Þjóðviljinn - 13.01.1978, Blaðsíða 8

8 StÐA — ÞJÖÐVILJ(NN Föstudagur 13. janúar 1978
Föstudagur 13. janúar 1978 ÞJÓÐVILJINN — StÐA 9
Stefán Jón Hafstein
skrifar frá London
Auövitað lúta þau fyrirtæki
sem sjá um útvarp og
sjónvarp sömu lögmálum og
önnur fyrirtæki:
lögmálum gróðasóknar
Sú röksemd að öllum muni
fært að eignast sina útvarps-
stöð hafi þeir bara áhugann
er röng: bæði af tæknilegum
og fjárhagslegum ástæðum
Vegna samkeppninnar þora
stöðvarnar ekki að breyta út
af því sem þegar er vinsælt.
Það gamla er látið ganga.
Frumleiki áræðni og nýjunga
girni eru þvi bannorð
*
Utvarpsstöðvar reknar með
auglýsingatekjum eru fyrst
og fremst framleiðendur
ákveðinnar vöru:
auglýsingatíma
Lýðræðislegum skoðana
skiptum og óheftri listsköpun-
er ekki borgið undir
lögmálum markaðsaflanna.
Þvert á móti:
Raddir fólksins hljóðna en
við tekur einhljóma rödd
sem metur allt til gildis
samkvæmt reglum auðsins
Astæðurnar eru tvær: I fyrsta
lagi er stofnsetning og rekstur
slikra stöðva dýr og mun aöeins á
færi þeirra sem hafa peninga cif-
gangs til að standa i sliku. 1 öðru
lagi hafa slikar stöðvar sem
byggöar eru upp í kringum aug-
lýsingatekjur ekki þau skilyrði
sem gera veröur kröfur til þeirra
með i sambandi viö að standast
fyllstu gæðakröfur.
Þessar fullyrðingar kalla
auðvitað á frekari rökstuðning.
Fjárfesting i
skoðanamyndun og list-
sköpun
Sú var tiðin að menntun þótti
eftirsóknarverður aflgjafi
fegurra og betra mannlifs og til-
gangurinn meö henni fullkomlega
réttlætanlegur sem slikur. Nú er
tiðarandinn sá, að ekki þykir
verra að fylgi menntun góðir
tekjumöguleikar.enda þykir siður
en svo goögá að hugað sé að sliku
fyrst og siðast i sambandi við
skólagöngu o.s.frv. Hvort sem
mönnum erkalteða hlýtt til þessa
gildismats bæði i efnalegum og
andlegum gæðum, er það
staðreynd aö það er i sókn. Ekki
aðeins á þessu nefnda sviöi,heldur
öllum. Viö tölum um kvikmynda-
iðnað, hljómplötuiðnað og
skemmtanaiðnað og þar fram eft-
ir götunum. Þessi orðtök eru
aðeins staöfesting á þeim veru-
leika sem orðinn er: list-
starfsemi er iðnaður. Rétt eins
og framleiðsla nælonsokka. Ég
ætla mér auðvitað ekki þá dul að
skýrgreina það sem kallað hefur
veriö menningariönaðurinn I
blaðagrein sem þessari. Ég vil
aðeins benda á,að i þjóðfélögum
sem kennd eru við frjálst mark-
aðskerfi hefur þaö sem ég kallaði
i fyrri grein minni miðlun, túlkun
og varðveislu mannlegrar
reynslu verið breytt i vöru til
neyslu. Þetta mál liggur svo beint
við að það ætti ekki að þurfa að
skvra það nánar, en auðvitað
felst i þessari vöruframleiöslu
fjárfesting. Og sá sem fjárfestir
væntir sér gróða. Hann er jú
samkvæmt kenningunni hvati
einstaklingsins til dáða!
Fjárfesting I skoðana-
myndun og listsköpun hefur
reynst misjafnlega arð-
bær. „Frjálsar” sjónvarps-
óg útvarpsstöðvar bæði i Banda-
rikjunum og Bretlandi hafa safn-
að feikilegum gróða i hendur
eigenda sinna. Oftast eru þessar
stöðvar hliðarfjárfestingar
auðfélaga sem hafa komið auga á
arðbæra fjárfestingarleið.
Þannig verður fjölmiðlun aðeins
angi stórra hringa sem hafa fjöl-
margt ábatasamt i sinni könnu.
