Þjóðviljinn - 03.04.1977, Blaðsíða 9

Sunnudagur 3. aprll 1977 ÞJÓDVILJINN — SÍÐA — 9
er kominn verkstjórinn til að
segja honum upp vinnu hjá út-
gerðinni; það hafði sést til Jónas-
ar i göngunni. Jónas fær orð i
eyra bæði hjá granna sinum, sem
passar sig að láta aldrei sjá sig i
stéttaátökum, og tveim öðrum
verkamönnum, sem gefa dauð-
ann og djöfulinn i alla pólitik og
ætla á ball. En vitanlega stendur
sá einn uppréttur, sem ,,þorir að
fylgja sannfæringu sinni”, eins
þótt hann sé kallaður „æsinga-
fifl”.
Golan andar feigð
Ljóðin eru nokkuð færri.
Tvö eru þýdd — eftir Heine og
Nordal Grieg (þýð. Magnús Ás-
geirsson). íslensk kvæði eru niu
alls, eftir sjö skáld. Kristinn
(Reyr) Pétursson riður á vaðið
með gamansamt kvæði um jafn
alvarlegtmál og Afvopnun.siðan
koma þeir Steinn Steinarr, Bragi
Sigurjónsson, Gestur Guðfinns-
son. Óskar Þórðarson frá Haga.
Ólafur Jóhann Sigurðsson (tvö
kvæði) og Jón Jóhannesson (tvö
kvæði). Ekki verður hér rakið
efni allra kvæðanna, en allavega
eru þau ekki vigreifur byltingar-
skáldskapur, sem margir ætla að
fjórði áratugurinn hafi átt mikið
af. Þrjú kvæði fjalla um gamalt
fólk og slitið (Steinn Steinarr,
Bragi Sigurjónsson, Gestur Guð-
finnsson) og eru öll i spurnartón,
eða eins og segir i kvæöi Gests:
í:g veit ekki hver hún er, þessi aidraða kona
sem örbirgð Iífsins og sárustu raunir þjaka,
Kannski er hún móðir margra dætra og sona
sem myrkrið tók og skilar aldrei til baka?
Kannski er hún ekkja, einstæð, sem fáu kætist?
allslaus, byrði fólksins, hver vinur dáinn?
Kannski er hún bara ósk sem aldrei rætist,
eða einmana tónn, sem sunginn er útf bláinn?
óskar frá Haga yrkir um
kærustupar sem var of fátækt til
að láta drauma sina rætast. Jón
Jóhannesson m.á. gamansamt
ádeilukvæði um „gamla guðfræði
og nýja”. ólafur Jóhann yrkir
kvæði sem nefnist Siðsumarþoka
og birtist einmitt þrem dögum áð-
ur en heimsstyrjöldin siðari hefst
— kvæði þetta geymir vel kviöa
þeirra daga:
En yfir sefið andar golan feigð
og auðmjúk hlykkjast slna duldu slóö.
Sölnandi stráin svigna um gróinn völl,
þú sérð ei framar blöðin, græn og rjóð.
— i dumbungskviða drúpir þjóð min beygð
og dreymir betri himin angurmóð...
finnst að borgfirðingar kunni
ekki sem skyldi að meta þaö að
hafa eignast þann „snilling orðs-
ins listar” sem Guðmundur er.
Undir lokin snýr höfundur nátt-
úruupplifun upp i snemmborna
ádrepu á það sem nú heitir meng-
un og pólitiska hvatningu:
„Ef þú ert þreyttur og leiður við
götur og grjót höfuðborgarinnar,
uppgefinn af ryki hennar og sóti,
þreyttur á öskri bilanna og hinum
tilbreytingalausa nið götuum-
ferðarinnar, þreyttur á jazzi
borgarinnar, tóbaksreyk hennar
og tilgerð, þá er þér hollt að
leggja land undir fót i héraði Guð-
mundar Böðvarssonar og teyga
gróðurilm þess....
Hin þúsund blæbrigði sumar-'
rökkursins renna yfir þig. Þú
teygar bjarkarilminn og sterkur
fögnuður yfir þvi að vera til
streymir um þig, og þú skynjar
eins og opinberun, að tilvera
mannsins á jörðinni er innifalin i
starfi hans við að nytja gæði
jarðarinnar, rétti hans til gæða
jarðarinnar, frelsi hans á jörð-
unni.
