Þjóðviljinn - 24.11.1976, Blaðsíða 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Miðvikudagur 24. nóvember 1976
MÁLGAGN SÓSÍALISMA,
VERKALÝÐSHREYFINGAR
OG ÞJÓÐFRELSIS.
tJtgefandi: útgáfnfélag ÞjóOviljans.
Framkvæmdastjóri: Eiour Bergmann
Ritstjórar: Kjartan Ólafsson
Svavar Gestsson
Fréttastjóri: Einar Karl Haraldsson
Umsjðn meö sunnudágsblaöi:
Arni Bergmann
Tjtbreiðslustjóri: Finnur Torfi Hjör-
leifsson
Auglýsingastjóri: tJlfar Þormóðsson
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar:
Siðumúla 6. Simi 81333
Prentun: Blaðaprent h.f.
TENGJA VERÐUR SAMAN KJARABARÁTTU OG ÞJÓÐMÁLABARÁTTU
A mánudaginn kemur hefst i Reykjavik
33. þing Alþýðusambands Islands. Það eru
mörg verkefni, sem liggja fyrir þessu
þingi Alþýðusambandsins, en mestu máli
skipta annars vegar mótun stefnu og bar-
áttuaðferða verkalýðsstéttarinnar i
kjarabaráttunni sem framundan er, og
hins vegar sú pólitiska stefnuskrá Alþýðu-
sambandsins, sem verið hefur i undirbún-
ingi og f jallað verður um á þinginu.
Að undanförnu hafa kjaramálin verið i
brennidepli stjórnmálabaráttunnar á ís-
landi og ekki að ástæðulausu. Verkalýðs-
hreyfingin fagleg og pólitisk hefur átt i
höggi við fjandsamlegt rikisvald borgara-
stéttarinnar, en þessu rikisvaldi hafa
stjórnendur þess beitt miskunnarlaust til
að þrýsta lifskjörum vinnandi alþýðu
niður úr öllu valdi, en hlaða að sama skapi
undir gróðamyndun borgarastéttarinnar,
ekki sist hvers kyns braskara og kaup-
mangara viðskiptalifsins.
Með beinum pólitiskum aðgerðum hafa
lífskjör verkafólksins innan Alþýðusam-
bands Islands verið skert um 25% til
jafnaðar á tveimur og hálfu ári, og hjá
sumum hópum launafólks um mun
meira.
Aðferðin hefur verið sú, að láta verð-
lagið hækka um svo sem helmingi meira
enkaupið og ná lifskjörunum þannig niður
i það lágmark sem alþýðuheimilin á ís-
landi búa við i dag.
25% kjaraskerðing samsvarar þvi, að
fyrir hverjar 1000,- krónur, sem menn
fengu greiddar i kaup fyrir tveimur og
hálfu ári, þá fengju menn nú aðeins kr.
750,- en verðlag hefði haldist óbreytt.
En nú er Alþýðusambandsþing á næsta
leyti, og fullvist er að fólkið i verkalýðs-
hreyfingunni hefur fullan hug á, að láta
undanhaldinu lokið og snúa vörn i öfluga
sókn, ekki aðeins i faglegu kjarabarátt-
unni, heldur einnig á stjórnmálasviðinu,
þar sem flest úrslit ráðast.
Miklu skiptir að vel takist til á þingi Al-
þýðusambands Islands um stefnumótun i
kjaramálum og ákvörðun baráttuaðferða
i þvi striði sem framundan er. Þó skulu
menn minnast þess, að þeir fulltrúar, sem
sendir eru á Alþýðusambandsþing, eða
kjörnir til forystui verkalýðshreyfingunni
búa ekki yfir neinum töfraráðum. Styrkur
þeirra i baráttu við fjandsamlegt rikis-
vald og óprúttin gróðaöfl verður aldrei
meiri en aflið, sem að baki þeim stendur.
Styrkur verkalýðssamtakanna felst fyrst
og siðast i einingu og baráttuvilja fólksins
sjálfs i verkalýðsfélögunum. An slikrar
einingar, án sliks baráttuvilja eru forystu-
mennirnir einskis megnugir þótt góðir
séu.
Eining og baráttuvilji ásamt pólitiskum
skilningi er það, sem verkalýðshreyfingin
og verkafólkið þarf umfram allt á að
halda eigi árangur að nást.
Vandinn er ekki fyrst og fremst góðir
eða slæmir forystumenn i verkalýðssam-
tökunum, eins og alltof margir virðast
halda, þvi sé þetta þrennt: Eining, bar-
áttuvilji og pólitiskur skilningur fyrir
hendi hjá nægilega mörgum innan verka-
lýðssamtakanna, þá mun reynast létt verk
að finna þá forystumenn sem duga, en
þoka þeim til hliðar, sem ekki eiga erindi.