Auðvitað lúta þau fyrirtæki sem
sjá um útvarp og sjónvarp sömu
lögmálum og önnur fyrirtæki
hringsins: lögmálum gróðasókn-
ar. Munurinn á útvarpsstöðinni
og tennisspaðaverksmiðjunni er
þvi hverfandi!
Ein af róksemdafærslunum
fyrir „frjálsu” útvarpi er sú að
útvarps- og sjónvarpsstöðvar i
einkaeign séu sjálfsagðar frá
lýðræðissjónarmiði. Það er að
segja auki tjáningarmátt einstak-
linganna. Þetta gildir áreiðanlega
um þá sem geta komið sér upp
slikum stöðvum. Hins vegar leyfi
ég mér að benda á þann sjúkdóm
markaðskerfisins sem er
tilhneigingin til hringamyndunar
ogeinokunar. Þessi tilhneiging er
m.a. viðurkennd af frjálshyggju-
mönnum,—sjá til dæmis tilburði
Ellerts Schram að semja jög er
sporna eigi við hringamyndun og
einokunaraöstöðu fyrirtækja á
Islandi. Þessar tilhneigingar hafa
mönnum orðið mikill þymir i
augum erlendis, bæöi i Bretlandi
og Bandarikjunum. Læt ég nægja
að visa til tilvitnunar i orð Spiro
Agnews i fyrri grein þar sem
hann fjallaði um einokunarað-
stöðu bandariskra fjölmiðla-
fursta.
Sú röksemdafærsla frjáls-
hyggjumanna að Rikisútvarpið
muni halda áfram að starfa þó
svo aðrir stofr.i fyrirtæki við hlið
þess er einnig hjóm. Fyrir þaö
fyrsta er enginn akkur i þvi aö
stofna annað einokunarfyrirtæki
með þvi sem fyrir er. Þó svo að
komið verði i veg fyrir einokun og
hringamyndun, (NB: það sem
ekki hefur tekist annars staðar)
þá er mönnum þegar i upphafi
mismunað á ólýðræðislegan átt:
UM FRJALSAN
ÚTV ARPSREKSTUR
Fylgismenn svokallaðs frjáls útvarps verða að
sanna það, að skoðanaskiptum, upplýsingamiðlun
og listasköpun sé best borgið undir lögmálum
markaðskerfisins. Liti þeir til dæmis til greina eins
og hljómplötu- og bókaútgáfu hér á landi undan-
farin ár, verða þeir að gera mér og öðrum Ijóst að
þessar listgreinar hafi notið sin svo bæði listamenn
ogneytendur megi við una. Nema þá þeir dæmi rétt
vera að listsköpun og skoðanaskipti skuli mæld til
gildis eftir leikreglum peningavaldsins. í þessari
grein mun ég reifa hvers vegna forðast beri að fela
einkaaðilum rekstur útvarps- og sjónvarpsstöðva.
SIÐARI GREIN
með mismunun auðsins. Sú rök-
semd að öllum muni fært að
eignast sina útvarpsstöð hafi þeir
bara áhugann fellur einnig, bæði
af tæknilegum og fjárhagslegum
ástæðum. Þvi hefur veriö haldið
óspart aö mönnum að útvarpsstöö
sé eins konar vasafyrirtæki sem
ekki þurfi meiri tilkostnað né hús-
rými en sem svari einum eld-
spýtustokki. Hér ganga um götur
menn sem halda þeirri maka-
lausu lygi að fólki að rekstur út-
varðsstöðvar sé ef vill barna-
föndur og vitna i stráka uppi i
Breiðholti! Þaö má reyndar til
sanns vegar færa að hægt sé að
búa þannig út plötuspilara að
heyrist um næstu byggðir. En
mikið lifandis ósköp er þaðnú að
gera litlar kröfur til lifsins! Og
sjálfs sin. Það er auðvitað svo að
eigi útvarpsstöð að risa undir
nafni verður að gera til hennar
margháttaðar kröfur um þjón-
ustu og innihald dagskrár, —
meiri en geröar eru til plötusnúða
á dansleikjum. Uppsetning út-
varpsstöðvar, — þó hún ætti
aðeins að vera hálfdrættingur á
við (Jtvarp Reykjavik, hlyti að
vera kostnaöarsöm. Og slik stöð
gæti ekki skilaö arði þegar í stað,
heldur borgaði sig upp á lengri
tima en Pétur og Páll hafa efni á
að biða eftir, — jafnvel þótt þeir
kæmustað vildarkjörum i banka!
