Þjóðviljinn - 23.04.1977, Blaðsíða 2

2 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 23. april 1977
AF KONUNGSLEIKJUM
Að undanförnu hefur leiklistin í höfuðstað
landsins öðru fremur snúist um konunga og
örlög þeirra. f Þjóðleikhúsinu er það Lér
konungur eftir Shakespeare, í Iðnó Makbeð
eftir sama höf und, en Háskólabíó sýnir ,/ King
Kong'' eftir Lorenzo Semple Jr.
Menningarlegir sérfræðingar dagblaðanna f
fögrum listum hafa f jallað mjög ýtarlega um
tvö fyrrnefndu fyrirbrigðin,og er það vel, því
vart er þess að vænta að almenningur í
landinu geti til fullnustu gert sér Ijóst, hvað
honum á að finnast um listir almennt, ef ekki
nýtur leiðarljóss menningarvita þjóðarinnar,
hinna svonefndu ,,gagnrýnenda."
En svo verðug skil sem Lé konungi og
Makbeð hafa verið gerð, hef ur harmleikurinn
um þriðja konunginn,,, King Kong", alls ekki
fengið þá umf jöllun, sem verðug getur talist, í
menningardálkum dagblaðanna.
Mjög hefur verið þrýst á blaðstjórn
Þjóðviljans að fá einhvern af vitmönnum
þjóðarinnar til að f jalla um hinn sígilda harm-
leik „King Kong" og gera honum menningar-
leg skil frá listrænum sjónarhóli, og hef ég,
f yrir þrábeiðni, f allist á að taka málið í minar
hendur og skrifa um verkið dæmigerða gagn-
rýni eftir þeirri forskrift, sem aðrir gagn-
rýnendur hafa gefið á undanförnum árum.
KING KONG
HARMLEIKUR EFTIR SEMPLE
LEIKSTIÓRI: DE LAURENTIIS
GAGGRlNI:
Því ber ávallt að fagna þegar framtaks-
samir menn eða stofnanir beita sér fyrir því,
að landsmenn fái kost á að njóta þess, sem
fegurst gerist og best i samtiðinni í listrænu
tilliti.
Það samkomuhús, sem kennt er við æðstu
menntastofnun þjóðarinnar, sjálft Háskóla-
bíó, hefur nú tekið hið sígilda verk Semples
„King Kong" til sýningar, og má með sanni
segja að þar eigi verkið heima.
Hinn átakanlegi harmleikur um hamslausa
ást konu og risagórilluapans „King Kong", ást
sem aldregi fær ræst sakir þjóðfélagslegra
hleypidóma og af líffærafræðilegum sökum.
Þetta snilldarverk er verðugt viðfangsefni,
Háskólabíói til sóma og samboðið stof nuninni,
sem kvikmyndahúsið er kennt við.
Allir sem á annað borð hafa einhverja
dramatiska nasasjón af klassískum fræðum,
þekkja „King Kong", svoekki þarf að f jölyrða
um leikritið sjálf t. Það talar sínu máli, eins og
aðrar perlur heimsbókmenntanna.
En mig langar að fara hér nokkrum orðum
um þýðinguna. Frumtexti verksins er afar
viðkvæmur og krefst þess raunar að um hann
sé farið nærfærnum höndum málsnillings. Á
þetta sérstaklega við um texta „Kongs" sem
leikinn er af Nose Gorilla og þá ef til vill ekki
síður stúlkunnar Dwan, sem leikin er af
Jessica Lang.
Þó þýðingin vrði að teljast hnökralaus, er
því ekki að leyna að stundum nær hún ekki
hinu tvíræða flugi frumtextans. Eitt dæmi
þess er hin fræga stúlkunnar Dwan í III. þ. vi.
atr., þegar stúlkan og risagórillan „King
Kong" ástvinur hennar eru ein, hafa játað
hvort öðru ævarandi ást og hápunktur
harmleiks stúlkunni Dwan þessi orð i munn:
Dwan:
O, no! no! no! my great and glorious King
Kong
Thou knowest that our corporal love
Can never come to rest
Thy glorious king-sized camel
Will never pass my needles eye.
Hér gætir ónákvæmni í þýðingunni: „Nei nei
nei mikli upplýsti kóngur / Hve Ijóst er ei að
liðsforingjans ást / verður aldrei höfðalag /
hins ástríðufulla reykingamanns / i ónot-
hæfum augum minum".
Ljóst er að þar sem höfundur talar um
„...king-sized camel og needles eye" á hann
við úlfaldann og nálaraugað, en ekki
vindlategundina, sem kennd er við úlfald-
ann og þaðanaf síður „ónothæf augu" Dwan.
Einaf umdeildustu orðræðum harmleiksins
„King Kong" er setning, sem um margra
áratuga skeið hefur verið þrætuepli sér-
fræðinga í fagurbókmenntum, setning stúlk-
unnar Dwan í sama atriði, þar sem henni í
ástarfuna augnabliksins erulögdþessi orð í
munn:
Dwan:
„O, King Kong, eat me and thou willst
suffocate when thou swallowest me..."
sem þýðandi réttilega þýðir með orðunum „Ó,
Kíng Kóngur gleyptu mig / og þú munt kafna
við að kynja mér".
