Þjóðviljinn - 15.04.1977, Blaðsíða 9

8.SÍÐA —ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 15. aprll 1977
Föstudagur 15. aprll 1977 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA — 9
Herdís Ólafsdóttir, formaður kvennadeildar Verkalýðsfélags Akraness:
VINNUÞRÆLKUN
Ráðherralaun - Bónus
NU er veri6 aö vinna aö þvi aö
leggja þetta vinnufyrirkomulg
niöur á Noröurlöndunum á meöan
viö mögnum drauginn hjá okkur.
Þvl hefur veriö haldiö fram aö sé
um samfellda ákvæöisvinnu aö
ræöa geti álag vinnunnar lagt
starfsæfina aö baki strax um fer-
tugs — fimmtugsaldur, þó ekki sé
um jafn sviviröilega langan
vinnutlma og hér um ræöir eöa 60
tima bónusvinnu á viku auk
lengri tima inæturvinnu eöa upp i
80 tima á viku. Og I þessum hópi
eru konurnar fjölmennastar sem
heimilisstörfin og uppeldi og
ummönnun barna biöur eftir þeg-
ar heim er komiö;
Hvaö erum viö aö kalla yfir
okkur? Er þetta vinnuvernd nú-
timans?
Hvað er heppileg vit-
neskja fyrir verkafólk-
ið?
Hversvegna spuröi myndasiöan
ekki Glsla Konráösson I horninu
til hægri og Gunnar Lórenzson
yfirverkstjóra meö hvíta hattinn
sinn um hvaöa afkastaaukning
lægi á bak viö bónusinn. Hvaö
hefur aukist þaö magn af fiski
sem fer I gegnum frystihúsiö til
söluafhendingar eftir aö bónusinn
var tekinn upp? Viö þessari
spurningu fæst aldrei viöhlltandi
svar
1 fyrrnefndri samantekt frá tit-
geröarfélagi Akureyringa þar
sem skýrt er frá greiöslum I
bónusvinnunni i frystihúsinu þar
var ekki orö um framleiöslu-
aukningu. Þar kom I ljós sem aö
vísu var áöur vitaö, aö lang
lægstu bónusgreiöslurnar voru á
boröavinnunni, vinnu kvennanna
eöa 31,4% á meöaltfmakaup. I
handflökun 82.00% á meöaltalma-
kaup.
Ivélflökun...............48,35
Tækjavinna ..............41,34
Allir þessir flokkar nema
boröavinnan eru aö langmestu
leyti unnir af körlum.
Bónusinn gaf frystihús-
inu 90-100%;verkakon-
unum 31,4%
En hvaöa afkastaaukningu gaf
bónusinn frystihúsi Útgfél. Akur-
eyringa ofan á meöalafköst i
tlmavinnu?
Þessu heföi fisköskjufjöldi
framleiöslunnar getaö svaraö ef
þaö heföi þótt heppileg vitneskja
fyrir verkafólkiö.
Nei, i samantekt frystihússins
var ekkert um slika hluti.
En eftir krókaleiöum hefur þaö
veriö gefiö upp aö framleiöslu-
aukningin nemi 90-100% á meöan
meöalhlutur verkakonunnar I
boröavinnunni nemur aöeins
31,4% af þeirri aukningu.
Aö visu eru til upplýsingar frá
Sölumiöstöö hraöfrystihúsanna
um þessi atriöi frá þeim tlma sem
veriö var aö koma bónusnum á,
byrjaö var aö tlmamæla, leggja
bónusllnurnar og magna bónus-
galdurinn. Þær upplýsingar um
afkastaaukningu voru mjög á þá
leiö sem hér hefur veriö sagt frá.
Er ekki hægt aö fá fram hver sé
hlutur Otgeröarfélagsins úr
framleiösluaukningu bónusvinn-
unnar?
Hlutur fólksins hefur veriö birt-
ur. Ef ekki er hægt aö fá þær upp-
lýsingar þá er þaö ein af llnunum
I aröránsgaldri bónuskerfisins.
Meö bestu kveöju til Akureyrar,
Herdls ólafsdóttir.
Bónusdrottningarnar hér á myndinni úr Akureyrarblaöi Morgunblaösins 3. aprll höföu aöeins 38.2% of-
an á vikukaupiö. Hvaö um hinar?