Stofnun útvarpsstöðvar krefst
þvi fjárhagslegs bolmagns sem
ekki er á færi allra aö verða sér
úti um.
En ekki er aðeins spurt um pen-
inga i sambandi við útvarps-
stöðvar. Tæknilegir annmarkar
setja skorður við fjölda útvarps-
stöðva,þ.e. takmarkaður fjöldi
rása. Þó ekki væri nema á þann
hátt er svigrúm einstaklinganna
takmarkað. I þvi frumvarpi sem
nú biður Alþingis er ekki minnstá
hvað skuli haft til hliðsjónar við
úthlutun rása og leyfisveitinga.
Sú spurning hlýtur þó að vera
brennandi þegar þetta er haft i
huga: (Jtvarpsstöðvar sem
standa eiga undir nafni eru dýrar
i uppsetningu og rekstri með
viðunandi mannafla. Mismunun
auðs getur þvi ráðið hverjir eign-
ist slikar stöðvar. Tæknilegar for-
sendur setja einnig fjölda þeirra
einstaklinga er eignast geta stöð
sinmörk. Að auki er f jölda stöðva
sett mörk þau sem auglýsenda-
markaðurinn setur. Viðteknum
lýðræðisskoröunum er þvi stefnt i
voða.
Samkeppni
Þeir sem hafa mestallt sitt vit
úr viðskiptalifi markaðskerfisins
halda þvi einatt fram að
samkeppni i fjölmiðlun hljóti að
vera lausnarorð fyrir fjölbreytni.
Þessi skoðun stafar væntanlega
afókunnugleika. Þóttað verulegu
leiti hafi myndast i Bandarikjun-
um einokun manna með svipuð
viðhorf og sjónarmið má með
nokkrum velvilja lita á að þar riki
samkeppni. T.d. milli stóru sjón-
varpskerfanna þriggja. Þau
keppa um hylli áhorfenda með
hylli auglýsenda að takmarki.
Það sem einkennir samkeppnina
er þaö hve efni rásanna er keim-
likt. Vegna samkeppninnar þora
stöðvarnar ekki að breyta út af
þvi sem þegar hefur öðlast vin-
sældir heldur neyðast til að láta
það gamla ganga. Frumleiki
áræðni og nýjungagirni eru þvi
bannorð. Til dæmis hafa Bretar
átt erfitt með að selja Amerlku-
mönnum efni sitt vegna þess að
áhorfendur þar vestra eru óvanir
bresku efni, stil, meðhöndlun
o.s.frv. Stöðvarnar hafá ekki efni
á að bjóða uppá ótroðnar slóðir.
Þá fellur jú auglýsingatiminn i
verði!
Ein af helstu röksemdafærslun-
um fyrir „óháðu” sjónvarpi i
Bretlandi var einmitt sú aö veita
þyrfti BBC samkeppni. (Sama
röksemd er lögð til grundvallar
hér.) Það sem gerðist var það að
á skömmum tima virtist sem
BBC myndi tapa lunganum af
áhorfendum sinum til ITV. BBC
sem hafði einsett sér aö halda
sinu striki rétt eins og ITV væri
ekki til neyddist til að fara að
taka miö af dagskrá keppinaut-
arins og fara að bjóða uppá það
sama! 1964 var svo komið að
vegna samkeppninnar haföi BBC
orðið aö láta af þjónustu sem
stöðin hafði áöur veitt og sætti
ennfremur æ þyngri gagnrýni
vegna þess hve efni hafði hrakað
aö gæðum. BBC þótti hafa sett
niöur og lent á sama gæðaplani og
peningagróðastöðin. Þvi var þaö
að sett var á stofn BBC2 sem
skyldi veita þá þjónustu sem
stöðin i einkaeign og sú sem
keppti við hana gátu ekki veitt!
Það er þvi hundalógik að telja
samkeppnina hafa orðið til góðs,
— heldur voru það frekar þær
varnarráðstafanir sem gerðar
voru hennar vegna sem björguðu
málunum. Þess má geta að
rannsóknarnefnd sem skipuö var
i Bretlandi, Annan-nefndin, og
skilaði áliti s.l. vor taldi ekki rétt
að ITV fengi fjórðu sjónvarpsrás-
ina ef til kæmi og reyndar ekki
heldur BBC. Þótti ITV ekki hafa
reynst vandanum vaxið hvað
gæðakröfur snerti, og BBC þegar
vera nógu stórt. Þvi þótti nefnd-
inni við hæfi að rikið veitti fjár-
veitingu til fjórðu rásarinnar sem
einkum yrði ætluö þeim sem ekki
kæmust inn undir gafl stóru stofn-
annanna tveggja, svosem minni-
hlutahópum ýmsum.