Hinn nafntogaði fagurbókmenntafræðingur
John Parker setti nýlega fram þá kenningu í
hinu fræga leikhústimariti „Snobserver" að
þessi setning hafi i raun og veru verið ætluð
„King Kong", enekki Dwan (O! Dwan eat me
and thou ... o.s.frv.). Ritgerð Parkers vakti
gífurlega athygli, þegar hún var fyrst birt
undir yf irskriftinni: „A study on copulation as
a possible reason for human existence"
(Rannsókn á samförum sem hugsanlegum or-
sakavaldi mannlífs).
Um frammistöðu einstakra leikara er það
helstað segja að Nose Gorilla, sem lék „King
Kong" sýndi hér enn einu sinni að hann er vax-
andi, já ört vaxandi leikari (síðasta hlutverk
leikarans var „Síta" í Tarsanmyndinni „Ástir
Tarzans").
Hins vegar er því ekki að leyna að f ramsögn
Nose Gorilla er enn mjög ábótavant og oft
erfitt að greina orðaskil, einkum í áhrifa-
miklum ástríðuatriðum. Satt að segja getur
það talist allt að þvi misráðið að leggja
gullaldartexta í munninn á leikara, sem ekki
hefur betri framsögn en Nose Gorilla.
Aðrir leikendur léku vel að vanda.
Heildaráhrif unum af sýningunni gæti ég ef
til vill lýst best með orðum ungrar batiklista-
konu, sem ég hitti í anddyrinu eftir sýningu,
en hún var mjög tilfinningalega skekin af
þessum listviðburði:
„í hálsinum er ég klárt og kvitt
með kekki,
því Górillu langaði að gera hitt
en gat ekki." Flosi
Skrifiö — eða hringið í síma 81333
„Vitfirrt
kapphlaup um
tíma og peninga”
Leiðrétting frá Eiríki Guðjónssyni verkamanni
á ísafirði
t Þjóftviljanum þann 30. mars
sl. er birt vifttal vift mig, tekift i
ölfusborgum stuttu áftur. t
sambandi vift þaft vil ég leift-
rétta eftirfarandi:
1. Ég vinn þarna vift roftflett-
ingarvél en ekki flökunarvél, en
hvaö hávaöa áhrærir og hversu
bindandi þaö er, skiptir ekki
máli þar sem vélar þessar eru
samtengdar.
2. Þá var þaö og missagt hjá
mér aö atvinnutimi minn væri
frá kl. hálf sex á morgnana til
sjö á kvöldin. Hiö rétta er aö viö
vinnum venjulega frá klukkan
aö ganga sjö til um sex á kvöldin
og viö vélarnar sjaldan lengur
en til kl. tæplega fimm.
3. Ekki er rétt aö þaö sé af-
skaplega þröngt um okkur
þarna. Þaö var aö visu i þrengra
lagi, en nú hafa þessar fisk-
vinnsluvélar veriö fluttar i ann-
an sal, einangraöan frá pökkun-
arsalnum og þar er starfsrými
nægilegt.
4. Þegar ég tala um þreytu i
sambandi viö þessa vinnu er
rétt aö taka fram. aö ég haföi
ekki aöeins i huga hinn simal-
andi niö frá vélunum. heldur og
eigi siöur mjög sérstæöa félags-
lega aöstööu hjá mér I sam-
bandi viö einn eöa tvo sam-
starfsmenn mina vegna þess aö
þeim fannst ég vanda mig um of
viö starf mitt. Vil ég koma þessu
hér aö sem dæmi um hvernig
„hiö frjálsa framtak” og hiö vit-
firrta kapphlaup um tima og
peninga leikur fólk siöferöis-
lega. Allt snýst um þetta. Og hin
skefjalausa vinnuþrælkun sam-
fara siöspilltum fyrirmyndum
hvers kyns braskaralýös verka
sem rothögg á sérhverja kennd
sem kynni aö örla á til vinnu-
vöndunar.
Reykjavik 14. april 1977
Eirikur A. Guftjónsson.
Eirlkur A. Guftjónsson.
Umsjón: Guðjón Friðriksson
Páll Hildiþórs:
Verdbólga
Mannlíf
Hvaö er veröbólga? Er þaö
sjúkdómur sem hægt er aö
lækna i snatri? Er hægt aö fara
til læknis og i apótek og kaupa
lyf?
Nei.
Er hægt aö láta eins og ekkert
sé og slá vixil á mánudögum?
Nei, þaö gengur ekki.
En aö breyta um mataræöi og
fara 5 sinnum i gufubaö i viku
þaö ku vera hollt og kemur jafn-
vægi á hugann og taliö bólgu-
eyöandi.
Slikt er fásinna.
Enn æfa jóga og standa á
höföi a.m.k. einu sinni á dag?
Þaö hefur veriö reynt, en
gagnar ekki.
Væri reynandi aö tala viö
verkalýösfélögin um aö lækka
kaupiö?
Ertu klikkaöur!
En aö biöja atvinnurekendur
aö hækka þaö svolitiö bara i
þetta sinn.
Attu vont meö svefn eöa tek-
uröu inn einhverjar óþverra
pillur?
Þá er þaö þrautalendingin aö
biöja til Guös og lesa faöirvoriö
fram og aftur i vikutima.
Þaö list mér ekki á.Jón minn.
Hvað á þá aö gera? Ég hef svo
mikla verki.
Þaö skal ég segja þér, vinur
sæll. Þaö á aö fá nýjan verö-
bólgumæli, sá gamli er bilaöur.
(1977)