Starf — frelsi — réttlæti — frið-
ur.
Birkilaufið ilmar i sumarnótt-
inni”....
Maður og skip
Tvær frásagnir eru þarna
skyldar þeim flokki, sem árum
Birkilauf og réttlæti
Islenskar greinar og frásagnir
eru alls 14: þetta er á þeim tima,
þegar svo sýnist sem utanblaðs-
menn vilja allt eins yrkja eöa
skrifa smásögu um hugðarefni
sin og að skrifa grein. Meðal
þessa efnis er framhaldsgrein um
„Sögu letigarðsins” (þ.e. Litla-
Hrauns), sagt er frá skiðaiþrótt-
um á Siglufirði, Jón úr Vör segir
frá skólum sænskra verklýðs-
samtaka og skrifar dagbók frá
Genf, þar sem hann er að stúdera
Þjóðabandalagið ásamt öðrum
ungum norðurlandamönnum.
Engin grein er um bókmenntir og
aðeins ein um listir, nánar tiltek-
ið um Jón Engilberts, þar er hvatt
eindregið til stuðnings við „gró-
andi nútimamenningu” og rækt-
arsemi við myndlistarmenn sem
kallaðir eru „merkisberar is-
lenskrar nútimamenningar”.
Fjórar greinar eru ferðasögur og
náttúrustemmningar og fela i sér,
beint og óbeint, hvatningar i þágu
útilifs og náttúruskoðunar.
Sérstöðu hefur grein eftir áður-
nefndan J.B. Hreggviðs, sem
nefnist „1 héraði Guðmundar
Böövarssonar.” Greinarhöfundur
fer á reiðhjóli um Borgarfjörö og
blándar athugasemdum um
samtiö og búskap saman við til-
yisanir i Eglu, Gunnlaugs sögu og
fyrstu ljóðabók Guömundar
Böövarssonar, Kyssti mig sól.
Það er ljóst, að greinarhöfundi
saman birtist i blaðinu og hét þá
„Úr lífi alþýðunnar”; vinnandi
menn, þekktir og óþekktir, sögðu
frá þvi sem þeir þafa séð og
reynt. Þessar frásagnir eru eftir
Árna úr Eyjum og Dag Austan og
eru báðar gott dæmi um þá róm-
antik, sem mönnum hefur lengst
af þótt hlýöa að fylgdi sjó-
mennsku. Dagur Austan.segir
m.a:
„A hafinu má segja aö maður
og skip séu eitt. Það er hásetinn
sem stendur við stýrið i góðu og
vondu, hagræðir seglum, stendur
vörð með yfirmönnunum i lyft-
ingunni og fylgist með öllum
hreyfingum skipsins. Og þegar
æðandi brotsjóar og öskrandi
vestanstormar reyna mest á
örygg: skipsins, reynir lika mest á
karlmennsku og þor háseta. Há-
seti og skip bindast nokkurskonar
kærleiksböndum, sem „land-
krabbar” þekkja ekki, og munu
sennilega aldrei kynnast, þvi
reynslan ein gefur fullkomna
þekkingu”...
Fyrsta sunnudagsblaö Þjóðvilj-
ans kom út of skamma stund til
að skynsamlegt sé aö draga af
efni þess viðtækar ályktanir. En
þetta var fróðleg og um margt
skemmtileg tilraun — þaö er i
trausti þess að saga þess er rifjuð
upp hér. a.B.
Sumar mannlífsins
Þurr jörðin virtist drekka
það. Hið langþráða regn vors-
ins’. Það kemur einn dag og um-
lykur jörðina, sem tekur á móti
þvi eins og landþráðum vini. Ræt
ur jurtanna i moldinni skjóta
nýjum öngum, og fræin, sem
hafa legið þar i dvala vakna til
lifsins og brátt gægjast ný blóm
varlega upp úr jörðunni. Sum-
arið er i nánd.