Útreikn. 6 taxti I tlmakaupi I dagvinnu 435.50, eftirv. 609.70 og nætur og helgidagavinna 783.90.
40 tlmar I dagvinnu kr. 17.420-
10 timar I eftirv. kr. 6.097-
30 timar I n. helgd. kr. 23.517-
80 vinnustundir á viku
Bónus................
kr. 47.034.00
18.000.00 eöa 38.2%
1 byrjun þeirra samninga sem
nú er veriö aö undirbúa og fyrstu
viöbrögð Vinnuveitendasam-
bandanna hafa veriö lögö fram,
meö tillögum þeirra um engar
launahækkanir en skert réttindi,
ásamt kröfum sinum um aö þeir
skuli hlutast til um uppbyggingu
og jafnvel miöstýringu A.S.Í. eöa
verkalýösambandanna til þess aö
foröa frá aö nokkrir hópar megi
segja álit sitt um niðurstöður,
einhverjir hópar megi fella
samninga eða að taka til sinna
ráöa ef á þá er hallaö, þá birtir
Morgunblaöið tveggja slöu
myndafrétt frá Akureyri um ráö-
herralaun frystihússtúlkna hjá
Útgeröarfélagi Akureyringa.
Þetta mun eiga aö leggja
llnurnar aö samúö fólks gegn lág-
launahópunum sem verkalýös-
hreyfingin er búin aö heitstrengja
aö þeirra launakjör skuli nú
reyna aö leiörétta, enda sjálfsagt
birt I þeim tilgangi.
Hver er hlutur bónussins
i ráðherralaununum?
Engar skýringar fylgja meö I
þessari ráöherrafrétt, nema
auðsætt viröist aö þarna er um al-
gera vinnuþrælkun aö ræöa.
Unniö hefur veriö um 80 tlma á
viku. Frá kl. 8.00 til kl. 23.00 virka
daga og frá kl. 8.00 til 19.00 á
laugardögum.
Dæmiö gæti litið þannig út:
Kaup samkv. 6 taxta kr. 435,50 pr.
timann I dagv. Eftirv. 609,70.
Nhdv. 783.90.
40 tlm ar I dagvinnu á viku
kr. 17.420.00
10 timar Ieftirvinnu á viku
kr. 6.097.00
301 Im ar I n. helgidv. á v iku
kr. 23.517.00
80tlmavinnuvika ...kr. 47.034.00
Bónus kr. 3.000.00 á dag eöa kr.
18.000.- á viku = 38.2%.
Rætt er viö tvær ungar stúlkur
sem ef til vill eru bónusdrottning-
ar hússins ásamt móður sinni og
þær gefa þessar upplýsingar. Þær
hafa kr. 3.000.- á dag I bónus, kr.
300.- I bónus á tímann. Þvl gefur
bónusinn þeim aöeins um 38,2%
hækkun á vikukaupiö fyrir álagiö
og þrældóminn I 60 klst. i bónus.
Bónusinn er ekki leyföur eftir
kl. 19.00 en samt eru dæmi um aö
þær bæti viö sig 20 klst I nætur-
vinnu yfir vikuna.
Hvað er oröiö af vinnutima-
styttingunni sem bónusinn átti aö
færa verkafólkinu?
Algengast mun þó vera eftir
myndasiöunni aö dæma, aö unniö
sé frá kl. 8.00 til kl. 23.00 2 daga
vikunnar en til kl. 19.00 hina dag-
ana nema sunnudaga þeir viröast
ekki venjulega vera unnir.
Þaö dæmi gæti litiö þannig út:
40tlmar Idagvinnu kr. 17.420.00
lOtlmarieftirvinnu kr. 6.097.00
17timarInæturog
helgidv. kr. 13.843.00
67tlma vinnuvika ...kr. 36.843.00
Bónus kr. 18.000.00 eöa 48,8%
hækkun á vikukaupiö fyrir
drottningarnar, fyrir þær hæstu.
Hvaö þá fyrir hinar? Hvaö fyrir
alla heiidina?
Nú vill svo til aö Útgeröarfélag
Akureyringa hefur tekiö saman
greiðslur fyrir bónusvinnuna hjá
ser áárinu 1976. Þar kemur fram
aö meöalbónusinn I snyrtingu og
pökkun (en þaö er sú vinna sem
stúlkurnar á ráöherralaununum
voru aö vinna) var ofan á meöal-
tlmakaup ársins 31,4% eöa kr.