Rekstur byggður á aug-
lýsingum
1 frumvarpi þvi sem nú liggur
fyrir Alþingi um að einstakling-
um skuli leyft að reka eigin út-
varpsstöðvar er gert ráö fyrir þvi
að þær hafi tekjur af auglýsing-
um. (Jtvarps- og sjónvarps-
stöðvar sem reknar eru á þann
hátt eru fyrst og fremst
framleiðendur á ákveöinni vöru:
auglýsingatima. Þessi timi er
seldur utanaðkomandi aðilum.
011 önnur dagskrá byggist þvi
fyrst og fremst á þvi aö útbúa
aölaðandi auglýsingatíma sem
hægt er að selja á viðunandi háu
verði. Meinbugir á þessu rekstrar
formi eru margvislegir. t fyrsta
lagi felst i þvi aö vera háöur aug-
lýsingatekjum ákveöin ritskoðun.
Vafasamt er til dæmis að stór-
fyrirtæki eöa einstaklingur sem
sætt hefur gagnrýni á ákveðnum
fjölmiöli iáti sig hafa það að
styrkja þann sama fjölmiðil meö
auglýsingum! Þar með eru þeir
sem auglýsingatekjum eru háðir
undir stöðugum þrýstingi. A
sama hátt má nefna þab óbeina
ritskoðun að auglýsendur
hneigjast heldur til þess að aug-
lýsa hjá þeim sem þegar eru
stærstir á markaðnum og mest
hafa þvi bolmagniö. Ósjálfrátt er
það þeim sem er hyglaö á kostnað
hinna sem smærri eru. Þetta
neyðir alla fjölmiðla til
samkeppni um auglýsendur,
samkeppni sem þó er ójöfn frá
upphafi! Augljóst dæmi um þetta
eru islensku dagblöðin. Niöur-
staðan er sú að hinir stóru verða
stærri og hinir smáu deyja smám
saman út. Viöa eru settar
strangar reglur um tiöni auglýs-
inga og hundraöshlutfall tekna
sem af þeim má hafa. Sænska
sjónvarpiö hefur engar auglýs-
ingar, þaö V-þýska ekki eftir kl.
átta á kvöldin og minna um helg-
ar og Frakkar hamla sifellt við að
gera sjónvarp sitt fjárhagslega
háö auglýsendum. Allt eru þetta
þó stofnanir I opinberri eigu.
önnur hliö málsins er sú sem
snýr að listrænni gerð dagskrár
og fleiru I þeim dúr. Til að gera
auglýsingarnar nógu aölaðandi
fyrir kaupendur auglýsingatim-
ans er þeim skotið inn I dagskrá
meö jöfnu millibili, t.d. 15 min.
Efnið veröur þar af leiðandi að
hæfa sllkum innskotum. Listræn
vinnubrögð veröa þvl aö taka mið
af auglýsingunum, — svo talaö sé
um rofiö samhengi, t.d. I at-
buröarrás. Þannig hafa t.d.
amerískir framleiöendur lært
að búa út sjónvarpsþætti slna með
tilliti til auglýsinga. Klukku-
stundarlangur sakamálaþáttur
verður að hafa amk. fjögur „ris”,
eða spennandi atriði til að hægt sé
að skjóta inn auglýsingum en
samt halda áhorfendum við tæk-
in. A sama hátt eru útvarpsieikrit
eins og við þekkjum þau hér
næsta óþekkt fyrirbrigöi I
Amerlku. Það byggist á lögmáii
auglýsingatimans. Byrji stöð aö
útvarpa klukkutima leikriti
klukkan átta og hafi þá gefinn
áheyrendaf jölda getur stööin ekki
vænst þess að bæta viö sig áheyr-
endum næsta klukkutlmann.