Oti i heimi drakk jörðin blóð
sona sinna, sem fórnuðu þvi
fyrir frelsið. Voru ekki fórnir
beirra eins og regnið, sem kom
fyrst strjált utan úr myrkrinu,
þéttist siðan og vakti til lifsins
hin sofandi fræ?
Voru ekki fórnir hinna hrjáðu
manna eins og vorregn, sem féll
á hið skrælnaða mannlif, fyrst
eins og einstakir dropar, ein-
stakar dáðir, siðan eins og
óstöðvandi straumur og vöktu
til lifsins hina blundandi menn,
þrár þeirra, vonir, drauma og
hæfileika?
Var ekki sumar mannlifsins i
nánd?
Jónas brosti að hugsunum
sinum.
Það er svo margt sem sækir i
hugann i rökkri vorsins.
Var það missýning, að það
lýsti af brosi hans i myrkrinu?
Það var annars rétt: Hann
var rekinn úr vinnunni. — Hefði
hann nú aðeins verið yngri!
Vor. —
Regn. —
Fyrsti mai. —
J. B. Hreggviðs: Regn.
r
I Leninkróki í Genf
Við sitjum við borð Lenins...
Það var við stærsta borð króks-
ins sem Lenin var vanur að
sitja, eins og meistari i hópi
lærisveina. Það var hér sem
rússneska byltingin var skipu-
lögð, fullyröir norðmaðurinn.
Og það var kannski ekki svo
fjarri sanni. Það er sagt, að
Lenin hafi haft að orðtaki stund-
um siðar, þegar þeir félagarnir
rökræddu um ýmsa þýðingar-
mikla hluti heima i Rússlandi
eftir byltinguna: „Við sitjum nú
ekki lengur i Landolt, piltar”.
Þessir bekkir eru nú i kvöld
setnir af mun þýðingarminni
persónum, þvi að þótt við báðir
höfum getið okkur góðan orðstir
fyrir skriftir, hefur engum þótt
taka þvi að visa okkur úr landi,
og þjóðskipulög ættlanda vorra
eru þvi ekki talin i hættu af okk-
ar völdum.
Jón úr Vör: Bréf frá Genf.
Hljómkviða næturinnar
— Þetta er ævintýri, undur-
samleg opinberun. 011 persónu-
vitund máist út, ekkert kemst
að nema taumlaus hrifning,
maður kemst i sjálfgleymi.
Vélakliðurinn frá þessum 100
bátum rennur saman i sam-
felldan, svo að segja órofinn
gný.
Þetta er hljómkviða nætur-
innar, öflug og sterk með þús-
undum tilbrigða. Aldrei fyrr
hefur mannleg vitund skynjað
slikt tónamálverk. Þetta er
undirleikur lifsins sjálfs, eins og
það gengur i sjávarplássum.
Kliður hreyflanna túlkar okkur
hetjubaráttu sjómannsins, tár
ekkna og munaðarley singja,
basl og óhaganlega verslunar-
háttu.
ArniúrEyjum: Hljómkviða
næturinnar.
jsjöif lumi - nm iám
l. \lir,. -jii. llil.. ' iii. si-;i>t. ni::n

B f. L ú l f. m
s
i V *
K
H A(>lv
S'líi
D

Forslða siöasta blaðsins sem út kom:
kynna Maginotlínuna frönsku.
Strlðið er nýbyrjað og verið er að
rppdríillur af Mnslnot-llmmni. hún hofur mi vorií framloncd mrOfrnm landnmxrum l.uxom-
hurgft ok BclRÍu til sjávar. Til vinatri: Einn brynturnanna.
MAGINOT-LÍNAN.
Iiiii(lain;i'iin vitV Hclyiu. Sviss oj*
llaliu. I'iakkar liala lagl lai»K‘
nicsla álici /lu á vi^irMnnar
varnarráíislalanii a irönsk-
. 1.1 ....