'112.08 pr. tlmann, aöeins kr.
112.08á tlmann fyrir aö leggja sig
undir þrælaplsk ákvæöisvinnunn-
ar.
Ilerdis ólafsdóttir.
Vinnuvernd nútimans.
Norðurlöndin voru fyrr á
feröinni en viö Islendingar meö aö
taka upp ákvæöis og bónusvinn-
una I stórum stil. Viö þekkjum
hana frá fyrri og seinni tlö I tima-
bundinni vinnu, en ekki svo mjög I
fastri vinnu fyrr en bónusinn og
fleira ákvæöi var tekið upp nú á
seinni árum. Enda er þetta miklu
hættulegra heilsu og hamingju
fólks ef hver dagur sem unninn er
ber álag ákvæöisvinnunnar.

M
NÁLGAST RAÐHERRALAUN MEÐ BÓNUSNUM
HUGRÚN
STEFÁNSDÓTTIR 17 ára:
— ÉG hef unnið hérna öðru
hverju frá þvl ég var 11. bekk I
gagnfræðaskðla en samfellt hef
ég unnið hérna frá þvf I fyrra-
vor. Þetta er ágæt vinna og
eftirsðtt, þv( hún gefur gððar
tekjur sfðan bönusinn var sett-
ur á. Við erum þrjár saman
með borð, ég, mððir mfn Auður
Guðjðnsdðttir og systir min
Sigrún Stcfánsdðttir og skipt-
um við bönusnum á milli okk-
ar. Bðnusinn hefur verið 3 þús-
und krðnur á dag fyrir hverja
okkar en hest höfum við komizt
upp f 3600 krönur. Vikukaupið;
hefur verið þetta 40—50 þús- /
und krðnur með bðnusnum, og
ég held að það sé með þvf bezta
sem gerist á vinnumarkaðnum
fyrir konur. Enda þðtt ég kunni
ágætlega við þetta langar mig
samt til þess að breyta til f
sumar og vinna einhverja úti-
vinnu.
Amyndinni er Hugrún (t.h.)
ásamt Sigrúnu systur sinni.
Með
stœrstatogara
flotaö
einni hendi og
stœrsta
frystihúsið
Myndirnar hér aö ofan eru úr Akureyrarblaöi Morgunblaösins 3. aprll.
Þær þræluöu sér út konurnar á efri myndinni, unnu 67 til 80 stundir á
viku og þar af 60 tlma I bónus. Forstjórarnir á neöri myndinni hafa
ástæöu til þess aö vcra ánægöir þvl aö framleiösluaukningin er talin
nema 90-100%. Þar af fá konurnar f sinn hlut aöeins 31.4%.
Aróöursmennirnir fjórir f Úrræöinu sem fóru aö boöa kenningar hinna klassisku höfunda meöal fátækra
(Llsa Pálsdóttir, Guölaug Bjarnadóttir, Bjarni Ingvarsson og Guöbrandur Vaidimarsson)
Dómarinn (Edda Hólm) i
úndantekningunni (Ljósm.: GEL)
Sýnir tvö leikrit eftir
Bertolt Brecht
Hinn 18. april nk. sýnir Nem-
endaleikhúsið I Lindarbæ tvö
leikrit eftir Bertolt Brecht. Nefn-
ast þau Undantekningin og regl-
an, sem áður hefur verið sýnt i
Menntaskólanum við Hamrahllö,
og Úrræöið, sem ekki hefur verið
sýnt hér áöur. Leikstjóri er tékk-
inn Petr Micka en eins og kunnugt
er standa nemendur á siöasta ári
i Leiklistarskóla rikisins að Nem-
enaleikhúsinu.
Umrædd leikrit kallaöi Brecht
kennsluleikrit þvi aö þau eiga aö
kenna bæöi áhorfendum og leik-
endum vissa hluti. Annaö er hug-
leiöing um hið kapitaliska þjóð-
félag en hitt um hið sósialska.
I úrræðinu er m.a. vangavelta
um hvort hægt er að lifa og starfa
og fá einhverju áorkaö annars
vegar eingöngu meö tilfinningum
og ástriðum en hins vegar ein-
göngu meö skynsemi og rökum,
um hvort kenningarnar standist
þegar út I framkvæmd er komið
og hversu mikið er þá hægt að
styðjast við þær.
