Þjóðviljinn - 19.07.1977, Qupperneq 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Þriöjudagur 19. júll 1977
Málgagn sósíalisma,
verkalýðshreyfingar
og þjóðfrelsis.
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann
Ritstjórar: Kjartan ólafsson
Svavar Gestsson
Fréttastjóri: Einar Karl Haraldsson.
Umsjón meö sunnudagsblaöi:
Arni Bergmann.
Auglýsingastjóri: úlfar Þormóösson.
Ritstjórn, afgreiösla, auglýsingar:
Sfðumúla 6, Sfmi 81333
Prentun: Blaöaprent hf.
Vaxtahækkunin
er olía á eldinn
Bankastjórn Seðlabankans hefur ákveð-
ið i samráði við rikisstjórnina að hækka
vexti verulega.
Þetta er ekki i fyrsta sinn á þriggja ára
ferli þessarar rikisstjórnar að vextir eru
hækkaðir verulega. Þetta er heldur ekki i
annað eða þriðja sinn. Þetta er i fjórða
sinn á þremur árum sem rikisstjórn Sjálf-
stæðis- og Framsóknarflokksins stendur
fyrir meiriháttar hækkun á innláns- og út-
lánsvöxtum banka og sparisjóða.
Fyrir þessa breytingu voru útlánavextir
taldir vera um 20% að meðaltali,en munu
nú hækka i 22 - 23% og sennilega enn meira
áður en árið er liðið. Þau lán, sem hæsta
vexti bera, vaxtaaukalánin, eru nú að
verða einn stærsti lánaflokkurinn i banka-
kerfinu og bera nú 27% vexti eftir nýgerða
breytingu.
En hvað skal gera, spyrja áköfustu
stuðningsmenn rikisstjórnarinnar. Verð-
bólgan æðir upp úr öllu valdi og vextirnir
hljóta að fylgja á eftir, ef unnt á að vera að
vernda hag sparifjáreigenda.
En hverjar verða afleiðingarnar?
Framleiðslan i landinu verður að taka á
sig stórauknar byrðar. Framleiðsla fyr-
ir innlendan markaö mun leitast við eftir
megni að velta vaxtahækkuninni aftur út i
verðlagið. Samkeppnisaðstaða útflutn-
ingsiðnaðarins versnar stórlega og gengi
islensku krónunnar verður látið siga enn
frekar ef að vanda lætur. Verð á landbún-
aðarvörum hækkar að sama skapi. Að
skömmum tima liðnum er öll vaxtahækk-
unin komin fram i hækkuðu verðlagi og
stóraukinni verðbólgu. Þá hækka vextirnir
aftur samkvæmt þeim sjálfvirku vaxta-
hækkunum, sem nú er verið að setja i
gang. Og þannig endalaust áfram, eins og
köttur, sem eltir rófuna á sjálfum sér.
Sannleikurinn er auðvitað sá, að spari-
fjáreigendum væri miklu meiri greiði
gerður með þvi að draga verulega úr
verðbólgunni i stað þess að hækka vext-
ina. Nú er einmitt brýn þörf á að allar að-
gerðir stjórnvalda miði að þvi, að draga
sem mest úr verðhækkunum. Þetta er
unnt að gera með ströngum verðlags-
hömlum, sem tryggi, að atvinnurekendur
taki sjálfir á sig þær launahækkanir, sem
þeir hafa nýlega samið um, en varpi þeim
ekki af sér út i verðlagið. Söluskattinn
þarf að lækka, en afla rikissjóði tekna i
staðinn með þvi að skattleggja sérstak-
lega þann rekstur, sem nú sleppur með að
borga litinn sem engan tekjuskatt. Ráð-
stafanir, sem dygðu til að draga verulega
úr verðbólgu, væru ólikt meiri fengur fyrir
sparif járeigendur og stuðluðu fljótlega að
stórauknum sparnaði i landinu.
En rikisstjórnin velur ekki leið verð-
hjöðnunar. Hún hellir oliu á eldinn, visvit-
andi. Þessi seinasta ákvörðun um stór-
hækkun vaxta ber vott um að rikisstjórnin
hefur algerlega gefist upp i glimunni við
verðbólguna. Hún lætur hverjum degi
nægja sina þjáningu og virðist engin á-
form hafa uppi um að hægja á verðbólg-
unni. Spurningin er, hvenær hún gefst
endanlega upp á að stjórna landinu.
