Þjóðviljinn - 23.03.1977, Síða 6

8 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Miövikudagur 23. mars 1977
Svava Jakobsdóttir:
Skerðingarákvæðin vegna
tekna við ákvörðun
atvinnuleysisbóta falli alveg niður
Svava Jakobsdóttir mælti i
fyrradag fyrir frumvarpi sinu um
breytingu á lögum um atvinnu-
leysistryggingar. Frumvarpiö
gerir ráö fyrir aö skeröingar-
ákvæöi laganna viö greiöslur at-
vinnuleysisbóta og fæöingarorlofs
falli brott. Nú eru i lögunum
ákvæði um að bætur skuli ekki
greiöast úr sjóönum hafi maki
haft á siðustu 12 mánuöum tekjur
sem samsvara tvöföldum taxta
Verkamannafélagsins Dagsbrún-
ar.
Þá kom i fyrradag til umræöu
frv. frá nokkrum þingmönnum
Sjálfstæöisflokksins, Alþýöu-
flokksins og Framsóknarflokks-
ins sem gerir ráð fyrir þvi að
sömu skerðingarákvæði falli niö-
ur þegar um er aö ræöa ákvöröun
um greiðslu fæöingarorlofs.
Eövarð Sigurösson tók til máls
um mál þessi og hvatti þingmenn
til þess að hafna frumvarpi þing-
manna þriflokkanna en til þess aö
samþykkja frumvarp Svövu.
Kvaðst Eðvarð vera algerlega
andvigur frumvarpi þingmanna
þriflokkanna um leið og hann
væri almennt andvigur nefndum
Miklar umræöur uröu i efri
deild alþingis I gær vegna frum-
varps um virkjun Hvitár í Borg-
arfiröi við Kljáfoss. Flutnings-
menn eru Jón Arnason (S) og As-
geir Bjarnason (F). Frumvarpiö
gerir ráö fyrir 13,5 megavatta-
virkjun viö Kljáfoss, en fram-
Rvæmda og rekstraraöiii veröi
Andakilsárvirkjun sf.
Meirihluti iönaöarnefndar
deildarinnar lagöi tii aö frum-
varpiö yröi samþykkt, en minni-
hlutinn þeir Steingrimur Her-
mannsson (F) og Stefán Jónsson
lögöu tii aö frumvarpinu yröi vis-
aö til rikisstjórnarinnar. 1 áliti
sinu vitna þeir Steingrimur og
Stefán ma. til umsagnar Orku-
stofnunar: „Fylgiskjöl meö
frumvarpinu eru ákafiega ófuil-
komin, svo ófullkomin aö þau eru
ekki frambærileg meö frumvarpi
sem lagt er fyrir alþingi.”
Til máls tóku viö umræöuna i
gær: Ingi Tryggvason (F), Helgi
F. Seljan, Stefán Jónsson, Stein-
grlmur Hermannsson, Þorvaldur
Garöar Kristjánsson (S), Einar
Agústsson (F), Gunnar Thorodd-
sen (S) og Ragnar Arnalds.
Stefán Jónsson kvaöst ekki
vilja taka afstööu til virkjana á
grundvelli gagna sem Orkustofn-
un teldi litiö sem ekkert mark á
takandi. Viö höfum reynt hvaö
þaö getur kostaö aö veita rikis-
stjórninni virkjunarheimildir án
þess aö um leiö liggi fyrir hvernig
orkunni verður ráðstafaö. Minnti
þingmaöurinn I þessu sambandi á
skeröingarákvæðum og vildi því
aö alþingi samþykkti frumvarp
Svövu Jakobsdóttur.
Miklar umræður fóru fram um
máliö.