Um siðustu helgi var haldið i Reykjavik
7. þing Málm- og skipasmiðasambands ís-
lands
Þjóðviljinn vill taka hér upp og gera að
sinum orðum kafla úr samþykkt þess um
kjaramál. Þar segir:
,,Það ástand sem hér er lýst kallar á
viðtæka samstöðu og tafarlausar aðgerðir
verkalýðshreyfingarinnar gegn rikis-
valdi, sem á opinskáan hátt hefur sýnt
launafólki fullkominn fjandskap. Kaup-
máttur umsaminna kauptaxta verkafólks
hefur hrunið niður á timabilinu 1. mars
1974 til 1. nóvember 1976 að meðaltali um
25% og hjá málmiðnaðarmönnum og
skipasmiðum um 29%.
Eina ráð verkafólks við hruni kaup-
máttar kauptaxta hefur verið að lengja
vinnutima sinn enn frekar en áður til að
aí'Ia sér viðbótartekna, og reyna á þann
hátt að viðhalda kaupmætti tekna sinna að
nokkru.
Nú er svo komið að ísland er sérstakt
láglaunasvæði i Norður- og Vest-
ur-Evrópu. Umsamdir vinnulaunataxtar
málmiðnaðarmanna i Danmörku eru
158% hærri en hérlendis en verðlag lifs-
nauðsynja svipað eða lægra. Hrun kaup-
máttar vinnulaunataxta alls launafólks
hefur skapað algerlega óþolandi ástand.
Að endurheimta skertan kaupmátt
vinnulauna er brýnasta verkefni islensks
verkafólks og samherja þess nú."
Siðan segir m.a.:
„íslensk verkalýðshreyfing verður nú
þegar að snúa varnarbaráttu siðustu
tveggja ára i markvissa sókn og vinna upp
skerðingu kaupmáttar umsaminna kaup-
taxta frá 1. mars 1974. Þingið telur að
reynsla varnarbaráttunnar undanfarið
staðfesti, að kaupgjaldsbaráttan með
kjarasamningagerð verði ekki einhlit i
nýrri sókn.
Vilji verkafólk ná árangri i kjarabarátt-
unni og tryggja hann er nauðsynlegt að
verkafólk tengi saman afstöðu sina i
kjaramálum og almennum þjóðmálum.
Jafnframt telur þingið, að grundvöllur
fyrir endurreisn kaupmáttar umsaminna
vinnulauna sé gjörbreytt efnahags- og
þjóðmálastefna löggjafarvaldsins, ásamt
frjálsri gerð kjarasamninga verkalýðs-
félaga, sem stjórnvöld virða og tryggja að
haldi gildi sinu." — k.
Vraiin í Geirfinnsmálinu um nýjasta gæzluvaröhaldsfangann;
VAREINNBANAMANNA
GEIRRNNS
HastMttnr sUMerfr g»iUi»«rðhiklsúrskura
¦laðfeitl aynl.
•nnari að Geirflnnur Einar*.
son hafl horílð að kvðldi hln»
1S. nðveraber 1974.
S<glr M að naíngreindlr
menn hafi borið í varnaraðila,
(iLiðjrtn SkarÞheðtnison. að
hann haft það, *>ma kvðld,
aiamt fltirurn, vettt Getrflnnl
iverk* ívd að lettt hafl tU bana
hatui
Bjnnwasrnt «7,- frein I. um
kveðinn af Birsl Þonnar ¦
iilndðmara. aðfaranðtt lauga
dagaini 13. ¦«**. tl., aem 1]
mSt.
tiezltivarðhaldiártkurði
irm var þegar kierður til )'
réttar. .....¦¦. ððrum orr
frýjað, eini og fyrr ar
hllðe}6n af kður Ivitr
lagi ura meðferr1
mála, var firtku
Ósmekklegt
Of tar en einu sinni hefur veriö
fundið að ósmekklegum frá-
sögnum Dagblaðsins af lög-
reglumálum. (Nægir þar að
rainna á myndbirtingu i sam-
bandi við morðið á Miklubraut
og frásögn af sjálfsmorði). Enn
er Dagblaðið við sama hey-
f'arðshornið. Sölubörn hrópuðu
a götum úti i fyrradag, sjálfsagt
siamkvæmt fyrirmælum; „Einn
banamanna Geirfinns fundinn".
