn er sá að
manni finnst bibliumálfarið bara
þvælast fyrir.
Hin beina skirskotun verksins
til VL málsins finnst mér misráö
in. Ég skil vel freistinguna — þaö
var óhemju myndrænn atburður
þegar stjarnfræöingurinn kraup
við kistuna — en á þetta heima i
svona leikverki? Er þetta ekki
reviustill?
Leikararnir eiga hér við ramm-
an reip að draga að mörgu leyti,
en komast allvel frá sinu. Þre-
menningarnir sem leika þá reglu-
bræður, Karlana, eru þunglama-
legir, stifir, leiðinlegir, eins og
þeir eiga auðvitað að vera, en
þyngslin sem af þessu stafa eru
óneitanlega ansi mikil. Sigurður
Karlsson, Sieindór Hjörleifsson
og Harald G. Haraldsson berjast
hetjulega. Guðrún Asmundsdóttir
á erfiðan leik i hlutverki Konunn-
ar, þar sem persónan er brota-
kend og einhliða og erfitt að gera
ljósa grein fyrir viðbrögðum
hennar. Guðrún reynir að koma
einhverju heildarsköpulagi á
þessa konu, en tekst það naum-
ast. Þorsteini Gunnarssyni tekst
hins vegar að gera mjög segul-
magnaða, sterka persónu, aðlað-
andi og fráhrindandi i senn, úr
Honum. Mér þótti verkið lifna
mest i þeim atriðum þegar Þor-
steinn var á sviöinu. Þá skapaðist
allt i einu einhver spenna, raun-
veruleg dramatisk átök.
En hvaða skoöun sem menn nú
hafa á listrænu ágæti þessarar
sýningar, þá er hér á ferðinni
athyglisvert verk, sem snertir
málefni sem koma okkur öllum
við og fjalla um þau á þann hátt
aö menn hljóta að taka einhverja
afstöðu, með eða móti málefninu,
með eða móti verkinu. Þess
vegna er nauðsynlegt að sem
allra flestir sjái þessa sýningu og
tjái sig um hana, bæði i sinn hóp
og opinberlega.
Sverrir Hólmarsson.
Þegar Þjóðviljamenn
koma í Hlíðaskóla upp úr
kl. 9 sitja kennarar 1.-6.
bekkjar í starfshópum. Við
ráðumsttil inngöngu í tvær
stofur og truflum önnum
kafna kennara stutta hríði
Tómas Einarsson, formaður
Stéttarfélags kennara I Reykja-
vík, verður aöallega fyrir svörum
iöðrum þessara hópa. Hann sagði
að dagurinn væri fyrst og fremst
ætlaður til að kennarar skilji
betur stöðu sina. Samningar væru
mjög flóknir og aldrei fyrr hefði
verið tekinn dagur til að komast
til botns i þeim.
Hún tvinnast saman, i þessum
aðgerðum, sagði Tómas, barátt-
an gegn misræmi innan grunn-
skólans og launabaráttan. Við
verðum að i allan dag. Fram aö
Leikfélag Reykjavikur
sýnir
ÆSKUVINI
eftir Svövu Jakobsdóttur
Leikstjóri: Bríet Héöins-
dóttir
Leikmynd: Steinþór
Sigurösson
et ganga hreint til verks, skirrast
ekki við að taka nýleg dæmi úr
þjóðarsögunni sem falla aö efni
verksins og slengja þeim beint
framan i áhorfandann. Sýningin
öll er hneigð i eina átt mjög stil-
færðrar og sértækrar fram-
setningar, þar sem allt er undir-
strikaö með breiðum dráttum.
Briet Héðinsdóttir hefur unnið af-
skaplega vandaö verk með þess-
ari sýningu.
sónulegar, ef maöur er persóna”.
Þessi snjalla setning úr leikritinu
(tilvitnun eftir minni) finnst mér
varpa ljósi á tvennt. t fyrsta lagi
er hún dæmi um hvernig hægt er
að orða merk sannindi með óbein-
um en áleitnum hætti. Klaufaleg,
bein orðun svipaðrar hugsunar
gæti orðið eitthvaö á þessa leið:
Ef við viljum vera raunverulega
lifandi manneskjur verðum við að
láta allt i heiminum koma okkur
En slikt verður þá aö öðlast lif i
leikrænu samhengi, verða liður i
leik aðorðum og hugmyndum eða
skemmtilegri framvindu frá-
sagnar. Hvorugu fannst mér
endanlega til að dreifa i Æskuvin-
um.
Verkið er uppfullt af hugmynd-
um sem eru ágætar i sjálfum sér,
en mér finnst ekki takast að lifga
við á sviðinu. Hvar getur til dæm-
is betri táknmynd fyrir yfirlætis-
hádegi störfum við i litlum hópum
en eftir hádegi verður sameigin-
legur fundur þar sem kynntar
Skáldsaga Svövu Jakobsdóttur,
Leigjandinn, er eitthvert áleitn-
asta bókmenntaverk siöari ára,
listilega samslungið af veruleik
og imyndun, fullskapaður heimur
út af fyrir sig með ágengum skir-
skotunum til þjóðfélagsveruleika.
Sú bók fjallaði um sjálfstæði
manneskjunnar og hvernig það
getur glatast, en einnig um ótta
hennar og óöryggi.