1 framsöguræðu sinni sagði
Svava Jakobsdóttir ma. um
skerðingarákvæöið:
þingsjá
,,I þessu ákvæöi er svo ákveðiö,
aö atvinnuleysisbætur skuli ekki
greiöast þeim, sem á maka, sem
á slöustu 12 mánuöum hefur haft
og hefur hærri tekjur en sem
svara tvöföldum daglaunataxta
verkamannafélagsins Dagsbrún-
ar I Reykjavik. Hér er um aö
ræöa tæpar 1500 þús. kr. 1 raun
bitnar þetta ákvæöi ekki nema á
giftum konum þvi konur meö eig-
in atvinnutekjur, sem ná þessu
tekjumarki munu fáséöar I þessu
þjóöfélagi og þvi er þaö svo I
Hrauneyjafossvirkjun. Hann
sagöist ekki vera þeirrar skoðun-
ar aö ekki gæti komið til greina
virkjun viö Kljáfoss, en ákvöröun
þar um yrði aö taka i tengslum
viö heildarstefnumörkun i orku-
málum.
Þorvaldur Garðar Kristjánsson
taldi að Orkustofnun legðist ekki
gegn Kljáfossvirkjun.
Einar Agústsson kvaöst alltaf
hafa veriö hikandi við þessar
heimildir fyrir virkjunum sem al-
þingi samþykkti hingaö og þang-
aö á landinu. Hann viöurkenndi
aö hann heföi sjálfur átt hlut að
flutningi stjórnarfrumvarpa um
virkjanir „hingaö og þangaö”, en
nauösynlegt væri aö láta fara
fram heildarúttekt á raforkumál-
um landsins fyrst. Kvaöst ráö-
herrann telja að nú þegar lægju
fyrir ákvaröanir um svo miklar
virkjunarframkvæmdir og sam-
tengingar aö nóg væri þar aö gert
aö sinni og sagöist hann þá einnig
vera meö Blönduvirkjun i huga.
Helgi Seljan kvaöst draga i efa
aö sllk heimildarlög hefðu mikiö
gildi meö tilliti til reynslunnar af
Bessastaöaárvirkjun.
Gunnar Thoroddsen sagöi ma.
orörétt: „Leyfi fyrir Hrauneyja-
fossvirkjun er ekki byggt á 3ja á-
fanga álversins.” (Þessi yfirlýs-
ing stangast sem kunnugt er
þvert á viö fyrri yfirlýsingar ráö-
herrans, þar á meöal fréttatil-
kynningu iönaöarráöuneytisins
um siöustu viöræöur fuiltrúa
rikisstjórnarinnar viö Alusuisse
— innsk. blaðamanns).
raun, aö tekjur eiginkvenna hafi
ekki áhrif á atvinnuleysisgreiðsl-
ur til eiginmanns þeirra. Ég vek
athygli á þvi að skv. þessu ákvæöi
er konan svipt atvinnuleysisbót-
um hafi maöur hennar þessar
viðmiöunartekjur. Þar er ekki
um aö ræöa neina stiglækkun eöa
hlutfallssamanburö. Einar 50
þús. kr. ofan eða neöan viö mörk-
in ráöa alveg úrslitum.
Misræmi milli heimila
Athygli min var fyrst vakin á
þessu ranglæti þegar þaö geröist,
aö heil stétt kvenna varð atvinnu-
laus þegar mjólkursamsalan lok-
aöi sinum búöum og konur, sem
áður höföu unniö þar urðu aö leita
sér annarrar atvinnu. Þá var haft
samband viö mig vegna þeirra
tilfella, aö sumar þessara kvenna
nutu engra atvinnuleysisbóta. Ég
get nefnt hér tvö dæmi, sem ég
þekki og mér var bent á.
önnur konan haföi unniö hjá
Mjólkursamsölunni i 18 ár og þeg-
ar hún ætlaði aö leita atvinnu-
leysisbóta fékk hún engar, þar eö
eiginmaöur hennar hafði tekjur
yfir tekjumörkin á bilinu eitthvaö
Ragnar Arnaids tók til máls.
Hann sagöi aö Alþýöubandalags-
menn væru eindregið þeirrar
skoöunar aö reisa ætti grunnafls-
virkjanir I landshlutunum og
tengja saman meö háspennulin-
um. Við viljum, sagöi Ragnar, aö
virkjanir séu reistar meö hliösjón
af raforkuþörf, þannig aö nokk-
urn veginn sé vitaö fyrirfram
hvernig nýta skal orku hinnar
nýju virkjunar. Hrauneyjafoss er
dæmið um þaö hvernig ekki á aö
fara aö sagöi Ragnar. Skv. orku-
spá nýtist hún Landsvirkjunar-
svæöinu 112 ár. Er þá ekki ætlun-
in eöa hvaö aö nýta hana til stór-
iðjuframkvæmda, aö leggja út I
eitt stóriöjuævintýriö enn? Er
ekki eölilegt aö menn gruni aö bú-
iö sé á bak viö tjöldin aö ákveöa
aö tengja þessa virkjun stóriöju
sem nú sé i undirbúningi?