I Úrræöinu deyr maöur saklaus
en meö eigin samþykki fyrir
málstaðinn.
I Undantekningunni og reglunni
deyr lika maöur saklaus en gegn
vilja sinum.
Hér er þvi um tvo dauödaga af
ólikum ástæöum að ræöa. Við ætt-
um aö kannast viö þá báöa og
velta fyrir okkur hvorn viö kys-
um, hvor er réttlátari og hvor al-
gengari.
Undantekningin og reglan er
sett fram sem gamanleikur og er
um stéttaskiptingu og dómsmál.
Eiginlega er það ævintýri eða
skopmyndastæling.
Nemendur á 4. og siðasta ári I
nemendaleikhúsinu eru 7 konur
og 2 karlár. Þau heita Guðný
Helgadóttir, Guðrún Gisladóttir,
Guölaug Bjarnadóttir, Guöbrand-
ur Valdimarsson, Bjarni Ingvars-
son, Lisa Pálsdóttir, Edda Hólm,
Sigurbjörg Arnadóttir og Stein-
unn Gunnlaugsdóttir. Þessi ár-
gangur var fyrst 2 ár i SAL og
siðan tvö ár I Leiklistarskóla
rikisins.
Leikstjóri þessara tveggja leik-
rita, Petr Micka er tékki eins og
áöur sagði en er magister frá
Yale háskólanum i Bandarlkjun-
um. Hann er bæði leikstjóri, leik-
ari og hönnuður og hefur sett upp
sýningar i Bandarikjunum og
Þýskalandi.
Þýöandi beggja verkanna er
Erlingur Halldórsson en tónlistin
(nema einn söngur) er eftir Fjólu
ólafsdóttur sem kennir tónfræöi
og söng i Leiklistarskólanum.
Hún spilar sjálf undir á pianó en
Kormákur Geirharösson á
trommur. Hilmar Guöjónsson
gerði plakat.
—GFr
Kaupmaöurinn (Guörún Gisladóttir) og Kúliinn (Guöný Helgadóttir)
Úr Undantekningunni (Ljósm.: GEL)
Mikill sigur Spánarstjórnar:
Hershöföingjar sætta sig dræmlega
viö löggildingu Kommúnistaflokksins
MADRID 14/4 — Æösta herráö
Spánar tilkynnti i dag að yfir-
menn hersins myndu sætta sig við
þá ákvöröun stjórnarinnar að lög-
gilda Kommúnistaflokk Spánar,
sem bannaöur hefur veriö I 38 ár.
Herráöiö lýsti engu að siöur yfir
óánægju sinni meö þessa ráöstöf-
un, en kveðst fallast á hana vegna
„æöri þjóöarhagsmuna.”
Þetta er i fyrsta sinn slðan Jó-
hann Karl konungur kom til rikis
að hershöfðingjarnir hafa opin-
berlega gagnrýnt gerðir stjórnar-
innar, og með tilliti til þess, hve
spænski herinn er öflugur, er talið
að spænsk stjórnarvöld hafi viö
þetta tækifæri komist I meiri
vanda en nokkru sinni siðan
Franco lést. En samþykkt her-
ráðsins, sem gerð var einróma,
þykir benda til þess aö stjórnin
hafi sigrast á þeim vanda.
Til þess að forðast illindi og
hryðjuverk af völdum þeirrar
reiði, sem rikjandi er meðal
hægrimanna út af leyfinu til
handa Kommúnistaflokknum,
bannaöi stjórnin útifundi I tilefni
46 ára afmælis spænska
lýöveldisins, sém beið ósigur fyr-
ir Franco i borgarastriðinu 1936-
39. Lýöveldið var stofnaö 1931
eftirað afi Jóhanns Karls, Alfons
konungur þrettándi, var neyddur
til að segja af sér og yfitgefa
landið Stjónnin tryggöi stööui sina
enn frekar meö þvi aö hafa
hraðar hendur viö aö skipá mann
i staö Pita da Veiga flotamála-
ráðherra, sem sagði af sér i mót-
mælaskyni viö það aö Kommún-
istaflokkurinn skyldi leyföur.
Hinn nýi flotamálaráðherra heitir
Pascual Pery Junquera og er
fyrrverandi aðmiráll.