Leikritið Æskuvinir er eins kon-
ar framhald af þessari sögu. í
upphafi leiksins eru þau ein i húsi
konunnar, hún og aðkomumaður
sem ber mikinn svip af leigjand-
anum i skáldsögunni. í leikritinu
er siðan sögð saga af þvi hvernig
Hann leiðir inn i hús hennar
reglubræöur nokkra, sem henni
finnst raunar aö hún kannist viö
frá þvi i gamla daga, en þeir kúga
hana og niöurlægja á allan hátt,
og ginna hana að lokum til að
skrifa undir afsal, gefa Honum
hús sitt.
Táknmál þessa verks er opið,
augljóst og beint. Hér er verið aö
fjalla um herstöövamálið og þarf
væntanlega ekki aö þýða táknin
fyrir nokkurn mann. Meginþráö-
ur verksins er fólginn i lýsingunni
á þvi hversu alger undirlægju-
háttur manna gagnvart sterkari
öflum getur orðið, hversu langt
þjónslundin getur leitt þá og
hversu auðvelt er að kúga
varnarlausa, hrædda og óörugga
manneskju.
Til þess að koma þessu til skila
er beitt hinum beinustu og sterk-
ustu meðulum. Þær Svava og Bri-
Keglubræður og Konan. Steindór Hjörleifsson, Guðrún Asmundsdóttir, Sigurður Karlsson og Harald G.
Haralds.
Hitt er svo annað mál hvernig
hún orkar á áhorfendur. Ég hef
orðið var við aö viðbrögð manna
skiptast mjög i tvö horn, mun
meira en venjulegt er. Það er
þess vegna meiri þörf en ella á
þvi að undirstrika að það sem ég
segi hér er auövitað einungis
byggt á minum eigin viðbrögðum
við sýningunni og tilraun minni til
að gera mér grein fyrir orsökum
þeirra viðbragða.
Þessi sýning greip mig ekki. Ég
er hjartanlega sammála öllu þvi
sem verið er að segja með henni,
en engu að siður snerti hún mig
ákaflega litið.
„Allar spurningar eru per-
við. Mér finnst alltof mikið af
framsetningunni i þessu leikriti
bera keim af þessari beinu, hráu
orðun — vera ómenguð predikun,
sem ekki heíur verið ummynduð i
listrænan búning.
1 öðru lagi þykir mér þessi setn-
ing skýra aðra ástæöu fyrir þvi að
verkið hreif mig ekki, sem er sú
að persónur þess eru ekki lifandi
og margþættar manneskjur held-
ur einhliða pappafigúrur, blóð-
lausar táknmyndir sem höfundur
stjórnar einsog strengjabrúöum.
Nú er ég ekki hér með að segja
að táknmyndir og prédikun eigi
aldrei viö i leikhúsi, siður en svo.
lega sjálfumgleði, kúgunarvilja
oe skriðdýrslegan undirlægjuhátt
en hinn dæmigerða karlaklúbb
frá frimúrurum og niðrúr? En
reglubræðurnir i verkinu verða
fljótlega leiðigjarnir, þeir endur-
taka sig alltof mikið, þeir eru
einsog vél sem gengur sifelit hæg-
ar og hægar.
Svipað finnst mér um allt hið
kristilega orðaivaf. Ætlunin með
þvi sýnist næsta augljós. Persón-
an Hann gegnir hlutverki frelsar-
ans i augum reglubræðra, þeir
dýrka hann og tala um hann sem
goðmagn, en i lokin kemur i ljós
að Hann er raunverulega freistari
en ekki frelsari. Allt er þetta
Einn af starfshópunum I Hllðaskóla. Til vinstri er Tómas Einarsson
formaður Stéttarfélags barnakennara i Reykjavik en við borðið sitja
þær Unnur Þorgeirsdóttir, Vaiborg Baldvinsdóttir og Sigríður Jóns-
dóttir.
Full áhuga sitja þau hér talið frá vinstri Þórarinn Ragnarsson, Edda
Benjamlnsson, Guðrún Norðfjörö, Bryndis Guðmundsdóttír, Snæ-
friður Egilson, Sunneva Fiiippusdóttir, Gréta Pálsdóttir og Guðrún
ögmundsdóttir. (Ljósm. — eik — )
verða niðurstöður starfshópanna
og þar verða siðan almennar
umræður. Viö i þessum hópi erum
td. að bera saman úrskurö kjara-
nefndar frá i sumar og samning
LSFK við fjármálaráðuneytið.
Næst göngum við inn i sér-
kennslustofu Hliöaskólans en þar
þinga sérkennarar ásamt
nokkrum öðrum. Þeir segja að
sérkennslu beri ekki einu sinni á
góma i úrskurði kjaranefndar svo
aö timi sé til kominn að fjalla um
hana sérstaklega.
Þetta er kátur hópur og þau
segjast vera full af baráttuvilja.
Þó er ekkert i illu en allt með
góðu, segja þau. Við ættum að
verða fróðari um stöðu okkar og
betur i stakk búin til að fylgja
málum okkar eftir. Með þvi að
vinna svona þjappast fólk betur
saman.
Þegar við göngum út i haust-
bliðuna i Hliðunum erum viö
fullir ánægju að hafa verið sam-
vistum við upprétt fólk.
—GFr