Fyrirsögnin er líka á þann veg,
að ef ekki er grannt skoðað og
hún lesin i heild, mætti halda að
ttróp sölubarnanna hefðu átt við
rök að styðjast. I greininni er
r.afn gæsluvarðhaldsfangans
iirt. Það kemur fram i úrskurði
Hæstaréttar og þvi hlýtur það
<ið vera alfarið mat Dagblaðsins
hvort á að birta það eða ekki.
lilaðið tekur fram i lok greinar-
innar að sama fólkið sem nú
liefur borið sakir á þann mann,
aem handtekinn var, hefur borið
slikt hið sama á marga menn,
og vegna sifelldra breytinga á
framburði, hefur ekki þótt það
mikið byggjandi á framburði
þeirra, að stætt væri á þvi að
halda þeim i gæsluvaröhaldi.
Nafnbirting á þessu stigi er þvi
ekki verjandi og enn hefur Dag-
blaðið brotiö i bága við almennt
velsæmi.
Umdeild
blaðamennska
Expressen er útbreiddasta
dagblað i Sviþjóð. baö er kvold-
blað og selur sig á útliti, æsi-
fregnum, klámi og glæpum.
ínnan um og saman við þetta er
svo ofthressileg fréttamennska,
t.ekið skarplega undir með
smælingjum þjóðfélagsins, ráð-
ist á kerfiö, og svo eru oft i blað-
inu skemmtilegar minningar og
iþróttaskrif. Ritstjóraskipti
verða á blaðinu um áramótin og
tekur þá menningarritstjóri
blaðsins Bo Strömstedt við
starfi aðalritstjóra. Hann fékk
ásamt öðrum blaðamanni Stóru
blaðamannaverölaunin sænsku
i ár fyrir umfjöllun sina um
Pomperipossamálið (drepandi
gagnrýni Astrid Lindgren á
sænska skattakerfið), Berg-
mansmálið (skattamál Ingmars
Bergman) og Sjöströmmálið
(gagnrýni Expressen á þekktan
sænskan lögfræðing, sem notaði
mál skjólstæðinga sinn i skáld-
sögur og blaðagreinar). bessi
útnefning hefur verið gagnrýnd
mjög af „virðulegri" blaða-
mönnum i Sviþjóð þvi að blafta-
mennskan á Expressen þykir
stundum jaðra við persónulegar
afsóknir.
Skemmtileg
tilraun
Hvað sem segja má um svona
blöð eins og Expressen er þar i
gangi skemmtileg tilraun.
Menningarritstjórinn verðUr
aðalritstjóri eins og áöur sagði.
Pólitiski ritstjórinn fær hins-
vegar þá lykilstöðu að vera
frétta- og ritstjórnarstjóri. Og
stjórnmálaritstjóri veröur um
áramótin tónlistargagnrýnandi
blaðsins. Liggur þvl beint við aö
ætla að það verði pólitlk I frétt-
unum, músik i leiðurunum og
menning I heildarlinu blaðsins
— þótt enginn sé svo barnalegur
að halda að sölusjónarmið
Bonniers-fjölskyldunnar verði
ekki undir og yfir og allt um
kring. En hugmyndin að baki
þessum breytingum er sú, að
Bo Strömstedt.
blaðamenn sem sitja lengi I
sama farinu — verði eineygðir
og einfaldi fyrir sér raunveru-
leikann. Ætli það sé svo fjarri
sanni.
Svíar skapa
vanda
tslenskir ráðherrar og
embættismenn standa frammi
fyrir alvarlegu vandamáli, sem
þriggja flokka stjórnin i Svlþjóð
hefur skapað. Ekki er meira
traustiö milli ráðherranna þar,
en að á norræna fundi arka þeir
tveir og þrlr I einu til þess að
fygljast hver með öðrum. bað
eru tveir fjármálaráðherrar I
Sviþjóð nú, tveir menntamála-
ráðherrar o.s.frv. Og með þeim
fylgja svo nánustu samstarfs-
menn úr ráðuneytunum. betta
hefur i för með sér að I stað þess
að senda ráðherra og einn eða
tvo embættismenn á norræna
ráðherrafundi kemur nú amk. 9
manna sveit frá Sviþjóð. Danir,
norðmenn og finnar hljóta að
svara þessu með þvi að fjölga
upp i sjö I slnum sveitum. Svar
Islands verður að senda amk.
þrjá á hvern fund. Hætta er þá á
að það verði aö loka ráðuneyt-
unum og að óformlegir og gagn-
legir norrænir ráðherrafundir
breytist I venjulegar og gagns-
lausar stórráðstefnur. —ekh.