HciT»ii(Narscrlr;ciVuiKiim kcin- nicsl
ui snmiin niii aiN l yfiisliu idandi iiiih
slyrjíild hljúli a«N vcróa iniklu al'lu
ininiiii mn Uyn slöiNuhc 'naiN i «»«»
skolKi'öfmn cn i liciinssl rjöld- l'.
inni. Núliinahcrirnir cri niikl- lil :
uin nmn hreylanlcKi'h svcilir laúK
flncvclii. sUriiNdrcka (>K ' clknú- lina
ins slúrskolaliiNs hafa inikhi l"ral
slu slvrjtild
It^ar.
al
i'i«Vi m,i(»K licr-
svciKÍsl Irani (»k
kn. undaiihaldi «>k
a cr |»(» hilin liklcK
hisl (>k óhagRan^li.
. cn |ia?» cr varliar
a vi«N landaini
l'v/kalands.
vainarraosiaiKini a Irönsk-
|,v/ku landamicriintnn. I’a?»ai
hcl'iir vcriiN húizl viiN árás fvrsl
(>K frcnisl. (»k mriS rótln. I'o
rná nn hcita. aíi cntyin landa
l'rakklands són lcngt.
bækur
Anglo-Saxon England 5.
Edited by Peter Clemoes. Cam-
bridge University Press 1976.
Hér eru birtar margar ritgeröir
varöandi engilsaxnesk efni, eink-
um bókmenntaleg. Þessi efni
snerta mjög öll germör.sk fræöi
og þar meö islensk miðaldafræði.
Stanley Greenfield fjallar um
hvort kristinna áhrifa gæti 1
Bjólfskviðu og hver sé i raun hin
eiginlega merking ýmissa mór-
alskra krafa og dæma, sem birt-
ast i kviöunni, hvort sem áhrif
kristinna rita sé að ræða eða
hvort rekja megi uppruna kraf-
anna og dæmanna til arfsagnar-
innar sjálfrar, en efnið er nokkr-
um öldum eldra en gerð kviöunn-
eins og nún varð i meðförum
skáldsins.
David N. Dumville skrifar
greinargerð urn ættartölur engil
saxneskra konunga og kununga-
raðir, sem er ekki sérlega auö-
unnið verk. N.R. Ker lýsir nýlega
fundnum handritsbrotum á engil-
saxnesku og tengir þau handrit-
um sem lýst er i Catalogue of
Manuscripts Containing Anglo-
Saxon, sem hann setti saman og
gefinn var út af Oxford 1957.
Stewart Lyon ræðir um engil-sax-
neska mynt og ýmis vafaatriði
varöandi flokkun hennar og út-
listun. 1 bókarlok er skrá yfir rit
varðandi engil-saxnesk efni, bæk-
ur og timaritsgreinar frá 1975 og
registur yfir þetta ársrit frá byrj-
un og til og með þessu riti, 1-5.
Þetta ársrit hefur hlotið góðar
móttökur og er orðið vettvangur
birtingar greina og umræöna
varðandi forn-ensk efni. Ritið hóf
göngu sina 1972 og hefur komið út
reglulega siðan.
Mikil
aukning í
Noregi á
fiskeldi í sjó
A sama tima og islensk stjórn-
völd streða við það aö fá stórlán
hjá norræna fjárfestingarbank-
anum til byggingar járnblendi-
verksmiðju á Grundartanga við
Hvalfjörð, i félagi við norska
stórfyrirtækið Elkem Spieger-
værket, og hika ekki við að bjðða
til þess lægsta rafmagnsverð 1
Evrópu, til þess að hljóta hnossið,
þá reynir nú norskur almenning-
ur að verjast uppsetningu slfkra
fyrirtækja i Noregi til að forðast
mengun.
Hins vegar er nú mikill áhugi
meðal norðmanna að koma upp
fiskeldi við norsku ströndina alls
staðar þar sem sjór er talinn til
þess hæfur. Hér er um aö ræða
eldi á laxi og silungstegundum i
sjó, að stærsta hluta i nótbúrum,
en lika i sjávarlónum þar sem
þannig hagar til að slikt er talið
gerlegt... 1 hverju einasta fag-
blaði sem lætur sig þessi mál
varða, er skýrt frá nýjum um-
sóknum um fiskeldistöðvar til
héraðs og fylkisstjórna.
Færeyingar ætla
ad stækka
togaraflotann
Samkvæmt norskum fréttum,
þá eru nú færeyingar að láta
smiða 8 skuttogara i Noregi, sem
eiga aö vera tilbúnir á næsta ári.