Þjóðviljinn - 06.11.1977, Qupperneq 13

1,2 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 6. nóvember 1977
Sunnudagur 6. nóvember 1977 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 13
Nikulás annar, keisari allra Rússa, hefur veriö
settur frá vöidum I febrúar 1917. Spilltir og úreit-
ir stjórnarhættir, landhungur bænda, réttinda-
kröfur róttækra menntamanna og verkamanna
— ásamt meö megnri óánægju með strlðsrekst-
urinn — allt sameinaöist þetta um aö fella þá
kórónu sem haföi verið bakhjarl afturhalds um
alla Evrópu.
Rússneskir hermenn á vlgstöövunum fagna
febrúarbyltingunni — og hafa uppi rauöan fána.
Bolsévikar, róttækastir rússneskra flokka, áttu
verulegu fylgi aö fagna I hernum og hermanna-
ráöum þeim sem fljótlega var komið á fót.
SVIPMYNDIR FRÁ
BYLTINGARÁRUM
Bráöabirgöastjórnir tóku viö völdum og sjást hér nokkrir
ráöherrar hínnar fyrstu: fyrir miöju er Lvov fursti, for-
sætisráöherra en við hliö hans til hægri þjóöbyltingar-
maöurinn Kcrenski, sem varö slöar forsætis- og hermála-
ráöherra. Bráöabirgöastjórnirnar voru milli tveggja
elda: i þeim réöu sterk borgaraleg öfl sem vildu halda
strlöinu áfram og takmarka mjög þjóöfélagslegar breyt-
ingar — hinsvegar fór vaxandi þrýstingur frá ráöunum,
sem uröu róttækari i kröfum slnum meö hverjum mánuöi
sem leið.
r - JSp- - ■' lL W- ’
WKvJz.. ¥*y" ® ÍY) afc £. J

1 -igf „ÁÉSÍ. ö . j ov’jT fer * 1
Ráö verkamanna, hermanna og bænda á fyrsta þingi sinu
i júni 1917. Tvlveldi skapaöist I landinu: annarsvegar
Bráöabirgöastjórn, hinsvegar ráöin. Bolsévikar og aörir
byltingarsinnar (t.d. vinstri þjóöbyltingarmenn) voru
mjög sterkir I ráöunum, en staöa þeirra flokka sem
reyndu aö halda fóstfestu bæöi I ráöum og gamla stjórn-
kerfinu fór hriöversnandi.
Aöfaranótt sjöunda nóvember geröu bolsévikar uppreisn I
Pétursborg. Þeir geröu áhlaup á VetrarhöIIina, sem myndin
sýnir, og handtóku ráöherra Bráöabirgðastjórnarinnar. Mynduö
var stjórn bolsévika og vinstriþjóöbyltingarmanna undir forsæti
Lenins, en þaösamstarf stóö ekki nema tæpt ár. Slöan hefur ver-
iö eins flokks kerfi i landinu.
Bolsévikar áttu sér afburöasnjallan foringja I Lenin. Þaö var
hann sem sá i ráðunum visi aö nýju rikisvaldi og möguleika til aö
láta borgaralega lýöræöisbyltingu snúast I sósialiska byltingu.
Aö hans ráöum var sú stefna tekin sem lýsir sér i kjörorðinu: 011
völd til ráöanna. — Myndir eru engar til af Lenin frá þessum
lima — hér er hann. að leggja hornstein aö minnismerki um Karl
Marx þrem árum siöar.
Forsætisnefnd ráöanna 1919 — frá vinstri: Jenúkidze, Kamenef, Avanesof, Dzersjinskl,
Smidovitsj og Rykof. Framan af var oft deilt hart um stefnumótun og aöferö I Kommúnista-
flokknum, en slöar vék öll umræöa fyrir geöþóttastjórn Stalins. Fjórir þessarra manna létu
lifið fyrir aftökusveitum um þaö bil fimmtán árum siöar ásamt meö fjölmörgum öörum
forystumönnum byltingarinnar.
Trotskl var um þes$ar mundir annar þekktasti leiötogi byltingarinnar. Hann hlaut mikiö lof fyrir skipulagningu Rauöa hersins og sést hér
meö herforingjaráöi slnu. Trotskl beiö ósigur fyrir Stalin I átökum um kommúnistaflokkinn og stefnu hans, var hrakinn i útlegö og
siöar myrtur.
Herir hvitliöa svonefndra.sameinaöra andbyltingarafla, sóttu aö hinu unga ráöalýöveldi úr öllurn áttum. Verkamenn og bænda-
synir uröu kjarni hins Rauða hers sem næstu fjögur árin barðist fyrir lifi byltingarinnar. Myndin sýnir sveit úr Rauða hernum.
Erlendir herir tóku mikinn þátt
i borgarastyrjöldinni viö hliö
hvitliöa — franskir, japanskir,
bandariskir — hér sést bresk
hersveit I Vladivostok 1918.
Borgarastyrjöldin kostaöi mikl-
ar fórnir enda eru engar
styrjaldir grimmdarlegri. Hér
stcndur hvit refsisveit yfir Hk-
unt bænda sem grunaöir voru
um samúö meö bolsévikum.
1 miðjum orrustugnýnum var
hafist handa um ýmis þau verk-
efni scm brýnust voru. Eitt hiö
fyrsta var aimenn menntunar-
bylting: þegar áriö 1920 hefst
herferö um aö kenna alþýðu-
fólki aö lesa og skrifa.