Þaö er rétt sem ráöherra segir
að orkan frá Sigölduvirkjun og
Kröfluvirkjun veröi fullnýtt 1980-
1981, en þetta þýöir ekki aö þaö sé
endilega nauðsynlegt aö virkja þá
viö Hrauneyjafoss. Þvi ekki
Bessastaöaá eöa Villinganes i
Skagafiröi.
Þá minnti Ragnar á aö aö sjálf-
sögöu væri útilokaö aö þörf væri
fyrir Blönduvirkjun eftir Hraun-
eyjafoss nema menn væru meö
stóriöju I huga.
Ragnar kvaöst aö lokum styöja
álit minnihiuta iðnaðarnefndar.
Umræöu varö lokiö um Kljá-
fossvirkjun, en atkvæöagreiöslu
frestaö.
milli 2-300 þús. kr. Þaö hlýtur aö
teljast ranglæti þegar konu, sem
hefur unnið i nær tvo áratugi og
stendur svo uppi atvinnulaus, er
neitaö um atvinnuleysisbætur likt
og hún heföi einskis I misst. Hin
konan, sem ég veit um missti lika
atvinnu sina vegna lokunar
mjólkurbúöar. Hún fékk atvinnu-
leysisbætur og þóttist heppin þvi
eiginmann hennar vantaði 50 þús.
kr. upp á tekjumörkin. Ég held,
að þetta sýni gifurlegt misræmi
milli heimila.
Þá er þaö vitaö, aö þetta
skeröingarákvæöi bitnar helst á
sjómannskonum og ég held, aö
viö getum veriö sammála um, aö
þaö sé ranglátt, aö sú stétt veröi
fyrir missifremur enaðrar vegna
þeirra sérstöku aöstæöna, sem
þar á heimilum rikja.
Greiðslur á einstaklings-
grundvelli
Eins og ég sagöi áöan, þá hefur
þetta ákvæði I för meö sér rang-
læti innbyröis milli launafólks, en
hér er lika önnur hliö á sem vert
er að hafa i huga, þvi aö tekjur
þess einstaklings, sem fær at-
Ragnar Arnalds
Endurflutt
stjórnar-
frumvarp
um Blöndu-
virkjun
í gær var lagt fram á
alþingi frv. til laga um virkj-
un Blöndu, stjórnarfrum-
varp. Frumvarpið gerir ráö
fyrir heimild til rikis-
stjórnarinnar til aö fela
væntanlegri Noröurlands-
virkjun eöa öðrum aöila aö
reisa og reka 150 megavatta
virkjun I Blöndu. Þetta
frumvarp var einnig lagt
fram á þingi I fyrra en varö
þá eigi útrætt.
Gert er ráö fyrir aö
heildarkostnaöur vinnslu-
virkja veröi um 14,8 miljarö-
ar króna, stofnkostnaöur á
afleiningu um 110 milj. kr.
megavattiö, stofnkostnaöur
á orkueiningu 18,6 kr./ kWh/
a, en framleiðslukostnaður á
kllóvattstund kr. 2,43.
