Þjóðviljinn - 09.12.1976, Blaðsíða 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Kimmtudagur 9. desember 1976
DJOOVIUINN
MÁLGAGN SÓSÍALISMA,
VERKALÝÐSHREYFINGAR
OG ÞJÓÐFRELSIS.
Útgefandi: Útgáfrifélag Þjóöviljans.
Framkvæmdastjóri: Eiður Bergmann
Ritstjórar: Kjartan Ólafsson
Svavar Gestsson
Fréttastjóri: Einar Karl HaFaldsson
Umsjón méö sunnudágsbTáðí:
Arni Bergmann
Útbreiöslustjóri: Finnur Torfi Hjör-
leifsson
Auglýsingastjóri: Úlfar Þormóösson
Ritstjórn, afgreiösla, auglýsingar:
Siðumúla 6. Simi 81333
Prebtun: Blaðaprent h.f.
ÞVÍ MIÐUR
1 fyrradag kaus öryggisráð Sameinuðu
þjóðanna Kurt Waldheim sem aðalritara
til næstu fimm ára. Waldheim náði nær
einróma kjöri i lokaumferð, en áður hafði
verið gert ráð fyrir þvi að ,,77-landahópur-
inn” gerði kröfu um framkvæmdastjóra
úr sinum heimshluta. Höfðu kinverjar for-
ystu i þeirri kröfugerð, en náðu ekki fram
vilja sinum, enda Kurt Waldheim vinsæll i
sinu starfi og vel kynntur.
Þegar hann hafði verið kjörinn spurðust
þær fregnir i aðalstöðvum Sameinuðu
þjóðanna að hann hygðist á komandi kjör-
timabili beita sér fyrir þvi að leysa á veg-
um Sameinuðu þjóðanna „stórmálin”, en
samtökin hafa litlu um þokað i þeim efn-
um á starfstima sinum og hafa þau flest
komið i hlut stórveldanna beint eða ó-
beint. Má i þessu sambandi minna á Viet-
namstriðið þar sem Sameinuðu þjóðirnar
reyndust máttlausar með öllu.
Það allsherjaring Sameinuðu þjóðanna
sem nú stendur yfir bendir ekki til þess að
samtökin hafi nú fremur en áður afl til
þess að ráða við hin stærri mál eins og
Palestinumálin svo það mál sé nefnt sem
tekur mestan timann i umræðum alls-
herjarþingsins. Þá er og greinilegt að
Bandarikjastjórn hefur fullan hug á þvi að
draga Ródesiu- og Suður-Afrikumálin sem
mest undan áhrifum Sameinuðu þjóð-
anna. Fyrir vikið breytist allsherjarþing
Sameinuðu þjóðanna i kjaftasamkomu,
oft heldur innihaldslitla i nefndum sem á
þingfundum. Þrátt fyrir það er rétt og
nauðsynlegt að styrkja og efla Sameinuðu
þjóðirnar. En ástæðan til þess að banda-
rikjamenn vilja sem minnst með Samein-
uðu þjóðirnar hafa núorðið er auðvitað sú
að samtökin hafa ekki farið þá leið sem
bandarikjastjórn gerði sér vonir
um. Hefur svo mjög skipt um afstöðu
samtakanna frá þvi sem áður var að
reyndari menn hjá samtökunum nefna
hinar itrustu andstæður litakerfisins til
samanburðar. í upphafi réðu bandariskir
nær öllu i samtökunum, samanber Kóreu-
striðið. Núorðið eru bandarikjamenn nær
algerlega einangraðir innan samtakanna.
1 f jölmörgum málum eru þeir alveg einir
á báti. Utanrikisstefna þeirra hefur beðið
skipbrot — hún er allsstaðar illa séð og
óvinsæl. Engu að siður reyna bandarikja-
menn enn þann dag i dag að halda sinu og
til þess beita þeir óspart neitunarvaldi þvi
sem þeir hafa eins og aðrar fastanefndir i
öryggisráðinu. Til að mynda hafa þeir
þrivegis beitt neitunarvaldi gegn upptöku
Vietnams i Sameinuðu þjóðirnar og þeir
beittu einnig um tima neitunarvaldi sinu
gegn þvi að Angólumenn fengju aðild að
Sameinuðu þjóðunum. Þeir hafa og ásamt
frökkum og bretum beitt neitunarvaldi til
þess að koma i veg fyrir að sett verði
vopnasölubann á Suður-Afriku — þessi
gömlu nýlenduveldi standa ein gegn öllum
öðrum rikjum heimsins gegn þvi að sam-
tök hinna sameinuðu þ jóða risi undir nafni
eða fái notið sin þar sem þörfin er mest.
Bandarikjamenn leika þannig þrátt fyrir
einangrun sina enn sama leikinn — reyna
að útiloka aðra frá aðild að samtökunum,
og þegar þannig stendur á, draga undan
áhrifavaldi Sameinuðu þjóðanna stórmál-
in hvert á fætur öðru. Um þessar mundir
segja blaðafregnir að bandariska leyni-
þjónustan sé að koma upp leppstjórn i
Namibiu i samráði við Austur-Afriku-
stjórn. Þessu hefur bandarikjastjórn að
visu mótmælt opinberlega, en enginn sem
til þekkir tekur talsmenn hennar trúan-
lega.