Hlutdeild forystumanna Framsóknar-
flokksins i þessari ákvörðun er sérstakt i-
hugunarefni. Forysta Sambands isl. sam-
vinnufélaga bar nýlega fram tilmæli um
vaxtalækkun og ritstjóri Timans,Þórarinn
Þórarinsson, hefur hvað eftir annað lýst
yfir seinasta árið, að lækkun vaxtanna sé
óhjákvæmileg nauðsyn. Samt sem áður
láta forystumenn Framsóknar kúga sig til
að samþykkja stórfellda hækkun vaxta
orðalaust. Þeir vilja greinilega mikið til
vinna að ekki kastist i kekki með stjórnar-
flokkunum til að komast sem lengst hjá að
kosningar skelli yfir — i von um að úr ræt-
ist á næsta vetri.
Ingi R. Helgason, fulltrúi Alþýðubanda-
lagsins i bankaráði Seðlabankans, studdi
ekki tillögur bankastjórnar um breytingu
á vaxtakerfinu. 1 skriflegri greinargerð
benti hann á, að með sifelldum vaxta-
hækkunum væri verið að skapa meiri
vanda en ætlunin væri að leysa. Vandi
bankakerfisins sem og annarra þátta
efnahagslifsins yrði ekki leystur með end-
urteknum hækkunum vaxta einum sér án
annarra viðhlitandi efnahagsaðgerða.
Afstaða Inga R. Helgasonar er i fullu
samræmi við margyfirlýsta stefnu Al-
þýðusambands íslands og stefnu Alþýðu-
bandalagsins. Tilgangslaust er að elta
verðbólguna með vaxtahækkunum. Það er
aðeins olia á eldinn. Hitt er miklu mikil-
vægara, að hægja verulega á hinni heima-
tilbúnu verðbólgu með samræmdum og
markvissum aðgerðum.
— RA.
r
I lausu lofti
Blaöamannafundir sem efnt
er til að lokinni opinberri heim-
sókn einhvers leiötoga eða þjóö-
höföingja, eru venjulega mjög
dauflegir. Liggur nærri, aö
blaðamaður, sem á annaö borö
hefur nokkrar spurnir af viö-
komandi fyrirmönnum, geti
sagt sjálfur, hvaö þeir muni
segja, áöur en farið er á fund-
inn. Rætt hefur verið i vinskap
um alla skapaöa hluti. Formúl-
urnar eru almennar og sleipar,
svo að ekki má á þeim hönd
festa. Allt hangir i lausu lofti.
Allt á þetta við um blaöa-
mannafund þann sem haldinn
var undir lok heimsóknar
Schmidts kansiara til tslands.
Þó var þar fram borin ein
setning sem kom óþægilega á
óvart. 1 upphafi fundar ávarp-
aði Geir Hallgrimsson gest sinn
og þakkaöi honum komuna eins
og gengur. Siðán vék Geir aö
þvi, aö Schmidt heföi flutt sér
einkar nytsamar útskýringar á
alþjóöamálum og lauk máli sinu
á aö óska kanslaranum gæfu i
aö „gegna þvi forystuhlutverki
sem menn vænta af býskalandi
i alþjóðamálum”.
Forystuhlutverk
vestur-þýskra
Nú ætti Geir Hallgrimsson
að vita, að þessi „forysta
(leadership) Sambandslýð-
veldisins er einhver umdeild-
asti þáttur i sambúð ríkja
um vestanveröa Evrópu. Fátt
er algengara en aö heyra raddir
sem eru mjög gagnrýnar á
hvernig vesturþjóðverjar beita
efnahagslegum styrk sinum til
að stjórna Efnahagsbandalagi
eins og þeim best þykir, og þar
Þegar Geir haföi persónugervíng sjálfs vesturþýska marksins viö hliö sér, fann hann hjá sér þörf til aö
útnefna hann til sérstakrar forystu I heiminum...
meö aö setja þeim, sem verr eru
settir (t.d. itölum) pólitisk
skilyrði i lánamálum og
skammt i beinar hótanir um af-
skipti af samsetningu sam-
steypustjórna þar og annars-
staöar. Viö minnumst i þessu
sambandi ekki á gagnrýni
vinstrisinna á Helmut Schmidt,
sem formanni Sjálfstæðis-
flokksins er aö sjálfsögðu sama
um, heldur blátt áfram á há-
borgaralega gagnrýni á fram-
göngu vesturþýskra stjórnvalda
i alþjóðamálum. Þaö er illt til
þess að vita, að menn skuli
þurfa að verða svo litlir i sér og
óstyrkiri hnjáliöum, þegar hafa
fyrir sér persónugerving sterks
gjaldmiðils, eins og vestur-
þýska markiö er, að þeir séu
umsvifalaust farnir aö útnefna
handhafa svo mikilla aura til
sérstakrar forystu i heiminum.