Markast það einfaldlega af þvi
hversu erfitt þaö er aö byrja aö
fylgjast með útvarpsleikriti I
miðju kafi. Hins vegar mun
áheyrendum trúlega fækka tals-
vert af ýmsum ástæðum þennan
klukkutima og verðgiidi auglýs-
ingatlmans þvl hrapa sem þvl
nemur. Auglýsingatlma I lok
leikritsins neyöist þvi stöðin til að
selja ódýrar en I byrjun þess, og
jafnvel einnig timann sem eftir er
kvöldsins vegna þess að á meöan
leikritinu stóð tapaöi stöðin
áheyrendum til annara stöðva!
(Jtvarpsstöö sem byggir á auglýs-
ingum verður þvl slfelit aö
viðhaida forvitni meirihluta
áheyrenda og gildir það jafnt um
allar stöðvar settar undir sömu
lögmál. Slfellt er þvl útsendingar-
efni miöað viö að sem flestir geti
sætt sig við það án þess þó það
höföi beinllnis tilnema fárra. Þvi
verða allir minnihlutahópar
afskiptir þegar til kastanna kem-
ur. Þetta fyrirbrigði er undirrót
þess sem kalla má á Islensku
múgmenningu.
Blaðaheimurinn:
Það er kunnara en frá þurfi að
segja að á Vesturlöndum hafa
dagblöð nær eingöngu verið rekin
af einkaaðilum þótt hér á landi sé
þaö undantekning. Blaöaheimur-
inn gæti þvl verið skólabókar-
dæmi um fjölmiöla og markaös-
kerfið. Einkenni biaðaheimsins I
vestrænum rlkjum á þessari öld
amk, hefur verið blaðadauöi.
Lesendafækkun samfara
stórhækkuðum kostnaöi hafa sett
blöðin I náðarfaðm auglýsinga-
teknanna. Frá því sem fyrr er
sagt um rekstur byggðan á sllku
hafa þau minnstu oröið að leggja
upp laupana, og þau sem við það
hafa orðið minnst stuttu seinna.
Blaöadauðinn er e.k. keöjuverk-
un. Tii að laða aö sér auglýsendur
neyðast blöðin til að auka
lesendafjölda.Til að höfða til sem
flestra fórna þau auökennum sln-
um, svo sem pólitískum o.s.frv.
og glata þar með sái sinni og
gildi, — veröa múgblöö. Þjónusta
þeirra og sklrskotun tii lesenda
verður ófuilnægjandi eöa hverfur.
Þau kenna sig við meirihluta og
kröfur hans. Þessi „meirihluti”
er þó hvergi til, þjóðfélagið og
menningin er flóknari en svo. Nú
er svo komiö aö öil „virtustu”
blöð Bretlands eru rekin fyrir náö
og miskunn auðmanna, sem sér-
viskuleg tómstundaiðja.
Það ásall sem Isienska pressan
verður oft fyrir er þvl ekki nema
að hluta til réttmætt. Víst eru
blööin fiokksþæg svo að úr hófi
keyrir. En aö þau séu pólitlsk og
fylgi ákveöinni llnu er gott, — svo
framarlega að það sé með frjáls-
lyndum brag. Dagblööin veröa að
vera misjöfn aö skoðunum. Ann-
ars sitjum við uppi með
samhljóma kór „Dagblaðs-
manna" meö það skrök á vör aö
þeir séu „frjálsir óháðir, ópóli-
tískir” og allt það. Vegná þess
einmitt að Islensk blöö hafa verið
tengd stjórnmálaflokkum getum
við ennþá valið milli skoöana.
Það er nokkuö sem sumir aörir
geta ekki státað af.
Niðurlag:
1 þessum tveimur greinum
mlnum hef ég reynt aö sýna fram
á hættur þær sem óhjákvæmilega
fylgja aö fela aöilum einkarekst-
ursins umsjón meö útvarps- og
sjónvarpsmálum. Þrátt fyrir
lengd greinanna hef ég neyðst til
að stikla aðeins á stóru. Niöur-
stööuna þykist ég þó hafa leitt I
ljós: Lýðræöislegum skoðana-
skiptum og óheftri listsköpun er
ekki borgið undir lögmálum
markaðsaflanna. Þvert á móti
sannar reynslan að ólýðræöisleg
skipting auösins leiðir einnig til
ólýðræöislegrar skoðanamynd-
unar upplýsingamiðlunar og tján-
ingar. Listsköpun er -drepin I
dróma. Raunverulegt valfrelsi er
kæft I menningariönaöi og múg-
menningu án sérkenna, minni-
hlutaálits, skirskotunar eba raun-
verulegs inntaks. Raddir fólksins
hljóðna en við tekur einhljóma
rödd sem metur allt til gildis
samkvæmt reglum auðsins.