Vegna þessarar bandarisku utanrikis-
stefnu sem þrátt fyrir einangrun sína
styðst við neitunarvaldið innan samtaka
Sameinuðu þjóðanna verður án efa erfitt
fyrir Waldheim aðalritara að ná taki á
stóru málunum eins og hann á að hafa sett
sér við upphaf næsta kjörtímabils. Vegna
þessarar neitunarvalds stefnu er áreiðan-
lega hætta á þvi að samtökin verði áfram
innihaldslitil blaðursamkoma sem fram-
leiðir að visu ályktanir i tonnum ár hvert,
en kemur litlu til leiðar. Það allsherjar-
þing sem nú er að ljúka — sem er eitthvert
það daufasta i sögu samtakanna — bendir
óneitanlega i þá átt—þvi miður. —s.
Magnúsar Kjartanssonar um
grænlendinaga og Norðurlandar.
sérstakt fagnaðarefni og auðvit-
að ættu islendingar að taka
þessi mál upp á þingi Samein-
uðu þjóðanna láti danir sér ekki
segjast i þessum efnum.
Svínakjöts-
samningur
Þvi miður virðast islenskir
ráðherrar hægristjórnarinnar
hafa gleymt þvi þegar forfeður
okkar stóðu i striði við dönsk
stjórnarvöld um rétt okkar til
sjálfstæðis. Þvi miður virðast
þeir hafa gleymt þvi þegar
danska stjórnin gerði samning
við bresku stjórnina um aö fá að
selja svinakjöt til Bretlands
gegn þvi að betar fengju aðgang
að islensku landhelginni. Þessi
danski svinakjötssamningur
var hindrun i vegi okkar til yfir-
ráða yfir islensku landhelginni
allt til ársins 1948 og er hann
Grænlendingum ber að hafa yf-
irráð yfir fiskimiðum og öðrum
náttúruauðlindum Grænlands.
raunar einn stærsti smanar-
bletturinn á framkomu dana i
garð islendinga á siöustu hálfri
öld danskra yfirráða yfir Is-
landi. Þeir islensku ráðherrar
sem hafa gleymt þessum
Stórdanahroki
Jörgensens, sem kallar
grænlendinga „danskt þjóðar-
brot”. Hafa ummæli hans, sem
meðal annars hafa birst islend-
ingum, vakið upp býsna óhugn-
anlegar endurminningar hér á
landi um fyrri alda samskipti
við dani.
Yfirráð auðlinda
En einn helsti ásteitingssteinn ■
umræðnanna milli dana og
grænlendinga aö undanförnu
eru yfirráðaréttindin yfir nátt-
úruauölindum á landi og i sjó.
Þau réttindi vilja danir ekki láta
af hendi enda þótt sú afstaða
brjóti skýlaust i bág við alþjóð-
legan sáttmála um félagsleg og
pólitisk réttindi þjóða.
f þessum efnum ber islend-
ingum að styðja grænlendinga
af alefli. Þess vegna er tillaga
Grænlendingar heyja nú æ
harðari og einbeittari sjálf-
stæðisbaráttu. Er svo komið að
yfir standa milli dönsku stjórn-
arinar og fulltrúa grænlendinga
umræöur um heimastjórn i
Grænlandi þannig að grænlend-
ingar fái sömu stööu gagnvart
dönsku stjórninni og færeyingar
hafa haft um áratugaskeið.
Þessar viðræöur grænlendinga
við dönsku rikisstjórnina hafa
þó ekki gengið áfallalaust, þeir
hafa mætt óskiljanlegum stór-
veldis- eða stórdanahroka for-
sætisráðherrans Ankers
Frá Nuuk — öðru nafni Godthab.
Anker Jörgensen: Grænlend-
ingar eru danskt þjóðarbrot.
smánarsamningi ætla nú að
hjálpa dönum til þess að beita
grænlendinga sömu tökum og
danir beittu islendinga fyrir
þremur fjórðungum aldar.
Þessir islensku ráðherrar — til
dæmis kom þetta fram hjá
sjávarútvegs- og utanrfkisráð-
herra i sjónvarpinu i fyrrakvöld
— eru reiðubilnir til þess að
semja við dani og Efnahags-
bandalagið um aðgang okkar
að grænlenskum fiskimiðum.
Þessi andstyggilega afstaða is-
lenskra ráðamanna á ofan-
verðri 20. öld er til marks um
það hversu langt valdahrokinn
og blindnin á eigin sögu og for-
sendur getur leitt menn.
Pólitískt
hneyksli
Þessi afstaða islensku rikis-
stjórnarinnar varðandi hugsan-
legar fiskveiðar á grænlenskum
fiskimiðum er þeim mun svi-
virðilegrisem fyrir liggur að yf-
ir 90% grænlendinga eru algjör-
lega andvigir aðild að Efna^
hagsbandalaginu ogjþar sem og
liggur fyrir að sjálfstæðishreyf-
ing grænlendinga berst fyrir yf-
irráðum yfir náttúruauðlindum
eins og áður var minnst á.
Það er hreint og beint pólitiskt
stórhneyksli að islenskir ráð-
herrar skuli leyfa sér að sýna
næstu nágrönnum okkar jafn-
mikinn fjandskap og i raun felst
i þvi að láta sér til hugar koma
og ræða það opinberlega að
smygla sér inn i landhelgi græn-
lendinga með samningum við
dani. Þessi framkoma ráöherr-
anna verðskuldar andúð allra
islendinga. Ef þeir hafa áhuga
á að tryggja sér aðgang að fiski-
miðum grænlendinga ættu þeir i
fyrsta lagi að hafa þá sómatil-
finningu að ræða það mál ekki
við nokkurn annan aðila en
grænlendinga sjálfa og kjörna
fulltrúa þeirra, til að mynda
fulltrúa grænlenska landsráös-
ins. —s-