Franskur Dlaöamaður stóð
við hliö Þjóðviljamanns á
blaöamannafundi þessum, og
þaö datt af honum andlitiö þeg-
ar hann heyrði þessi sérkenni-
legu ummæli Geirs.
Gamlar
kennisetningar
Nú var það ekki aðeins Geir
sem flaskaöi á vesturþýskri
mekt. Morgunblaöiö helgaöi
þessari hálfs annars sólarhrings
heimsókn þrettán siöur á
laugardaginn og bar þar hvergi
skuggann á — okkur rekur ekki
minni til að svo mikiö hafi verið
við bandariska forseta haft i þvi
blaöi þegar þeir hafa stungiö
hér niður fæti, og er þá mikiö
sagt.
Gylfi Þ. Gislason skrifar
bráöskemmtilegan leiðara um
komu Schmidts i Alþýðublaöið
á sunnudaginn. Fylgir þeim
skátasögum, sem Gylfi segir af
garpskap kanslarans af
bernskum fjálgleik, mynd af
gestinum svo mikil, að aðrar
eins hafa ekki sést i islensku
blööum siöan Maó dó. En svo
vill til, aö þegar skátasögum af
Helmut Schmidt i mannraunum
lýkur.kemur Gylfi meö pólitiska
lýsingu á þessum formanni
þýskra sósialdemókrata, sem er
merkilega nálægt sanni, - óvart.
Gylfi segir:
„Hann er i hópi þeirra for-
ystumanna jafnaðarmanna i
heiminum, sem óbundnastur er
af gömlum kennisetningum”.
Hér á Gylfi aö sjálfsögöu viö
marxismann, já, við sjálfan só-
sialismann, og er ekki nema
satt og rétt, að Helmut Schmidt
tekur miö af flestu ööru i stjórn-
sýslu sinni en þeim „gömlu” —
og þó ávallt nýju — „kenni-
setningum”.
Skrýtin
uppákoma
Einkennileg uppákoma birtist
i Lesbók Morgunblaösins um
helgina. 1 heimsókn til þekkts
borgara i bænum segir að kjör-
gripurinn i stofu hans sé mál-
verk eftir sjálfan Rúbens.
„Ekki hafði höfundur þessa
samtals (Gisli Sigurösson rit-
stjóriLesbókar) hugmynd um að
til væri i eigu Islendinga verk
eftir Rúbens og yrði það eflaust
metiö á þó nokkur kúgildi. Geir
keypti málverkið á strlðsárun-
um af breskum aöalsmanni;
þaö var meöan yfir stóöu hinar
gifurlegu árásir þjóöverja á
enskar borgir og þessvegna
ýmislegt falt, sem á friðartim-
um hefði alls ekki komiö til
greina að selja.”
1 sömu Lesbók er svo grein
um fræga listaverkafalsara og
brellur þeirra. Þar segir meðal
annars:
„Þegar listaverk frægra
meistara frá ýmsum timum eru
boðin til sölu, þarf jafnan aö
fylgja þeim forsaga eöa skýr-
ing, sönnuö eöa sennileg. Og
þurfi aö búa sögur til, getur ver-
ið gott að hafa strið og alls
konar umbrotatima til skýr-
inga, þvi að á slikum timum
getur allt gerzt. Það er til dæmis
alls ekki ósennilegt, að gömul
aöalsætt sé svo illa stödd fjár-
hagslega, að hún sé tilneydd aö
selja úr safni sinu, og þaö er þá
auðskiliö, aö hún vilji komast
hjá þvi að láta þaö vitnast,
hvernig högum hennar sé hátt-
að.”
Okkur fannst þetta semsagt
skrýtiö. Aðgát skal höfö i nær-
veru ... Rubens. AB