Greinar þessar birtast I blaði
sem kemur út 111 þúsund eintök-
um. Samtlmis koma út þrjú blöö
sem eru á andstæðri skoöun og
boöa hana I 80—90 þúsund eintök-
um. Hvers þarf frekar við?
Hvaða rök standast raunveru-
leikanum snúning?
1 þessum tveimur greinum hef
ég einungis beitt spjótum aö fjöl-
miðlum I einkaeign. Margt mætti
þó tina til um rlkiseinokun. Til að
mynda er ljóst að gagnger endur-
skoðun á útvarpsrekstri á Islandi
þarf aö koma til. Sú endurskoðun
þarf að hafa það að markmiöi að
fjölga rásum, auka fjölbreytni, —
I einu oröi sagt opna
möguleika þessarar umræddu
tækni öllum landsiýð. Um þaö
mun ég ræöa síöar. Eitt verður þó
sú breyting.sem vænta má, aö
hafa að leiöarljósi: Bylgjulengdir
sem til ráðstöfunar eru, eru -
almenningseign. Þær ber að nota
sem silkar.

Elias Davfftsson.
Samtök
herstööva-
andstæöinga
Samtök herstöðvaandstæðinga,
Kópavogi.
Starfshópur samtaka herstöðva-
andstæðinga i Kópavogi gengst
fyrir fræðsluerindum og almenn-
um umræðum 13. og 17. janúar
n.k.
Fundirnir fjalla um heimsvalda -
stefnuna og fjölþjóðahringi og
samheiti erindanna er Nato og
fjölþjóðahringir, — tvær greinar
á sama stofni.
Framsögu hefur Elias Davíðsson,
en eins og fyrr segir verða al-
mennar umræður að loknum er-
indunum.
Fundirnir verða haldnir 13. og 17.
janúar kl. 20.30 bæði kvöldin I
Þinghól, Hamraborg 11 og eru
allir áhugamenn velkomnir.
Skilnuðum
fækkaði á
liðnu ári
Yfirborgardómarinn I Reykja-
vlk yefur tekið saman skrá yfir
afgreidd mál við embættið á liðnu
ári, 1977.
Þar kemur fram, að af skrif-
lega fluttum dómsmálum var
dæmt I 2197 (2186 árið 1976),
áskorunarmál voru 2005 (2109),
sætt var gerð i 397 málum (562),
hafin voru 483 mál (347). Skrif-
lega flutt mál vor samtals 5082, en
voru 1976 öllu fleiri, eöa 5204 tals-
ins.
Munnlega fiutt mál skiptast
þannig: Dæmd 197 (177 árið 1976),
sætt 116 (128), hafin 103 (110),
vitnamál 4 (6), eiösmál 0 (2).
Afgreidd mál alls hjá borgardóm-
araembættinu, munnlega og
skriflega flutt, voru 5602 á árinu,
en 5627 áriö 1976.
önnur mál embættisins voru:
Þingfestingar 5578 (5631 áriö áð-
ur), hjónavlgslur 183 (181), könn-
unarvottorö 183 (181), leyfi til
skilnaðar að borði og sæng 204
(188), skilnaðarmál 561 (652),
sjóferöapróf 36 (55) og dóms-
kvaöning matsmanna 102 (116).
-eös
Hnotubrjóturinn
Sýningum
fer að fækka
A sunnudaginn verður fjöl-
skyldusýning á Hnotubrjótnum i
Þjóðleikhúsinu kl. 15 og verður
það jafnframt 11. sýning verks-
ins. Töiuverðar breytingar hafa
nú orðið á hlutverkaskipan.
Hlutverk Plómudlsarinnar og
herra hennar dansa Auður
Bjarnadóttir og finnski dansarinn
Matti Tikkanen, en hann er talinn
einn fremsti dansari á NorðUr-
löndum og hefur á undanförnum
árum starfað viða erlendis við
góðan oröstir. Hlutverk Snæ-
drottningarinnar og Snækóngsins
eru nú dönsuð af Asdisi Magnús-
dóttur og Þórarni Baldvinssyni.
Einnig hefur verið skipt um i
fleiri hlutverkum, þannig að is-
lensku dansararnir fá hér tæki-
færi til aö spreyta sig á fjölbreyti-
legum verkefnum. Benda má á,
að vegna gestadansaranna fer
sýningum að fækka.