Umræður spunnust út af Kljáfossvirkjun
F
Akvöröun um virkjanir
tengist raforkuþörf
landsmanna sjáJfra
— sagði Ragnar Arnalds við umræðurnar
Svava Jakobsdóttir.
vinnuleysisbætur, hann hefur þær
bætur óskertar án tillits til þess
hvaða tekjur hann hefur sjálfur
haft á árinu. Það mælir ekkert
gegn þvi, aö einstaklingur fái
greiöslur úr sjóönum þó hann hafi
haft tvöföld tekjumörk vikurnar
eða mánuöina áður en hann varö
atvinnulaus. Auk þess, aö hér er
nauðsyn að leiörétta misréttiö,þá
hlýtur það aö teljast i samræmi
við nútimaviðhorf, aö litiö sé á
hjón sem einstaklinga. Greiöslur
i sjóöinn eru greiddar á einstak-
lingsgrundvelli. Þær eru miðaöar
við vinnutima einstaklings og
hefur hjúskaparstétt eða tekjur
maka engin áhrif þar á. Þaö er
þvi óeölilegt, aö einstaklingur,
sem aö öllum öðrum skilyröum
uppfylltum sé sviptur bótum meö
öllu, og af þvi aö þetta bitnar á
konum, giftum konum, þá ýtir
þaö undir viðhorf, sem er algjör-
íega úrelt, þaö viðhorf aö konan
sé á framfæri og vinnutekjur hafi
ekki verið til framfærslu henni
sjálfri né heimili hennar heldur
aöeins „aukatekjur”, sem skipti
engu máli hvort hún og heimili
hennar nýtur eöa ekki. Það fer
ekki hjá þvi, aö þetta grafi undan
sjálfsviröingu hennar sem vinn-
andi manns. Henni hlýtur aö
finnast sem þjóöfélagiö meti
vinnu hennar litils eöa einskis.
Fæðingarorlof
Þá hefur þaö orðiö ljóst aö
undanförnu, aö skeröingarákvæöi
þetta hefur áhrif á fæðingaror-
lofsgreiöslur úr atvinnuleysis-
tryggingasjóði. 1 þvi tilfelli hlýtur
einnig að vera óeölilegt, aö
greiöslur ákvaröist af tekjum
maka. Greiðslur vegna fæðingar-
orlofs eru til þess aö bæta upp
tekjumissi móðurinnar, gera
henni kleift til aö vera heima hjá
nýfæddu barni sinu án þess, aö
hún þurfi að hafa áhyggjur af
fjárhagsöröugleikum eöa þess
vegna neyöast til aö fara út til
starfa fyrr en ella.
Eins og öllum hv. þm. er kunn-
ugt þá var þessu skeröingar-
ákvæöi ekki beitt á árinu 1976 og
þetta skerðingarákvæði mun þvi
ekki hafa bitnað á mjög mörgum
konum og þvi held ég, aö rétt sé,
aö þær konur, sem hafa lent i
þessu skerðingarákvæöi siöan um
áramót ættu aö fá rétt, gagnverk-
andi rétt og þvi hef ég lagt til I
ákvæöi til brb., aö þeim konum,
sem hér eru til umr., aö þær skuli
fá fullan rétt til fæöingarorlofs. E
Eins og kunnugt
er, þá fá þær ekki nema um 70%
af fjóröa taxta Dagsbrúnar i
fæðingarorlof og þvi ekki full
laun endurgreidd meöan
fæöingarorlof stendur yfir og er
varla á skerðinguna bætandi.
Gengur skemmra
Fyrir hinu háa Alþ. liggur
annaö frv., sem gengur aö þvi
leyti skemmra, aö þaö gerir ráö
fyrir aö þetta skeröingarákvæöi
nái eingöngu til kvenna sem
þiggja fæöingarorlof. Þetta frv.
er auösjáanlega tilkomiö vegna
þeirra vinnubragða sem höfö
voru á Alþ. voriö 1975, aö hér eru
raunar tvö atriði, sem flm. þessa
frv. leggja til, aö leiðrétt veröi.
Þau leggja til aö almannatrygg-
ingar skuli ekki hafa áhrif á
fæðingarorlofsgreiðslur. Á þetta
ákvæöi get ég fallist, en ég tel, aö
sú nefnd sem fær þessi frumvörp
til meöferöar, hún gæti samræmt
þessi frumvörp og ég hygg llka,
aö þessari nefnd bæri skylda til I
þetta sinn aö grandskoöa lögin
um atvinnuleysistryggingar, til
þess aö viö þurfum ekki aö standa
frammi fyrir þvi á næsta þingi aö
laga enn eitt atriöiö vegna þess,
,aö þaö skeri fæöingarorlof.”